Jan XXIII (antypapie?)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan XXIII
Baldassare Cossa
antypapie?
Ilustracja
Antypapie? Jan XXIII
Herb duchownego
Kraj działania

Pa?stwo Ko?cielne

Data i miejsce urodzenia

ok. 1360 / 1370
Neapol

Data i miejsce ?mierci

22 grudnia 1419
Florencja

Miejsce pochowku

Florencja

Antypapie? obediencji piza?skiej
Okres sprawowania

17 maja 1410 ? 29 maja 1415

Wyznanie

katolicyzm

Ko?cioł

rzymskokatolicki

Diakonat

1402

Prezbiterat

24 maja 1410

Nominacja biskupia

17 maja 1410

Sakra biskupia

25 maja 1410

Kreacja kardynalska

27 lutego 1402
23 czerwca 1419
Bonifacy IX
Marcin V

Ko?cioł tytularny

S. Eustachio (8 marca 1402)
Biskup Tusculum (23 czerwca 1419)

Pontyfikat

17 maja 1410

Multimedia w Wikimedia Commons
Grobowiec antypapie?a Jana XXIII w Baptysterium we Florencji

Jan XXIII , wła?c. Baldassare Cossa (ur. ok. 1360 / 1370 w Neapolu , zm. 22 grudnia 1419 we Florencji [1] ) ? antypapie? obediencji piza?skiej podczas wielkiej schizmy zachodniej w okresie od 17 maja 1410 do 29 maja 1415 [2] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Dzieci?stwo i młodo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? około 1360/1370 [3] jako jedno z czworki dzieci Giovanniego Cossy, neapolita?skiego szlachcica [2] , signora wyspy Procida , oraz Ciccioli Barile. Od strony matki był dalekim krewnym papie?a Bonifacego IX . Dorastał w Bolonii , na tamtejszym uniwersytecie uzyskał doktorat z prawa krotko przed 1389. Studiował tak?e teologi? w Rzymie [4] . Zanim rozpocz?ł karier? duchownego, był ?ołnierzem i marynarzem [1] . Gdy zdobywał kolejne szczeble hierarchii ko?cielnej, rownie? wykazywał si? wojowniczym charakterem i uwa?ano go bardziej za polityka ni? przywodc? duchowego [1] .

Posługa ko?cielna [ edytuj | edytuj kod ]

Od 1386 piastował urz?d kanonika kapituły katedralnej w Bolonii. Papieski szambelan w 1392, a tak?e członek Roty Rzymskiej , w 1396 został archidiakonem kapituły w Bolonii. Papie? Bonifacy IX mianował go kardynałem diakonem bazyliki ?w. Eustachego w Rzymie podczas konsystorzu 27 lutego 1402 [2] . W maju 1408 Cossa poparł, wraz z sze?cioma innymi kardynałami, bunt przeciwko papie?owi Grzegorzowi XII , ktory odmowił abdykacji [2] . Został za to pozbawiony urz?du, odzyskał go jednak z mocy dekretu obranego przez sobor w Pizie antypapie?a Aleksandra V [5] [6] .

Wybor na papie?a [ edytuj | edytuj kod ]

Cossa został nast?pc? Aleksandra V i przyj?ł imi? Jana XXIII w 1410 [1] . Za prawowitego papie?a uznały go Francja , Anglia , Czechy , Portugalia , Polska , niektore ksi?stwa ?wi?tego Cesarstwa Rzymskiego oraz cz??? le??cych na połnocy włoskich miast-pa?stw, w tym Florencja oraz Wenecja ; rezyduj?cy w Awinionie antypapie? Benedykt XIII miał z kolei poparcie Krolestw Aragonii , Kastylii oraz Szkocji , a Grzegorz XII ? Władysława andegawe?skiego , Karola I Malatesty , ksi???t bawarskich , Ludwika III Wittelsbacha oraz cz??ci pozostałych ksi?stw wchodz?cych w skład Rzeszy [7] .

Pontyfikat [ edytuj | edytuj kod ]

Antypapie? Jan XXIII wydan? 28 sierpnia 1412 bull? In eminenti specula przeniosł stolic? lokalnej archidiecezji z Halicza do Lwowa [8] . Kolejna bulla, z dat? 28 wrze?nia 1412, nadawała prepozytowi klasztoru Bo?ogrobcow w Miechowie prawo noszenia insygniow biskupich.

