1603

1600 - 1601 - 1602 - 1603 - 1604 - 1605 - 1606

1603 waor e gewoen jaor wat begos op goonsdag op de Gregoriaanse kalender en e gewoen jaor wat begos op 'ne zaoterdag op de Juliaanse kalender .

Gebaortenisse [ bewirk | bron bewerke ]

8 april - 't Vergeliek van Den Haag : Met de Graaf van Oas-Frieslandj wirt ein nuuj verdraag gesjlaote, wo-in dae de Nederlandjse bezetting (en de kirkelikke gevolge) veur onbepaolde tied mot aanvaarde.
26 mei - Sjlaag biej Sluis , tosje de Sjpaanse vloat onger Ambrogio Spinola en de Zeeuwe onger Joost de Moor .
17 juni - De zaons van Joachim Ernst van Anhalt, dae saer ziene doad in 1586 gemeinsjappelik regere, deile Anhalt op in Anhalt-Dessau , Anhalt-Bernburg en Anhalt-Zerbst .
25 juli ? James I van Engelandj tot keuning gekroand.
22 december ? Sultan Mehmed III van 't Ottomaanse Riek gesjtorve en opgevolg door ziene zoon Ahmed I.

De Nederlandjse admiraal Jacob van Heemskerk veraovert in de Sjtraot van Malakka eine riek belaje Portugese koupvaarder. Portugal waas doe deil van 't Sjpaanse keuninkriek. Dees gebaortenis insjpireerde Hugo de Groot tot zien verhanjeling euver 't buutrech (1604).
Oetgave door Frederik de Houtman van zien 'Spraeck ende woordboeck inde Maleysche ende Madagaskarsche talen'.
Jacobus VI van Sjotlandj wirt Jacobus I van Engelandj , en verhoes nao Londe . Engelandj en Sjotlandj waere in ein perseneele unie samegevoog.
Ulster kump onger Brits bewendj.
Pietro Cataldi vundj 't zosde perfecte getal: 2 ^17-1*(2 ¹⁷-1) = 8.589.869.056.
De astronoom Johannes Bayer publiceert de Uranometria , de eesjte weitesjappelikke sjterreatlas.
In Japan nump Tokugawa Ieyasu 't Shogunaat van de Ashikaga euver.
Ahmet I (1590-1617), 14e sultan van 't Osmaanse Riek , volg zien vader, Mehmed III , op.
De Tweede Lange Aorlog brik oet tosje 't Turkse en 't Perzische Riek (pes 1619).
In Breda brik de pes oet. D'r valle 1823 doaje.

18 mieert - Johan IV van Portugal , achste hertog van Braganca en van 1640 pes 1656 keuning van Portugal (gesjtorve 1656 )
14 september - Maria Ortiz , Braziliaanse heldin (gesjtorve 1646 )

Abel Tasman , Nederlandse ontdekkingsreiziger, naamgaever van Tasmanie (gesjtorve 1659 )
Gysbert Japicx , Fries renaissance sjriever (gesjtorve 1660 )
Denis Gaultier , Frans luutsjpeler en componis (gesjtorve 1672 )
Nicolaus Knupfer (1603-1660), Nederlandse kunssjilder van Duutsjee komaaf
Johannes Cocceius , Nederlandjse theoloog (gesjtorve 1669 )
Aernout van der Neer , Nederlandjse sjilder (gesjtorve 1677 )

23 fibberwarie ? Andrea Cesalpino (84), Italiaanse filosoof, natuurkundige en botanicus
24 mieert - Elizabeth I (69), van Engelandj en Ierlandj
4 juli - Philippus de Monte (81 ?), Zuud-Nederlandjse componis
Herman Moded , predikant, betrokke biej de greuj van 't calvinisme in Antwerpe
13 december - Francois Viete (63), Franse wiskundige, rechsgeleerde en parlementarier

Vaas met bloemenboeket (1603), Jan Brueghel de Oude , Alte Pinakothek , Munchen
De Vluch nao Egypte (1603) Annibale Carracci , Galleria Doria-Pamphili, Roame
Hertog van Lerma (1603) Peter Paul Rubens , Prado