Y?ko Tsushima ( jap. 津島 佑子 Tsushima Y?ko ) , wła?ciwie Satoko Tsushima ( jap. 津島 里子 Tsushima Satoko ; ur. 30 marca 1947 w Mitace ? zm. 18 lutego 2016 w Tokio ) ? japo?ska pisarka , eseistka i krytyczka, zdobywczyni wielu japo?skich nagrod literackich, m.in. Nagrody Yomiuri ^[1] . Jej ksi??ki zostały przetłumaczone na kilkana?cie j?zykow.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Rodzina [ edytuj | edytuj kod ]

W 1948 roku jej ojciec, Osamu Dazai (wła?c. Sh?ji Tsushima), słynny japo?ski pisarz, popełnił samobojstwo z kochank? ^[1] . Jego historia pojawia si? w dziełach przyszłej pisarki ^[2] . Miała starsz? o 5 lat siostr?, Sonoko. Jej starszy brat, Masaki, zmarł na zapalenie płuc w 1960 roku ^[1] . W dzieci?stwie i młodo?ci uczyła si? gry na fortepianie, a edukacj? zdobywała w szkole misji katolickej ^[1] .

W 1970 roku wyszła za m??. Dwa lata po?niej urodziła cork?. W 1975 odbyła swoj? pierwsz? zagraniczn? podro?: do Pary?a . W 1976 roku urodziła syna i niedługo potem rozwiodła si? ^[1] . W 1985 roku, z powodu zaburze? oddechu, jej syn zmarł ^{[1] [3]} .

Tworczo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Tworczo?? Tsushimy mo?na podzieli? na dwa okresy. Jej wcze?niejsze powie?ci i opowiadania eksperymentuj? z konwencjami I-fiction , dominuj?cego stylu narracyjnego japo?skiej prozy . Gatunek ten cechuje medytacyjny głos z perspektywy pierwszej osoby, koncentracja na intymnych zwi?zkach mi?dzy postaciami oraz zainteresowanie zatarciem granicy mi?dzy faktem a fikcj? ^[4] . Po?niejsze prace Tsushimy s? bardziej formalnie odwa?ne i wyra?nie polityczne. Licz? si? z japo?sk? kulturow? pami?ci? o imperium, wojnie i wywłaszczeniu oraz rozwa?aj? wpływ władzy pa?stwa na ludzi ^[5] .

Dzieła Tsushimy ł?czy wiele tendencji i tematow estetycznych. Cz?sto wyst?puj? w nich samotne matki i inne postacie marginalizowane w japo?skim społecze?stwie. Zajmowała si? tematyk? porzucenia, trudno?ci gospodarczych i autonomii kobiet. Jej powie?ci wypełniaj? luk? mi?dzy tym co osobiste a polityczne, badaj?c aktualne problemy w Japonii z perspektywy codziennego ?ycia kobiet ^[5] .

Wspołtworzyła ? jako członkini redakcji od 1966 roku ? prywatny, szanowany w całym kraju, magazyn literacki ?Bungei Shuto” ^[1] .

Od 1972 jej tworczo?? była nagradzana: m.in. w pa?dzierniku 1986 r. jej powie?? ?cigana ?wiatłami nocy (jap. Yoru no hikari ni owarete ) zdobyła literack? Nagrod? Yomiuri ^[1] .

W 1991 roku przył?czyła si? do protestow przeciwko wojnie w Zatoce Perskiej ^[1] . Tego samego roku wyjechała do Pary?a, gdzie wykładała japo?sk? literatur? i prowadziła seminarium na temat Ajnow . W 1992 roku wygłaszała wykłady na uniwersytetach ameryka?skich ^[1] .

