Almanya Komunist Partisi
(
Almanca
:
Kommunistische Partei Deutschlands, KPD
), 1918-1933 yılları arasında onde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda
Spartakusbund
'un daha kucuk radikal sol gruplarla birle?mesinden ortaya cıktı. Bu birle?menin amacı, Almanya'da
komunizmin
hakim rejim haline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar a?ırı solcuların hakim oldu?u kurucu parti kongresi, partinin
Alman Ulusal Meclisi
secimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim gucleri, once KPD liderleri
Karl Liebknecht
ve
Rosa Luxemburg
'u, kısa bir sure sonra da kurucu uye
Leo Jogiches
'i oldurdu. Aralık 1920'de KPD, (
Unabhangige Sozialdemokratische Partei Deutschlands
)
Almanya Ba?ımsız Sosyal Demokrat Partisi
' nin sol co?unlu?uyla birle?ti ve gecici olarak
Birle?ik KPD
adını aldı. KPD, kurulu?undan itibaren SPD'nin
devrimci
alternatifi olarak goruldu.
Weimar Cumhuriyeti
doneminde sosyalist uretim ko?ulları ve Sovyetler Birli?i'ni model alan bir proletarya diktatorlu?unu savundu.
Parlamentarizm
ve
demokrasi
hakkındaki goru?leri, “burjuva demokrasisini” parti liderli?inde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile de?i?tirmek istedikleri icin bolunmu?tu, ancak yine de secimlere katıldılar. 1919'dan itibaren
Lenin
'in ve daha sonra
Stalin
'in egemen oldu?u
Komunist Enternasyonal
'in bir uyesiydi. KPD, i?ci hareketinde sosyal demokrasiye kar?ı mucadele etmek icin, 1928'den itibaren SPD'yi
sosyal fa?ist
ve
ba? du?man
ilan ederek
Nasyonal Sosyalizm
'e kar?ı ortak bir mucadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterle?ti. Parti, Stalin ve
Ernst Thalmann
etrafında giderek bir ?ahıs kultu haline geldi.
28 ?ubat 1933 gecesi
Reichstag Yangını
'ndan sonra hakimiyeti eline geciren
Nasyonal Sosyalist
diktatorluk, KPD'yi yeraltına itti. Partinin ileri gelenleri Almanya dı?ına gitti. 1935'te Komintern'in yedinci kongresi,
halk cephesi
politikası lehine
sosyal fa?izm
tezinin terk edilmesine neden oldu. Yıllar boyunca
yasadı?ı
olarak varlı?ını surduren KPD'nin bircok uyesi,
Hitler
'e kar?ı direni?te olduruldu ya da yurtdı?ına kactı.
Sovyetler Birli?i
'nin buyuk bir kısmı
Stalinist
tasfiyelerin ma?duru oldu.
Moskova
'da surgunde ya?ayan
Walter Ulbricht
, partinin idaresinde artan bir nufuz elde etti.
?kinci Dunya Sava?ı
'ndan sonra partinin yeniden in?a sureci ba?ladı. Almanya'nın Sovyet kontrolunde kalan bolgede, SPD ve KPD birle?tirildi.
Almanya Sosyalist Birlik Partisi
ile birlikte
Do?u Almanya
'yı diktatoryal bir baskı rejimi ile idare edecek iktidar partisi ortaya cıktı.
Batı Almanya
'da 1949 yılında gercekle?en ilk federal secimlerde KPD, yuzde 5.7 oranında oy aldı. 1953'te gercekle?en bir sonraki secimde ise yuzde be?lik secim barajının altında kaldı. 1950'de
Adenauer
hukumeti KPD uyelerinin
kamu hizmetinde
calı?masını yasakladı. Federal Meclis'te grubu bulunan partiler,
Weimar Cumhuriyeti
'nin coku?unde, KPD'yi Sovyetler Birli?i'nin ve SED'nin suc orta?ı olarak goruyordu ve bu nedenle anayasaya aykırı ilan ettiler. Federal Hukumetin 17 A?ustos 1956 tarihli talebi uzerine
Federal Anayasa Mahkemesi
, KPD'yi yasakladı.
[1]
Yasaklanan KPD'den ayrılan uyeler, 1968 yılında
Federal Almanya
'da
Alman Komunist Partisi
'ni kurdular. 1968'den sonraki yıllarda
Maocu
, komunist kucuk gruplar, KPD'nin halefi oldu?unu iddia eden parti geli?tirme orgutleri, sendikalar veya partiler kurdu.
Almanya Demokratik Cumhuriyeti
'nde hayal kırıklı?ına u?rayan komunistler,
Sosyalist Birlik Partisi
'nin
Demokratik Sosyalizm Partisi
'ne donu?mesiyle kar?ı kar?ıya kaldılar ve Ocak 1990'da Almanya Komunist Partisi'nde bir araya geldiler.
