Wojna w Somalii (od 2009)

wojna domowa w Somalii
Sytuacja w Somalii (stan na kwiecie? 2021)
Czas	8 lutego 2009 ?
Terytorium	Somalia
Przyczyna	niestabilno?? pa?stwa, działalno?? terrorystyczna
Strony konfliktu
Asz-Szabab   Al-Ka’ida   Hizbul Islam (od 2009 do XII 2010 przeciwko Asz-Szabab, nast?pnie wspolnie; od IX 2012 ponowny rozłam)   Pa?stwo Islamskie (od 2015, przeciw wszystkim)   Somalia Tymczasowy Rz?d Federalny Unia Trybunałow Islamskich (2009?2012) As-Sunna wal-D?amaaka Raskamboni   Azania AMISOM :   Uganda   Burundi   D?ibuti   Kenia   Etiopia Wspierani przez : Puntland   Stany Zjednoczone   Francja   Wielka Brytania
Dowodcy
Muchtar Abu Zubejr Ali Hasan † Ali Saleh Nabhan † Hassan Dahir Awejs Umar Iman Abu Bakr Bare Ali Bare † Hassan Sheikh Mohamud Szarif Szajh Ahmed Umar Abd Raszid Ali Szarmarke Jusuf Husajn Dumal Abd Kadir Ali Umar Abd Rahman Ibrahim Ma'ow Abd Rahman Farah Dirow † Levi Karuhanga
Siły
Asz-Szabab : 5000 bojownikow (2014) [1] zagraniczni mud?ahedini : 1200 bojownikow [2] 6000 ?ołnierzy [3] AMISOM : 22 tys. ?ołnierzy (2014) [4]

Wojna w Somalii ? pi?ta faza somalijskiej wojny domowej , ktora rozpocz?ła si? na pocz?tku lutego 2009 roku, gdy ugrupowanie Hizbul Islam wypowiedziało wojn? nowo zaprzysi??onemu prezydentowi Sharifowi Ahmedowi .

W latach 2006-2009 w Somalii trwała czwarta faza wojny domowej. Przeciwko Tymczasowemu Rz?dowi Federalnemu pod kierownictwem prezydenta Abdullahi Yusufa wyst?piła islamska organizacja Unia Trybunałow Islamskich wraz z innymi radykalnymi ugrupowaniami takimi jak Asz-Szabab. W trakcie trwania wojny po stronie somalijskiego rz?du interweniowały wojska etiopskie.

Po dymisji prezydenta Abdullahi Yusufa i wycofaniu si? wojsk etiopskich, Szarif Szajh Ahmed z ugrupowania Unii Trybunałow Islamskich wchodz?cych w skład Sojuszu na rzecz Wyzwolenia Somalii (ASR) został zaprzysi??ony na prezydenta Somalii. Ahmed reprezentował umiarkowane islamskie skrzydło w somalijskiej polityce, co spowodowało, ?e radykalne organizacje przeciwstawiły si? mu, d???c do jego obalenia.

4 lutego 2009 cztery grupy islamistow, w tym grupa Hassana Dahira Awejs, niegdy? nale??ca do Sojuszu na rzecz Wyzwolenia Somalii, poł?czyły si? i sformowały organizacj? o nazwie Hizbul Islam . 8 lutego 2009 roku Hizbul Islam wypowiedziała wojn? rz?dowi Ahmeda oraz siłom pokojowym Unii Afryka?skiej (AMISOM). Ahmedowi przeciwstawiło si? te? Asz-Szabab, ktore weszło w sojusz z Hizbul Islam. 18 kwietnia 2009 parlament Somalii uchwalił wprowadzenie w całym kraju szariatu , czyli prawa muzułma?skiego. Mimo i? ugrupowanie Asz-Szabab tego si? domagało, to ogłosiło jednak, ?e b?dzie kontynuowa? wojn?, nawet po wycofaniu si? sił Unii Afryka?skiej.

W maju 2009 ruszyła wielka ofensywa rebeliantow w centralnej Somalii, kontrolowanej przez rz?d. Rownolegle trwały walki w stolicy, ktorych celem było obalenie prezydenta Ahmeda. W wyniku dwumiesi?cznych walk rebelianci zdobyli kontrol? nad terenami Hiraan, Shabellaha Dhexe, Mareeg oraz Galguduud. Latem 2009 do walk przyst?pili sufici z prorz?dowej milicji As-Sunna Wal Jamaah. Milicjanci zatrzymali ofensyw? radykałow, odbijaj?c kilka okr?gow z r?k rebeliantow.

W pa?dzierniku 2009, z powodu braku porozumienia co do sposobu kontrolowania zdobytych terenow, doszło do zako?czenia sojuszu mi?dzy Szebabami (bojownicy organizacji Asz-Szabab) i Hizbul Islam. Od tego wydarzenia w wojnie domowej brały udział trzy strony. W wyniku wa?ni w?rod rebeliantow, strona rz?dowa odbijała niektore regiony utracone w ofensywie rebeliantow.

W 2010 walki toczyły si? na południu kraju ? mi?dzy Hizbul Islam i Szebabami oraz w centralnej Somalii (głownie wokoł Beledweyne mi?dzy frakcjami rebelianckimi a strukturami milicji As-Sunna Wal Jamaaca, lojalnymi prezydentowi Ahmedowi, ktore zako?czyły si? sukcesem rebeliantow). Rebelianci, tym razem osobno, tak?e w stolicy przeprowadzali pojedyncze ataki na siły AMISOM oraz patrole wojsk rz?dowych. 23 sierpnia 2010 Szebabowie ogłosili ostateczn? wojn? przeciwko ?naje?d?com”, jak nazwano sze?ciotysi?czny kontyngent ?ołnierzy Unii Afryka?skiej ? AMISOM -stacjonuj?cy w Mogadiszu. Wybuchły wowczas ci??kie walki w stolicy.

23 grudnia 2010 rebelianci z Hizbul Islam zdecydowali si? na fuzj? z ekstremistami z Asz-Szabab, wspieranych przez Al-Ka’id? . Wznowienie sojuszu na celu miało obalenie prezydenta Ahmeda i ustanowienie islamskiego kalifatu w Somalii. Tym samym zako?czył si? rozłam w?rod somalijskich fundamentalistow islamskich.

W 2011 w Mogadiszu rozpocz?ła si? ofensywa mi?dzynarodowych sił AMISOM w ktorej zgin?ło kilkaset osob. Były to najbardziej mordercze walki w historii Mogadiszu, pomijaj?c interwencje ONZ z 1993 . Nadzwyczajnie du?e straty były po stronie sił AMISOM. Burundi zanotowała najwi?ksze straty swoich ?ołnierzy czasu burundyjskiej wojny domowej . Wyniszczaj?ce walki frakcji klanowych i politycznych nie omin?ły prowincji.

Walki w 2011 zarowno na prowincji jak i w stolicy charakteryzowały si? niespotykan? dot?d brutalizacj? i były najbardziej krwawe w historii somalijskiego konfliktu. W marcu 2011 milicja Raskamboni podniosła bunt wobec Asz-Szabab. Siły As-Sunna Wal Jamaaca rozpocz?ły marsz na południe kraju. Kiedy tam dotarły razem z rz?dowymi sprzymierze?cami, rozpocz?ły si? niezwykle krwawe walki z islamskimi radykałami.

Ci??kie kampanie wojenne zostały powstrzymane latem przez katastrofaln? susze , ktora nawiedziła Somali?. W jej wyniku miliony Somalijczykow cierpiało głod, a 6 sierpnia Szebabowie opu?cili stolic?. Jednak islami?ci powrocili do działa? partyzanckich i terrorystycznych . W najbardziej krwawym zamachu terrorystycznym z 4 pa?dziernika 2011 w Mogadiszu zgin?ło 139 osob. 16 pa?dziernika 2011 na południu Somalii doszło do inwazji wojsk kenijskich, w wyniku ktorej spacyfikowano południe kraju. W listopadzie 2011 ponown? interwencj? w Somalii podj?ła Etiopia.

W lutym 2012 Al-Kaida oficjalnie potwierdziła ?cisł? wspołprac? z Asz-Szabab. Tymczasem na południu kraju armie Etiopii i Kenii nadal działały w 2012 w południowej Somalii, odbijaj?c z r?k rebeliantow kolejne miasta. W czerwcu 2012 wojska kenijskie doł?czyły w skład kontyngentu AMISOM, ktory liczył wowczas ponad 17 tys. ?ołnierzy. W 2012 przeprowadzono transformacje polityczn?. 23 czerwca 2012 przyj?to projekt nowej konstytucji. Ogłoszono harmonogram, według ktorego 20 sierpnia 2012 prezydent Ahmed ust?pił ze stanowiska, a 10 wrze?nia 2012 na nowego prezydenta Somalii wybrano Hassana Sheikha Mahamuda .

