Muhammed Ziyaulhak ???? ????????
Pakistan Cumhurba?kanı
Gorev suresi 16 Eylul 1978 - 17 A?ustos 1988
Yerine geldi?i	Fazal Elahi Caudhri
Yerine gelen	Gulam ?shak Han
Ki?isel bilgiler
Do?um	12 A?ustos 1924 ( 1924-08-12 ) Calandar , Britanya Hindistanı
Olum	17 A?ustos 1988 (64 ya?ında) Bahavalpur yakınları, Pakistan
Evlilik(ler)	Begum ul Hak
Askeri hizmeti
Takma adı	Merd-i-Mumin
Ba?lılı?ı	Hindistan   Pakistan
Bran?ı	Britanya Hindistan Ordusu   Pakistan Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları	1943-1988
Rutbesi	General
Catı?ma/sava?ları	II. Dunya Sava?ı 1965 Hindistan-Pakistan Sava?ı Kara Eylul olayları Sovyetler Birli?i'nin Afganistan'a mudahalesi

Muhammed Ziyaulhak ( Urduca : ???? ????????; zaman zaman Ziya-ul-Hak ya da Ziya ul Hak ?eklinde de yazılır; d. 12 A?ustos 1924, Cullundur - o. 17 A?ustos 1988, Bahavalpur ), Pakistanlı asker ve devlet adamı . Genelkurmay ba?kanlı?ı ve sıkıyonetim komutanlı?ı gorevlerinin ardından 1978'de cumhurba?kanı olarak 1988'e de?in ulkeyi askeri rejimle yonetti.

Askeri kariyeri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1945'te Dehra Dun 'daki Kraliyet Hindistan Askeri Akademisi'ni bitirerek orduya katıldı. II. Dunya Sava?ı 'nın sonlarında Britanya zırhlı birliklerinde gorev aldı. On dokuz yıl kurmay ve komuta gorevlerinde bulunduktan sonra o?retmen olarak Kuetta 'daki Komuta Karargah Okulu'na atandı. 1965'te yeniden kıta gorevine cıktı. 1966-69 arasında ce?itli kara kuvvetleri birliklerine komuta ^[1] etti. 1969'dan 1971'e de?in Urdun Kara Kuvvetleri'nde danı?manlık yaptı. Tu?generalli?e yukseldi?i 1972'de, Zulfikar Ali Butto hukumetini devirme giri?iminde bulunmakla suclanan subayların yargılandı?ı askeri mahkemelerin ba?kanlı?ını yaptı. Ardından Butto tarafından generalli?e yukseltildi ve 1976'da genelkurmay ba?kanlı?ına atandı.

Cumhurba?kanlı?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1977 Secimleri sonunda Pakistan ic sava?ın e?i?ine gelince kansız bir darbeyle 5 Temmuz 1977'de, secimle yonetime gelen Zulfikar Ali Butto 'yu devirdi. Ekim 1977'de tum muhaliflerin politik aktivitelerini yasakladı. Genelkurmay ba?kanlı?ının yanı sıra sıkıyonetim komutanlı?ını da ustlendi. Ertesi yıl Fazal Elahi Caudhri 'nin cumhurba?kanlı?ından istifa etmesi uzerine cumhurba?kanı oldu. Halk arasında hala geni? bir deste?e sahip olan Butto'yu tartı?malı bir yargılama sonunda, muhalif bir milletvekilini oldurme emrini vermek sucundan Nisan 1979'da idam ettirdi. Butto'nun idamının ardından secimlerin suresiz olarak ertelendi?ini acıklayarak siyasi partileri kapattı, grevleri yasakladı, basına da sıkı bir sansur koydu ve butun ulkede sıkıyonetim uygulamaya ba?ladı. 1979 yılında yururlu?e soktu?u " Hudud Yasası " ile kadınlar tecavuze u?rasa dahi zina yapmakla suclanıp a?ır cezalara carptırıldı. 1980 yılında Ziya ul Hak'ın kararıyla pasaportlara din hanesi konuldu.

