Franz Bernheim

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franz Bernheim
Data i miejsce urodzenia

15 wrze?nia 1899
Salzburg

Data i miejsce ?mierci

22 grudnia 1990
Nowy Jork

Zawod, zaj?cie

handlowiec

Franz Bernheim (ur. 15 wrze?nia 1899 w Salzburgu , zm. 22 grudnia 1990 w Nowym Jorku ) [1] ? niemiecki handlowiec narodowo?ci ?ydowskiej, autor petycji Bernheima.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? w Salzburgu , ale jego rodzina powrociła wkrotce po jego narodzinach do Wirtembergii , gdzie dorastał i zdobył zawod kupca. Po I wojnie ?wiatowej przeniosł si? do Berlina , gdzie nawi?zał kontakty w ?rodowisku tamtejszej bohemy . Obracał si? te? w?rod członkow i sympatykow Komunistycznej Partii Niemiec . Jego szwagier Wieland Herzfelde był wła?cicielem komunizuj?cego wydawnictwa Malik-Verlag  (inne j?zyki) [2] , brat Wielanda Helmut był dadaist? , znanym pod pseudonimem John Heartfield [3] .

Siedziba DeFaKa w Gliwicach; dzi? dom handlowy Ikar

Z ko?cem lat dwudziestych XX wieku pracował w Munster , w oddziale DeFaKa  (inne j?zyki) (Deutsches Familien-Kaufhaus), sk?d 28 listopada 1930 roku został zwolniony [4] . Oficjalnym powodem miało by? niezadowolenie z jego pracy, ale przyczyn? mogły by? rownie? jego lewicuj?ce pogl?dy. Mimo negatywnej opinii, został 3 sierpnia 1931 roku zatrudniony w filii DeFaKa w Gliwicach , gdzie prowadził ksi?gi finansowe. Według opinii przeło?onych ?komunizował i zach?cał do komunizmu inne osoby” [5] .

Po doj?ciu Hitlera do władzy w styczniu 1933 roku, błyskawicznie nasiliły si? brutalne akty antysemityzmu . W całych Niemczech nast?powały zwolnienia ?ydow z pracy i bojkot przedstawicieli wolnych zawodow pochodzenia ?ydowskiego . DeFaKa, licz?c si? z gro?b? bojkotu z powodu zatrudniania ?ydow, w marcu 1933 roku zwolniła wszystkich pracownikow tego pochodzenia. 31 marca 1933 roku gliwicka filia rozwi?zała umow? z Bernheimem i dwoma innymi ?ydami [6] .

Petycja Bernheima [ edytuj | edytuj kod ]

W połowie kwietnia 1933 roku Bernheim opu?cił Niemcy, udaj?c si? do Katowic . W kancelarii adwokata Marka Reichmanna przy ul. Mariackiej 3, we wspołpracy z Arthurem Kochmannem [7] , adwokatem z Gliwic oraz Georgiem Weissmannem, prawnikiem z Bytomia, przygotowali tekst skargi do Rady Ligi Narodow . Oprocz zaskar?enia legalno?ci zwolnienia Bernheima z pracy, dokument wylicza naruszenia postanowie? Konwencji genewskiej o Gornym ?l?sku z 15 maja 1922 roku [8] , w stosunku do ludno?ci ?ydowskiej na niemieckim Gornym ?l?sku [9] .

Z tekstem skargi Bernheim w maju 1933 roku dotarł do Pragi . Przyj?ł go tam Kurt Grossmann , kierownik Biura Pomocy Uciekinierom, ktory zorganizował mu spotkanie z Emilem Marguliesem , prawnikiem i czołowym działaczem ruchu syjonistycznego . Margulies, obok Reichmanna, stał si? faktycznym wspołtworc? petycji. 12 maja 1933 roku dokument został zło?ony w Genewie przez przedstawicieli Comite des Delegations Juives  (inne j?zyki) Leo Motzkina , Emila Marguliesa i Nathana Feinberga [10] . Rada Ligi Narodow powołała w trybie pilnym komitet do zbadania sprawy. Wydana decyzja przyznawała mniejszo?ci ?ydowskiej na Gornym ?l?sku ochron? prawn? do czasu ko?ca obowi?zywania konwencji polsko-niemieckiej z 1922 roku.

6 czerwca 1933 roku przedstawiciel rz?du Rzeszy w Lidze Narodow, August von Keller, zobowi?zał si? w imieniu Niemiec do przywrocenia na Gornym ?l?sku stanu prawnego sprzed 1 kwietnia 1933 roku [11] . W ten sposob ?ydzi niemieccy ?yj?cy na tym terenie mogli cieszy? si? pełni? swobod obywatelskich i praw publicznych do 1937 roku [12] .

