Unia Pracy

Pa?stwo	Polska
Skrot	UP
Przewodnicz?cy	Waldemar Witkowski
Data zało?enia	7 czerwca 1992
Adres siedziby	ul. Ho?a 62 lok. 68, 00-682 Warszawa
Ideologia polityczna	socjaldemokracja , proeuropeizm
Pogl?dy gospodarcze	pa?stwo opieku?cze
Liczba członkow	ok. 2500 (stycze? 2015) [1]
Członkostwo mi?dzynarodowe	Partia Europejskich Socjalistow
Grupa w Parlamencie Europejskim	ostatnio Post?powy Sojusz Socjalistow i Demokratow w Parlamencie Europejskim
Młodzie?owka	Młodzi Pracy
Barwy	biel        czerwie?
Obecni posłowie	0 / 460
Obecni senatorowie	1 / 100
Obecni eurodeputowani	0 / 52
Obecni radni wojewodzcy	0 / 552
Strona internetowa

Polska Ten artykuł jest cz??ci? serii: Ustroj i polityka Polski System prawny Konstytucja Ustroj polityczny Władza ustawodawcza Sejm RP Posłowie X kadencji Marszałek Sejmu: Szymon Hołownia Senat RP Senatorowie XI kadencji Marszałek Senatu: Małgorzata Kidawa-Bło?ska Władza wykonawcza Prezydent: Andrzej Duda Prezes Rady Ministrow: Donald Tusk Rada Ministrow: Trzeci rz?d Donalda Tuska Władza s?downicza Wymiar sprawiedliwo?ci S?d Najwy?szy Pierwszy Prezes: Małgorzata Manowska Naczelny S?d Administracyjny prezes: Jacek Chlebny Trybunał Konstytucyjny prezes: Julia Przył?bska Trybunał Stanu Małgorzata Manowska Krajowa Rada S?downictwa przewodnicz?ca: Dagmara Pawełczyk-Woicka Kontrola pa?stwowa Najwy?sza Izba Kontroli Marian Bana? Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wi?cek Rzecznik Praw Dziecka Monika Horna-Cie?lak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Maciej ?wirski Finanse Narodowy Bank Polski Adam Glapi?ski Rada Polityki Pieni??nej Samorz?d terytorialny Samorz?d gminny Samorz?d powiatowy Samorz?d wojewodztwa Podział administracyjny Polski Partie polityczne Kluby parlamentarne tworz? lub wspołtworz?: Prawo i Sprawiedliwo?? Suwerenna Polska Koalicja Obywatelska Platforma Obywatelska Nowoczesna Inicjatywa Polska Zieloni RS Agrounia Tak Lewica Nowa Lewica Lewica Razem Polska Partia Socjalistyczna Unia Pracy Polska 2050 Polskie Stronnictwo Ludowe Centrum dla Polski Unia Europejskich Demokratow Konfederacja Wolno?? i Niepodległo?? Nowa Nadzieja Ruch Narodowy Konfederacja Korony Polskiej Koło poselskie tworzy: Kukiz’15 Komitety ogolnopolskie, ktore nie przekroczyły progu w wyborach do Sejmu w 2023 roku: Bezpartyjni Samorz?dowcy Polska Jest Jedna Wybory Wybory parlamentarne : 2023 Wybory prezydenckie : 2020 Wybory do PE : 2024 Wybory samorz?dowe : 2024 Referenda : 2023 Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych minister: Radosław Sikorski Ambasadorowie Polski Placowki dyplomatyczne Komitet ds. Europejskich Parlamentarne Komisje Spraw Zagranicznych Sejmowa Senacka Polski Instytut Spraw Mi?dzynarodowych

Unia Pracy ( UP ) ? polska partia polityczna o charakterze socjaldemokratycznym , powołana do ?ycia 7 czerwca 1992 w wyniku fuzji kilku organizacji lewicowych. W latach 2001?2005 partia wspołtworz?ca rz?d (do 2003 wi?kszo?ciowy, koalicyjny z Sojuszem Lewicy Demokratycznej i Polskim Stronnictwem Ludowym ; od 2003 mniejszo?ciowy wraz SLD i od 2004 tak?e z Socjaldemokracj? Polsk? ). W latach 2006?2008 cz??? Lewicy i Demokratow , nast?pnie do 2018 nadal sojusznik wyborczy SLD (w tym w 2015 jako cz??? koalicji Zjednoczona Lewica ). Wicepremierami z ramienia partii byli Marek Pol (2001?2004) i Izabela Jaruga-Nowacka (2004?2005). UP jest członkiem Partii Europejskich Socjalistow , do 2011 nale?ała tak?e do Mi?dzynarodowki Socjalistycznej .

Historia UP [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?tki [ edytuj | edytuj kod ]

Inicjatywa powołania nowej lewicowej partii, ktorej struktura szłaby w poprzek dawnego podziału na ?Solidarno??” i postkomunistow , zrodziła si? ju? w Sejmie X kadencji . Jednak dopiero po kl?sce małych ugrupowa? lewicowych niezale?nych od SLD w wyborach w 1991 , prace nad stworzeniem nowej formacji nabrały przyspieszenia.