Z pocz?tkiem soboru w Konstancji wydał inn? bull? znosz?c? przywileje krzy?ackie wobec ziem polskich i litewskich, a Władysława Jagiełł? ustanawiaj?c? wikariuszem generalnym dla Pskowa i Nowogrodu .

Gdy Władysław Andegawe?ski zdobył Rzym w 1413, Jan XXIII musiał ratowa? si? ucieczk? do Florencji [2] . W 1414 Zygmunt Luksemburski zmusił go do zwołania soboru w Konstancji , z ktorego Cossa zbiegł w przebraniu pachołka, w 1415, aby unikn?? gro??cego mu procesu [2] . Jego przewidywania, ?e bez niego odbywaj?cy si? pod patronatem popieraj?cego go Fryderyka IV Habsburga sobor nie b?dzie w stanie kontynuowa? obrad, okazały si? bł?dne. Gdy Cossa probował przedrze? si? na tereny pod panowaniem Jana II , ksi?cia Burgundii , Fryderyk IV wydał go na łask? Zygmunta Luksemburskiego oraz soboru, co doprowadziło do uwi?zienia antypapie?a przez Ludwika III Wittelsbacha [9] .

14 maja 1415 sobor suspendował w funkcjach papieskich Jana XXIII, a 29 maja zło?ył z urz?du za skandaliczne prowadzenie si? (podobno w czasach, gdy był legatem, uwiodł 200 kobiet), symoni? i krzywoprzysi?stwo [2] . 11 listopada 1417 za? sobor obrał na Tron Piotrowy Oddone Colonn? , ktory przyj?ł imi? Marcina V. Nowo obrany papie? udał si? do Florencji w lutym 1419 [10] [11] . Cossa został wowczas wykupiony z niewoli przez Republik? Florenck? z inicjatywy Giovanniego di Bicci de’ Medici (Ludwik III wypowiedział posłusze?stwo Zygmuntowi Luksemburskiemu w 1417) [12] . Wpłacenie okupu mogło stanowi? zarowno wyraz wdzi?czno?ci za udzielone wcze?niej Florencji poparcie, jak i prob? wywarcia nacisku na Marcina V (przebywaj?cego wowczas we Florencji) [13] . Cossa b?d?c bolo?skim legatem papieskim pomagał Florencji zdoby? Piz? w 1405, jako papie? mianował Bank Medyceuszy generalnym depozytariuszem maj?tku papieskiego [14] .

Ostatnie lata i ?mier? [ edytuj | edytuj kod ]

Po przybyciu do Florencji 14 czerwca 1419 podporz?dkował si? Marcinowi V i otrzymał godno?? kardynalsk? [2] 23 tego? miesi?ca. Nie cieszył si? ni? długo ? zmarł 22 grudnia 1419 [15] . Mimo ?e został mianowany kardynałem-biskupem Tusculum , nazywał siebie ?kardynałem Florencji” [10] . Pochowano go we Florencji , gdzie grob wyrze?bili mu rze?biarze Donatello i Michelozzo [2] .

