Omer

Ji Wikipediya, ensiklopediya azad.
(Ji Omer ibn Xetab hat beralikirin)
Omer bin Xetab
Nave Omer bi erebi
Nave rasti
??? ??? ??? ?? ?????? ?????? ??????
Jidayikbun 591
Mekke   Erebistana Siyudi
Mirin 644 (53 Sali)
Medine , Erebistana Siyudi
Esil Ereb
Bernav
  • Omer el-Faruq
    ( Ba?i u neba?iye ji navhev dertine )
  • Dadmend
Hevwelati Dewleta islam
Meqam Xelifeye Islame ye 2'emin Serdem 634-644
Dewr Serdem 634-644
Din Islam
Hevjin Zeynep bint Maz'un
Zarok 8 Law 4 kec
De u bav
  • Xetab bin Nufeyl (bav)
  • Hanteme bint Hi?am (de)
biguhere Belge

Omer , Emer , Omere bin Xetab (bi  erebi : ??? ??? ?????? ‎, lat.   Umar ibn Khattab ) di navbera salen 634-644'an de duyem xelifeye ayina Islame ye. Di 591e de li Mekeye hatiye dine u di 644'an de hatiye ku?tin. [1]

Kurtnasi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Nave bave wi Xetabe kure Nufel, nave diya wi Hanteme bu u ji ela Qurey?iyan bun.

Duyem Xelifeye ola Islame ye ( 634 - 644 ). Pi?ti Ebubekir ew dibe Xelife u nav oldaren Islamen da wek Xelifeye heri bidad te nasin.

Cara yekem di dema wi da wali u qadi ji hev cuda te ve guheztin. Salnameya Hicri wek salnameyek fermi te pejirandin.

Disa dema wi da di pevajoki kurt de welaten mina Iraq , Iran , Kurdistan , Xorasan , Suri , Filistin u Misir Misilmantiye dipejirine u dikeve bin ala Islame.

Buyina Omer ibn Xetab [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Omer 13 sal di pey cenga Fil, li Mekeye hatiye dinyaye. Bi angori gotina wi, ew car sal di pey cenga Ficar a mezin ji dayika xwe buye. (1)

Bave wi Xetabe kure Nufeyl e, neseba wi di Ke'b de digihije Pexember, ji qebila Qurey? , ji mala Edi ye. Diya wi keca biraye Ebu Cehl (an ji keca ape wi) Henteme ye. (2)

Dirok ji dema beriya mislimantiya wi pirr behse nakin. Le di picuktiya xwe de ji keriye bave xwe re ?ivani kiriye, du re ji dest bi ticarete kiriye. Bi pirani bi tev karwanen ku dicun Suriye re hevalti dikir. (3)

Di dewra cahiliyeye de yek ji e?refen Mekeye bu u sefareta dewleta Mekeye ji di dest wi de bu. Dema cengeki di navbera wan u hineken din de ceba, Omer balyoze di navbera her du terefa bu; Omer ci rapore bida mekiyan bi angori we rapore hereket dikirin. Ger pirsgirekeki di navbera du heb qebileyen Mekeye de derketa, Omer di ve pirsgireke de roleki mezin dilist u gotin u biryara wi, di ve pirsgireke de dihat pejirandin. (4)

Omer, xwedi mizaceki sert u giredaye bi baweriyen kevn va bu. Di destpeka Islame de, wi ji li hember mislimanan cephe girtibu. Wisan li urf u edeten xwe xwedi derdiket ku ji herkesi pirtir wi dixwest ji Islame re astengiye derxe. Heta rojeki ?ure xwe girt u cu ku Muhemmed bikuje. Lewra bi angori wi; Muhemmed pexember dine bav u kale wan inkar dikir u tu hurmeteki Wi ji puten wan re tunebu. Di civineki de mekeyiyan biryara ku?tina Muhemmed dan, Omer ji di nava we biryare da bu. Ji hemiyan Omer ?ure xwe girt u bi re ket ku bice ji boy ku?tina Muhemmed. Le cuyina wi, bu sedeme mislimantiya wi.

