А?Ш штаты
|
Иллинойс
а?ылш.
State of Illinois
|
|
|
Штат ?раны
|
Штатты? егеменд?г?, халы? б?рлест?г?
а?ылш.
State sovereignty, national union
|
Штат ла?апаты
|
Линкольн жер? (Land of Lincoln); Прерия Штаты (The Prairie State)
|
Астанасы
|
Спрингфилд
|
Е? ?р? ?аласы
|
Чикаго
|
Т?р?ыны
|
12,869,257 млн (
2011 жыл
)
5-ш? орын (А?Ш б-ша)
|
-
ты?ызды?ы
|
89.4 адам/
км²
|
|
Ауданы
|
|
|
- барлы?ы
|
149,998 км²
|
- су бет?
|
5,981 км² (4.0/Negligible %)
|
-
енд?к
|
36°?58′ с. е. бойынша
42°?30′ с. е.
, 340
км
|
-
бойлы?
|
87°?30′ б. б. бойынша
91°?31′ б. б.
, 629 км
|
|
Те??з де?гей?нен би?кт?г?
|
|
- максимал би?кт?г?
|
Чарльз Моунд 376.4
[1]
м
|
- орташа би?кт?г?
|
180 м
|
- минимал би?кт?г?
|
85 м
|
|
Губернаторы
|
Pat Quinn (дем. партия)
|
Вице-губернаторы
|
Sheila Simon (дем. партия)
|
За? шы?ару органы
|
Генералды Ассамблея
|
- жо?ар?ы палатасы
|
Сенат
|
- т?менг? палатасы
|
?к?лдер палатасы
|
|
Сенат м?шелер?
|
Дик Дурбин (дем. партия)
Марк Кёрк (рес. партия)
|
Уа?ыт белдеу?
|
UTC?6,
жазда
UTC?5
|
Ресми сайты:
|
www.illinois.gov
|
|
Иллинойс
(
а?ылш.
Illinois
,
/??l??n??/
) (
?аз
. о?ылуы
Илиной
) ?
Америка ??рама Штаттарыны?
орталы? батысында?ы
штат
. Алып жат?ан аума?ы бойынша 25 орында - 149 998 км², т?р?ындар саны бойынша 5 орында.
А?Ш
Халы? сана?ыны?
бюросыны?
а?паратары бойынша, 2011 жылы халы? саны 12 869 257 адам?а жетед?. Штат астанасы -
Спрингфилд
, е? ?р? ?аласы -
Чикаго
, ?ал?ан ?р? ?алалар -
Аврора
,
Рокфорд
,
Джолит
.
Иллинойс -
французды?
католикт?к
миссионерлер
мен зерттеуш?лер Иллинойсты? таза американды?тарына берген атауыны? ?аз?рг? жазылымы. Б?л атау б?рын?ы жазбаларда ?рт?рл? жазыл?ан
[2]
.
?аз?рг? Иллинойс туында 181 жылы А?Ш-ты? ?лкен та?басы ?арап жасал?ан Иллинойс та?басы бейнеленген.
Административт? Иллинойс 102 округке (
а?ылш.
counties
) б?л?нед?. Оны? 85-? тауншипке б?л?нед?. Жал?ыз ерекше б?рде-б?р тауншипке к?рмейт?н ?ала - Чикаго ?аласы. Бас?а 17 округ 261 арнайы аудан?а (
а?ылш.
precincts
) б?л?нед?
[3]
. Муниципалиттер болып ?алалар (
а?ылш.
towns
), ауылдар (
а?ылш.
villages
), б?р?ккен ?алалар (
а?ылш.
incorporated towns
) саналады.
За?мен орнатыл?ан ?аланы? е? к?ш? хал?ы ? 2500 адам. Ауыл ?ш?н б?л сан округт?? аума?ына ж?не бас?а да критериялар?а байланысты. Е? аз дегенде 25000 адам т?ратын ?ала автоматты т?рде ?з?н-?з? бас?ару?а (
а?ылш.
home-rule
) ???ы? алады
[4]
.
2016 жылы венчурлы капиталисттер А?Ш экономикасына жалпы есеппен 62 миллиард доллар ??йды. Осы сомма ?ш?нен 1,1 миллиард доллар Иллинойс?а ??йылды. Тура солай 2016 жылы федералды ?к?мет 461 миллиард доллар А?Ш-та?ы контракттар?а ??ртты. Б?л соммадан Иллинойста?ы компаниялар шамамен 8,7 миллиард алды
[5]
.