We wrze?niu 2012 sprzymierzone siły kenijskie i somalijskie przyst?piły do obl??enia głownego bastionu rebeliantow Kismaju. W tym czasie doszło do ponownego rozłamu w?rod islamistow, kiedy to Hizbul Islam opu?cił radykałow z Asz-Szabab. 29 wrze?nia 2012 po dwudniowym szturmie , rebelianci z tego drugiego ugrupowania zostali wyparci z Kismaju.

Wybuch wojny po doj?ciu do władzy Unii Trybunałow Islamskich [ edytuj | edytuj kod ]

Zaprzysi??enie Ahmeda na prezydenta i formowanie zbrojnej opozycji [ edytuj | edytuj kod ]

Prezydent Ahmed został zaprzysi??ony na prezydenta Somalii 31 stycznia 2009, ko?cz?c tym samym okres wojny z lat 2006-09 , podczas ktorej z owczesnym rz?dem somalijskim, wspieranym przez wojska etiopskie, walczyły bojowki Unii Trybunałow Islamskich , ktorych liderem był Sharif Ahmed. Ugrupowanie Ahmeda było wowczas poł?czone sojuszem z ASR i Asz-Szabab oraz innymi mniejszymi islamistycznymi organizacjami. Cało?? była popierana przez Al-Ka’id? . Poniewa? Ahmed reprezentował umiarkowane islamskie skrzydło w somalijskiej polityce, radykalne organizacje przeciwstawiły si? mu, d???c do jego obalenia.

4 lutego 2009 cztery grupy islamistow, w tym grupa Hassana Dahira Awejsa, niegdy? nale??ca do Sojuszu na rzecz Wyzwolenia Somalii, poł?czyły si? i sformowały organizacj? o nazwie Hizbul Islam . Celem powstałej organizacji była walka z nowym rz?dem Sharifa Ahmeda . Do Hizbul Islam doł?czyli fundamentali?ci z Asz-Szabab, sojusznicy Unii Trybunałow Islamskich z poprzedniej fazy wojny domowej.

Ponadto Somalia ? pa?stwo pogr??one w wojnie domowej, praktycznie bez rz?du ? stała si? dogodnym miejscem dla budowania baz przez rebeliantow Al-Ka’idy , ktora wowczas coraz mniej pewnie czuła si? w takich krajach jak Irak , Afganistan czy Pakistan . Drugim pa?stwem oprocz Somalii nara?onym na działalno?? terrorystow stał si? Jemen .

Wypowiedzenie wojny, pierwsze działania zbrojne [ edytuj | edytuj kod ]

8 lutego 2009 roku Hizbul Islam wypowiedziała wojn? rz?dowi Ahmeda oraz siłom pokojowym Unii Afryka?skiej (AMISOM) ^[5] . W dniu wypowiedzenia wojny doszło do gwałtownych star? w południowej cz??ci Mogadiszu ^[6] . Podczas walk ulicznych doszło do spotkania lidera Asz-Szabab Sheikha Muchtara Robowa z prezydentem Ahmedem. Podczas negocjacji Ahmed ogłosił, i? s? czynione przygotowania do wprowadzenia koranicznego prawa szariatu ^[7] . Nast?pnie Robow zaprzeczył, jakoby miał rozmawia? z prezydentem i ogłosił, i? walki b?d? trwa? a? do wprowadzenia prawa koranicznego ^[8] .

10 lutego Szebabowie rozpocz?li natarcie w prowincji Bakool . Walki koncentrowały si? wokoł miasta Baydhabo , ktore rebelianci chcieli zdoby? po tym, jak zostało opanowane 26 stycznia 2009 po połrocznym obl??eniu przez siły Unii Trybunałow Islamskich ^[9] . W Galmudug Szebabowie walczyli o Masagaway oraz Warsheekh ^[10] .

12 lutego Mukhtar Robow zdementował informacje mediow, ktore donosiły o zawarciu przez niego nieformalnego porozumienia z prezydentem. Dodał te?, ?e nie ma zamiaru negocjowa? z rz?dem, a walki b?d? trwa? nadal ^[11] , po czym jeszcze raz publicznie wypowiedział wojn? nowemu rz?dowi ^[12] .

22 lutego doszło do zamachow na baz? wojsk AMISOM w Mogadiszu. W podwojnym zamachu samobojczym zgin?ło 11 ?ołnierzy Burundi , a 15 osob zostało rannych ^[13] .

  Osobny artykuł: Bitwa w Mogadiszu (luty 2009) .

24 lutego wybuchła dwudniowa bitwa w południowych dzielnicach Mogadiszu . Przy pomocy mo?dzierzy rebelianci zaatakowali Pałac Prezydencki, poło?ony na wzgorzu w dzielnicy Wardhigley. W walkach zgin?ło co najmniej 69 osob, w tym 48 cywilow. W?rod ofiar były tak?e dzieci ^[14] .

28 lutego Hizbul Islam zło?ył propozycj? rozejmu rz?dowi ^[15] . Jednak 1 marca Sharif Ahmed odrzucił ofert?. Prezydent zgadzał si? z wprowadzeniem szariatu, ale odmowił wyj?cia wojsk z terenow kontrolowanych przez rebeliantow ^[16] .

18 kwietnia parlament Somalii uchwalił wprowadzenie w całym kraju szariatu , czyli prawa muzułma?skiego ^[17] .

6 maja Asz-Szabab ogłosiło, i? b?dzie kontynuowa? wojn?, nawet po wycofaniu si? sił Unii Afryka?skiej ^[18] .

25 maja rz?d zarz?dził natychmiastow? blokad? lotnisk oraz portow morskich, aby zapobiec przemytowi broni dla bojownikow ^[19] .

Ofensywa rebeliantow (2009) [ edytuj | edytuj kod ]

7 maja wybuchły ci??kie walki w Mogadiszu o kontrol? nad miastem. Rebelianci z ugrupowania Asz-Szabab (Szebabowie) oraz Hizbul Islam prowadzili walki z wojskami rz?dowymi oraz siłami mi?dzynarodowymi AMISOM. Ci??kie walki trwały od ko?ca wrze?nia do momentu zerwania sojuszu pomi?dzy islamistycznymi frakcjami walcz?cymi z rz?dem. Walki w Mogadiszu pochłon?ły ?ycie ok. 100 rebeliantow i 100 ?ołnierzy rz?dowych oraz 29 ?ołnierzy AMISOM. Zgin?ło tak?e prawie 1500 cywilow, a 223 tys. musiało ucieka? z miasta ^[20] .

  Osobny artykuł: Ofensywa rebeliantow w centralnej Somalii (2009) .

Rownolegle z walkami w stolicy rebelianci przyst?pili do ofensywy na terenach centralnej Somalii. 11 maja Szebabowie wjechali na ci??arowkach Toyota-Pickup do miasta Bula-Barde w okr?gu Hiraan. Miasto te było pierwszym, ktore wpadło w r?ce rebeliantow w dzielnicy Hiraan ^[21] .

W dniach 12-13 maja odbyła si? bitwa o miejscowo?? Mahas, jednak bojowki rz?dowe Unii Trybunałow Islamskich utrzymały kontrol? nad miasteczkiem ^[22] . 15 maja rebelianci przeprowadzili drugi atak na Mahas. W walkach zgin?ły 4 osoby, a setki cywilow uciekło z miasta. W mie?cie odci?to ł?cza telekomunikacyjne ^[23] . Tymczasem wybuchła bitwa o Wabho w somalijskiej prowincji Galgudug. Kontrol? nad Wabho zachowały bojowki As-Sunna Wal Jamaaca, jednak kosztowało to ?ycie 5 milicjantow ^[24] . W wyniku licznych walk na przełomie 15-16 maja zgin?ło 68 osob. Rz?d twierdzi, ?e w bitwach o Mahas i Wabho zgin?ło 48 Szebabow ^[25] .

17 maja rebelianci islamscy zdobyli miasto Johwar. Zgin?ło 7 osob, w tym 4 cywilow i 3 prorz?dowych bojowkarzy. Szebabowie potrzebowali zaledwie 20 minut, by przep?dzi? bojowki rz?dowe z miasta ^[25] . Tego dnia w kolejnym dniu bitwy o Mahas zgin?ło 17 osob, natomiast podczas walki o Al-Bur (region Galgudug) zabito 16 osob ^[26] . 18 maja Szebabowie przej?li kontrol? nad wa?nym strategicznie miastem Mahaday , le??cym około 23 km na połnoc od wcze?niej zdobytego Jowhar. Rebelianci wje?d?aj?c do miasta nie napotkali oporu ze strony bojowek rz?dowych ^[27] . Unia Trybunałow Islamskich w celu odbicia miasta szturmowała je 20 maja , ale bez skutku ^[28] . Dopiero kolejne ataki zako?czyły si? odbiciem miasta 26 maja ^[29] .

19 maja do Somalii wjechało 18 wojskowych samochodow ci??arowych z wojskami etiopskimi, ktore rozmieszczono w okr?gu Hiraan. Wojska te w latach 2006-2008 walczyły przeciwko Unii Trybunałow, teraz wspomagały rz?dowe bojowki Unii w utrzymaniu terytoriow w ?rodkowej Somalii ^[30] .