15 wrze?nia 1935 roku zostały uchwalone przez niemiecki Reichstag norymberskie ustawy rasowe . Rozporz?dzenie wykonawcze z 14 listopada 1935 roku, rozwijało ustalenia § 3 ustawy o obywatelstwie Rzeszy i wył?czało ?ydow spod jego mocy. ?ydow mo?na było pozbawi? obywatelstwa Rzeszy, ochrony prawnej i własno?ci. Nie mogli pełni? słu?by w urz?dach pa?stwowych ani w wojsku. Dzi?ki petycji Bernheima ?ydzi z Gornego ?l?ska cieszyli si? rownouprawnieniem a? do wyga?ni?cia konwencji 15 lipca 1937 roku [13] .

Dalsze losy Bernheima [ edytuj | edytuj kod ]

Po uzyskaniu potwierdzenia bezprawno?ci jego zwolnienia, Bernheim wyst?pił o finansowe zado??uczynienie od DeFaKa. Od 17 pa?dziernika 1933 do 2 grudnia 1935 roku przed Gorno?l?sk? Komisj? Mieszan? w Katowicach i Urz?dem do spraw Mniejszo?ci w Opolu [14] toczyło si? post?powanie, w toku ktorego został uznany za poszkodowanego. Pocz?tkowo DeFaKa zaproponował mu 380 marek, dwukrotno?? jego miesi?cznej pensji sprzed zwolnienia, w ko?cu ugod? osi?gni?to na poziomie 1600 marek. W trakcie post?powania Bernheim mieszkał w Pradze. Jeszcze przed zako?czeniem post?powania zdecydował si? na emigracj? do USA , gdzie zamieszkał w Nowym Jorku . Zmarł jako niezamo?ny człowiek w wieku 91 lat.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Franz Bernheim [online], myheritage.pl [dost?p 2019-09-03] .
  2. ↑ Niestety aktualne. Wystawa Fotomonta?y Johna Hartfielda NRD. , Warszawa: Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, luty 1964 .
  3. ↑ Dan   Diner (red.), Enzyklopadie judischer Geschichte und Kultur. Band 1, A?Cl , Stuttgart: Sachsische Akademie der Wissenschaften zu Leipzig, 2016, s. 291, ISBN  978-3-476-01207-4 , OCLC   959954344 .
  4. ↑ Gra?yna   Ku?nik , Gorno?l?scy ?ydzi procesowali si? z Hitlerem [online], Dziennik Zachodni, 19 wrze?nia 2015 [dost?p 2019-09-03] .
  5. ↑ Leszek   Jodli?ski , Pan Bernheim z Gliwic idzie na wojn? z III Rzesz? [online], gliwice.wyborcza.pl, 14 kwietnia 2014 [dost?p 2019-09-03] .
  6. ↑ Philipp   Graf , Die Bernheim-Petition 1933: judische Politik in der Zwischenkriegszeit , Gottingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2008, ISBN  978-3-525-36988-3 , OCLC   308560022 ( niem. ) .
  7. ↑ Artur   Czesak , Ostatni gorno?l?ski ?yd wysłany do Auschwitz , ?Artur Czesak blog”, 23 czerwca 2019 [dost?p 2019-09-04] .
  8. ↑ Konwencja niemiecko-polska dotycz?ca Gornego ?l?ska, podpisana w Genewie dnia 15 maja 1922 roku. [online], isap.sejm.gov.pl [dost?p 2019-09-04] .
  9. ↑ Alastair   Davidson , The Immutable Laws of Mankind: The Struggle For Universal Human Rights , Springer Science & Business Media, 2012, s. 219, ISBN  978-94-007-4183-6 , OCLC   793420515 ( ang. ) .
  10. ↑ Bernheim Petition [online], Encyclopedia Judaica, 2008 [dost?p 2019-09-04] ( ang. ) .
  11. ↑ Eckart   Conze , Das Amt und die Vergangenheit: deutsche Diplomaten im Dritten Reich und in der Bundesrepublik , wyd. 2. Aufl, Munchen: Blessing, 2010, ISBN  978-3-89667-430-2 , OCLC   696009894 ( niem. ) .
  12. ↑ Wirtualny Sztetl Gliwice [online], sztetl.org.pl [dost?p 2019-09-04] .
  13. ↑ Jarosław   Durka , Prasa niemiecka o wyga?ni?ciu gorno?l?skiej konwencji genewskiej w korespondencji Ambasady RP w Berlinie , [w:] Szkice z dziejow autonomii ?l?skiej w Drugiej Rzeczypospolitej, Katowice 2013, s. 136?156, ISBN  978-83-88838-83-5 .
  14. ↑ Franciszek   Połomski , Niemiecki urz?d do spraw mniejszo?ci (1922-1937) , Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich , Instytut ?l?ski w Opolu , 1965 .
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franz_Bernheim&oldid=72279900 ”