Su
Komitet gosudarstvennoj
bezopasnosti
, prus nodiu che a
KGB
(in
russu
: Комитет государственной безопасности, КГБ,
Comitadu pro sa Seguresa de Istadu
), fiat su numene de s'agentzia de seguresa printzipale, servitziu secretu e politzia secreta de s'
Unione Sovietica
, ativa dae su 13 de martzu de su
1954
a su collassu de s'istadu, su 6 de onniasanti de su
1991
.
Acapiadu a su Cussigiu de is Ministros, su comitadu fiat istadu unu sighidore deretu de agentzias comente sa
?eka
, sa
NKVD
e su
MGB
. Fiat sa agentzia guvernativa printzipale de "giurisditzione subra-republicana", traballende a sa seguesa interna, intellighentzia e politzia secreta. In is republicas sovieticas varias fiant esistidas agentzias simbigiantes parallelas, formadas dae ministerios varios, comitados istatales e cummissiones istatales. Su dominiu de su KGB fiat istadu prossimai paris a su de sa
CIA
o sa partzidura de contra-intelligentzia de sa
FBI
in is
Istados Unidos
.
Sa KGB puru est istadu cunsideradu che a unu servitziu militare e fiat normadu dae is leges e regulamentos militares, de manera simbigiante a is servitzios de sas Fortzas Armadas o a is Tropas de s'Internu de su
MVD
. Mancari sa majoria de sos artzivos de su KGB sighint classificados reservados, ddoe sunt duas mitzas documentadas disponibiles.
[1]
[2]
Is funtziones printzipales suas fiant s'intellighentzia estera, sa contra-intellighentzia, is atividades operativas e de chirca, amparu de is fronteras de s'
Unione Sovietica
, protetzione de is cabos de su
Comitadu Tzentrale
e de su guvernu sovieticu, organizatzione e mantenimentu de is comunicatziones guvernativas, gasi comente sa cumbata contra su natzionalismu, sa dissidentzia e sas atividades anti-sovieticas.
S'istemma de su KGB fiat "s'ispada e s'iscudu de su partidu", bardianu de sa lealidade a s'internu e a s'esternu de s'
Unione Sovietica
. Logos famados acapiados a sa memoria de su KGB sunt su palatzu de sa
Lubjanka
, giai sede de sas Asseguratziones Rossija, e su cartzere de
Lefortovo
.
In su
1991
,
Vladimir Krju?kov
, responsabile printzipale de su KGB, aiat ghiadu su
corpu de Istadu
fallidu contra de su presidente
Michail Gorba?ev
. In fatu a custu Krju?kov fiat arrestadu e su 3 de nadale
1991
su KGB aiat sessadu de esistere. Prus a in antis is cumpetentzias suas fiant partzidas intre diversas organizatziones:
- Federal'naja slu?ba bezopasnosti
(FSB): seguresa interna e contra-ispionagiu. At eredadu is cumpetentzias de su Segundu Diretoradu Tzentrale.
- Slu?ba vne?nej razvedki
(SVR): ispionagiu esteru. At eredadu is cumpetentzias de su Primu Diretoradu Tzentrale.
- Federal'noe Agentstvo Pravitel'stvennoj Svjazi sos Informacii
(FAPSI): si trataiat de s'organismu tecnicu de is servitzios russos. Fiat criadu unende is cumpetentzias de su Su de oto Diretorados Tzentrales cun cussas de su Su de seighi Diretorados. A fatu est istadu surbidu dae su FSB.
Su presidente russu
Vladimir Putin
aproliat de is neras de su KGB e est istadu fintzas presidente de su FSB.
- ↑
Andrei Sakharov KGB File
, in
yupnet.org
.
- ↑
SOVIET ARCHIVES
, in
psi.ece.jhu.edu
.
URL consultadu su 13 triulas 2021
(archiviadu dae s'
url originale
su 25 abrile 2011)
.