Артишсолор

Мавод аз Википедиа ? донишномаи озод
Артишсолор
Сард?шии Нер?и замин? Сард?шии Нер?и ?аво?
К?та?нивишт форс?: ??????????
Кишвар   То?икистон
Дара?аи болотар field marshal [d]
Дара?аи поинтар Сипа?солор
?амто

Артишсолор ( форс?: ?????????? ‎) ? яке аз болотарин дара?а?ои солор? дар нер??ои замин? ва ?аво? , ни?од?ои низом? , интизом? ва амният?, ки ?ойго?е болотар аз сипа?солор дорад ва баробар бо новгонсолор дар нер?и дарё? аст; генерали артиш [1] .

Артишсолор дар нер??ои мусалла? маъмулан ма?оми фармонде?ии олии ма?муъи созмони низомии ?ар кишвареро дорад ва ё фармонде?и артиш аст, ки он ягоне амалиёт?-тактикиест , ки аз як ситод, ?арорго?и фармонде??, ду ? се сипо? ва ягон?ои ёрирасон ташкил шуда ва ?обилияти амалиётии муста?ил дорад [2] [3] .

Пайдарпаии дара?а?ои низом?
Дара?аи поинтар:
Сипа?солор

Артишсолор
Дара?аи болотар:
?

Вожашинос? [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Артишсолор ≫ аз ду вожа сохта шудааст: артиш ( форс?: ???? ‎ < порсии миёна: art??t?r сарбоз , лашкар? , ?анговар , сипо?? ≫ < авесто?: raθa?-?tar- гардунасавор , разманда [4] ) + солор ( форс?: ????? ‎ < порсии миёна: s?l?r < па?лав?: sarδ?r < эронии бостон: *sara-d?ra- [4] ).

Ма?улаи дастурии ин вожа исм ва сохтвожаи он ба сурати [исм ( артиш ) + исм ( солор )] аст. Дар сохти ин исм аз фароянди вожасозии таркиб истифода шудааст. ≪ Солор ≫ гунае дигар аз ≪ сардор ≫ аст, ки аз ку?антарин замон?о ба маънои ≪ ра?бар, пешво, фармонде?; генерал ≫ дар номгузории симату дара?а?ои низом? ба кор меравад.

Вожаи ≪ артиш ≫ дар забон?ои порсии бостон ва миёна ву?уд надошта ва бо равиши ≪ пасинсоз? ≫ ( англ.   back-formation ) аз ≪ артишдор ≫ ( порсии миёна: art??t?r ) сохта шуда, ки аз вожаи авестоии ≪ raθa?-?tar- ≫ (‘ гардунасавор ’, ‘ разманда ’; аз ≪ raθa -≫ ? ‘ гардуна ’ + ≪ ?tar -≫ ? ‘ истода ’ дар эронии бостон) гирифта шудааст. Фар?ангистони забони Эрон ин вожаро сохташуда аз ≪ артиш ≫ + ≪- дор ≫ ба маънии ≪ дорандаи артиш , сипа?бад ≫ пиндошта ва ≪ артиш ≫-ро аз он ?удо кардаву онро ба маънии ≪ сипо? , лашкар ≫ хусусан ва ≪ ма?муъи сипо?иён ва нер??ои мусалла?и кишваре ≫ умуман ба кор гирифтааст [4] [5] .

Фар?ангистони Эрон бо пешни?оди Ан?умани вожасозии артиш дар соли 1935 ≪ артиш ≫-ро ?ойгузини истило?оти турк?-му?улии ≪ ??шун ≫ ( форс?: ???? ‎) кард [6] . Ин истило? ?амакнун дар То?икистон низ расман ба кор меравад [7] .

Бо тава??у? ба ин дода?о, истило?и ≪ артишсолор ≫, ки к?то?шуда аз ≪ артишдорон-солор ≫ ( порсии миёна: art??t?r?n-s?l?r ) аст, барои ?ойгузин кардани дара?аи низомии ≪ генерали артиш ≫ ба Вазорати мудофиаи ?ум?урии То?икистон пешни?од шудааст [8] .