Almanya Komunist Partisi KPD, 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar
Prusya
eyalet parlamentosunun balo salonunda duzenlenen uc gunluk kurulu? konferansı sırasında, daha once
Unabhangige Sozialdemokratische Partei Deutschlands
ile arası bozulan
Spartakusbund
'un
Bremenli Radikal Solcular
ile birle?mesiyle kuruldu. Partiye verilen isim tartı?malıydı. Konferansta bulunan
Karl Radek
'in yaptı?ı konu?ma, KPD ile
Sovyet Rusya
arasındaki yakın ili?kiyi ortaya koydu.
I. Dunya Sava?ı
'ndan once Sosyal Demokrat Parti (SPD) Almanya’daki en buyuk sosyalist partidir. Hala Marksist oldu?unu iddia etse de parti 1914 yılında artık reformist olmu?tur. Yakla?makta olan dunya sava?ına kar?ı
II. Enternasyonal
uyesi partiler i?ci eylemleriyle sava?a engel olmak icin uluslararası mitingler duzenlemi? ve sava?acak taraflardaki i?cilerin birbirleriyle bir alıp veremedikleri olmadı?ı, hukumetlerin halklar arasında du?manlı?ı korukledi?i anlatılmaya calı?ılmı?tır. Buna ra?men sava?ta taraf olan ulkelerdeki sosyalist ve i?ci partileri burjuva hukumetlerinin sava? butcelerine onay verecektir. Bu partilere SPD de dahildir. Partinin sava? yanlısı tutumunu protesto eden Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg onderli?inde sol kanat uyeleri partiden ayrılacaktır. Ayrılan grup icindeki komunistler Spartakusbund (Spartakistler Birli?i) orgutunu kuracaklardır. Sava? yılları sırasında sava?a kar?ı sosyalist partilerin topladı?ı
Zimmerwald
ve
Kienthal
Konferanslarında yer alır. I. Dunya Sava?ının sona ermesinden sonra yenilginin sebebini askeri yonetimde goren askerler ve sava?ın cilesini ceken halk isyan edcek ve Kasım 1918’de butun Almanya’da ayaklanmalar ba?layacaktır. Aralık 1918’de Spartakusbund Almanya Komunist Partisi ? KPD adını alacaktır. Liebknecht ve Luxemburg onderli?indeki KPD 1919 ve 1920 yıllarında Almanya’da sosyalist devrim icin ayaklanacaktır. ?mparatorlu?un coku?unden sonra ba?a gelen Sosyal Demokrat Partisi sosyalizme kar?ıdır ve ayaklanmaları ?iddetle bastırmak icin orgutlenecektir.
Bol?eviklerin
Ekim Devrimi
ile Sovyetler Birli?inde iktidarı almasından sonra iyice korkuya kapılan sosyal demokratlar Savunma Bakanı
Gustav Noske
onderli?inde “
Freikorps
” adıyla anılacak sava?tan donen askerlerden olu?an silahlı milisler orgutleyecektir. Berlin’de Ocak 1919’da ba?arısız olacak Spartakist Ayaklanmadan sonra Liebknecht ve Luxemburg yargısız infaz edilecektir. Parti bundan sonra ikiye bolunecektir; partinin icinden
Almanya Komunist ??ci Partisi
(KAPD) cıkacaktır. Leo Jogiches’in oldurulmesinden sonra Paul Levi partinin ba?ına gececektir. Onde gelen uyeler arasında
Clara Zetkin
, Paul Frolich, Hugo Eberlein, Franz Mehring, August Thalheimer ve Ernst Meyer sayılabilir. Parti sosyal-demokrat i?ci ve sendikaları kazanmak amacıyla acil devrimci ayaklanma siyasetinden vazgececektir. Bu yeni siyasetle beraber parti buyumeye ba?layacak ve partiden ayrılan gruplar tekrar partiye donecektir. 1920’li yıllar boyunca KPD Moskova’da
Zinoviev
ile
Stalin
arasındaki siyaset farklılıklarının yansımalarını hissedecek ve ic ceki?melerle bo?u?acaktır. Ekim Devrimi acsından bakıldı?ında Almanya Devrimi cok onem ta?ımaktadır. Ekim Devriminin mimarı
Lenin
sanayi olarak geri bir ulke olan Rusya’daki devrimin oncelikle ancak Batıdaki kapitalist ulkelerdeki devrimler sayesinde ayakta kalabilece?ini du?unurken, Batıda beklenen devrim gercekle?meyince Sovyetler Birli?i kendi ayakları uzerinde durmaya calı?acak ve Stalin’in tek ulkede sosyalizm acılımını benimseyecektir. Moskova’nın bu siyasetiyle goru? ayrılı?ına du?en parti ba?kanı Levi 1921 yılında
Komintern
tarafından gorevden alınacaktır. 1920’li yıllarda ce?itli parti uyeleri Trockist oldukları iddiasıyla partiden uzakla?tırılacak, iclerinde Heinrich Brandler, August Thalheimer ve Paul Frolich gibi isimler olan partiye muhalif gruplar ise ayrı bir orgut kurmaya calı?acaklardır.