31 maja wojska etiopskie zaj?ły kontrolowan? dotychczas przez rebeliantow wiosk? Kalaberyr koło Beledweyne . Wojska te stacjonowały wokoł tej miejscowo?ci od 20 maja ^[31] . 4 czerwca prorz?dowa armia odbiła obj?ła całkowit? kontrol? nad miastem Mahaday ^[32] .

5 czerwca rozpocz?ła si? krwawa bitwa mi?dzy prorz?dowymi bojowkami As-Sunna Wal Jamaaca a rebeliantami z Asz-Szabab i Hizbul Islam o niewielkie miasto Wabho w somalijskiej prowincji Galgudug. Tam ju? 15 maja wrogie frakcje islamskie stoczyły bitw?, w ktorej zwyci??yły siły rz?dowe, chocia? pocz?tkowo, gdy walki jeszcze trwały, zwyci?stwo ogłosiły bojowki As-Sunna Wal Jamaaca. Według Agencji Reutera oraz miejscowych organizacji humanitarnych w bitwie zgin?ło 123 osoby ? cywile, rebelianci, bojownicy prorz?dowi ^[33] . Ostatecznie 7 czerwca rebelianci przej?li kontrol? nad Wabho ^[34] . Ze wzgl?du na du?? liczb? ofiar bitwa pod Wabho była jednym z najkrwawszych star? wojny domowej w Somalii trwaj?cej od 1991 roku ^[35] .

13 czerwca Etiopczycy zaj?li miejscowo?? Balanbal w Galgudud, gdzie utworzyli baz? wojskow? ^[36] . 18 czerwca w zamachu bombowym w Beledweyne zgin?ł somalijski Minister Obrony Omar Hashi Aden. W zamachu tym ł?cznie zgin?ło 31 osob, a rannych zostało 45 ^[37] .

21 czerwca w Somalii wprowadzono stan wyj?tkowy . Władze poprosiły kraje o?cienne o natychmiastow? pomoc militarn?. ?Zwracamy si? do pa?stw o?ciennych, takich jak Kenia, D?ibuti, Etiopia i Jemen, a tak?e do społeczno?ci mi?dzynarodowej, o wysłanie do Somalii wojsk w ci?gu 24 godzin” ? prosił Szejk Aden Mohamed Madobe, przewodnicz?cy tymczasowego parlamentu Somalii ^[38] .

W wyniku dwumiesi?cznych walk rebelianci zdobyli kontrol? nad terenami Hiraan, Shabellaha Dhexe, Mareeg oraz Galguduud.

22 czerwca Etiopczycy rozpocz?li operacj? militarn? przeciwko rebeliantom w Kala-beyrka, le??c? w okr?gu Hiraan ^[39] . 28 czerwca rozpocz?ły si? walki pod El-baraf, le??ce pod Mahaday. Znajduj?cych si? tam Szebabow zaatakowała Unia Trybunałow ^[40] .

26 lipca po ci??kich walkach Unia Trybunałow Islamskich zdobyła całkowit? kontrol? nad miastem Beledweyne . Dotychczas Hizbul Islam kontrolował zachodni? cz??? miasta. Po jej zdobyciu w całym mie?cie wprowadzono godzin? policyjn? ^{[41] [42]} .

11 sierpnia Asz-Szabab wycofało si? z regionu El Dher w dystrykcie Galgadud. El Deher przeszło pod kontrol? milicji As-Sunna Wal Jamaaca. Wowczas w Galgadud jedynie region Al-Bur pozostawał w r?kach Asz-Szabab ^[43] . 13 sierpnia wybuchły kolejne walki w El Dehr. Rzecznik Szebabow Szejk Ali ?Dheere” Mohamud, ogłosił, ?e rebelianci odzyskali kontrol? nad regionem. W dwudniowej walce zgin?ło 30 osob ^[44] . 20 sierpnia w bitwie pod Bula Barde zgin?ły 33 osoby. Z kolei w starciach pod Bulahawa zabitych zostało 45 Szebabow ^[45] .

14 wrze?nia ameryka?skie ?migłowce dokonały nalotu na pozycj? rebeliantow w zaj?tym przez nich mie?cie Baraawe , le??c? nad Oceanem Indyjskim , 180 km na południe od Mogadiszu. W wyniku operacji prowadzonej pod kryptonimem ?Celestial Balance” zgin?ły 4 osoby, w tym terrorysta Saleh Ali Saleh Nabhan ^[46] .

17 wrze?nia w podwojnym zamachu samobojczym w Mogadiszu zgin?ło 12 ?ołnierzy Burundi , pi?ciu Ugandy i czterech cywilow. 40 osob zostało rannych ^[47] .

20 wrze?nia Szebabowie zdobyli granicz?ce z Etiopi? miasto Yeed . W wyniku star? z somalijskimi oddziałami rz?dowymi ?mier? poniosło co najmniej 14 osob. Po tych walkach pojawiły si? spekulacje, ?e etiopscy rebelianci z Narodowego Frontu Wyzwolenia Ogadenu (ONFL) pomagali Asz-Szabab w walce przeciwko somalijskiemu rz?dowi. Przedstawiciele Frontu odrzucili te oskar?enia i o?wiadczyli, i? nie maj? ?adnych powi?za? z somalijskimi rebeliantami ^[48] .

W wyniku walk, ktore toczyły si? latem 2009, wojska etiopsko-somalijskie i bojowki wierne prezydentowi Ahmedowi odzyskały kontrole nad okr?gami Mareeg, Galgudud oraz Shabellaha Dhexe. W ostatecznym rozrachunku w porownaniu z sytuacj? w centralnej Somalii sprzed maja 2009 rebelianci obj?li kontrol? o zachodnie kra?ce prowincji Hiraan i Shabellaha.

Wojna trzech stron (2009?2010) [ edytuj | edytuj kod ]

Bratobojcze walki na południu Somalii [ edytuj | edytuj kod ]

1 pa?dziernika wybuchły walki w Kismaju mi?dzy Asz-Szabab a Hizbul Islam. Relacje mi?dzy frakcjami kontroluj?cymi południe kraju zacz?ły si? pogarsza? we wrze?niu 2009 . Dwa ugrupowania kontroluj?ce Kismaju ustaliły, i? b?d? rotacyjne sprawowa? władz? nad miastem po sze?? miesi?cy. Asz-Szabab, kontroluj?cy wi?kszo?? miast południa Somalii , po upływie tego czasu odmowił jednak oddania władzy Hizbul Islam. W wyniku walk poległo 12 rebeliantow, a 70 zostało rannych ^[49] . Co najmniej 17 osob zgin?ło w trakcie serii bitew w nocy 5 pa?dziernika . Rzecznik somalijskiej frakcji rebeliantow Hizbul Islam powiedział, ?e ?zaprosili” oni zagranicznych bojownikow do walki z Asz-Szabab ^[50] . 7 pa?dziernika doszło do star? w pobli?u wioski w pobli?u Janay Abdalla. Pierwszy atak o 4. rano zmusił rebeliantow Asz-Szabab do odwrotu ^[50] .

Wrogo nastawione do siebie frakcje zacz?ły rywalizacj? o kontrol? nad miastami w południowej Somalii. 22 listopada Asz-Szabab ogłosił, i? w nast?pstwie walk wyp?dzono bojownikow Hizbul Islam z miasta Afmadow ^[51] .

W wyniku ci??kich walk mi?dzy rebeliantami 28 listopada na granicy z Keni? tysi?ce cywilow zmuszonych było do ucieczki do południowego s?siada Somalii. Asz-Szabab wyparł bojownikow Hizbul Islam z miasta Dobley ^[52] .

3 grudnia doszło do zamachu bombowego w hotelu Shamboo w stolicy kraju. W ataku terrorystycznym zgin?ło 25 osob, w tym ministrowie edukacji Ahmed Abdulahi Waayeel, zdrowia Qamar Aden Ali, szkolnictwa wy?szego Ibrahim Hassan Addow. 60 osob zostało rannych, w tym minister sportu Saleban Olad Roble ^[53] .

Zmagania mi?dzy rebeliantami i z rz?dem centralnym [ edytuj | edytuj kod ]

Od stycznia 2010 walki toczyły si? południu kraju ? mi?dzy Hizbul Islam i Szebabami ( bitwa o Dobley ) ? oraz w centralnej Somalii (głownie wokoł Beledweyne mi?dzy frakcjami rebelianckimi a strukturami milicji As-Sunna Wal Jamaaca, lojalnymi prezydentowi Ahmedowi, ktore zako?czyły si? sukcesem rebeliantow). Rebelianci, tym razem osobno, tak?e w stolicy przeprowadzali pojedyncze ataki na siły AMISOM oraz patrole wojsk rz?dowych.

