М?д?ният

Сылтамалар ?ст??
Wikipedia ? ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/М?д?ният latin yazuında])
М?д?ният
Сурәт
... х?рм?тен? аталган Культ ??м Ур [d]
Кайда ?йр?нел? м?д?ният тарихы [d] , этнография , кешебелем , культурология [d] , философия культуры [d] ??м социология культуры [d]
Тема ??гърафиясе м?д?ни география [d]
  М?д?ният Вики?ыентыкта
Борынгы Мисыр с?нг?те , XV гасыр (б. э. к.) .
Аз?рбай?анны? Гобустан д??л?т тыюлыгындагы сакланучы петроглифлар - б.г.э. 10 000 елларда анда ч?ч?к аткан м?д?ниятк? ша?итлек ит?л?р

М?д?ният ( гар?п. ?????? ‎ ? ватандашлык , цивилизация ; ???? ? ш???рд? торучы ватандашлар с?зл?ренн?н) яки культура ( лат.   cultura , colo, colere фигыленн?н ? эшк?рт?, со?рак ? т?рбия ит?, белем бир? , ?стер?, табыну/х?рм?т ит?) ? этнография ??м антропология ф?нн?рен? нигез салучы галим Э. Тайлор с?зл?ре буенча, ≪ кеше , бер?р ??мгыять ?гъзасы буларак, ?з итк?н белем , ышанулар , с?нгать , ?хлак , хокук , гореф-гад?т ??м бар башка с?л?тл?р ??м гад?тл?р ?ыелмасы ≫. [1]

Б?генге татар теленд?ге м?гън?се эволюциясе [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

М?д?ният ? татар телен? гар?пт?н керг?н с?з. Махсус с?злект? ул ≪культура≫ дип т?р?ем? ител? (кара: Гар?пч?-татарча-русча алынмалар с?злеге.? Казан, 1965.? 299 б.). ? ≪культура≫ с?зе русларга латин теленн?н керг?н: ≪ лат.   cultura ? возделывание, воспитание, образование, развитие, почитание≫ [2] [3] К?пм?гън?ле термин [4] .

Шул ук вакытта ≪м?д?ни≫ с?зе ? ≪ш???рд? торучы≫ дип т? т?р?ем? ител?. Гыйльми ??м укыту т??риб?сенд? ≪культура≫ ??м ≪м?д?ният≫ терминнары тигез хокуклы булып й?рил?р. Шуннан чыгып, ≪м?д?ният≫ терминыны? м?гън?сен ≪культура≫ термины м?гън?сенн?н чыгып а?латырга була.

Дим?к, м?д?ният ул ? кешел?рг? белем, т?рбия бир? вазифаларын ?т??не ?з ?стен? й?кл?г?н к?ренеш. Д?рес, ≪культура≫ терминыны? и? беренче м?гън?сен татарчага т?р?ем? итк?нд? ≪?ир эшк?рт?≫ ≪дип бирерг? туры кил? (чыннан да, ≪культура≫ термины башта бакчада ?стерел? торган яшелч? т?рл?рен к?зд? тоткан). Л?кин бу очракта безг? терминны? т??ге м?гън?сен? ябышып яту ?ич т? м??б?ри т?гел (к?п кен? терминнарны? т??ге м?гън?л?ре онытылуга да дучар була). Л?кин ≪культура≫ терминыны? тагын бер ?ст?м? м?гън?се калкып тора, ул да булса ≪эшк?рт?≫, ≪эшл?п чыгару≫, ≪кеше акылы ??м кулы тарафыннан эшл?п чыгарылган кыймм?тл?р≫. [5]

Материаль ??м рухи культура [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

≪Материаль культура≫ бел?н ≪рухи культура≫ аерыла. Материаль культурага завод-фабрикалар, таш пулатлар, тимер юллар, транспорт чаралары, т?рле ?и?азлар ??м кешел?р тарафыннан кулланыла торган ме?л?г?н т?р хезм?т чаралары кер?. Рухи культура кешел?р тарафыннан табылган белемн?рне, уку-укыту системасын, традициял?рне, фольклорны, халыкларны? профессиональ с?нгатен, ф?нне ?. б. шушындый рухи кыймм?тл?рне ?з эчен? ала.