Na powstał? w czerwcu 1992 Uni? Pracy zło?yły si? przede wszystkim trzy formacje obecne w owczesnym Sejmie : stowarzyszenie Solidarno?? Pracy (z Ryszardem Bugajem i Aleksandrem Małachowskim ), partia Ruch Demokratyczno-Społeczny ( Zbigniewa Bujaka ) i ?rodowisko nieistniej?cej ju? wowczas partii Polska Unia Socjaldemokratyczna (cz??ciowo skupione w powstałej na jej miejsce partii Wielkopolska Unia Socjaldemokratyczna , ktorej przewodnicz?c? była Wiesława Ziołkowska ). Dwie pierwsze organizacje wywodziły si? z dawnej ?Solidarno?ci” , ostatnia z reformatorskiego skrzydła PZPR (skupionego wokoł Tadeusza Fiszbacha ; jego przedstawicielk? w Sejmie I kadencji była Wiesława Ziołkowska) ^[2] . Od pocz?tku istnienia UP przyj?ła zapisan? w statucie zasad?, ?e członkiem partii nie mo?e by? osoba czynnie zaanga?owana w zwalczanie opozycji demokratycznej w okresie PRL . Przed pierwszym kongresem Uni? Pracy kierowali wspolnie Ryszard Bugaj, Zbigniew Bujak i Wiesława Ziołkowska. Na pierwszego przewodnicz?cego UP został wybrany w styczniu 1993 Ryszard Bugaj.

Jeszcze w 1992 powstało koło poselskie Unii Pracy, licz?ce 6 posłow (4 parlamentarzystow SP, Zbigniewa Bujaka z RDS i Wiesław? Ziołkowsk? z PUS ).

Wybory w 1993 i Sejm II kadencji oraz Senat III kadencji [ edytuj | edytuj kod ]

Unia Pracy była tzw. ?czarnym koniem” wyborow parlamentarnych w 1993 . O ile wysokie poparcie dla postpeerelowskich SLD i PSL nie wzbudziło wi?kszego zdumienia (poza rozmiarem przewagi nad partiami solidarno?ciowymi powstałej na skutek działania ordynacji z maja 1993), to sukces istniej?cej ledwie rok partii odnotowano z zaskoczeniem.

Unia Pracy uzyskała 19 wrze?nia 1993 7,28% głosow, przekraczaj?c z naddatkiem progi konieczne do znalezienia si? w Sejmie i otrzymania mandatow z listy krajowej. W parlamencie zasiadło 41 jej posłow (co dawało czwarty co do wielko?ci klub w Sejmie) ^[3] i 3 senatorow (byli nimi Zdzisława Janowska z Łodzi, Marek Minda z Łom?y oraz startuj?ca jako kandydatka niezale?na El?bieta Solska z Zielonej Gory).

W prezydium reprezentował Uni? Pracy Aleksander Małachowski , wicemarszałek Sejmu II kadencji (tak?e marszałek senior I i II kadencji). Jej przedstawiciele kierowali pracami wa?nych komisji sejmowych, m.in. spraw wewn?trznych i administracji (Zbigniew Bujak).

UP uczestniczyła w rozmowach koalicyjnych z SLD i PSL, ostatecznie jednak nie weszła do rz?du ze wzgl?du na ro?nice w podej?ciu do prywatyzacji i innych kwestii gospodarczych. Do rz?du wszedł jedynie Marek Pol , ktory jednak musiał z tego powodu zawiesi? swoje członkostwo w partii, a w rz?dzie reprezentował PSL ^[4] .

Po udzieleniu w pierwszych miesi?cach kredytu zaufania nowemu rz?dowi Unia Pracy stała si? ostrym recenzentem poczyna? koalicji SLD-PSL, zarowno je?li chodzi o polityk? gospodarcz? (maj?c?, według UP, niewiele wspolnego z prawdziwie rozumian? lewicowo?ci?), jak i stosunek do funkcjonowania pa?stwa (UP razem z Uni? Wolno?ci krytykowała jego zawłaszczanie przez przedstawicieli SLD i PSL, np. w mediach).

W Sejmie II kadencji UP zasłyn?ła jako partia najbardziej dbaj?ca o liberalizacj? polityki obyczajowej w Polsce. Posłowie Unii głosowali przeciwko przyj?ciu konkordatu ^[2] przed uchwaleniem konstytucji, domagali si? zdecydowanego rozdziału Ko?cioła od pa?stwa, a tak?e tolerancji wobec wyzna? mniejszo?ciowych (m.in. prawosławnych).

Posłowie UP w cało?ci (poza Aleksandrem Małachowskim) głosowali za liberalizacj? prawa aborcyjnego w 1994 i 1996. Krytykowali orzeczenie Trybunału o niekonstytucyjno?ci uchwalonej w 1996 ustawy. Sprzeciwili si? jednak poddaniu kwestii przerywania ci??y pod referendum w 1997 , obawiaj?c si? zbytniej polaryzacji społecze?stwa na linii SLD- AWS .