2 lutego doszło do szturmu pałacu prezydenckiego. Atak odparto, a w wymianie ognia poległo 15 bojownikow. 10 lutego miejsce miał kolejny atak mo?dzierzowy na pałac prezydencki w wykonaniu Szebabow. W walkach zgin?ły 24 osoby, 40 zostało rannych, a tysi?ce cywilow uciekło ze stolicy ^[54] . 9 marca na targowisku w dzielnicy Bakaret w Mogadiszu został zastrzelony lider Hizbul Islam Bare Ali Bare. ?wiadkowie wydarzenia informowali, i? morderstwa dokonali dwaj m??czy?ni, prawdopodobnie członkowie Asz-Szabab ^[55] .

10 marca wybuchły ci??kie walki w Mogadiszu. Szebabowie walczyli tam z siłami rz?dowymi oraz AMISOM ^[56] .

15 marca rz?d podpisał umow? o wspołprac? militarn? z ochotnicz? milicj? Sufi. Bojownicy suficcy przeciwstawiali si? radykalnym organizacjom walcz?cym z rz?dem w Mogadiszu. Wcze?niej suficcy ochotnicy walczyli z radykałami w ramach milicji As-Sunna Wal Jamaaca ^[57] .

19 marca w wymianie ognia mi?dzy rebeliantami w mie?cie Dobley zgin?ł jeden z liderow Asz-Szabab, Ali Hasan ^[58] . Ugrupowanie to 25 marca przej?ło kontrol? nad rozgło?niami radiowymi na terenach kontrolowanych przez nich. Według rz?du w Mogadiszu było to naruszenie wolno?ci słowa i prawa mediow ^[59] .

2 maja rebelianci z ugrupowania Hizbul Islam zaj?li bez walki piracki port w Haradheere . Port opu?ciły setki piratow. Radykałowie od piratow domagali si? udziałow z piractwa ^[60] .

11 lipca Szebabowie zorganizowali zamach w stolicy Ugandy ? Kampali w wyniku czego zgin?ły 74 osoby. Był to odwet za obecno?? wojsk ugandyjskich w misji AMISOM ^[61] . Po zamachach Unia Afryka?ska zdecydowała si? wzmocni? kontyngent AMISOM w Somalii o dodatkowych 4 tys. ?ołnierzy. W 2010 stacjonowała tam 6100 ?ołnierzy z Ugandy i Burundi . Nowi ?ołnierze maj? pochodzi? z Gwinei i D?ibuti ^[62] .

Kampania w Mogadiszu (2010) [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Bitwa w Mogadiszu (2010-2011) .

23 sierpnia Szebabowie ogłosili ?ostateczn? wojn?” przeciwko ?naje?d?com”, jak nazwano 6 tys. ?ołnierzy Unii Afryka?skiej, stacjonuj?cych w Mogadiszu. W krwawych starciach , ktore wybuchły w stolicy, zgin?ło co najmniej 40 cywilow, a ponad 130 zostało rannych. Dzie? po?niej rebelianci zaatakowali hotel w Mogadiszu , zabijaj?c 31 osob, w tym sze?ciu parlamentarzystow ^[63] .

W czasie walk w stolicy do dymisji 21 wrze?nia podał si? premier Somalii Omar Abdirashid Ali Sharmarke . Swoj? decyzj? argumentował potrzeb? zako?czenia wewn?trznych sporow przyczyniaj?cych si? do obni?enia zdolno?ci obronnych i poziomu bezpiecze?stwa. 25 wrze?nia suficka milicja As-Sunna Wal Jamaaca, ktora wspierała militarnie wojska rz?dowe ogłosiła, i? zaprzestaje walk zbrojnych z radykałami islamskimi w stolicy. Przyczyn? tego była wspomniana dymisja premiera Somalii. Tym samym rz?d somalijski nie wywi?zał si? z obietnic ws. podziału władzy, ktore zostały ustalane na mocy porozumienia z Addis Abeby . Członkowie milicji mieli mie? w rz?dzie pi?ciu ministrow. Suficcy milicjanci poinformowali, ?e nie zamierzaj? odda? kontrolowanych przed siebie terenow w centralnej Somalii rebeliantom i tam je?li nastanie potrzeba b?d? walczy? ^[64] . Nowym premierem został Mohamed Abdullahi Mohamed , ktory obj?ł stanowisko 31 pa?dziernika.

W pa?dzierniku 2010, kiedy podczas bitwy w stolicy przewag? zdobyły siły AMISOM, rebelianci z Asz-Szabab zamkn?li kontrolowan? granic? z Keni? ^[65] . Mimo to 20 tys. cywilow uciekło do Kenii przed tocz?cymi si? w pobli?u granicy walkami. 29 pa?dziernika Szebabowie zdobyli kontrol? nad miastem Bulo Hawo ^[66] .

Ponowne zjednoczenie rebeliantow [ edytuj | edytuj kod ]

23 grudnia 2010 Szebabowie przej?li kontrol? nad głownym miastem pirackim Harardhere, ktore Hizbul Islam zaj?li 2 maja 2010. Po tym wydarzeniu, wieczorem 23 grudnia rebelianci z Hizbul Islam zdecydowali si? na fuzj? z ekstremistami z Asz-Szabab , wspieranych przez Al-Kaid?. Po poł?czeniu si? z Asz-Szabab, rebelianci walczyli w imieniu Islamskiego Emiratu Somalii. Wznowienie sojuszu na celu miało obalenie prezydenta Ahmeda i ustanowienie islamskiego kalifatu w Somalii. Tym samym zako?czył si? rozłam w?rod somalijskich fundamentalistow islamskich ^[67] .

14 lutego 2011 w Mogadiszu rozpocz?ły si? protesty cywilow zainspirowane rewolucjami w Tunezji i Egipcie oraz protestami antyrz?dowymi w innych krajach arabskich , przeciwko fatalnej sytuacji bytowej i ci?gn?cej si? nieustannie wojnie domowej.

Ofensywa sił stabilizacyjnych AMISOM w Mogadiszu (2011) [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Bitwa w Mogadiszu (2010-2011) .

Po zako?czeniu protestow w Mogadiszu rozpocz?ła si? ofensywa mi?dzynarodowych sił AMISOM w ktorej zgin?ło kilkaset osob. W walkach z 19 lutego zgin?ło ponad 20 osob ^[68] . 20 lutego w ci??kich walkach AMISOM zniszczyły umocnienia rebeliantow, zabijaj?c przy tym sze?ciu dowodcow Asz-Szabab. Zgin?ło tak?e dwoch ?ołnierzy ^[69] .

21 lutego miał miejsce zamach terrorystyczny. W wyniku wybuchu samochodu-pułapki zgin?ło co najmniej 20 osob ^[70] .

Ci??kie walki trwały nadal. 23 lutego siły sprzymierzone o liczbie 2 tys. ?ołnierzy, lojalne prezydentowi Ahmedowi i ?ołnierze misji AMISOM zdobyły w dzielnicy Hodon budynek Ministerstwa Sprawiedliwo?ci, fabryk? mleka oraz drog? prowadz?c? do dzielnicy przemysłowej. Straty walk były bardzo du?e ? poległo 86 somalijskich ?ołnierzy, 8 ?ołnierzy AMISOM, 70 rebeliantow Asz-Szabab oraz 45 cywilow, czyli ponad 200 osob. Były to najbardziej mordercze walki w historii Mogadiszu, pomijaj?c interwencje ONZ z 1993 ^{[71] [72] [73] [74]} .

25 lutego zgin?ło co najmniej 10 osob. Koalicja zdobyła kolejne obiekty i sektory miasta i zatrzymała si? 500 metrow od rynku Bakaara ^[75] .

Według raportu z 5 marca w walkach zgin?ło ł?cznie 82 ?ołnierzy AMISOM, w tym co najmniej 43 ?ołnierzy Burundi i 10 z Ugandy. To najwi?ksze straty burundyjskich ?ołnierzy od czas wojny domowej w Burundi ^{[76] [77]} . 12 marca władze Burundi zarz?dziły wysłanie dodatkowych 1000 ?ołnierzy. Ich kontyngent po tym wynosił 4400 ?ołnierzy ^[78] .

5 marca w Mogadiszu wybuchły dwa samochody-pułapki. Według rebeliantow w ataku zgin?ło 70 somalijskich ?ołnierzy, a 160 zostało rannych. Władze somalijskie uznały te liczby za zawy?one ^[79] . 8 marca 10 cywili poległo w starciach ^[80] . 9 marca pi?ciu rz?dowych ?ołnierzy zgin?ło, a czterech odniosło rany, po wybuchu bomby w bazie wojskowej Kuliyada w Mogadiszu ^[81] . 10 marca 51 cywili zgin?ło w ulicznych walkach w Mogadiszu. 90 osob odniosło rany. Ci??kie walki trwały w dzielnicach Bondhere, Dayniile, Shibis Hawlwadig i Hodan ^[82] . 17 marca 13 osob zgin?ło w walkach. W?rod zabitych jest sze?ciu ?ołnierzy AMISOM oraz siedmiu cywili ^[83] .