Mislimantiya wi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Omer di ?e? saliya risalete de bubu misilman , dema ku ew bu misilman hejmara misilmanan bi qasi hefte-hey?te kesi hebu. (5)

Bi angori ku Teberi ji Ebdullah bin Ebas riwayet dike, ye yekem ku misilmantiya xwe bi e?kerayi ji her kesi re ilan kiriye, Omer e. (6)

Omer be?dari hemi cenga (weki Bedir , Uhud , Xendek , Xeyber ) bu. Di hinekan de ji serle?keri kiriye.

Bi hilbijartina Ebu Bekr ku bu xelife, Omer roleka pirr mezin list.

Pi?ti wefatkirina Ebu Bekr, Omer di sala 634'an de bu xelife. Xelifeye duyemin.

Hinek nuzayiyen di dewra Omer de [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

  • Dezgeha diwani hate saz kirin u qeyde le?keran u mea? u hatiniyen wan en cenge hatin nivisandin.
  • Heya Omer erk qazitiye di dest parezgar de bu. Le Omer dezgehek dadwerxane serbixwe saz kir u ji sere dezgehe re qazi ve guheztin kir. Omer rewerz dida qaziyan da ku di biryaren xwe de ji zagona Islame dernekevin. Dadwerxane raste rast giredaye bi Xilafete ve bu. Bi ve dezgehaye, wekheviya hemi hemwelatiyan zedetir kete rewace.
  • Di alikariya becaran da ferqa navbera Misilman u ne Misilmanan rakir, hemwelatiyen becar ji kijan dini ba ji, ji dewleta Islame alikariye distendin.
  • Giringiyek pir mezin da ser perwerdehi. Di hemi heremen ve girtin kir de mizgeft u pe ve giredayi xwendegeh avakir. Ji bo xwendegehan ferzende ve guheztin kir u mea?ek zede da wan, da ku gele perwerdehiya bikin, kesek nezan nemine. Wek te gotin ku di dema Hz. Omer de car hezar mizgeft hatine avakirin (7)
  • Rojmer di dema Omer de hate pek anin. Omer hicreta Pexember bingeh girt u di karen dewlete de rojmer bikar anin.
  • Ta heyama Omer de, peren biyaniyan di rayice da bun, li ali Iraq u Irane dirhemen Farisan, li ali Suriye u Misire ji dinaren Bizansa dihat bikar anin. Her ciqas Xalid bin Welid di sala 15 hicri de, li herema Taberiyeye dinare Islami ce kiri bun ji ewqas di rewace de nebu. Omer di sala 17 hicri de pere Islame kir rayice [ cavkani hewce ye ] .
  • Hinek bajeren nu hatin avakirin wek Fustat , Kufe u Besra .
  • Omer guhartina kizwet dikir u di nava gel de digeriya. Her wiha halen gel ba?tir fehm dikir u pirsgireken wan careser dikir.
  • Ji fermanberen xwe re gelek bi rezkari bu.

Di sala 644'an de ji aliye xulame Xiristiyan e Farisi Firuz Nihawendi ) an ( Piroz Nihawendi) ve hat ku?tin [ cavkani hewce ye ] .

http://www.serhed.org/modules.php?name=News&file=article&sid=577 Giredana ar?ive 2015-05-12 li ser Wayback Machine

http://www.yehhu.com/biyografi.asp?islem=yolla&id=1602 [ giredan daimi miriye ]

1) Ibnul-Esir, Usdul-xabe, Qahire 1970, IV/146

2) Ibnul-Esir, Usdul-xabe, Qahire 1970, IV/146

3) H. Ibrahim Hesen, Tarixul-Islam, Misir 1979, I/ 210

4) Suyuti, Tarihul-Hulefa, Beyrut 1986, 123; Usdul-gabe, IV, 146

5) Ibn Sa'd / Tebeqetu'l Kubra / II/ 268-269

6) Suyuti: Tarixul-Xulefa / Beyrut 1986 /129

7) Ehmed en-Nedwi, Esri-s-Seadet

Cavkani [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

  1. ^ Kopikirina ar?ive , ji orijinale di 28 nisan 2015 de hat ar?ivkirin , roja gihi?tine 4 kanuna pa?in 2015 {{ citation }} : CS1 maint: archived copy as title ( link )
Ji " https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Omer&oldid=1630417 " hatiye standin.