W wyborach prezydenckich w 1995 UP wystawiła kandydatur? Rzecznika Praw Obywatelskich Tadeusza Zieli?skiego , ktory dostał 3,53% głosow i nie wszedł do drugiej tury ^[5] . W II turze UP nie udzieliła poparcia ?adnemu z kandydatow, cho? pojedyncze osoby (np. Stanisław Wi?niewski , Wojciech Lamentowicz ) opowiedziały si? za Aleksandrem Kwa?niewskim .

Unia Pracy wraz z SLD, PSL i UW uczestniczyła w koalicji konstytucyjnej, 2 kwietnia 1997 jej posłowie głosowali w cało?ci za przyj?ciem konstytucji ^[6] . UP w trakcie prac nad jej pisaniem domagała si? osłabienia roli prezydenta (m.in. jego weta ) na rzecz rz?du i parlamentu, zapisania w niej gwarancji socjalnych oraz rozdziału Ko?cioła od pa?stwa i jego neutralno?ci ?wiatopogl?dowej).

UP sprzeciwiała si? odniesieniom wobec Boga w konstytucji ?wieckiego pa?stwa, ostatecznie jednak zaakceptowała projekt preambuły zaproponowany przez Tadeusza Mazowieckiego .

Wybory w 1997 i opozycja pozaparlamentarna [ edytuj | edytuj kod ]

W wyborach parlamentarnych Unia Pracy wystartowała samodzielnie pod hasłem ?Zasługujesz na wi?cej” ^[7] (lokalnie, np. w Białymstoku, z organizacjami mniejszo?ciowymi), mimo niezbyt korzystnych sonda?y, liczono jednak na przekroczenie progu 5%.

Ostatecznie UP nie weszła do Sejmu , uzyskuj?c jedynie 4,74% głosow w skali całego kraju, nie zdobyła te? ani jednego mandatu w Senacie ^[7] . Przyczyn wyborczej pora?ki dopatrywano w zbyt silnej polaryzacji AWS - SLD , w ktorej zabrakło miejsca dla formacji wznosz?cej si? ponad dawny podział PZPR - ?Solidarno??” .

W wyniku przegranych wyborow do dymisji podał si? prezes Ryszard Bugaj . Zast?pił go tymczasowo Aleksander Małachowski , a od lutego 1998 funkcj? szefa partii sprawował Marek Pol ^[7] . Obranie przez UP pod przewodnictwem Marka Pola nowego kursu politycznego (dryfowanie w stron? SLD i PSL ) zraziło do partii jej niektorych członkow wywodz?cych si? z ?Solidarno?ci”. Zbigniew Bujak i Artur Smołko odeszli z partii, wst?puj?c do Unii Wolno?ci , a Ryszard Bugaj po odej?ciu z UP wycofał si? z czynnej działalno?ci partyjnej ^[7] .

Wobec powstania rz?du Jerzego Buzka Unia Pracy zaj?ła stanowisko krytyczne, sprzeciwiano si? zbyt daleko id?cym reformom gospodarczym pod kierownictwem Leszka Balcerowicza , bardzo sceptycznie odniosła si? te? do programu czterech wielkich reform, w tym administracyjnej (partia ju? w Sejmie II kadencji była przeciwna powstaniu powiatow i du?ych wojewodztw). Krytykowano przywrocenie ustawy aborcyjnej z 1993 i przyj?cie przez Sejm konkordatu w styczniu 1998.

W wyborach samorz?dowych w 1998 Unia Pracy wystartowała wspolnie z PSL i Krajow? Parti? Emerytow i Rencistow jako Przymierze Społeczne , uzyskuj?c mandaty w ramach tego ugrupowania w kilku wojewodztwach ^[7] . Wobec nawi?zania wspołpracy z PSL cz??? sympatykow UP zrezygnowała ze startu z list Unii, np. Wanda Nowicka została radn? SLD z rekomendacji PPS w sejmiku wojewodzkim. Na szczeblu powiatowym, gminnym i miejskim zdarzały si? jednak i inne koalicje: z SLD, lokalnymi ugrupowaniami, a nawet z AWS i UW .

W 2000 w wyniku wewn?trzpartyjnego referendum partia zrezygnowała z wystawienia własnego kandydata w wyborach prezydenckich i wsparła Aleksandra Kwa?niewskiego ^[8] . Dało to impuls do nawi?zania bli?szej wspołpracy politycznej z SLD, ktorej owocem stała si? podpisana w kwietniu umowa z Leszkiem Millerem . Według niej przedstawiciele UP mieli zaj?? ł?cznie 10% miejsc mandatowych na listach koalicji (zgodnie z owczesnymi proporcjami w sonda?ach: 45% dla SLD i 5?6% dla UP, a nie wynikami wyborow z 1997). Do koalicji SLD-UP przyst?piły tak?e KPEiR, Stronnictwo Demokratyczne i Partia Ludowo-Demokratyczna .

Wybory w 2001 i Sejm IV kadencji oraz Senat V kadencji [ edytuj | edytuj kod ]

Ostatecznie w wyborach parlamentarnych w 2001 UP przypadło 16 mandatow poselskich i 7 senatorskich (ktore uzyskali Marek Balicki , Adam Gierek , Zdzisława Janowska , Marian Piotr Lewicki , Grzegorz Niski , Krystyna Sienkiewicz i Andrzej Spychalski ^[9] ). Do Sejmu wrocili po czteroletniej przerwie Izabela Jaruga-Nowacka , Aleksander Małachowski , Marek Pol i Andrzej Aumiller . Pojawiło si? te? par? nowych twarzy, jak Hanna Gucwi?ska , Janusz Lisak , Ewa Kralkowska czy Jan Orkisz . Aleksander Małachowski po raz trzeci pełnił funkcj? marszałka seniora Sejmu.