1923 yılında Sovyetler Birli?inin istekleri do?rultusunda yeni bir KPD liderli?i secilecektir. Partinin ba?ındaki
Ernst Thalmann
, acil devrim siyasetinin bırakıldı?ını acıklamı?, KPD 1924 yılından itibaren ise parlamento secimlerine katılmı? ve ba?arı kazanmı?tır. Bu yıllarda KPD Avrupa’daki en guclu komunist partisidir ve Sovyetler Birli?i haricinde oncu bir rolu bulunmaktadır. Genelde farklılık gostermekle beraber en az %10 oranında oy alan parti 1932 secimlerinde 100 vekil cıkartacaktır. Aynı yıl yapılan cumhurba?kanlı?ı secimlerinde Thalmann %13.2 oy alacaktır. KPD politikalarını ele?irenler yapılan sekter davranı?ların ve sosyal-demokratların sosyal fa?ist olarak adlandırılmasının bir hata oldu?unu ve yukselen Nazi iktidarına kar?ı sosyal demokrasiyle beraber bir ittifaklık kurulma ihtimalinin imkansız hale geldi?ini belirtirler. Ancak benzer ?ekilde SPD yonetimi de yukselen Nazilere kar?ı komunistlerle ittifak yapmak istememektedir. Hitler’e iktidarı verecek olan ve daha sonra Nazi Almanyası'nın Turkiye elcisi olan
Franz von Papen
ba?a geldi?inde KPD tarafından gercekle?tirilen genel greve SPD katılmayacaktır.
Hitler’in Ba?bakan secilmesinden sonra
Reichstag
binası ate?e verilmi? ve bu ?aibeli kundaklama olayında komunistler suclu bulunmu?, Hollandalı komunist Marinus van der Lubbe idam edilmi?tir. Gergin siyasi ortam surecinde Hitler’e ola?anustu yetkilerin verildi?i kararnamenin onaylanmasının ardından tum komunist milletvekilleri tutuklandı ve hapishaneye atıldı. Bu sayede KPD Nazilerce ba?arıyla bastırılmı? olacaktır. Parti lideri Thalmann dahil olmak uzere binlerce komunist toplama kamplarına goturulur. Tutuklamalardan kacmayı ba?aracak olan KPD liderleri
Wilhelm Pieck
ve
Walter Ulbricht
Sovyetler Biri?ine gideceklerdir. Tum Nazi iktidarı boyunca KPD gizli yeraltı orgutunu koruyacak ancak Nazilere kar?ı verilen direni? mucadelesinde cok buyuk kayıplar verilecektir. Ayrıca ba?kent Berlin’de 1 Mayıs afi?lemesi yapılacak, kurulan gizli istihbarat grubu
Kızıl Orkestra
sayesinde cok de?erli bilgiler Sovyetler Birli?i’ne ula?tırılacaktır.
KPD liderlerinden Sovyetler Birli?inde bulunanlar 1937-38 yıllarındaki Tasfiye Hareketi sırasında siyasi ortamdan etkileneceklerdir. Eberlein, Heinz Neumann, Hermann Remmele, Fritz Schulte ve Hermann Schubert idam edilecek, bazıları da Margarete Buber-Neumann gibi calı?ma kamplarına gonderilecektir.
Gunumuzde varlı?ını surduren Alman Komunist Partisi'nin logosu
Alman Demokratik Cumhuriyeti'nde Pieck ve Ulbricht liderli?indeki KPD Sosyal Demokrat Partinin do?udaki unsurlarıyla birle?erek
Sosyalist Birlik Partisi
'ni (SED) kuracak ve Do?uda iktidarda kalacaktır. Batı Almanya’da ise KPD orgutlenecek ve ilk secimlerde % 5.7 oy alacaktır. Ancak
So?uk Sava?ın
ba?laması ve Do?u Almanya kar?ıtlı?ının ?iddetlenmesiyle birlikte partiye yo?un ideolojik baskı kurulmu? ve ardındaki halk deste?i bitmi?tir. 1953 yılındaki secilerde % 2.2 oy alan KPD meclise vekil gonderemeyecek ve 1956 yılında da yasa dı?ı ilan edilecektir. Partinin kapatılmasından sonra KPD uyeleri orgutlu olarak siyasete devam edecektir. Halihazırdaki
Alman Komunist Partisi
(
Deutsche Kommunistische Partei
- DKP) 1968 yılında tekrar kurulan partidir.
KPD ismi 1956 yılında kapatılan partinin gercek temsilcisi olma iddiasındaki ba?ka siyasi partilerce de kullanılmaktadır. Bunlar arasında yine 1968 yılında kurulan KPD/ML (Marksist-Leninist),
Maoist
bir partidir. Bircok bolunmeye u?ramı?, en son
trockistlerle
birle?mi? ve 1990’lı yıllarda kendisini tasfiye etmi?tir. 1990 yılında Do?u Berlin’de Sosyalist Birlik Partisi'nden atılan Alman Demokratik Cumhuriyeti yoneticileri KPD isminde bir partiyi tekrar kurmu?lardır. Kurucular arasında
Erich Honecker
de bulunmaktadır.