Edward Gibbon w Zmierzchu i upadku cesarstwa rzymskiego twierdzi, ?e Jana XXIII oskar?ano o piractwo , morderstwa , gwałty , symoni? oraz kazirodztwo , a powa?niejsze zarzuty tuszowano [16] . Istniej? sugestie, ?e zarzuty te nale?y postrzega? w kontek?cie politycznym owczesnej epoki i traktowa? jako mocno przesadzone. Zwolennicy tego podej?cia zwracaj? uwag? na ich podobie?stwo do uznawanych powszechnie za w wi?kszo?ci fałszywe oskar?e? wysuwanych przeciw templariuszom [17] .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Nie nale?y myli? antypapie?a Jana XXIII z ?yj?cym w XX wieku papie?em Janem XXIII . Fakt, ?e do XV wieku imi? Jana przyj?ło bardzo wielu biskupow Rzymu, a przez nast?pne ponad 500 lat ?aden tego nie uczynił, to prawdopodobnie skutek kontrowersji wokoł statusu Cossy. Gdy konklawe obrało na papie?a Angelo Roncalliego i przyj?ł on imi? Jana, powstało pewne zakłopotanie, czy zostanie on Janem XXIII czy XXIV. Nowy przywodca Ko?cioła rzymskokatolickiego przybrał ostatecznie imi? Jana XXIII, oddalaj?c wszelkie w?tpliwo?ci. Decyzja ta miała słu?y? potwierdzeniu nieprawowito?ci pontyfikatu pierwszego Jana XXIII. Numeracja papie?y o imieniu Jan nadal jest przedmiotem sporow. Nie było nigdy papie?a Jana XX, Edward Gibbon nazywa w konsekwencji tego Coss? ?Janem XXII”.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c d Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papie?y . Krakow: Znak, 1996, s. 118. ISBN  83-7006-437-X .
  2. ↑ a b c d e f g h i John N.D. Kelly : Encyklopedia papie?y . Warszawa: Pa?stwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 331?333. ISBN  83-06-02633-0 .
  3. ↑ Tak szeroki przedział wynika z tego, ?e dat? narodzin Cossy mo?na jedynie szacowa?. Salvador Miranda w jego biogramie okre?la dopuszczalny zakres na lata 1360?1370, ?rodła na ktorych si? opierał podaj? ro?ne daty i przedziały: ok. 1360, 1360-65, 1367, 1369 lub ok. 1370. Dat? ok. 1360 popiera K. Dopierała ( Ksi?ga papie?y , Pozna? 1996, s. 266), oraz Philippe Levillain ( The Papacy. Encyclopedia , Routledge, 2002, s. 851). J. Rajman ( Encyklopedia ?redniowiecza , Krakow 2006, s. 416), podaje dat? urodzenia ok. 1370.
  4. ↑ Cossa, Baldassare . The Cardinals of the Holy Roman Church. [dost?p 2013-03-26]. ( ang. ) .
  5. ↑ Lightbown 1980 ↓ , s. 4.
  6. ↑ Caplow 1977 ↓ , s. 98?99.
  7. ↑ Lightbown 1980 ↓ , s. 4?5.
  8. ↑ Bolesław Kumor . Archidiecezja lwowska obrz?dku łaci?skiego w ?wietle schematyzmu archidiecezjalnego z 1939 r. . ?Folia Historica Cracoviensia”. 3, s. 265, 1996. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie . ISSN   0867-8294 . ( pol. ) .  
  9. ↑ Lightbown 1980 ↓ , s. 5?6.
  10. ↑ a b Strocchia 1992 ↓ , s. 137.
  11. ↑ Lightbown 1980 ↓ , s. 5.
  12. ↑ McHam 1989 ↓ , s. 153.
  13. ↑ McHam 1989 ↓ , s. 154.
  14. ↑ Strocchia 1992 ↓ , s. 136.
  15. ↑ Caplow 1977 ↓ , s. 99?100.
  16. ↑ Edward Gibbon : Zmierzch i upadek Cesarstwa Rzymskiego . T. VII. Londyn: Henry George Bohn , 1866, s. 428.
  17. ↑ J.P. Kirsch: John XXIII . T. VIII. New York: Robert Appleton Company, 1910.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • Harriet McNeal Caplow, Michelozzo , New York: Garland Publishing, Inc, 1977, ISBN  978-0-8240-2678-3 .
  • Ronald William Lightbown, Donatello & Michelozzo , London: Harvey Miller, 1980, ISBN  0-905203-22-4 .
  • Sarah Blake McHam, Donatello’s Tomb of Pope John XXIII , [w:] Marcel Tetel, Ronald G Witt, Rona Goffen, Life and Death in Fifteenth-Century Florence , Durham: Duke University Press, 1989, s. 146?173, ISBN  978-0-8223-0872-0 .
  • Sharon T. Strocchia, Death and Ritual in Renaissance Florence , Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1992, ISBN  978-979-533-077-6 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Antypapie?e według Ko?cioła katolickiego
III wiek
IV wiek
V wiek
VI wiek
VII wiek
VIII wiek
IX wiek
X wiek
XI wiek
XII wiek
XIV wiek
XV wiek
  1. ↑ Celestyn II ostatecznie nie obj?ł urz?du. Od czasow bada? Mercatiego zaliczany do antypapie?y, jednak we wspołczesnej historiografii klasyfikacja ta jest kwestionowana i proponuje si? okre?la? go jako ?papie? elekt”
Dziekani Kolegium Kardynałow
Lata 1130?1378
Obediencja ?rzymska”
Obediencja ?awinio?ska”
Obediencja ?piza?ska”
Lata 1415?1503
Lata od 1503
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_XXIII_(antypapie?)&oldid=69064232 ”