Литвани?а

Уреди врски
Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
Литванска Република
Lietuvos Respublika
Знаме Грб
Гесло :  Tautos j?ga vienyb?je
?Силата на наци?ата лежи во единството“
Химна :  Tauti?ka giesm?
?Национална песна“
Местоположбата на  Литванија  (темно зелена) – на Европскиот континент  (зелена и светло сива) – во Европската Унија  (зелена)  —  [Легенда]
Местоположбата на   Литвани?а    ( темно зелена )

? на Европскиот континент    ( зелена и светло сива )
? во Европската Уни?а    ( зелена )  ?  [ Легенда ]

Местоположбата на   Литвани?а    ( темно зелена )

? на Европскиот континент    ( зелена и светло сива )
? во Европската Уни?а    ( зелена )  ?  [ Легенда ]

Главен град
(и на?голем) 		Вилнус
54°41′N 25°19′E  /  54.683° СГШ; 25.317° ИГД  / 54.683; 25.317
Службен ?азик Литвански
Народности  (2011 [1] )
Демоним Литванци

(Литванец/Литванка)

Уредува?е полупретседателска република
 ?  Претседател Гитанас Науседа
 ?  Премиер Ингрида Шимоните
 ?  Прет. на се?мот Виктори?а Чмилите-Нилсен
Независност од Руската Импери?а (1918) 
 ?  Споменува?е на Литвани?а 14 февруари 1009 
 ?  Државност 6 ?ули 1253 
 ?  Персонална уни?а со Полска 2 февруари 1386 
 ?  Об?авува?е на Полско-литванската Државна Заедница 1569 
 ?  Руска/пруска окупаци?а 1795 
 ?  Об?авува?е на независност 16 февруари 1918 
 ?  1 ва советска окупаци?а 15 ?уни 1940 
 ?  2 ра советска окупаци?а 1944 
 ?  Обновува?е на независноста 11 март 1990 
 ?  Нацистичка окупаци?а 1941 
пристапила во ЕУ 1 ма? 2004
Површина
 ?  Вкупна 65,200 км 2  ( 123 та )
 ?  Вода (%) 1,35%
Население
 ?  проценка за 2009 г. 3.281.000 ( 130 та )
 ?  Густина 52 жит/км 2  ( 120 та )
БДП  ( ПКМ ) проценка за 2008 ММФ октомври г.
 ?  Вкупен $63,579 билиони [2]  ( 75 та )
 ?  По жител $18.854 ( 46 та )
БДП (номинален) проценка за 2008 ММФ октомври г.
 ?  Вкупно $48,747 билиони [1]  ( 75 та )
 ?  По жител $14.456 ( 39 та )
?иниев коеф.  (2003) 36
среден
ИЧР (2014) ?  0.834 [3]
многу висок   · 35та
Валута евро (€) ( EUR )
Часовен по?ас EET ( UTC +2)
 ?  ( ЛСВ ) EEST  ( UTC +3)
Се вози на десно
НДД .lt 1
Повик. бр. 370
1. Доменот .eu се користи исто така, биде??и е заеднички за сите зем?и-членки на Европската Уни?а .

Литвани?а ( литвански : Lietuva ), офици?ално Република Литвани?а ( Lietuvos Respublika ), а многу ретко Литва [4] ? зем?а во Североисточна Европа и е сместена ме?у Руси?а и Балтичкото Море на запад, Полска на ?уг, Белоруси?а на исток, Латви?а на север. Државата е стара преку 1.000 години. [5]

Потекло на поимот [ уреди | уреди извор ]

Истори?а [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Истори?а на Литвани?а

Во XVI век , Литвани?а е една од на?богатите и на?мо?ните зем?и во Европа . На 3 ма? 1791 , Полско-литванската Државна Заедница го ратифицирала првиот устав во Европа . Набргу потоа, Литвани?а престанува да постои 123 години, поради тоа што е разделена ме?у не?зините соседи Руси?а , Австри?а и Пруси?а .

Литвани?а повторно се изборува за независност во 1918 година. Во 1988 , на првите делумно слободни избори во Литвани?а по Втората светска во?на , победува Движе?ето за Саjyдиc ( S?j?dis ), а поразени се литовските комунистички владетели.

Во 2003 година бил потпишан договор за присоединува?е на Литвани?а кон ЕУ . Така од 1 ма? 2004 година, Литвани?а станала членка на ЕУ и НАТО .

