Benjamin Berell Ferencz (11 Mart 1920 ^{[1] [2] [3]} - 7 Nisan 2023), Macar asıllı bir Amerikalı avukat . II. Dunya Sava?ı 'ndan sonra Nazi sava? suclarının ara?tırmacısı ve Birle?ik Devletler'in Nurnberg kentinde bulunan yetkililer tarafından duzenlenen on iki askeri dava olan Einsatzgruppen Davasında ABD Ordusu Ba?savcısı olarak gorev yapıyordu. Daha sonra uluslararası bir hukuk devleti ve Uluslararası Ceza Mahkemesi 'nin kurulmasını savundu. 1985-1996 yılları arasında Pace Universitesi Uluslararası Hukuk Profesoru oldu.

Gencli?i, e?itimi ve ordu hizmetii [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Macaristan Krallı?ı 'ndaki Transilvanya 'da do?du. Ailesi Benjamin Ferencz on aylıkken ABD 'ye goc etti. Aile, I. Dunya Sava?ı 'ndan sonra 1920 yılında Trianon Antla?ması uyarınca Macaristan 'ın Romanya'ya devredilmesinden sonra Macar Yahudilerine uygulanan zulumden kacmak icin Romanya'yı terk etti. Aile, Manhattan 'da A?a?ı Do?u Yakasında ya?adı?ı New York'a yerle?ti.

Sonraki yılları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

2009'da Ferencz, Antonio Cassese ile birlikte Erasmus Odulu 'nu aldı; Odul, Avrupa kulturune, topluma veya sosyal bilime onemli katkılar yapan bireylere veya kurulu?lara verilir. ^[4]

New York Times , Usame bin Ladin 'in olumunden iki gun sonra, 3 Mayıs 2011'de "yasadı?ı ve haksız yere yurutulen, kitle katillerinden ?uphelenilen dahi olsa," demokrasiyi baltaladı?ını savunan bir Ferencz mektubu yayınladı. Aynı yıl, Uganda 'da Thomas Lubanga Dyilo'nun davasında kapanı? bildirisini sundu.

16 Mart 2012'de Ferencz, New York Times'ın editorune gonderdi?i bir ba?ka mektupta, Uluslararası Ceza Mahkemesinin Thomas Lubanga'ya olan mahkumiyetini "uluslararası ceza kanununun geli?iminde kilometre ta?ı" olarak nitelendirdi. ^[5]

New York City College'da suc onleme e?itimini tamamladı ve ceza hukuku sınav sonuclarıyla Harvard Hukuk Fakultesi'nde burs kazandı. Harvard'ta Roscoe Pound'da e?itim gordu ve o sırada sava? suclarıyla ilgili bir kitap yazan Sheldon Glueck icin ara?tırma yaptı. Ferencz 1943'te Harvard Universitesi'nden mezun oldu. Calı?malarından sonra, Birle?ik Devletler Ordusu'na katıldı ve burada ucaksavar topcu birli?i olan 115. AAA Tabur Taburunda gorev yaptı. 1945'te General Patton'un Ucuncu Ordusu karargahına nakledildi ve orada bir sava? sucları ?ubesi kurulması ve bu suclarla ilgili kanıt toplamakla gorevli bir ekiple gorevlendirildi. Bu gorevde, daha sonra ABD ordusu tarafından kurtarılan toplama kamplarına gonderildi.

Nurnberg mahkemesi savcısı

1945 Noelinde Ferencz, Cavu? rutbesine atandı. New York'a geri dondu, ancak birkac hafta sonra Telford Taylor 'ın hukuk ekibindeki sava? sonrası Nurenberg Davaları'nda bir savcı olarak yer alması icin i?e alındı. Taylor, Ferencz'i, Einsatzgruppen duru?ması'nda ilk davasında Ba?savcı gorevine atadı. Yargılanan 22 adamın hepsi hukum giydi; Bunlardan 13'u olum cezası aldı, bunlardan 4'u sonunda sonuclandı.

Ferencz, 31 Mart 1946'da New York 'ta evlendi?i karısı Gertrude ile birlikte Nurnberg mahkemesi sonrasında Almanya'da kaldı. Nazilerin zulum kurbanları icin tazminat ve rehabilitasyon programlarının kurulmasına katıldı. Ayrıca 10 Eylul 1952'de imzalanan ?srail ile Batı Almanya arasındaki Tazminat Anla?masına ve 1953'te yapılan ?lk Alman Tazmin Yasasına yol acan muzakerelerde de yer aldı. 1956'da aileler-o zamana kadar dort cocu?u oldu- Ferencz'in Telford Taylor'ın orta?ı olarak ozel hukuk burolarına girdi?i ABD'ye dondu.

Uluslararası Ceza Mahkemesinin olu?umundaki rolu

II. Dunya Sava?ı 'ndan hemen sonraki deneyimler Ferencz uzerinde belirleyici bir iz bıraktı. 13 yıl sonra ve Vietnam Sava?ı olaylarının izlenimi altında Ferencz ozel hukuk e?itimini bıraktı ve bundan sonra insanlı?a ve sava? suclarıyla mucadele konularında dunya capında en yuksek derece gorevi gorecek olan bir Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulması icin calı?tı. Ayrıca bu konuda birkac kitap yayınladı. 1975 yılında yayınlanan, Uluslararası Saldırganlı?ın Tanımlanması-Dunya Barı?ını Ara?tırma ba?lıklı ilk kitabında daha once, boyle bir uluslararası mahkemenin kurulmasını savundu. Ferencz, 1985'ten 1996'ya kadar New York'taki White Plains'de Pace Universitesi'nde Uluslararası Hukuk Profesoru olarak calı?tı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statusu yururlu?e girdi?inde, 1 Temmuz 2002'de gercekten bir Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) kurulmu?tur. Bush yonetimi altında ABD antla?mayı imzaladı ancak onaylamadı. George W. Bush yonetimi, ABD vatanda?larını ICC'ye getirmekten alıkoyacak di?er devletlerle cok sayıda ikili anla?ma imzaladı. ^[6]

Ferencz, bu usul uzerine defalarca savundu ve ABD'nin uluslararası konularda da "yasanın herkese e?it ?ekilde uygulanması" gerekti?ini uzun zamandır dayatan bir hukuk devleti oldu?u icin, ABD'nin cekinceleri olmadan ICC'ye uye olmasını onerdi. Bu ba?lamda, 25 A?ustos 2006'da verilen roportajda, sadece Saddam Huseyin 'in de?il, George W. Bush 'un da yargılanması gerekti?ini cunku Irak Sava?ı 'nın BM Guvenlik Konseyi tarafından ABD'den izin alınarak ba?latıldı?ını soyledi. 2013'te Ferencz bir kez daha "silahlı kuvvetlerden siyasi bir hedef almak icin kullanılması, uluslararası ve ulusal bir suc olarak kınanmalı" dedi. ^[7] Ferencz, 7 Nisan 2023'te 100 yılı a?an bir omrun ardından oldu.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Amerika Birle?ik Devletleri'nin i?ledi?i sava? sucları