М?д?ният ис? ≪культура≫ к?ренешене? ф?кать рухи ?лешен ген? ≪?зен? сыйдыра≫. Л?кин рус теленд? ≪культура≫ термины, ?з структурасына ??м рухи, ??м материаль ?лк?л?рне сыйдыра торган булса да, практикада ф?кать рухи ?лк?не ген? к?зд? тота. ≪Культура≫ диг?нд? гам?лд? рухи культура, ягъни м?д?ният к?зд? тотыла. [6]

М?д?ният ул ? кешел?р тарафыннан тудырылган рухи кыймм?тл?р ?ыелмасы; кешел?рне? рухи кыймм?тл?р тудыру ?лк?сенд?ге эшч?нлеге; кешел?рне? тудырылган рухи кыймм?тл?рне куллану эшч?нлеге. ?г?р д? бу билгел?м? м?д?ният к?ренешен тулы р?вешт? характерлый ала ик?н, бер ген? н?рс?не ачыклыйсы кала, ул да булса: без н?рс?л?рне рухи кыймм?тл?р дип атыйбыз, нинди рухи кыймм?тл?р ?ыелмасы м?д?ниятне т?шкил ит?? М?д?ният, ??мгыятьне? рухи к?ренеше буларак, т?б?нд?ге кыймм?тл?рне ?з эчен? ала: кешел?рне? д?нья турында белемн?ре; милли тел; ??мгыятьт? урнашкан м?гъриф?т системасы; халыкны? к?нк?решенд? барлыкка килг?н йолалар, традициял?р, ышанулар, риваятьл?р; халыкны? конкрет чынбарлык шартларында туган ?хлакый принциплары, хокукый карашлар; халыкны? сыйнфый ??м милли (этник) идеологиясе; халыкны? д?ньяга карашы, шул ис?пт?н дине яис? атеистик карашлары; халыкны? с?нгати фи- керл?ве ??м шуны? и?ат ?имешл?ре; ф?н, шул ис?пт?н ф?лс?ф? ?.б. [7]

Телне ??м м?д?ниятне саклау ?лк?сенд?ге парадокс - ?зг?р?л?ре аркылы гына сакланыла алуында. ?зг?решл?рд?н ф?кать ?ле м?д?ният ??м телл?рне ген? тулысынча саклап була. [8]

Т?п м?гън?л?ре [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Биюче Тайвань аборигеннары
  1. Аеруча гыйлем эст?? ??м т?рбия юлы бел?н урын алган интеллектуаль ??м ?хлакый сыйфатларны? ?с? акты.
  2. Интеллектуаль ??м эстетик ?йр?н? юлы бел?н ?cтерелг?н з?вык м?к?мм?ллеге ??м м?гъриф?т сыйфатлары.
  3. техник т??риб? ??м ??н?рл?рд?н аермалы буларак, сынлы с?нгать , м?д?ни ??м гыйльми ф?нн?р бел?н кызыксыну ??м з?вык иясе булу.
  4. ?йр?н? ??м гыйлемне кил?ч?к буыннарга тапшыра алу сыйфатына б?йле кеше белеме , ышанулары ??м гам?лл?ре берлеге .
  5. расчыл , дини яки ??мгыяви ?з?нч?лекл?р нигезенд? барлыкка килг?н бер т?ркемне? гад?ти ышанулары, ??мгыяви формалары ??м матди ?злекл?ре ; шулай ук: билгеле заман периоды эченд? ??м/яки аерым бер урында яш??че кешел?рне? к?нд?лек тормыш ?зенч?лекл?ре.
  6. Оешманы билгел??че уртак карашлар , кыймм?тл?р , максатлар ??м практикалар берлеге.
  7. Аерым бер тармак , эшч?нлек яки ??мгыяви бер ?зенч?лек бел?н б?йле кыймм?тл?р, а?лаулар яки ??мгыяви практика берлеге.
  8. К еше эшч?нлегене? к?ренекле н?ти??л?ре яис? буыннан буынга к?ч? торган социаль яктан м??им м?гъл?мат . Калып:Чыганак??