Unia wraz z SLD stworzyła w parlamencie rz?d Leszka Millera ; Marek Pol był w nim jednym z wicepremierow i ministrem infrastruktury, a Izabela Jaruga-Nowacka pełnomocnikiem ds. rownego statusu kobiet i m??czyzn. Ewa Kralkowska piastowała stanowisko wiceministra zdrowia, Włodzimierz Paszy?ski wiceministra edukacji i sportu, a Marek Balicki pełnił w 2003 tek? szefa resortu zdrowia.

Ze wzgl?du na odej?cia posłow reprezentacja sejmowa UP w 2004 zacz?ła balansowa? na granicy posiadania klubu, ostatecznie staj?c si? kołem na pocz?tku 2005 roku i taki stan utrzymał si? do ko?ca kadencji. Po m.in. ?mierci Aleksandra Małachowskiego oraz odej?ciu z partii dwoch posłow do SDPL , koło UP liczyło pod koniec kadencji 11 posłow ^[10] . Senatorowie Unii zasiadali wspolnie z senatorami Sojuszu w klubie SLD-UP ?Lewica Razem”. Po wyborze Adama Gierka do Europarlamentu, przej?ciu dwojga senatorow do SDPL, odej?ciu Krystyny Sienkiewicz i wykluczeniu Mariana Lewickiego, Uni? Pracy reprezentowało pod koniec kadencji dwoch senatorow.

Po dymisji rz?du Leszka Millera , Izabela Jaruga-Nowacka została wicepremierem bez teki w rz?dzie Marka Belki . Po?niej powołano j? rownie? na ministra ds. społecznych (zachowała tek? wicepremiera).

W czerwcu 2004 Unia Pracy wzi?ła udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego , startuj?c ponownie w koalicji z SLD. Na skutek korzystniejszych ni? poprzednio proporcji mi?dzy dwiema partiami, do Strasburga dostał si? członek UP Adam Gierek.

19 kwietnia 2005 przewodnicz?ca Izabela Jaruga-Nowacka opu?ciła szeregi UP (na funkcji zast?pił j? senator Andrzej Spychalski). Stan?ła na czele nowo powołanej Unii Lewicy , ktora wybrała wspołprac? wyborcz? z SLD. Doszło tak?e do powa?nego rozłamu w młodzie?owce partyjnej UP ? jej liderzy (m.in. przewodnicz?cy Adrian Zandberg i jedna z wiceprzewodnicz?cych, corka Izabeli Jarugi-Nowackiej Barbara Nowacka ) oraz wi?kszo?? aktywnych okr?gow, nie chc?c godzi? si? na firmowanie ich zdaniem zbyt liberalnej gospodarczo polityki SLD, opu?cili Federacj? Młodych UP, tworz?c niezale?nych od UP Młodych Socjalistow (pocz?tkowo zwi?zanych z UL, z ktorej jednak po zawarciu przez ni? sojuszu z SLD odeszli).

Tu? przed wyborami do Samoobrony RP przeszedł Andrzej Aumiller , poseł UP w latach 1993?1997 i 2001?2005 ^[11] (po?niejszy minister budownictwa z ramienia Samoobrony RP w jej wspolnym rz?dzie z PiS i LPR ).

Poza parlamentem (2005?2009) [ edytuj | edytuj kod ]

W wyborach w 2005 UP startowała z list SDPL , ktora nie osi?gn?ła progu wyborczego ani nie uzyskała mandatow senatorskich. W lutym 2006 z UP odszedł przewodnicz?cy Andrzej Spychalski , przechodz?c do SLD . Na stanowisku zast?pił go b?d?cy w latach 2001?2005 wicewojewod? wielkopolskim Waldemar Witkowski .

3 wrze?nia 2006 Unia Pracy wraz z Sojuszem Lewicy Demokratycznej , Parti? Demokratyczn? ? demokraci.pl i Socjaldemokracj? Polsk? oficjalnie weszła w skład koalicji samorz?dowej Porozumienie Lewicy i Demokratow ?Wspolna Polska” . Działacze UP uzyskali m.in. pojedyncze mandaty radnych sejmikow wojewodztw , radnym wojewodzkim został m.in. przewodnicz?cy partii Waldemar Witkowski.

W ramach LiD UP wystartowała tak?e w przyspieszonych wyborach parlamentarnych w 2007 , nie uzyskuj?c wowczas ani jednego mandatu. W 2008, po rozpadzie koalicji LiD, partia postanowiła kontynuowa? wspołprac? z SLD.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego partia wchodziła w skład komitetu SLD-UP , po reaktywowaniu tej koalicji. Zaj?ła ona 3. miejsce, uzyskuj?c 7 mandatow w Parlamencie Europejskim , z czego jeden przypadł UP, a otrzymał go ponownie Adam Gierek .