24 rebeliantow zgin?ło, a 27 zostało rannych po ostrzale artyleryjskim w wykonaniu AMISOM, co miało miejsce 20 marca ^[84] . 23 marca 61 osob zgin?ło w tym 11 ?ołnierzy rz?dowych w intensywnych starciach ^[85] . 25 marca zabito 12 cywili ^[86] . Zaciekłe walki uliczne kontynuowano 28 marca, kiedy to poległy 152 osoby: 58 ?ołnierzy rz?dowych, 51 rebeliantow i 43 cywili ^[87] .

1 kwietnia zgin?ło 21 Szebabow i 17 ?ołnierzy somalijskich ^[88] . 8 kwietnia 45 rebeliantow, 9 cywili i 6 wojskowych AMISOM poległo w walkach w stolicy ^[89] .

12 maja wojska somalijskie wspomagane przez AMISOM i siły sufickie rozpocz?ły ofensyw? w Mogadiszu na rynku Bakara. Ju? dwa dni po?niej siły sojusznicze odniosły wa?ny sukces. Zabito Abdifataha Mahameda, dowodc? rebeliantow w Mogadiszu oraz oficera wywiadu Abdiwahaba Sheik Dole ^[90] . 25 maja rebelianci otwarli w stolicy drugi front, by odci??y? broni?cych si? Szebabow na rynku. 300 islamistow atakowało wrogow w bazach Bonder, Shingani i Scibis. W atakach zgin?ło sze?ciu radykałow. Z powodu intensywnych walk ewakuowano kupcow z bazaru Bakaara ^[91] . 8 czerwca na ulicach Mogadiszu zgin?ł Fazul Abdullah Mohammed , dowodca Al-Kaidy w Afryce Wschodniej ^[92] . Ofensyw? w Mogadiszu przerwała katastrofalna susza, podczas ktorej dochodziło do sporadycznych atakow.

22 czerwca 2010 , krotko przed samobojczych atakach bombowych w Kampalii , ministrowie Unii Afryka?skiej zdecydowali o poszerzeniu mandatu misji, ktory pozwoliłby na wi?ksze zaanga?owanie w walce z bojowkami Asz-Szabab . Kilka dni po?niej pod naciskiem Narodow Zjednoczonych, zgodziła si? odst?pi? od decyzji i zdecydowano jedynie o powi?kszeniu kontyngentu jednostkami pa?stw afryka?skich.

Walki na prowincji oraz susza i kl?ska głodu (2011) [ edytuj | edytuj kod ]

Walki w 2011 zarowno na prowincji jak i w stolicy charakteryzowały si? niespotykan? dot?d brutalizacj? i były najbardziej krwawe w historii somalijskiego konfliktu.

5 marca siły rz?dowe wspierane przez wojska etiopskie i AMISOM zdobyły kontrol? nad Bulo Hawe, ktorym przez poł roku administrowali Szebabowie ^[93] . 10 marca 20 bojownikow zgin?ło w walkach w wioskach Ceel-lahelay oraz God-durwa w Galgadud . Rannych zostało tak?e 28 cywili ^[94] . 7 marca siły rz?dowe odbiły miasto Luuq i Elwak w regionie Gedo nie napotykaj?c wi?kszego oporu. Wobec tego ruch Raskamboni wyst?pił przeciwko radykalnym rebeliantom ^[95] . 12 marca 44 osoby poległy w bitwie w mie?cie Diif przy granicy z Keni? ^[96] . 13 marca 23 osoby, przewa?nie rebelianci zgin?li w bitwie z siłami rz?dowymi w Beledweyne ^[97] .

14 marca 62 ?ołnierzy somalijskich zgin?ło, a 33 zostało rannych podczas bitwy o miasto w regionie Gedo. Nieznane s? straty po stronie rebeliantow ^[98] . 18 marca kontynuowano walki w regionie Luuq. Tym razem w mie?cie Luuq poległo 29 sufickich milicjantow, a 50 zostało rannych ^[99] .

20 marca 42 osoby poległy w walkach mi?dzy siłami rz?dowymi a rebeliantami podczas bitwy o miasto Dobley ^[100] . 3 kwietnia zgin?ło 178 osob w bitwach o Dobley i Liboi. W?rod zabitych jest 77 ?ołnierzy rz?dowych, 57 cywili, 44 Szebabow. Ostatecznie siły lojalne władzy centralnej odbiły miasta. Były to najbardziej mordercze walki na somalijskiej prowincji w historii tego konfliktu ^[101] . 9 kwietnia 15 somalijskich ?ołnierzy oraz 13 cywili i nieznana liczba rebeliantow poległo w zajadłych walkach o Beledweyne ^[102] .

  Osobny artykuł: Bitwa w Gedo .

27 kwietnia wybuchły walki mi?dzy Szebabami a milicj? As-Sunna Wal Jamaaca wspieran? przez siły rz?dowe w dystrykcie Gedo. Rebelianci tracili kolejne miasta i wioski. Szczegolnie ci??kie walki trwały w stolicy regionu ? Garbaharey, gdzie gin?ły setki ludzi. Garbaharey został odbity przez sprzymierzonych 30 kwietnia. Od pocz?tku maja rebelianci atakowali utracone miasto ^[103] .

11 maja Szebabowie odbili z r?k administracji Puntlandu dystrykt Galgala. W walkach zgin?ło 14 osob. Walki mi?dzy Szebabami a sufitami toczyły si? w Galgudud, a pod Dobley z Szebabami walczyły grupy Ras Kamboni ^[104] .

19 czerwca, po rezygnacji z urz?du premiera Mohameda Abdullahiego Mohameda w wyniku podpisanego 10 dni wcze?niej porozumienia w Kampali , Abdiweli Mohamed Ali przej?ł obowi?zki premiera do czasu powołania przez prezydenta nowego szefa rz?du. Porozumienie przewidywało przedłu?enie mandatu somalijskich władz o rok, do sierpnia 2012, a tak?e powołanie nowego gabinetu w ci?gu 30 dni. Mohamed Ali na premiera przez parlament został zatwierdzony 28 czerwca ^{[105] [106]} .

  Osobny artykuł: Głod w Rogu Afryki (2011) .

Latem 2011 Somali? nawiedziła najgorsza od 60 lat susza , ktora dotkn?ła przeszło 10 mln osob, z czego 2,5 mln potrzebowało natychmiastowej pomocy humanitarnej. Szczegolnie dramatyczna sytuacja dotyczyła cywili przebywaj?cych w obozach dla uchod?cow, gdzie brakowało wody oraz po?ywienia. Cywile ci z powodu głodu uciekali z nich do pogr??onej w walkach stolicy co tylko pot?gowało kryzys. Ponadto rz?dy islamistow na południu kraju uniemo?liwiało doprowadzenie pomocy humanitarnej do stolicy i centralnej Somalii ^[107] . Pocz?tkowo Szebabowie twierdzili, ?e w Somalii panuje zwyczajna susza i nie ma głodu, a wszelk? pomoc z zewn?trz trwonili. Jednak po pewnym czasie anulowali zakaz operowania organizacjom humanitarnym na terenie kraju ^[108] .

W dwoch prowincjach na południu tego kraju, kontrolowanych przez islamskie bojowki, ONZ ogłosiła oficjalnie kl?sk? głodu. Do stolicy Somalii w poszukiwaniu ?ywno?ci przybyło 85 tys. ludzi z regionow dotkni?tych susz?. Tymczasem premier Somalii Abdiweli Mohamed Ali oskar?ył 28 lipca ONZ o opo?nianie pomocy dla głoduj?cych w pa?stwach Rogu Afryki, w momencie kiedy na ulicach z głodu gin?ły setki osob. Organizacja odparła, zarzut, gdy? zbierane były na ten cel pieni?dze ^[109] .

6 sierpnia 2011 kontroluj?cy wi?ksz? cz??? Mogadiszu Szebabowie, wycofali si? na południe do swoich baz w mie?cie Baydhabo. Rebelianci powiedzieli, ?e zmienili taktyk?, wi?c dlatego cofn?li si? ze stolicy, jednak w rzeczywisto?ci ich te? dotkn?ła tragiczna susza i co za tym idzie głod ^[110] . 9 sierpnia 2011 somalijski rz?d wykorzystuj?c kl?sk? ?ywiołow?, zaoferował amnesti? dla bojownikow Asz-Szabab, ktorzy porzuc? bro?, wyrzekn? si? przemocy i zaaprobuj? rz?d w Mogadiszu ^[111] .

Kl?ska głodu w Somalii według organizacji pomocowych spowodowała ?mier? a? 260 tys. ludzi z czego połow? stanowiły dzieci poni?ej pi?tego roku ?ycia ^[112] .

W nocy z 2 na 3 wrze?nia bojowki islamistyczne dokonały rajdu na Puntland . Doszło do krwawych potyczek w ktorych ?ycie straciło 60 osob, w tym 40 rebeliantow i 6 ?ołnierzy separatystycznego Puntlandu, a 18 zostało pojmanych. Atak został ostatecznie odparty. Z kolei 7 wrze?nia do walk doszło na południu Somalii przy granicy z Keni?. Rebelianci pojmali znajduj?cych si? na granicy dwoch ?ołnierzy kenijskich ^{[113] [114]} .

