Lo metre (simbol : m ) es l' unitat de basa de longor dau Sistema Internacionau . Se definis coma la distancia percorreguda per la lutz dins lo vuege en un interval de temps de 1/299 792 458 s . Son nom ven dau grec μ?τρον metron , ≪mesura≫ . Es una unitat forca utilizada dins la vida vidanta per mesurar de distancias pichonas. Per de longors pus importantas, lo quilometre es preferit.

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

Lei premierei definicions [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo metre foguet definit inicialament en 1791 per l' Academia dei Sciencias coma la detz milionena partida dau quart dau meridian terrestre (ansin, la circonferencia de la Terra es de 40 000 km ). Foguet adoptat per Franca lo 7 d'abriu de 1795 per mesura de longor oficiala. Quauqueis annadas puei, en 1799 , un metre escandau de platin foguet creat a partir d'aquela definicion e venguet la referencia.

En junh de 1792 , Jean-Baptiste Joseph Delambre foguet encargat de mesurar la distancia de Dunquerca a Rodes mentre que Pierre Mechain mesurava la distancia de Rodes a Barcelona . Aquo permetria d'establir precisament la valor dau metre. En 1793 , sus la cola de Montjuic, Mechain s'aviset d'una diferencia de 3" entre la mesura geodesica e la mesura astronomica de la longitud de Barcelona. Aquel escart (qu'en fach s'aprenia pas a una error de manipulacion, mai ai tecnicas de l'epoca) lo desvariet mai que mai. La Guerra Francoespanhola l'empachet de reprendre sa mission ; en 1799 , ne rendet compte en fraudant sei resultats : lo metre sera trop cort de 0,2 mm  ; la ≪ frauda ≫ sera descuberta per Delambre ren qu'en 1806 , l'an que resseguira l'ensemble dei resultats au moment de la redaccion de Basa dau sistema metric .

En 1889 , lo Bureu Internacionau dei Pes e Mesuras tornet definir lo metre coma la distancia entre dos ponchs sus una barra d'un aliatge de platin e d' iridi . Aquela barra se conserva encara a Sevres, en Franca.

L'adopcion de la definicion moderna [ modificar | Modificar lo codi ]

En 1960 , gracias a l'arribada dei lasers , l'11 ^ena Conferencia Generala dei Pes e Mesuras (CGPM) definis lo metre coma 1 650 765,73 longors d'onda d'una radiacion aranjada emessa per l' isotop 86 dau cripton .

Enfin la conferencia de 1983 se fonda sus la lutz e torna definir lo metre coma la distancia percorreguda per la lutz dins lo vuege en 1/299 792 458 s. Estent que la velocitat de la lutz dins lo vuege es una constanta fondamentala de la fisica (segon la teoria de la relativitat ), es una definicion universala e qu'es de bon transmetre. Subretot, es una distancia que se mesura pus aisadament que la distancia entre dos ponchs, car la segonda es l'unitat mielhs coneguda de l' SI .

Multiples e sotamultiples dau metre [ modificar | Modificar lo codi ]

Relacions e conversions amb d'autreis unitats [ modificar | Modificar lo codi ]

Relacions amb leis autreis unitats de longor [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo metre es egau a :

• 5,399568.10 ^?4 mila marina .
• 6,21504.10 ^?4 mila terrestra.
• 1,05697.10 ^?16 annada lutz .
• 39,37 poces.
• 3,281 pes.

Relacions amb d'autreis unitats de mesura [ modificar | Modificar lo codi ]

Existis una relacion entre lo metre e leis unitats de superficia (m ² ) e de volum (m ³ ) :

• lo metre carrat (m ² ) es la superficia d'un carrat que sei caires son d'una longor egala a un metre.
• lo metre cube (m ² ) es lo volum d'un cube que sei caires son d'una longor egala a un metre.

Annexas [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

• Longor
• Quilometre
• Segonda
• Sistema Internacionau d'Unitats
• Unitat de mesura
• Velocitat de la lutz

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

• (en) 17th General Conference on Weights and Measures. (1983). Resolution 1. International Bureau of Weights and Measures.
• (en) American Heritage Dictionary of the English Language. 3rd ed. (1992). Boston: Houghton Mifflin.
• (en) Astin, A. V. & Karo, H. Arnold, (1959), Refinement of values for the yard and the pound, Washington DC: National Bureau of Standards.
• (en) Barbrow, Louis E. & Judson, Lewis V. (1976). Weights and Measures of the United States: A brief history (Special Publication 447).. National Institute of Standards and Technology.
• (en) Beers, J.S. & Penzes, W. B. (1992). NIST Length Scale Interferometer Measurement Assurance. (NISTIR 4998). National Institute of Standards and Technology.
• (en) Bureau International des Poids et Mesures. (n.d.). Resolutions of the CGPM (search facility).
• (en) Bureau International des Poids et Mesures. (n.d.). The BIPM and the evolution of the definition of the metre.
• (en) Cambridge Advanced Learner's Dictionary (2008). Cambridge University Press.
• (en) Cardarelli, Francois (2003). Encydopaedia of scientific units, weights, and measures: their SI equivalences and origins, Springer-Verlag London Limited, ISBN 1-85233-682-X , page 5, table 2.1, data from Giacomo, P., Du platine a la lumiere, Bull. Bur. Nat. Metrologie, 102 (1995) 5?14.
• (en) Humerfelt, Sigurd. (26 October 2010). How WGS 84 defines Earth.
• (en) Layer, H.P. (2008). Length?Evolution from Measurement Standard to a Fundamental Constant. Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology.
• (en) Mohr, P., Taylor, B.N., and David B. Newell, D. (28 December 2007). CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants: 2006. Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology.
• (en) National Institute of Standards and Technology. (27 June 2011). NIST-F1 Cesium Fountain Atomic Clock.
• (en) National Physical Laboratory. (25 March 2010). Iodine-Stabilised Lasers.
• (en) National Research Council Canada. (5 February 2010). Maintaining the SI unit of length.
• (en) Naughtin, Pat. (2008). Spelling metre or meter.
• (en) Penzes, W. (29 December 2005). Time Line for the Definition of the Meter. Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology ? Precision Engineering Division.
• (en) Taylor, B.N. and Thompson, A. (Eds.). (2008a). The International System of Units (SI). United States version of the English text of the eighth edition (2006) of the International Bureau of Weights and Measures publication Le Systeme International d’ Unites (SI) (Special Publication 330). Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology.
• (en) Taylor, B.N. and Thompson, A. (2008b). Guide for the Use of the International System of Units (Special Publication 811). Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology.
• (en) Tibo Qorl. (2005) The History of the Meter.
• (en) Turner, J. (Deputy Director of the National Institute of Standards and Technology). (16 May 2008)."Interpretation of the International System of Units (the Metric System of Measurement) for the United States". Federal Register Vol. 73, No. 96, p. 28432-3.
• (en) Zagar, B.G. (1999). Laser interferometer displacement sensors in J.G. Webster

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]