Sejm VI kadencji [ edytuj | edytuj kod ]

W 2009 do partii doł?czyli posłowie Bo?ena Kotkowska i Grzegorz Pisalski . Deklaracj? wst?pienia zło?ył tak?e Bartosz Arłukowicz ^[12] , jednak ostatecznie nie został on członkiem partii ^[13] . Wszyscy oni rozpocz?li kadencj? jako działacze SDPL , z ktorej odeszli w grudniu 2008. 7 maja 2010 jedna z liderek UP El?bieta Zakrzewska obj?ła mandat posła VI kadencji w miejsce Jerzego Szmajdzi?skiego , ktory zgin?ł w katastrofie polskiego Tu-154 w Smole?sku . Wszyscy posłowie Unii Pracy przyst?pili do klubu poselskiego Lewica , przemianowanego we wrze?niu 2010 na klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej . W maju 2011 Grzegorz Pisalski przeszedł do klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskiej , a przed ko?cem kadencji opu?cił UP ^[14] .

W wyborach prezydenckich w 2010 Unia Pracy popierała kandydatow SLD ? pocz?tkowo Jerzego Szmajdzi?skiego ^[15] , a po jego ?mierci Grzegorza Napieralskiego ^[16] (ktory zaj?ł 3. miejsce i nie wszedł do drugiej tury). W drugiej turze wyborow UP poparła Bronisława Komorowskiego z PO ^[17] . W wyborach samorz?dowych w 2010 UP startowała z list SLD. Mandat radnego sejmiku wielkopolskiego uzyskał ponownie szef partii Waldemar Witkowski , ktory stan?ł na czele klubu SLD. Ogołem kandydaci UP zdobyli około 100 mandatow w samorz?dzie.

Ponownie poza parlamentem (2011?2023) [ edytuj | edytuj kod ]

W wyborach parlamentarnych w 2011 kilkoro reprezentantow UP, kandyduj?cych do Sejmu , znalazło si? na listach SLD ^[18] , jednak ?aden z nich nie uzyskał mandatu. Mandat w sejmiku łodzkim obj?ła jednak (w miejsce wybranego do Sejmu Dariusza Jo?skiego ) Ewa Kralkowska , ktora wspołtworzyła klub radnych SLD-UP.

W lutym 2013 Unia Pracy podj?ła wspołprac? programow? z Ruchem Palikota , SDPL , UL i Racj? Polskiej Lewicy ^[19] w zwi?zku z tworz?cym si? projektem Europa Plus . Ostatecznie jednak Unia nie przyst?piła do tej koalicji, podejmuj?c na kongresie 15 czerwca uchwał? o ch?ci wspołpracy z SLD ^[20] . W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 ponownie powołany został komitet SLD-UP , w ramach ktorego UP wystawiła czworo kandydatow ? ubiegaj?cego si? o reelekcj? Adama Gierka jako lidera listy w okr?gu ?l?skim, a tak?e Jana Orkisza , Jolant? Piwcewicz i Karolin? Witkowsk?. Na członkow UP oddano ł?cznie 61 586 głosow (0,87% w skali kraju, przy czym cała koalicja SLD-UP uzyskała 9,44% głosow). Adam Gierek uzyskał jeden z pi?ciu mandatow, ktore koalicja otrzymała w PE.

W wyborach samorz?dowych w 2014 Unia Pracy była jedn? z trzech partii (wraz z SLD i KPEiR ), ktore tworzyły komitet SLD Lewica Razem (brało w nim udział tak?e szereg innych ugrupowa?). Waldemar Witkowski ponownie uzyskał mandat radnego w sejmiku wielkopolskim , ktorego został wiceprzewodnicz?cym. Na prezydenta Piły z ramienia komitetu Lewica Razem (przy poparciu SLD) startował bez powodzenia jeden z liderow UP Jan Lus. Inny z liderow partii Jan Orkisz zorganizował komitet Gospodarny Samorz?d, ktory z sukcesami startował na terenie powiatu olkuskiego (sam Jan Orkisz uzyskał mandat radnego powiatu ^[21] , a 20 stycznia 2015 został wybrany na funkcj? wicestarosty powiatu). Ogołem kandydaci UP zdobyli w samorz?dzie 23 mandaty ^[1] .

11 stycznia 2015 UP zerwała ogolnopolsk? wspołprac? z Sojuszem Lewicy Demokratycznej ^[22] . W lutym jako kandydatka UP na urz?d prezydenta RP została ogłoszona wicemarszałek Sejmu Wanda Nowicka ^[23] (posłanka niezrzeszona, wybrana z listy Ruchu Palikota), ktora nie zebrała jednak wymaganej liczby podpisow do rejestracji kandydatury. UP nie poparła ?adnego z zarejestrowanych kandydatow.