10 wrze?nia rebelianci zaatakowali miasto Elwaq na południu kraju. W walkach zgin?ło 12 rebeliantow i ?ołnierzy ^[115] . Dzie? po?niej armia somalijska przeprowadziła kontratak i pokonała rebeliantow, zabijaj?c przy tym 30 bojownikow ^[115] .

W my?l nowej taktyki rebeliantow, mieli przeprowadza? zamachy bombowe. Taki zuchwały akt terroru miał miejsce 4 pa?dziernika, kiedy w Mogadiszu przy budynkach rz?dowych czterech ministerstw eksplodował samochod-pułapka. A? 139 osob poniosło ?mier?, a 93 zostały ranne. Był to najbardziej krwawy zamach terrorystyczny w somalijskiej stolicy od czasu rozpocz?cia wojny domowej ^{[116] [117] [118]} .

W dniach 20-21 pa?dziernika dokonali szturmu na stołeczn? dzielnic? Daynile, zabijaj?c 10 ?ołnierzy AMISOM ^[119] .

Interwencja wojsk kenijskich (2011-2012) [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Operacja Linda Nchi .

16 pa?dziernika 2011 granic? z Somali? przekroczyły transportery z kenijskimi ?ołnierzami. Liczyły one dwa bataliony po 800 ?ołnierzy ka?dy. Bezpo?redni? przyczyn? interwencji pod kryptonimem Linda Nchi było porwanie 13 pa?dziernika przez Asz-Szabab na terytorium Kenii dwoch hiszpa?skich działaczek humanitarnych organizacji Lekarze Bez Granic . Ju? wcze?niej somalijscy rebelianci porywali w Kenii obcokrajowcow. 11 wrze?nia na archipelagu Lamu w r?ce porywaczy trafiła 56-letnia Brytyjka, a 1 pa?dziernika w tym samym regionie uprowadzona została 66-letnia Francuzka. Po rozpocz?ciu interwencji nad terenem przygranicznym kr??yły samoloty i ?migłowce, ktore zbombardowały dwie bazy rebeliantow. Rebelianci ogłosili, ?e Kenia pogwałciła prawa terytorialne Somalii i wezwali Somalijczykow do obrony kraju ^{[120] [121]} .

17 pa?dziernika 2011 wojsko somalijskie przy wsparciu kenijskim z powietrza odbiło miasto Qoqani ok. 100 km od granicy z Keni? ^[122] . Podczas misji z powodow technicznych spadł na ziemi? helikopter Harbin Z-9 . Zgin?ło pi?ciu ?ołnierzy kenijskich ^[123] . 18 pa?dziernika do Mogadiszu przybyli kenijscy ministrowie. Eksplodował tam wowczas samochod-pułapka. Zgin?ły cztery osoby, 15 odniosło obra?enia ^[124] .

24 pa?dziernika 2011 Szebabowie zorganizowali dwa zamachy w kenijskiej stolicy ? Nairobi . W miejscowej dyskotece odpalono granat F-1 . Wieczorem na przystanku autobusowym wybuchła bomba ? zgin?ła jedna osoba, osiem odniosło rany. Tymczasem wojsko somalijsko-kenijskie zmierzało ku miastu Afmadow, z głownym celem przej?cia miasta Kismaju ? bastionu rebeliantow. Miasto to zostało zbombardowane z powietrza ^[125] .

Kenijskie dowodztwo za pomoc? Twittera ogłosiło 1 listopada plany ataku na 9 somalijskich miast ? Baydhabo , Baadheere , Dinsur , Afgoye , Bwale , Barawe , D?ilib , Kismaju i Afmadow . Wszystkie te miasta były kontrolowane przez Szebabow ^[126] . Na pocz?tku listopada władze D?ibuti oraz Sierra Leone zadeklarowały wysła? po 850 ?ołnierzy, ktorzy zasil? kontyngent AMISOM w Mogadiszu. Doł?czenie do kontyngentu AMISOM rozwa?ała Etiopia, jednak po?niej zdecydowała si? na powtorn? interwencj? w Somalii. Dotychczas stacjonowało tam 9 tys. ?ołnierzy z Ugandy oraz Burundi ^[127] .

19 listopada 2011 na trojstyku Somalii, Kenii i Etiopii w Manderze granic? przekroczyło 28 ci??arowek i pojazdow opancerzonych z etiopskimi ?ołnierzami. Etiopczycy wjechali tak?e w gł?b Somalii oprocz regionu Gedo w Galgududzie i Hiraan. Tego samego dnia policja kenijska aresztowała 60 podejrzanych o wspołprac? z Asz-Szabab osob ^[128] .

W listopadzie i grudniu 2011, kenijskie siły powietrzne wielokrotnie bombardowały pozycje Szebabow w południowej Somalii, zadaj?c im du?e straty. Najwi?ksz? akcj? Kenijczykow był nalot z 24 grudnia 2011 na miasto Badhadhe i Kolbio w połnocnej Kenii, kiedy to zgin?ło nawet 200 Szebabow ^[129] .

Transformacja polityczna i proklamowanie Federalnej Republiki Somalii [ edytuj | edytuj kod ]

Schyłkowy okres rz?dow przej?ciowej administracji [ edytuj | edytuj kod ]

19 lutego 2012, w Garoowe na obszarze Puntlandu , prezydent Sharif Ahmed w podpisał razem prezydentem tego terytorium Abdirahmanem Mohamudem Farole , przywodc? Galmudugu Mohamedem Ahmedem Alinem oraz liderem organizacji zbrojnej As-Sunna Wal Jamaaca porozumienie polityczne w sprawie wyboru nowych władz po zako?czeniu 20 sierpnia 2012 mandatu przej?ciowej administracji. W porozumieniu nie uczestniczyli jednak?e przedstawiciele dwoch innych najwi?kszych sił politycznych, Somalilandu oraz Asz-Szabab. Porozumienie przewidywało powołanie do 20 sierpnia 2012 w miejsce Tymczasowego Parlamentu Federalnego nowego mniejszego o połow? Federalnego Parlamentu Somalii, zło?onego z dwoch izb: 225-ososbowej izby ni?szej i 54-osobowej izby wy?szej. Nowy parlament dokona? miał wyboru nowego prezydenta, ktory z kolei uprawniony był do mianowania szefa rz?du. Rownocze?nie, wyłonione w podobne sposob co parlament, Narodowe Zgromadzenie Konstytucyjne miało przyj?? now? konstytucj? kraju ^[130] .

W lutym 2012 prezydent uczestniczył rownie? w mi?dzynarodowej konferencji w Londynie po?wi?conej sprawom Somalii, na ktorej 55 pa?stw przyj?ło wspolny plan, w ktorym zobowi?zało si? do zwi?kszenia wysiłkow na rzecz walki z terroryzmem w Somalii i wspierania w tym zakresie Unii Afryka?skiej, wzmo?onej walki z piractwem, a tak?e poparło porozumienie z Garoowe i plan powołania nowych, stałych władz w Somalii do sierpnia 2012 ^[131] . Z kolei 28 czerwca 2012 prezydent spotkał si? w Dubaju z prezydentem Somalilandu Ahmedem Mohamoudem Silanyo . Było to pierwsze spotkanie przywodcow dwoch krajow od czasu ogłoszenia przez Somaliland niepodległo?ci w 1991. Prezydenci podpisali wowczas porozumienie o wspołpracy (tzw. Karta Dubajska), zakładaj?ce wzmocnienie wzajemnych stosunkow oraz podj?cie wysiłkow na rzecz osi?gni?cia porozumienia w kwestiach spornych i d??enia do stabilizacji w regionie ^{[132] [133]} .

Wyłonienie nowych władz i zmiany ustrojowe [ edytuj | edytuj kod ]

23 czerwca 2012 przedstawiciele najwy?szych władz Somalii, a w?rod nich prezydent, premier i przewodnicz?cy parlamentu, przyj?li projekt nowej konstytucji. 1 sierpnia 2012 tego samego dokonało Narodowe Zgromadzenie Konstytucyjne, wybrane przez starszyzn?, ktora dokonała rownie? wyboru deputowanych do nowego parlamentu ^{[134] [135]} . 20 sierpnia 2012, zgodnie z harmonogramem porozumienia prezydent Sharif Ahmed ust?pił ze stanowiska. Tego samego dnia zaprzysi??ony został nowy Federalny Parlament Somalii, a obowi?zki szefa rz?du przej?ł jego tymczasowy przewodnicz?cy Muse Hassan Abdulle ^[136] , ktory 28 sierpnia 2012 przekazał je nowemu przewodnicz?cemu Mohamedowi Osmanowi Jawariemu . Sharif Ahmed został jednym z kandydatow na urz?d prezydenta, ktorego wybor nale?ał do prerogatyw parlamentu ^[137] .