Географи?а и клима [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Географи?а на Литвани?а

Литвани?а граничи со Руси?а и Балтичкото Море на запад, Република Полска на ?уг, Белоруси?а на исток, Летони?а на север. На?големата река во државата е Неман . Неговиот воден тек не поминува надморска висина пове?е од 250 метри. На?големиот врв е висок 294 метри. Во Литвани?а има околу 3000 езера. Климата е континентална и морска.

Политички систем [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Политики на Литвани?а

Административна поделба [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Административна поделба на Литвани?а

Литвани?а е поделена на 10 окрузи ( apskritys ) кои ги носат ими?ата на нивните административни центри . Окрузите се поделени на вкупно 60 општини ( savivaldyb?s ): 9 градски, 43 реонски и 8 обични. Секо?а општина потоа се дели на старешинства ( seni?nijos ). Во 2010 г., на окрузите им е одземена управата и оттогаш тие претставуваат само територи?ални и статистички единици. [6]

Окрузи [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Окрузи во Литвани?а

Општини [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Општини во Литвани?а

Градови [ уреди | уреди извор ]

Население, ?азик и религи?а [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Демографи?а на Литвани?а

По површина зафа?а 65.301 км 2 , а брои население од 3.349.900 жители, од кои 84% се Литванци , потоа има 6,1% Пол?аци , 4,9% Руси и 1,1% Белоруси .

Религи?а [ уреди | уреди извор ]

Христи?анство [ уреди | уреди извор ]

Верници во Литвани?а
Католици
  
79 %
Православни
  
4,5 %
Други Христи?ани
  
1,75 %
Муслимани
  
0,08 %
Евреи
  
0,04 %
Други
  
1,5 %
Нергиозни
  
9,5 %

79% од Литванците припа?аат на Римокатоличката црква . [7] Некои католички свештеници пружиле отпор на комунистичкиот режим ко? продолжил да постои по независноста. Во близина на Шиула? се нао?а Ридот на Крстовите , нарекуван и храм на антикомунистичкиот отпор. Латинските крстови биле забраниети од страна на Руската Православна кон кра?от на XIX век . Советските власти продолжиле со забраната.

Вкупниот бро? на православни верници во зем?ата е околу 4.5%, претежно Руси . [7] Вкупниот бро? на протестанти е 0,8% од вкупниот бро? на население, претежно на Евангелската Лутеранска црква на Литвани?а [7] .

Ислам [ уреди | уреди извор ]

Во Литвани?а, исламот има долга истори?а за разлика од многу други северните европски зем?и. Во времето на Големото Кнежевство Литвани?а и Полско-литванската Државна Заедница на ?ужните делови од зем?ата се населиле кримските Татари [8] Денеска овие Татари се нарекуваат Литвански татари .

Други религии [ уреди | уреди извор ]

Според пописот од 2001 година, вкупниот бро? на евреи бил 1.272. [9]

Култура [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Култура во Литвани?а

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ ?Population at the beginning of the year by ethnicity“ . DB1.stat.gov.lt . Statistics Lithuania. Архивирано од изворникот на 2016-01-01 . Посетено на 2 ?ули 2012 .
  2. ↑ ?Извешта? за избрани зем?и и суб?екти“ .
  3. ↑ ?2014 Human Development Report Summary“ (PDF) . United Nations Development Programme. 2014. стр. 21?25 . Посетено на 27 ?ули 2014 .
  4. ↑ Правопис на македонскиот ?азик, стр. 162, Просветно Дело, Скоп?е, 2007
  5. ↑ Mindaugas, 1236
  6. ↑ ?D?l apskri?i? vir?inink? administracij? likvidavimo“ . Парламент на Република Литвани?а . Посетено на 21 август 2011 .
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 (литвански) ?Romos katalik? daugiausia“ (PDF) . Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2002-11-07. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-02-25 . Посетено на 2009-10-23 .
  8. ↑ Islamic peoples of the Soviet Union, by Shirin Akiner, pg. 85
  9. ↑ (литвански) ?Gyventojai pagal tautyb? ir tikyb?“ . Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. Архивирано од изворникот на 2013-05-28 . Посетено на 2021-08-13 .

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Независни држави
Зависни и
други територии
Данска
Финска
Норвешка
Обединето Кралство
1 Делумно во Ази?а , или целосно во Ази?а, но има културни врски со Европа.
Нормативна контрола
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Литвани?а&oldid=4859985 “