Пешина [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Артишдорон солор ≫ ( порсии миёна: art??t?r?n-s?l?r ) баландпоятарин ма?оми низом? пас аз шо?аншо? дар замони Сосониён буд [9] [10] . Дар ≪ Замёд яшт ≫ (≪ Яшт?о ≫, 2/331) мардум бино бар пешае, ки доштанд, ба се гур?? та?сим мешуданд: ру?ониён ё оср?нон ( авесто?: ?θravan -, aθaurvan - ); низомиён ё артишторон ( авесто?: raθa?-?tar- ) ва кишоварзон ё востриюшон ( авесто?: v?strya.f?uyant- ) [11] . О?ози ин та?симбанд?, ки дар замони Сосониён бо пайдоиши гур?? ча?орум ? пешаварон ё ?утухшон ( порсии миёна: hutox??n ) ? ба ав?и марзбандии да?и?и худ мерасад, дониста нест, вале дар ≪ Корномаи Ардашери Бобакон ≫ ба унвони ≪ Артишторон солор ≫ ишора шудааст.

Ба гузориши Му?аммад ибни ?арири Табар? , ма?оми Артишторон солор болотар аз сипо?бед ( порсии миёна: sp?hb?d ) ва та?рибан ?ампоя бо ≪ аргбед ≫ ( порсии миёна: argb?d ) будааст. Аз ?арина?о чунин бар меояд, ки ≪ Артишторон солор ≫ унвони дигаре барои ≪ Эрон сипо?бед ≫ ( порсии миёна: ?r?n sp?hb?d ) аст, ки то замони подшо?ии Хусрав Ан?шервон болотарин ма?оми низом? дар шо?аншо?ии Сосониён буд [12] .

Пайванд?о [ вироиш | вироиши манбаъ ]


Эзо? [ вироиш | вироиши манбаъ ]

  1. ?онуни ?ум?урии То?икистон ≪Дар бораи у?дадории умумии ?арб? ва хидмати ?арб?≫
  2. Фар?анги ?азорвожаи низом? . ? Те?рон: Фар?ангистони забону адаби форс?, Дафтари вожагузинии низомии Ситоди кулли Нер??ои мусалла?и Эрон, 1392. ? с. 50; 193 . 10 августи 2021 сан?ида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 22 Декабри 2018 .
  3. Алиев Г. Г. канд. филол. наук. Персидско-русский и русско-персидский военный словарь / Под ред. канд. филол. наук, доц. А. М. Шойтова. ? М .: Воениздат, 1972. ? С. 19; 326. ? 655 с. ? 3 500 экз.
  4. 4.0 4.1 4.2 ?асанд?ст, Му?аммад . Фар?анги решашинохтии забони форс?. Те?рон: Фар?ангистони забону адаби форс?, Нашри осор, 1383. ISBN 978-600-6143-55-2 . ?. 1, с. 162.
  5. W. Sundermann . ART??T?R, Encyclopædia Iranica. Vol. II, Fasc. 6, pp. 661-662
  6. Русто?, Му?син . Вожагони низомии мусаввиби Фар?ангистони Эрон (1314 ? 1320 ?.ш.) // Фаслномаи ≪ Ган?инаи аснод ≫. Зимистони 1373, №16. ? с. 38 . 28 Январ 2019 сан?ида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 апрели 2018 .
  7. Фар?анги тафсирии забони то?ик? (иборат аз 2 ?илд) . Зери та?рири Сайфиддин Назарзода (раис), А?мад?он Сангинов, Саид Каримов, Мирзо ?асани Султон. ? Душанбе: Паж??ишго?и забон ва адабиёти ба номи Р?дак?, 2008. ? 950 са?. ? ?. 1, с. 80.
  8. Умед Джайхани : В национальной армии и терминология должна быть максимально национальной
  9. W. Sundermann . ART??T?R?N S?L?R, Encyclopædia Iranica. Vol. II, Fasc. 6, p. 662
  10. Дьяконов М. М. Очерк истории древнего Ирана. М., 1961. С. 291
  11. Ба?ор, Ме?рдод . Паж??ише дар асотири Эрон (пораи нахуст ва дуюм). Виростор: Катоюн Маздопур, чопи дувум пойизи 1376, Интишороти ≪Ого?≫, са?. 74, ёддошти 2. ISBN 964-416-045-2
  12. Art??t?r?n-s?l?r // Донишномаи Эрон , ?. 2, 2503 . 23 октябри 2012 сан?ида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 октябри 2012 .