21 lipca 2015 UP wspołtworzyła wraz z SLD, Twoim Ruchem , Parti? Zieloni i Polsk? Parti? Socjalistyczn? koalicyjny komitet wyborczy Zjednoczona Lewica , powołany na wybory parlamentarne w tym samym roku . Nie uzyskał on mandatow w parlamencie. Ze wzgl?du na przekroczenie przez Zjednoczon? Lewic? progu 6% poparcia, tworz?ce j? partie otrzymały subwencj? na działalno?? statutow? (w proporcjach ustalonych w umowie koalicyjnej) ? Unia Pracy otrzymała 8%, czyli niespełna 0,5 mln zł ^[24] . Po wyborach koalicja przestała funkcjonowa?.

W maju 2016 UP doł?czyła do koalicji Wolno?? Rowno?? Demokracja, powstałej pod patronatem Komitetu Obrony Demokracji . Ponadto wkrotce potem Unia podejmowała wspolne działania z parti? Biało-Czerwoni , a w 2017 rozpocz?ła wspołprac? z innymi ugrupowaniami lewicowymi w ramach Rady Dialogu i Porozumienia Lewicy.

Przed wyborami samorz?dowymi w 2018 UP ponownie wspołtworzyła koalicj? SLD Lewica Razem. Z ramienia tego komitetu Jan Lus kandydował na prezydenta Piły. Z ramienia lokalnego komitetu (zwi?zanego z PSL ) członek UP startował te? na prezydenta Piotrkowa Trybunalskiego . W niektorych miejscach UP podj?ła wspołprac? z Koalicj? Obywatelsk? ? jej kandydaci startowali z list KO do sejmiku dolno?l?skiego , czy te? we Wrocławiu , gdzie jej wiceprzewodnicz?cy Andrzej Puzio został radnym miasta (zmarł w 2023). Członkowie UP uzyskali te? inne mandaty radnych powiatowych i gminnych, natomiast po raz pierwszy nie zdobyli mandatu w sejmikach. Dwoje nale??cych do partii byłych parlamentarzystow UP zostało wybranych na burmistrzow ? w Kowarach i Odolanowie , trzeci (wiceprzewodnicz?cy partii Jan Orkisz) został członkiem zarz?du powiatu olkuskiego. Członek UP został ponadto wicestarost? powiatu głogowskiego .

Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego ugrupowanie weszło wraz z Parti? Razem i Ruchem Sprawiedliwo?ci Społecznej w skład koalicji Lewica Razem ^[25] , ktora uzyskała 1,24% głosow (na listach LR było 5 członkow UP, w tym 2 na pierwszych miejscach). Przed wyborami parlamentarnymi w tym samym roku UP pocz?tkowo miała bra? udział w projekcie Lewica ^[26] , jednak wycofała si? z niego i ostatecznie jedyny członek UP wystartował do Sejmu z wrocławskiej listy Koalicji Obywatelskiej (otrzymuj?c najmniej głosow na tej li?cie, 231). Po wyborach UP wspołpracowała z b?d?c? cz??ci? KO parti? Inicjatywa Polska ^[27] .

W wyborach prezydenckich w 2020 UP wystawiła kandydatur? przewodnicz?cego Waldemara Witkowskiego (przy wsparciu innych partii lewicy pozaparlamentarnej). Jego kandydatura nie została wowczas zarejestrowana, jednak po nieodbyciu si? wyborow w pierwotnym terminie w zwi?zku z epidemi? COVID-19 , po przedstawieniu dodatkowej liczby podpisow zarejestrowano jego kandydatur? w powtorzonych wyborach , w ktorych zaj?ł przedostatnie, 10. miejsce, z wynikiem 0,14% głosow ^[28] .

Wybory w 2023 i Senat XI kadencji [ edytuj | edytuj kod ]

25 czerwca 2022 partia podpisała wraz z PPS (i powołanym przez jej działaczy Stowarzyszeniem Lewicy Demokratycznej , nawi?zuj?cym do dawnej partii SLD , ktora wspołtworzyła wcze?niej Now? Lewic? ), SDPL , WiR oraz m.in. stowarzyszeniem Ruch Ludzi Pracy i ?rodowiskiem dawnej partii Inicjatywa Feministyczna porozumienie o wspołpracy przed najbli?szymi wyborami parlamentarnymi, opowiadaj?c si? za ?szerokim porozumieniem wyborczym opozycji demokratycznej” ^[29] . 27 lutego 2023 jednak UP i PPS podpisały wraz z NL i Razem porozumienie dotycz?ce wspolnego startu w wyborach parlamentarnych w 2023 oraz w wyborach samorz?dowych i do Parlamentu Europejskiego w 2024 ^[30] (przył?czyły si? potem do niego tak?e SDPL i WiR). W wyborach parlamentarnych z ramienia Nowej Lewicy (pod szyldem ktorej wystartowała koalicja Lewica ) szef UP Waldemar Witkowski wystartował do Senatu (w ramach tzw. paktu senackiego ), a 6 kandydatow UP (m.in. wiceszefowie partii Jan Lus i Jan Orkisz oraz nienale??cy do partii były poseł Jacek Najder ) znalazło si? na listach do Sejmu ^[31] . Waldemar Witkowski uzyskał w wyborach mandat senatorski, w zwi?zku z czym Unia Pracy po 12 latach nieobecno?ci zyskała reprezentacj? w parlamencie.