10 wrze?nia 2012 odbyły si? wybory prezydenckie. Do drugiej tury głosowania przeszedł Sheikh Sharif Ahmed, Hassan Sheikh Mohamud , premier Abdiwelim Mohamedem Alim oraz Abdulkadirem Osoble. W drugiej turze głosowania, po wycofaniu si? z niej dwoch ostatnich kandydatow, wygrał Hassan Sheikh Mohamud, ktory 16 wrze?nia 2012 został zaprzysi??ony na nowego prezydenta Somalii. W wyniku transformacji politycznej oficjalna nazwa kraju zmieniła si? z Republiki Somalijskiej na Federaln? Republik? Somalii ^{[138] [139]} . Prezydent mianował na stanowisko premiera Abdi Faraha Szidrona Saajda , ktory na stanowisku został zaprzysi??ony 17 pa?dziernika 2012 ^[140] .

Wobec kl?sk Szebabow, 24 wrze?nia 2012 Mohamed Moallin ogłosił wydzielenie si? ugrupowania Hizbul Islam z Asz-Szabab. Decyzj? motywował zmianami na somalijskiej scenie politycznej. Dodał, ?e ugrupowanie nie zgadzało si? z filozofi? polityczn?, a bojownicy zostali zdominowani przez swojego sojusznika. Lider Hizbul Islam, Szejk Hassan Dahir Awejs, krytykował islamistow z Asz-Szabab za zabijanie cywilow i powi?zania z Al-Ka’id?. Ponadto padła deklaracja otwarcia na rozmowy z wszelkimi podmiotami politycznymi w celu osi?gni?cia dobra wspolnego ^[141] .

17 stycznia 2013 Stany Zjednoczone uznały rz?d Somalii jako reprezentatywne władze kraju. To pierwszy tego typu krok po 1991. Uznanie ogłosiła sekretarz stanu USA Hillary Clinton podczas spotkania z prezydentem Hassanem Sheikhiem Mahamudem. Clinton powiedziała, ?e ?pierwszy raz od ponad 20 lat” Somalia posiada ?reprezentatywny rz?d” oraz instytucje polityczne. Dodała, ?e przemiany w Somalii otworzyły nowy etap w stosunkach ameryka?sko-somalijskich ^[141] .

Kampanie wojsk zagranicznych w czasie transformacji politycznej (2012?2013) [ edytuj | edytuj kod ]

Na pocz?tku lutego 2012 lider Al-Ka’idy Ajman az-Zawahiri otwarcie przyznał, i? Asz-Szabab weszło w ?cisły sojusz ze ?wiatowym ugrupowaniem terrorystycznym. Od 2009 somalijscy radykałowie byli oskar?ani o wspołprac? z Al-Kadi?, jednak po tym o?wiadczeniu uznano j? oficjalnie za siatk? Al-Kaidy w Somalii ^[142] .

22 lutego 2012 siły somalijskie i wspieraj?cy je ?ołnierze etiopscy przej?li kontrol? nad miastem Baydhabo . Do miasta wjechało 50 pojazdow opancerzonych i 20 czołgow. Miasto to było kontrolowane od 2008 przez rebeliantow, a w latach 2008?2009 oblegane przez Etiopczykow ^[1] . 22 marca 2012 Etiopczycy zaj?li miasto Xuddur w regionie Bakool ^[143] . Z kolei 26 marca 2012 siły wojskowe Etiopii , wspierane przez somalijskie bojowki, odbiły z r?k Asz-Szabab jedn? z głownych baz organizacji, Al-Bur , poło?one około 350 km na połnoc od Mogadiszu ^[144] .

W marcu 2012 kenijski pułkownik Cyrus Oguna orzekł, i? operacja Linda Nchi dobiegała ko?ca. Od rozpocz?cia interwencji armia kenijska spacyfikowała południe Somalii i przej?ła kontrol? nad 20 miastami ^[145] . 31 maja 2012 wojska zagraniczne wraz z somalijskim zaj?ło miasto Afmadow na południu kraju ^[146] . 2 czerwca 2012 wojska kenijskie weszły w skład sił AMISOM na mocy porozumienia Unii Afryka?skiej z kenijskim Ministerstwem Obrony. Tym samym zako?czyła si? operacja Linda Nchi ^[147] .

  Osobny artykuł: Bitwa o Kismaju (2012) .

27 sierpnia 2012 siły aliancie zaj?ły port Marka . Islami?ci bez podj?cia walki ewakuowali si? do Kismaju, ktora była ostatni? głown? twierdz? rebeliantow ^[148] . Na pocz?tku wrze?nia 2012 wojsko kenijskie oraz somalijskie przyst?piło do obl??enia Kismaju . Od południa nadci?gały wojska kenijskie, od zachodu etiopskie, z kolei od połnocy ugandyjsko-burundyjskie. Kenijczycy stan?li u bram miasta i czekali na nadci?gni?cie taborow ^[149] . Tymczasem islami?ci, przewiduj?cy pora?k? w konfrontacji z aliantami, pakowali i przerzucali bro? w gory Galagi w Putlandzie. Asz-Szabab namawiało cywilow do obrony miasta, z kolei władze centralne nawoływały do ucieczki z Kismaju ^[150] .

W czasie obl??enia miasto było bombardowane z powietrza oraz morza. Najwa?niejszymi celami było lotnisko oraz magazyny broni u?ywane przez rebeliantow. W czasie trwania operacji ?mier? poniosło wielu cywilow o co oskar?ono armi? kenijsk?. Po długotrwałym ostrzale miasta, w czasie ktorego miasto opu?ciło ł?cznie 12 tys. cywilow, w nocy z 27 na 28 wrze?nia 2012 doszło do ataku l?dowego i desantu morskiego. Armia kenijska i somalijska zaatakowała miasto od połnocy oraz strony portu i pla?y miejskiej. Rebelianci przeciwko kolumnie wojsk sprzymierzonych u?ywali improwizowanych ładunkow wybuchowych (IED) oraz granatnikow przeciwpancernych (RPG) ^[151] . Islami?ci z miasta zostali wyparci 29 wrze?nia 2012 i tym samym po czterech latach zako?czyły si? tam rz?dy radykałow. Po zdobyciu miasta siły zbrojne pl?drowały budynki administracji w mie?cie ^[152] .

9 grudnia 2012 wojsko somalijskie wspierane przez siły AMISOM odbiły z r?k islamistow miasto Johwar, b?d?ce pod kontrol? radykałow od 17 maja 2009 ^[153] .

W nocy z 11 na 12 stycznia 2013 w Bulo Marer doszło do operacji francuskich komandosow tajnych słu?b (DGSE), maj?cych na celu uwolnienie francuskiego zakładnika Dennisa Allexa, agenta DGSE, porwanego przez Szebabow 14 lipca 2009. O godz. 2. czasu lokalnego nad miasto nadleciała znaczna ilo?? ?migłowcow francuskich ^[154] oraz ameryka?skie ?migłowce USAF, ktore wyl?dowały opodal posterunku i zabudowa? zajmowanych przez Asz-Szabab. Do walki na l?dzie z rebeliantami przyst?pili francuscy komandosi, wspierani przez lotnictwo. Intensywne walki trwały kilka godzin, lecz komandosi wycofali si? nad ranem. W walkach zgin?ł jeden francuski komandos, drugi był zaginiony. Według rebeliantow, ktorzy stracili 17 ludzi, drugi komandos zmarł z powodu obra?e?. Akcja zako?czyła si? pora?k?, gdy? według władz francuskich bojownicy zastrzelili zakładnika. Ci za? poformowali, i? Allex ?yje ^[155] . Jednak w odwecie za nieudany rajd na kryjowk? rebeliantow, przeprowadzono jego egzekucj? 16 stycznia 2013 o godz. 17:30 ^[156] .

27 lutego 2013 siły somalijskie i AMISOM odbiły strategiczne miasto Buur Hakaba w regionie Bay, ł?cz?ce Mogadiszu i Baydhabo oraz dalej etiopsk? granic? ^[157] . 17 marca 2013 wojska etiopskie wycofały si? z miasta Xuddur w regionie Bakool, dzi?ki czemu weszli do niego rebelianci czekaj?cy w okopach pod miastem ^{[143] [158]} .

Bunt w Jubalandzie i dalsza federalizacja kraju (2013) [ edytuj | edytuj kod ]

Azania, południowy region Somalii, ze stołecznym Kismaju, spacyfikowany przez wojska kenijskie, został przemianowany z powrotem na Jubaland. 15 maja 2013 odbyły si? tam bowiem samozwa?cze wybory prezydenta Jubalandu, ktore wygrał Ahmed Madobe. Uzyskał on 485 z 500 głosuj?cych wata?kow. Po wyborach jego oponent, Barre Aden Shire, znany tak?e jako Bare Hirale, były minister obrony Somalii, rownie? ogłosił si? prezydentem Jubalandu ^[159] . Był on nieformalnie popierany przez Mogadiszu, przez co w Kismaju wybuchły walki mi?dzy wata?kami. Podczas rywalizacji frakcji w dniach 25-26 czerwca 2013 zgin?ło 31 osob ^[160] .

