Компактен диск ( англиски : Compact disk , скрат. CD ), е оптички диск ко? се користи за зачувува?е на дигитални податоци . CD-то е првпат произведено во 1982 и до ден денешен е стандарден медиум за снима?е на аудио податоци . Еден аудио компактен диск е составен од една или пове?е стерео траки, зачувани со помош на 16 битно PCM кодира?е на честота од 44,1 kHz . Стандардните компактни дискови имаат пречник од 120 или 80 милиметри . 120 милиметарските можат да содржат отприлика 80 минути аудио податоци. 80 милиметарските се користат за синглови, и можат да соджат околу 20 минути на аудио податоци. Технологи?ата на компактниот диск подоцна се адаптира да зачувува и чисти податоци кои се познати како CD-ROM , и вклучуваат метод на единешно или пове?екратно запишува?е на податоците попознати како CD-R и CD-RW . Во 2004 годишната продажба на компактни дискови достигна преку 30 билиони дискови.

Истори?а [ уреди | уреди извор ]

Во раните 1970-ти, користе?ки видео ласердиск технологи?а, компани?ата Philips, започнала со експерименти за аудио оптички дискови, кои ?е користат ФМ модулаци?а . На кра?от на 70-тите Philips, Sony и други компании ги претставиле своите прототипови за Аудио дискови.

Во 1979 Philips и Sony одлучуваат да се спо?ат, и формираат работен тим на инженери чи?а миси?а е да диза?нираат нов формат на аудио диск. По неколку години на експерименти тимот го создава ?Red Book“, стандардот за компактни дискови.

Диза?нот на компактниот диск на?прво бил замислен како наследник на грамофонската плоча . Сепак со разво?от на технологи?ата Компактнопт диск се развил до то? степен да може да зачувува било ко? тип на информаци?а. Па така во ?уни 1985 на пазарот е претставен CD-ROM а во 1990 и CD-R.

Физички детали [ уреди | уреди извор ]

Компактниот диск е направен од 1,2 мм дебел диск од многу чиста поликарбонатна пластика . Тенок сло? на супер чист алуминиум се додава на површината (или во некои случаи злато , со цел податоците да се подолготра?ни) за да се направи рефлективна, ко? потоа се заштитува со лак . На лакот може да се печати. Податоците се зачувуваат во форма на мали вдлабнатини на површината на дискот. Секо?а вдлабнатикна е одприлика 100 нанометри , длабока и 500 нанометри широка, а во должина може да варира од 850 нанометри до 3,5 микрометри . Расто?анието поме?у траките, може да биде 16 микрометри. Компактниот диск се чита со помош на фокусиран ласер , на бранова должина од 780 нанометри. Разликата во висината поме?у врежаните податоци, создава фазна разлика поме?у светлината ко?а се рефлектира од вдлабнатината и околината. Со мере?е на ово? интензитет на рефлектирана светлина, со помош на фотодиода , се читаат и податоците кои се врежани.

Облици на дискот и пречници [ уреди | уреди извор ]

Дигиталната дата на диксот почнува од центарот па сe до врвовите да дискот, а тоа овозможува адаптаци?а на формати со различна големина. Стандардните CD се достапни во две димензии. На?честите се 120 милиметри(4,7) инчи пречник, со 74- или 80-минути аудио капацитет и 650- или 700 МВ капацитет за податоци. Оваа димензи?а е усвоена од страна на последователните формати како што се Super Audio CD, DVD, HD DVD, и Blu-ray Disc. Оригинално наменети за CD-сингл биле 80мм дискови, каде што можело да се зачува до 24мин музика или 210 МВ податоци, но за жал ово? формат на CD никогаш не станал популарен. Во денешно време еден сингл е сниман на 120 мм CD и ко? истовремено е наречцен макси сингл.