Program [ edytuj | edytuj kod ]

UP uwa?a swoj program za socjaldemokratyczny ^[2] (wielosektorowa gospodarka, rozbudowany system opieki społecznej, progresja podatkowa, sprzeciw wobec reprywatyzacji i ograniczenie prywatyzacji ), postuluje rownouprawnienie kobiet i m??czyzn, popiera dopuszczalno?? aborcji , domaga si? rozdziału Ko?cioła od pa?stwa.

Zagadnienia ustrojowe [ edytuj | edytuj kod ]

W kwestiach ustrojowych opowiada si? za jednoizbowym parlamentem z mo?liwo?ci? kontroli i tworzenia prawa. Prezydent pełniłby funkcje reprezentacyjne, podejmuj?c jedynie interwencj? w sytuacjach kryzysowych ^[2] . UP uznaje silny i niezale?ny prawnie i finansowo samorz?d terytorialny ^[32] .

Program gospodarczy [ edytuj | edytuj kod ]

W kwestiach gospodarczych UP opowiada si? za modelem gospodarki gwarantuj?cym zrownowa?enie szans obywateli i rozwoj gospodarki. Partia popiera tzw. trzeci? drog? . Uwa?a, ?e trzeba wspiera? wszystkie sektory gospodarki oraz ustali? gorny pułap wynagrodze? ^[33] . Opowiada si? rownie? za progresj? podatkow?.

Władze partii [ edytuj | edytuj kod ]

Zarz?d Krajowy [ edytuj | edytuj kod ]

Przewodnicz?cy :

• Waldemar Witkowski

Wiceprzewodnicz?cy :

• Jan Lus
• Jan Orkisz

Sekretarz generalny :

• Grzegorz Niski

Skarbnik :

• Dariusz Nowak

Pozostały członek :

• Bartosz Serenda

Prezydium Rady Krajowej [ edytuj | edytuj kod ]

Przewodnicz?ca :

• El?bieta Zakrzewska

Wiceprzewodnicz?cy :

• Anna Jagielska
• Piotr Goruk-Gorski

Sekretarz :

• Danuta Polak

Honorowy przewodnicz?cy [ edytuj | edytuj kod ]

• Marek Pol

Przewodnicz?cy [ edytuj | edytuj kod ]

• 1993?1997: Ryszard Bugaj
• 1997?1998: Aleksander Małachowski
• 1998?2004: Marek Pol
• 2004?2005: Izabela Jaruga-Nowacka
• 2005?2006: Andrzej Spychalski
• od 2006: Waldemar Witkowski

Honorowi przewodnicz?cy [ edytuj | edytuj kod ]

• Karol Modzelewski (do 1995)
• Aleksander Małachowski (do 2004)
• Ryszard Bugaj (2006)
• Marek Pol (od 2022)

Parlamentarzy?ci z ramienia Unii Pracy [ edytuj | edytuj kod ]

Posłowie [ edytuj | edytuj kod ]

Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1991?1993)
Ryszard Bugaj [a] Zbigniew Bujak [b]	Piotr Czarnecki [a] Aleksander Małachowski [a]	Janusz Szyma?ski [c]	Wiesława Ziołkowska [d]
Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1993?1997)
Andrzej Aumiller Wojciech Borowik Ryszard Bugaj Zbigniew Bujak Piotr Czarnecki Ryszard Faszy?ski Janusz Grott Henryk Hajduk [e] Zygmunt Jakubczyk Eugeniusz Januła [f] Izabela Jaruga-Nowacka	Tadeusz Jedynak Bogusław Kaczmarek Sergiusz Karpi?ski Michał Kowalczyk Roman Kurzbauer [g] Wojciech Lamentowicz [h] Halina Licnerska [i] Aleksander Małachowski Mirosław Małachowski Grzegorz Marciniak Piotr Marciniak	Tadeusz Moszy?ski Tomasz Nał?cz Konrad Napierała Ryszard Nowak Maria Nowakowska Sławomir Nowakowski [f] Piotr Pankanin Kazimierz Pa?tak [j] Marek Pol Danuta Polak Stanisław Rogowski	Artur Siedlarek Krystyna Sienkiewicz Artur Smołko Beata ?wierczy?ska Zbigniew Szczypi?ski [k] Janusz Szyma?ski [e] Krzysztof Wieche? Stanisław Wi?niewski [l] Jan Zaborowski [f] Wiesława Ziołkowska Zbigniew Zysk [m]
Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV kadencji (2001?2005) [n]
Andrzej Aumiller [o] Barbara Bło?ska-Fajfrowska Bronisław Dankowski [p] Jozef Głowa [q] Hanna Gucwi?ska	Marian Janicki Izabela Jaruga-Nowacka [r] Ewa Kralkowska Jozef Kubica Janusz Lisak [s]	Aleksander Małachowski [i] Jerzy Muller [t] Tomasz Nał?cz [u] Jan Orkisz Alfred Owoc [v]	Ryszard Pojda Marek Pol Danuta Polak Jan Sztwiertnia [u] Zofia Wilczy?ska [w]
Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VI kadencji (2007?2011) [x]
Bo?ena Kotkowska [y]	Grzegorz Pisalski [z]	El?bieta Zakrzewska [aa]

Senatorowie [ edytuj | edytuj kod ]