W wyniku podpisanego 28 sierpnia 2013 roku porozumienia z centralnymi władzami Somalii, region został uznany i utworzono dla niego tymczasow? administracj? ^[161] . 13 wrze?nia 2013 prezydent Jubalandu Szajch Ahmad Madobe został zaatakowany w Kismaju przez Asz-Szabab. Madobe prze?ył atak na swoj konwoj, jednak zgin?ło 20 osob ^[162] . W dniach 3-6 listopada 2013 doszło do oficjalnej konferencji pojednania mi?dzy zbuntowanym Jubalandem a rz?dem centralnym. Rozmowy zako?czyły si? porozumieniem o wstrzymanie działa? wojennych i uzgodnieniem autonomii. 7 grudnia 2013 prezydent Madobe powołał nowy regionalny rz?d ^[162] .

3 marca 2014 sze?? federalnych regionow somalijskich wybrało prezydentow. 10 marca 2014 somalijski rz?d federalny, ONZ oraz Unia Afryka?ska uznały za legalne istnienie federalnego terytorium Południowo-zachodniej Somalii , W skład terytorium wchodz? takie regiony jak Południowego Shabelle, Bay oraz Bakool. 17 marca 2014 starszy dowodca obrony Puntlandu został zabity w ataku Asz-Szabab w Galadze, nieopodal Bossaso. Napi?cie spowodowane było utworzeniem nowego federalnego regionu w centralnej cz??ci Somalii. 27 marca 2014 roku trzy kolejne regiony wzi?ły udział w konferencji w Baydhabo. Kolejne dwa regiony wybrały prezydenta regionu Shabelle na konferencjach w Afgoye i Południowym Shabelle. 28 marca 2014 roku trzech domniemanych szpiegow federalnego rz?du Somalii zostało zabitych w mie?cie Barawe ^[163] .

Atak terrorystyczny Asz-Szabab w Nairobi (2013) [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Atak terrorystyczny w Nairobi .

W szeregach ugrupowania Asz-Szabab tlił si? konflikt mi?dzy obozem zwolennikow globalnego d?ihadu na czele ktorego stał Muchtar Abu Zubejr z obozem nacjonalistow reprezentowanym przez Hassana Dahira Awejsa. Pierwsza z grup propagowała sojusz z Al-Ka’id? i chciała wyprowadzi? wojn? poza granic? Somalii, w celu utworzenia kalifatu w Afryce Wschodniej. Drugi z obozow, chciał si? skupi? jedynie na walce wewn?trznej z rz?dem centralnym. W czerwcu 2013 Abu Zubejr zlecił zabicie czterech oponentow z przeciwstawnego obozu. Sam Hassan Dahir Awejs oddał si? w r?ce ?ołnierzy UA ^[164] .

Od tego czasu Asz-Szabab stawiało na taktyk? walki terrorystycznej, ktor? reprezentowała Al-Kaida. Przeprowadzano wiele zamachow samobojczych na obiekty rz?dowe i popularne w?rod cywilow miejsca publiczne, takie jak teatry, sale koncertowe, restauracje i kawiarnie. 21 wrze?nia 2013 Asz-Szabab ponownie zaatakował poza granicami Somalii. Tym razem w kenijskim Nairobi bojownicy zaj?li centrum handlowe Westgate Mall bior?c setki zakładnikow. W wyniku czterodniowego obl??enia, zgin?ły 72 osoby. Sam atak w Nairobi według radykałow był odwetem za obecno?? kenijskich wojsk na ziemi somalijskiej ^[164] .

W odpowiedzi na akcj? terrorystyczn? w Nairobi, ameryka?ska jednostka Navy SEALs dokonała 5 pa?dziernika 2013 ataku w mie?cie Baraawe , ktorych celem było pojmanie Abu Zubejra. Komandosi natrafili na silny opor przeciwnika, co spowodowało ich odwrot. Jednocze?nie podobny atak komandosow został przeprowadzony został w Libii, gdzie po wojnie domowej umacniali si? islamscy radykałowie. Tamtejsza operacja zako?czyła si? sukcesem, gdy? pojmano Abu Anasa al-Libiego, lidera struktur powi?zanych z Al-Ka’id? w Libii ^[165] .

Działania sił zewn?trznych w Somalii na przełomie 2013/2014 [ edytuj | edytuj kod ]

19 pa?dziernika 2013 w zamachu w Baladwajn, wymierzonego w etiopskich ?ołnierzy, zgin?ło 17 osob, w tym czterech Etiopczykow, a 30 zostało rannych ^[162] . 28 pa?dziernika 2013 w mie?cie D?ilib doszło do ataku za pomoc? ameryka?skiego samolotu bezzałogowego . W wyniku trafienia pociskami w samochod zgin?ło dwoch bojownikow Asz-Szabab ^[166] . 31 pa?dziernika 2013 kenijskie lotnictwo dokonało nalotu na pozycje islamistow w regionie Dinsoor. Zgin?ło nawet 300 rebeliantow ^[162] . W styczniu 2014, Stany Zjednoczone poinformowały, i? od pa?dziernika 2013 w Somalii utrzymywały bli?ej nieokre?lon? liczb instruktorow wojskowych ^[167] .

12 listopada 2013 Rada Bezpiecze?stwa ONZ jednomy?lnie uchwaliła rezolucj? autoryzuj?c? zwi?kszenie liczebno?ci afryka?skich sił pokojowych AMISOM w Somalii z 17731 do 22126 ?ołnierzy ^[168] . 22 stycznia 2014, 4395 przebywaj?cych w Somalii etiopskich ?ołnierzy, zostało formalnie wł?czanych w skład misji AMISOM ^[167] .

2 grudnia 2013 somalijski parlament uchwalił wotum nieufno?ci wobec gabinetu Saajda, w zwi?zku z czym premier musiał ust?pi? ^[169] . Jego nast?pc? został Cabdiwali Sheekh Axmed , zaprzysi??ony na stanowisku 21 grudnia 2013 ^[162] . 8 stycznia 2014 został wyłoniony w wyborach nowy prezydent Puntlandu. Został nim były premier Somalii - Abdiweli Mohamed Ali . 25 stycznia 2014 wysłał przeciwko ukrywaj?cym si? w gorach Puntlandu bojownikom Asz-Szabab wojska, ktore operowały pod Bosaso i Galgal?. Wcze?niej, bo 10 stycznia 2014, lotnictwo zaatakował oboz treningowy partyzantow Garbarahey w regionie Gedo, w wyniku czego ?mier? poniosło 30 bojownikow ^[167] .

21 lutego 2014 w Mogadiszu miał miejsce atak samobojczego komando Asz-Szabab na Pałac Prezydencki. Zamachowiec-samobojca podjechał samochodem pod bram? pałacu, po czym wysadził pojazd w powietrze. Nast?pnie przyst?piono do ataku wykorzystuj?c bro? automatyczn? i granaty. Szturm odparto, a napastnikow zabito ^[170] . 7 marca 2014 wojska etiopsko-somalijskie odbiło z r?k rebeliantow miasto Xuddur , stolic? regionu Bakool. Xuddur ju? wcze?niej był kontrolowany przez Etiopczykow od 22 marca 2012 do 17 marca 2013 ^[143] . Dwa dni wcze?niej, 5 marca 2014, sprzymierzone siły odbiły miasto Rab Dhuure w regionie Bakool. Asz-Szabab broni?c miasta, stawiało opor. W potyczce zgin?ło 12 osob ^{[4] [171]} .

W marcu 2014 siły AMISOM i federalnego rz?du Somalii kontynuowały ataki przeciwko Asz-Szabab. 5 marca 2014 AMISOM zostało poproszone przez syryjskie władze o pomoc przy ochronie południowych granic kraju przed rajdami sił ugrupowania Asz-Szabab. 9 marca 2014 roku lider ugrupowania Asz-Szabab, Muchtar Ali Zubejr, za po?rednictwem filmu video apelował, aby wypowiedzie? d?ihad przeciwko obcym wojskom. 11 marca 2014 Specjalny Wysłannik ONZ do Somalii, Nicholas Kay, poinformował o pogorszeniu si? bezpiecze?stwa w kraju. W dniach 13-26 marca 2014 dziewi?? miejscowo?ci kontrolowanych przez rebeliantow w regionach Bay, Bakool, Gedo, Hiiraan, Galgadud, Południowym i ?rodkowym Shabelle, zostało przej?te przez siły AMISOM i Somalii. 18 marca 2014 w mie?cie Buulo Burto, w regionie Hiiran miał miejsce bombowy atak samobojczy, w ktorym zgin?ło dwudziestu ?ołnierzy. 23 marca 2014 niezidentyfikowani uzbrojeni napastnicy zastrzelili o?miu członkow delegacji regionu Shabelle w pobli?u miasta Burhakaba w regionie Bay ^[163] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]