Falentinianus I
Falentinianus I
of
Falentinianus de Grutte
(
Latyn
:
Flavius Valentinianus
) (
3 july
321
-
17 novimber
375
) wie
keizer
fan it
Romeinske ryk
fan
26 febrewaris
364
oant 17 novimber 375.
Falentinianus waard berne yn
Cibalis
(tsjintwurdich Vinkovci), yn it suden fan
Pannoanje
. Syn heit wie
Gratianus de aldere
, in bekend en respektearre generaal. Falentinianus makke sels ek opgong yn it leger, hy wie kavalery-oanfierder by
Julianus Apostata
, doe't dy noch
Caesar
wie under
Konstantius II
. Dizzen hiene lykwols in protte ruzje mei inoar, wertroch Falentinianus untslein waard ut it leger troch Konstantius. Falentinianus troude twa kear; earst mei Severa, dy 't him in soan,
Gratianus
joech, en letter mei Jutina, dy't de mem waard fan
Falentinianus II
en twa dochters: Galla (de lettere frou fan
Teodosius
) en Justa.
Jovianus
, dy't Julianus Apostata yn
364
as keizer opfolge, helle Falentinianus werom by it leger. Jovianus stoar lykwols op
17 febrewaris
364, en Valentinianus waard as syn opfolger keazen. It leger wie it net hielendal iens mei dizze gong fan saken, hy kaam dizze yn de mjitte troch syn broer
Valens
as meikeizer ta beneamen. Valens bestjoerde it easten, wylst Falentinianus it westen regeare soe fanut
Milaan
. Lykwols untstie er al gauris in opstan yn it ryk. Dizze opstan waard laat troch
Prokopius
, mooglik famylje fan Julianus, mar Valens koe mei syn leger de opstan delslaan. Prokopius waard eksekutearre yn
366
.
Yn
367
beneamde Falentinianus syn aldste soan
Gratianus
, oant meikeizer. Mar dit wie gjin sukses want yn it leger untstie rebulje, om't de jonge Gratianus him net ynteresseare foar militere saken. Falentinianus koe in opstan tsjinhalde en besike fan Gratianus in militer te meitsjen, lykwols sunder sukses.
Falentinianus wie under syn yn totaal alve jier duorjende hearskippij drok dwaande mei alderlei fjildtochten tsjin ynfallers, benammen mei de
Bourgonden
, de
Saksen
en de
Allemannen
hie hy in soad te stellen. Mar hy wie lykwols tige suksesfol hjirmei en koe frede slute mei de Alamannen en harren kening
Makrianus
, dy't letter in goede freon fan de Romeinen wurden soe. Falentinianus liet in soad ferdigeningswurken bouwe yn
Galje
, omdat hy dizze provinsje hiel wichtich fun foar it ryk.
Saksyske piraten wienen in oare bedriging under Falentinianus syn regear. Dizze piraten wienen bunsmaten fan de
Pikten
en de
Skotten
, en sy plonderje de kusten fan Brittanje en Galje. Yn
368
stjoerde Falentinianus
comes
Teodosius de aldere
nei Brittanje ta om yn dizze provinsje de rest te werstellen. Dizze generaal wie der hiel suksesfol yn, en werneamde dernei de provinsje "
Valentia
", nei de twa keizers. Teodosius waard dernei yn
372
nei
Afrika
ta stjoerd om der de opstan fan
Firmus
del te slaan. Firmus die himself tekoart neidat hy fernommen hie fan Teodosius syn komst mei it leger.
Yn
374
wienen de
Kwaden
, in
Germaanske
folk dat oan de
Donau
libbe, lulk op 'e Romeinen om't dizzen forten boud hiene op wat sy beskogen as harren eigen gebiet. Dat waard noch fersterke troch de moard op harren kening
Gabinius
, der't Falentinianus ferantwurdlik foar halden waard. De Kwuaden stutsen de Donau oer en plonderen
Pannoanje
. Falentinianus gong der yn
375
hinne om oarde op saken te stellen mei in grut leger. By in gearkomste mei in fertsjinwurdiger fan de Q
Kwaden waard Falentinianus, dy't bekend stie om syn opfleanende karakter sa lulk oer harren fredesfoarstel dat er fan de opwining in
hertynfarkt
krige, der't hy oan stoar.
Yn it algemien wurdt Falentianus beskoge as de leste grutte keizer fan it West-Romeinske ryk. Hy wie in earlik en hurdwurkjend persoan, dy't skoallen stifte wylst hy sels amper leze koe en gjin belestingjild ut joech oan unnutte saken, mar forten bouwe liet. It jild brukte hy foar oare praktyske dingen, lykas fergeze medyske soarch foar de earmen minsken yn Rome. Falentinianus wie in
kristen
, mar under syn regear hearske der frijheid fan leauwen.