Zmarła w Tokio na raka płuc w 2016 roku ^[6]

Powie?ci, opowiadania, eseje [ edytuj | edytuj kod ]

• Kitsune wo haramu (W ci??y z lisem, 1972)
• Waga chichi-tachi (Nasi ojcowie, 1975)
• Mugura no haha (Matka jak pełzaj?ca ro?lina, 1975)
• Kusa no fushido (Legowisko z traw, 1977)
• T?mei k?kan ga mieru toki (Kiedy wida? przezroczyste powietrze, 1977)
• Yorokobi no shima (Wyspa rado?ci, 1978)
• Ch?ji (Dzieci? fortuny, 1978)
• Yoru no t? p?ti (Wieczorna herbatka, 1979)
• Hy?gen (Kra, 1979)
• Hikari no ry?bun (Obszar ?wiatła, 1979)
• Saigo no shury? (Ostatnie polowanie, 1979)
• Moeru kaze (Pal?cy wiatr, 1980)
• Yoru to asa no tegami (Listy wieczorne i poranne, 1980)
• Yama o hashiru onna (Kobieta zbiegaj?ca z gory, 1981)
• Sh?setsu no naka no f?kei (Pejza? z powie?ci, 1982)
• Suifu (Podwodna kraina, 1982)
• Watashi no jikan (Moj czas, 1982)
• Hi no kawa no hotori de (Nad brzegiem rzeki ognia, 1983)
• Danmari ichi (Cichy targ, 1984)
• ?ma monogatari (Opowie?ci o zmierzchu, 1984)
• Osanaki hibi e (Dni dzieci?stwa, 1986)
• Yoru no hikari owarete (?cigana ?wiatłami nocy, 1986)
• Mahiru e (Na południe, 1988)
• Yume no kiroku (Zapis snow, 1988)
• Hon no naka no shojo-tachi (Dziewcz?ta w literaturze, 1989)
• Kusamura (G?szcz, 1989)
• Ise Monogatari, Tosa Nikki - oten no tabi 2 (Ise Monogatari, Tosa Nikki ? podro?e z klasyk?, cz. 2, 1990)
• Afureru haru (Pełnia wiosny, 1990)
• Oi naru yume yo, hikari yo (Wielkie sny, ?wiatło, 1991)
• Utsuho monogatari - sh?nen sh?jo koten bungakukan (Utsuho monogatari ? klasyczna literatura dla młodzie?y, 1992)
• Kagayaku mizu no jidai (Czas błyszcz?cej wody, 1994) ^[1]
• Watashi (Ja, 1999); polskie tłumaczenie jako: Jestem, t?skni?, mowi? ; 2018, PIW ^{[7] [4]}
• Warami ookami (?miej?cy si? wilk, 2001) ^[8] ; polskie tłumaczenie jako: U?miechni?ty wilk ; 2023, PIW ^[9]
• Nara rep?to (Raport o Nara, 2004) ^[10]
• Yamaneko d?mu (Kopuła ?bika, 2013) ^{[10] [11]}

Nagrody i nominacje [ edytuj | edytuj kod ]

1972 ? nominacja do Nagrody Akutagawy za powie?? W ci??y z lisem (jap. Kitsune wo haramu) ^[1]

• 1975 ? Nagroda Tamury Toshiko za zbior opowiada? Matka jak pełzaj?ca ro?lina (Mugura no haha)
• 1977 ? Nagroda Literacka Izumiego Ky?ki ^[1] za zbior opowiada? Legowisko z traw (Kusa no fushido)
• 1978 ? Nagroda Literatury Kobiet za Dzieci? fortuny [Ch?ji]
• 1979 ? Literacka Nagroda Nomy (Noma Bungeish?) ^[1]
• 1983 ? Nagroda Kawabaty za opowiadanie Cichy targ (Danmari ichi) ^[1]
• 1986 ? literacka Nagroda Yomiuri za powie?? ?cigana ?wiatłami nocy (Yoru no hikari ni owarete) ^{[1] [12]}
• 1988 ? Nagroda Literacka Hirabayashi Taiko za zbior opowiada? Na południe (Mahiru e)
• 1998 ? 34. Nagroda Tanizakiego za powie?? Gora ognia: Konto dzikiej małpy (Hi no yama ? yamazaruki)
• 1998 ? 51. Nagroda Nomy ? j.w. ^[12]
• 2001 ? 28. Nagroda Osaragiego Jir? za powie?? ?miej?cy si? wilk (Warami okami) ^{[8] [13]}
• 2005 ? Nagroda literacka im. Murasaki Shikibu (Murasaki Shikibu Bungakush?) za Raport o Nara (Nara rep?to)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]