Иллинойста?ы энергетика тарихы 1942 жылы
Энрико Фермиды?
бастауымен
Чикаго университет?нде
Чикаго Пайл-1-де, ?зд?г?нен шынжырлы реакция жасай алатын б?р?нш? ядерлы реакторды? жасал?анын басталды. 2006 жылы жа?дайда Иллинойста барлы?ы 6 атом электростанциясы бар. Егер б?р реакторлы ≪Клинтон≫ станциясын санамаса, оларды? ?р?айсында ек? реактор орналас?ан
[6]
. ?аз?р Иллинойс А?Ш-ты? жалпы атомды? энергиясыны? 12%-ын ?нд?ред?, б?л кез келген штаттан к?б?рек
[7]
.
Иллинойс орта батыс аума?ында
м?най
??деуш? штат болып саналады. Штатта к?н?не шамамен 900000 баррель шик? м?найды айдау бойынша жиынты? ?н?мд?л?г? бар. Б?ра? Иллинойста м?най ?те аз, А?Ш-та д?лелденген м?най ?орыны? 1% азыра?. Штатты? ?шк? жылыту ж?йес?н?? 81%
Таби?и газды
?олданады ж?не 1% азыра?ы ?ана м?найды ?олданады. 2005 жыл?ы жа?дайда 28 000 баррель (4 500 м
3
) к?лем?нде м?най к?н?не ?азып, Иллинойс штаттарды? арасында м?най ?азу бойынша 14 орын алады
[8]
[9]
[10]
.
Иллинойс штатында?ы ?ылмысты? ???ы? б?зушылы? класс деп аталатын 6 санат?а б?л?нед?. 4 классты? ?ылмыс е? же??л болып саналады. Одан кей?н 3, 2 ж?не 1 ?лесед?. 5 класс X класс деп аталады ж?не 6 класс?а жататын аса ауыр ?ылмысты, б?р?нш? д?режел? к?с? ?лт?руд? санамаса ол е? ауыр ?ылмыс болып саналады. Иллинойс ?л?м жазасын жазалар т?з?мнен алып таста?ан 16 штат болды, б?ра? ода ?ылмысты? ???ы? б?зушылы? ?ш?н ?м?р бой?а бас бостанды? алынуы м?мк?н.
Иллинойста?ы шамамен барлы? жо?ар?ы лигада?ы спортт?к командалар
Чикагода
орналас?ан. Оларды? ?ш?нде:
- Чикаго Кабс (
а?ылш.
Chicago Cubs
) ?
бейсболды?
команда. ?й стадионы ? Чикагоны? солт?ст?г?ндег?
Wrigley Field
стадионы.
- Чикаго Уайт (
а?ылш.
Chicago White Sox
) ?
бейсболды?
команда. ?й стандионы ? Чикагоны? о?т?ст?г?ндег?
US Cellular Field
стадионы.
- Чикаго Берс (
а?ылш.
Chicago Bears
) ?
америкалы? футбол
бойынша команда.
Солджер Филд
стадионында нег?зделген.
- Чикаго Файр
(
а?ылш.
Chicago Fire
) ?
футболды?
команда. ?й стадионы ? Тойота Парк стадионы.
- Чикаго Блэкгокс (
а?ылш.
Chicago Blackhawks
) ?
хоккейл?к
команда. ?й стадионы ? Юнайтед Сентр.
- Чикаго Буллз (
а?ылш.
Chicago Bulls
) ?
баскетболды?
команда. ?й стадионы ? Юнайтед Сентр.
Со?ан ?оса штатта к?птеген Чикагода ж?не одан бас?а ?алаларда к?ш? де?гейл?к командалар бар. Иллинойсты? автобандарында NASCAR
[11]
, Champ car ж?не Indycar
[12]
?йымдастыр?ан автокол?к жарыстары ?ткен.
Штатпен байланысты ?йг?л? адамдар
[
??деу
?|
?айнарын ??деу
]
Авраам Линкольн
? А?Ш-ты? 16 президент? (1861-1865).