XVIII ??м XIX гасырда Европа халыклары культура [4] [9] [10] [11] т?шенч?сен б?генге м?гън? д? куллана башлаганнар, ул авыл ху?алыгында яки умартачылыктагы кебек ?семлек ?стер? ??м камилл?штер? м?гън?л?рен? туры килг?н. XIX гасыр д?вамында ул башта ш?хесне , аеруча уку юлы бел?н, ?стер? яки камилл?штер?, ??м со?рак милли ашкынуларны ??м идеалларны чынбарлыкка ашыру м?гън?л?рен? д? ия булды.

XX гасырда, ≪культура≫ кеше генетикасы билгел?м?г?н барлык феноменнар м?гън?сенд? антропологияне? т?п т?шенч?се буларак алга чыкты. Аеруча, т?б?нд?ге ике м?гън?д?:

  1. кешел?рне? ?з т??риб?л?рен символлар бел?н билгел?? м?сь?л?сенд? ??м хыял к?чен кулланып башкарылган и?ади эшч?нлек м?мкинлекл?ре ?лк?сенд? ?с? торган с?л?те ;
  2. д?ньяны? т?рле ?ирл?ренд? яш?г?н халыкларны? ?з тормыш т??риб?л?рен билгел?? ??м классификациял?? ысулы ??м и?ади с?л?тл?рен куллану юллары .

Б?генге к?нд? бу т?шенч? ??мгыять тудырган физик артефактлар , ягъни матди м?д?ният , ??м м?д?ниятне? нигез т?шкил ит?че терминнары буларак кулланылган ??м матди булмаган барлык башка яклары [12] , ягъни тел , гад?т , ?.б. арасындагы аерма м?гън?сенд? ки? таралган.

Моны да карагыз [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Portal icon М?д?ният порталы
Portal icon ??мгыять порталы
Portal icon Ф?н порталы

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

  1. ↑ (ингл.) Tylor, E.B. (1974). Primitive culture: researches into the development of mythology, philosophy, religion, art, and custom . New York: Gordon Press. ISBN   978-0-87968-091-6 .  
  2. ↑ Кара: БСЭ.? T. 13.? M., 1973.? С. 594
  3. ↑ Harper, Douglas (2001). Online Etymology Dictionary
  4. ↑ 4,0 4,1 Merriam-Webster с?злекл?ре онлайн :culture .
  5. ↑ http://www.tatknigafund.ru/books/1778/read#page363 2016 елны? 5 март к?ненд? архивланган . Гыйзз?тов К.Т. , Философия: 2 кит. 2 нче китап: Социаль философия: Югары уку йортлары ?чен д-лек бит363
  6. ↑ http://www.tatknigafund.ru/books/1778/read#page364 2016 елны? 5 март к?ненд? архивланган . Гыйзз?тов К.Т. , Философия: 2 кит. 2 нче китап: Социаль философия: Югары уку йортлары ?чен д-лек бит364
  7. ↑ http://www.tatknigafund.ru/books/1778/read#page365 2016 елны? 5 март к?ненд? архивланган . Гыйзз?тов К.Т. , Философия: 2 кит. 2 нче китап: Социаль философия: Югары уку йортлары ?чен д-лек бит365
  8. ↑ (рус.) "Парадокс сохранения культуры и языка заключается в том, что они сохраняются исключительно путем изменения. Только мертвые языки и культуры можно полностью обезопасить от перемен". Замятин К., Пасанен А., Саарикиви Я. " Как и зачем сохранять языки России "./ Часть I. Многоязычное общество и многоязычный индивид. Глава "Изменяющаяся роль языков", 35 бит.
  9. ↑ Оксфорд с?злекл?ре онлайн :culture 2012 елны? 29 апрель к?ненд? архивланган . .
  10. ↑ Merriam-Webster кыска онлайн энциклопедия :culture .
  11. ↑ TheFreeDictionary.com с?злеге :culture .
  12. ↑ Macionis, Gerber, John, Linda (2010). Sociology 7th Canadian Ed . Toronto, Ontario: Pearson Canada Inc.. pp. 53.  

Сылтамалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Бу м?кал?не? сыйфатын арттырыр ?чен т?б?нд?гел?рне эшл?рг? кир?к ? :
  • М?кал?не тулыландырырга (м?кал? бик кыска)
  • Стилистик ??м орфографик хаталарны т?з?терг?.
Чыганак ? https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=М?д?ният&oldid=4111365