Ote yandan Sovyetler Birli?i'nin kom?u Afganistan'ı i?gali uzerine Amerika Birle?ik Devletleri 'nin (ABD) ve ?slam ulkelerinin sa?ladı?ı geni? caplı askeri ve ekonomik yardımla yonetimini guclendirme yoluna gitti. Yurt dı?ından gelen yardımlarla Afganistan 'daki mucahit direni?ine destek verdi. Pakistan, Afganistan'dan gelen multecilerin do?urdu?u sorunlarla da u?ra?mak zorunda kaldı.

Mart 1981'de sıkıyonetim altında yonetimin surmesini sa?layan ve kendisine anayasa de?i?iklikleri yapma yetkisini tanıyan Gecici Anayasa Duzeni'ni ilan etti. Yonetimini peki?tirecek yeni bir devlet yapısı kurmaya calı?ırken, siyasal ve kulturel alanda geni? caplı bir ?slamla?ma programına giri?ti. Aralık 1984'te halkoylamasına sundu?u ?slamla?ma programı muhalefetin boykot etti?i tartı?malı bir referandumda buyuk co?unlukla kabul edildi. Bu referandumla iktidarına yasallık kazandırdı ve cumhurba?kanlı?ını be? yıl daha uzattırdı. 1985'te sıkıyonetimi kaldırarak gudumlu bir sivil rejime geci? yolunda adımlar attı; ?ubat ayında partilerin aday gostermedi?i genel ve yerel secimler yapıldı. Mart 1985'te cumhurba?kanlı?ı gorevine ba?ladı.

Ama ?iddet olaylarının ve huzursuzlukların tırmanmasını onleyemedi. Muhalefetin artan gosterilerine kar?ı tutucuların deste?ini sa?lamak icin medeni hukuk yerine ?eriat yasalarını uyguladı. Muhalefet hareketini siyasal manevralarla etkisiz kılmaya calı?an Ziya ul Hak, yumu?ama politikasından geri donerek, ?slamla?ma siyasetini etkili bicimde uygulamadı?ı, yetersiz kaldı?ı, yolsuzluklara goz yumdu?u gerekcesiyle, Mart 1985'te ba?bakan olarak atadı?ı Muhammed Han Cuneco 'yu Haziran 1988'de bu gorevden alarak ba?bakanlık gorevini de ustlendi.

Ziya ul Hak, 1974 yılında ilk nukleer testini ba?arıyla tamamlayıp dunyadaki 6. nukleer guc olarak ortaya cıkan Hindistan'ın elde etti?i nukleer ustunlu?u e?itlemek adına nukleer calı?malar ba?lattı. 1987 yılında, Ziya ul Hak askeri amaclı uranyum zenginle?tirme yetene?ine sahip olduklarını ancak bunu kullanmayıp enerji acıklarını kapatmaya yonelik nukleer faaliyetler yuruteceklerini dunya kamuoyuna ilan ederek, ustu kapalı da olsa nukleer silah yetene?ine sahip olduklarını tum dunyaya ilan etti. Pakistan'a askeri yardımlarda bulunan ABD, nukleer silah yapılmasından ku?kulanarak yardımları bir sure kesti; bu yolda kullanılacak malzemenin Pakistan'a girmesini engellemeye calı?tı. ^[2]

17 A?ustos 1988'de icinde ABD buyukelcisi Arnold Raphel, Pakistan Genelkurmay Ba?kanı ile 27 ki?inin daha bulundu?u uca?ına yapılan sabotaj sonucu du?urulmesiyle oldu. Uca?ının du?urulmesi ile ilgili olarak do?rudan olmamakla beraber ABD , ?srail , Hindistan ve Sovyetler Birli?i ?upheli goruldu. ^[3]

Olumunun ardından secimleri acık farkla kazanan Zulfikar Ali Butto'nun kızı Benazir Butto ba?bakan oldu.

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Hudud Yasası

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]