Кентуккида
туыл?ан, Иллинойс?а 21 жасында к?ш?п келген. Иллинойсты? генералды ассамблеясыны? ?к?л? ж?не Иллинойсты? жет?нш? округ?нен ?к?лдер палатасыны? м?шес? бол?ан
[13]
.
Улисс Грант
? А?Ш-ты? 18 президент?(1869-1877).
Огайода
туылып, ?скер бол?ан, б?ра? Азаматты? со?ысты? алдында Иллинойс?а к?ш?п, осы штаттан президентт?кке ?м?ткер болды
[14]
.
Рональд Рейган
? А?Ш-ты? 40 президент?. Иллинойста туыл?ан жал?ыз президент
[15]
. Саяси мансабын
Калифорнияда
бастап сол штатты? губернаторы атанып, президентт?кке ?м?ткер бол?ан.
Барак Обама
? А?Ш-ты? 44 президент?.
Гавайи
штатында туыл?ан. Кей?н Иллинойс штатына к?ш?п кел?п, сол жерден президентт?к сайлау?а ?м?ткер бол?ан
[16]
.
Хиллари Клинтон
- Чикагоны? ма?ы?да туып ?ст?
[17]
. Ол жалпы халы?ты? президентт?к сайлауда ?лкен саяси партияны? атынан шы??ан ал?аш?ы ?йел болды. Клинтон
Нью-Йорк
штатынан ?м?ткер бол?ан.
- ↑
Elevations and Distances in the United States
. United States Geological Survey (2001).
Тексер?лд?, 21 ?азан 2011.
(а?ыл.)
- ↑
Fay, Jim
Ilinois, Illini and Liniouek
. The Illinois Prairie Information Page (May 11, 2010).
- ↑
Individual State Descriptions: 2007
, 2007 Census of Governments, А?Ш сана? бюросы, 2012 жыл ?арашасы, pp. 89?97
,
http://www2.census.gov/govs/cog/isd_book.pdf
, retrieved 2015 жыл 25 мамыр
(а?ыл.)
- ↑
Census 2007
.
Басты дерекк?з?нен
м?ра?аттал?ан
2015 жыл 16 ?араша.
Тексер?лд?, 2015 жыл 16 ?араша.
(а?ыл.)
- ↑
Pradhan, Nitin
Illinois?Want to be a Pioneer in Growing Companies, Jobs, and Competitiveness?
(August 28, 2017).
(а?ыл.)
- ↑
United States Department of Energy.
Illinois Nuclear Industry
М?ра?аттал?ан
9 ?арашаны? 2004 жылы.
.
(а?ыл.)
- ↑
Illinois ? Profile Overview
.
Басты дерекк?з?нен
м?ра?аттал?ан
2015 жыл 16 мамыр.
Тексер?лд?, 2015 16 мамыр.
(а?ыл.)
- ↑
United States Department of Energy.
Petroleum Profile: Illinois
М?ра?аттал?ан
8 ?азанны? 2009 жылы.
. Retrieved April 4, 2006.
(а?ыл.)
- ↑
Illinois?U.S. Energy Information Administration (EIA)
. Eia.gov (April 19, 2012).
(а?ыл.)
- ↑
United States Department of Energy.
Petroleum Profile: Illinois
.
(а?ыл.)
- ↑
Intermediate track hosts opening event of 10-race Chase in September
.
Басты дерекк?з?нен
м?ра?аттал?ан
2015 жыл 16 ш?лде.
Тексер?лд?, 2015 жыл 16 ш?лде.
(а?ыл.)
- ↑
Chicagoland Speedway
.
Басты дерекк?з?нен
м?ра?аттал?ан
2015 жыл 16 ?араша.
Тексер?лд?, 2015 жыл 16 ?араша.
(а?ыл.)
- ↑
Хозяева Белого дома ? Власть ? Коммерсантъ
.
(?олжетпейт?н с?лтеме)
(орыс.)
- ↑
White
McFeely ? Б. 65?66.
(а?ыл.)
- ↑
Main Street Historic District, National Register of Historic Places Nomination Form
,
Illinois Historic Preservation Agency
(April 1, 1982).
(а?ыл.)
- ↑
Хозяева Белого дома ? Власть ? Коммерсантъ
.
(?олжетпейт?н с?лтеме)
(орыс.)
- ↑
O'Laughlin, Dania
Edgewater Hospital 1929?2001
. Edgewater Historical Society (Summer 2003).