Senatorowie III kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (1993?1997)
Zdzisława Janowska	Marek Minda	El?bieta Solska [ab]
Senatorowie V kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (2001?2005) [ac]
Marek Balicki [u] Adam Gierek [ad] Zdzisława Janowska [u]	Marian Piotr Lewicki [ae] Grzegorz Niski	Krystyna Sienkiewicz [af] Andrzej Spychalski
Senatorowie XI kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [ag]
Waldemar Witkowski

Posłowie do Parlamentu Europejskiego [ edytuj | edytuj kod ]

• Jozef Kubica ? eurodeputowany V kadencji (2004), w ramach puli dla klubu parlamentarnego UP przed pierwszymi w Polsce eurowyborami po akcesji do UE (mandat w ramach puli dla klubu uzyskał tak?e Janusz Lisak , ktory jednak przed obj?ciem go opu?cił UP i był eurodeputowanym niezale?nym)
• Adam Gierek ? eurodeputowany VI , VII i VIII kadencji (2004?2019), wybrany w 2004, 2009 i 2014 z listy KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej ? Unia Pracy .

Poparcie [ edytuj | edytuj kod ]

Wybory parlamentarne [ edytuj | edytuj kod ]

Wybory	Sejm					Senat		Rz?d
	Głosy			Mandaty		Mandaty
	Liczba	%	+/?	Liczba	+/?	Liczba	+/?
1993	1 005 004	7,28%	?	41 / 460	?	2 / 100	?	Opozycja
1997	620 611	4,74%	2,54	0 / 460	41	0 / 100	2	Brak
2001	W ramach koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej ? Unia Pracy			16 / 460	16	7 / 100	7	Koalicja
2005	Start z list Socjaldemokracji Polskiej			0 / 460	16	0 / 100	7	Brak
2007	W ramach koalicji Lewica i Demokraci			0 / 460	?	0 / 100	?	Brak
2011	Start z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej			0 / 460	?	0 / 100	?	Brak
2015	W ramach koalicji Zjednoczona Lewica			0 / 460	?	0 / 100	?	Brak
2019	Start z listy Koalicji Obywatelskiej			0 / 460	?	0 / 100	?	Brak
2023	Start z list Nowej Lewicy			0 / 460	?	1 / 100	1	Koalicja

Wybory do Parlamentu Europejskiego [ edytuj | edytuj kod ]

Wybory	Głosy			Mandaty
	Liczba	%	+/?	Liczba	+/?
2004	W ramach koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej ? Unia Pracy			1 / 54	?
2009	W ramach koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej ? Unia Pracy			1 / 50
2014	W ramach koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej ? Unia Pracy			1 / 51
2019	W ramach koalicji Lewica Razem ? Partia Razem, Unia Pracy, RSS			0 / 52	1

Wybory prezydenckie [ edytuj | edytuj kod ]

Wybory	Kandydat	Zdj?cie	I tura
			Głosow	%
1995	Tadeusz Zieli?ski		631 432	3,53 (6.)
2000	Poparcie Aleksandra Kwa?niewskiego
2005	Poparcie Marka Borowskiego ( SDPL )
2010	Poparcie Grzegorza Napieralskiego ( SLD )
2020	Waldemar Witkowski		27 290	0,14 (10.)

Liczba członkow [ edytuj | edytuj kod ]

Liczba członkow UP

Rok	Liczba członkow
2004	ok. 7000 [5]
2015	ok. 2500 [1]

Młodzie?owka [ edytuj | edytuj kod ]

Afiliowana przy UP jako jej oficjalna organizacja młodzie?owa była powołana w 1994 Federacja Młodych Unii Pracy. Miała ona prawo do delegowania swoich przedstawicieli do władz partii na poziomie lokalnym i centralnym. Przez pewien czas znajdowała si? na lewym skrzydle partii i była krytycznie nastawiona do planow zawarcia przez UP koalicji wyborczej z SLD , krytykowała te? z lewicowych pozycji rz?d SLD-UP . W 2005 nast?pił rozłam, w wyniku ktorego z FMUP odeszło krytyczne wobec SLD i SDPL lewe skrzydło organizacji (grupa na czele z przewodnicz?cym FMUP Adrianem Zandbergiem powołała Młodych Socjalistow, ktorzy w 2005 zwi?zani byli krotko z Uni? Lewicy ; rozwi?zali si? w 2015, po utworzeniu przez znaczn? cz??? ich działaczy partii Razem ). W 2021 zawi?zano now? młodzie?owk? Młodzi Pracy.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• lewica
• scena polityczna
• Sojusz Lewicy Demokratycznej ? Unia Pracy
• Lewica i Demokraci
• SLD Lewica Razem
• Zjednoczona Lewica

  Zobacz te? kategori?: Politycy Unii Pracy .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Krystyna Paszkiewicz: Partie i koalicje polityczne III Rzeczypospolitej . Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 194?200. ISBN  83-229-2493-3 .
• Antoni Dudek : Historia polityczna Polski 1989?2012 . Krakow: Znak, 2013. ISBN  978-83-240-2130-7 .

Zobacz wiadomo?? w serwisie Wikinews pt. Unii Pracy

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Oficjalna strona partii