Seðlabanki Islands
er
rikisstofnun
sem fer með stjorn peningamala a
Islandi
og eftirlit með fjarmalafyrirtækjum. Meginmarkmiðið með stjorn
peningamala
er stoðugleiki i verðlagsmalum, en einnig að stuðla að framgangi meginmarkmiða efnahagsstefnu rikisstjornarinnar. Jafnan er stefnt að þvi að halda
verðbolgu
og
atvinnuleysi
lagu. Seðlabankastjori er
Asgeir Jonsson
, en
Rannveig Sigurðardottir
,
Gunnar Jakobsson
og
Unnur Gunnarsdottir
eru varaseðlabankastjorar.
Norðmaðurinn
Svein Harald Øygard
var timabundið skipaður seðlabankastjori
27. februar
2009
, fyrstur utlendinga til að gegna þvi embætti.
Seðlabanki Islands hefur
einkarett
a þvi að koma islenskum peningum, það er seðlum og mynt, i umferð. Jafnframt a
bankinn
að stuðla að virku og oruggu fjarmalakerfi, þar með talið
greiðslujofnuð
i landinu og við utlond. Seðlabankanum ber þo einnig að stuðla að framgangi meginmarkmiða efnahagsstefnu
rikisstjornarinnar
að svo miklu leyti sem hann telur það ekki ganga gegn meginmarkmiði hans um verðstoðugleika. Seðlabankinn a enn fremur að sinna viðfangsefnum sem samrymast hlutverki hans sem seðlabanka, svo sem að varðveita gjaldeyrisvarasjoð.
Bankastjorn Seðlabankans er i hondum seðlabankastjora og varaseðlabankastjora og styra þeir daglegu starfi i bankanum.
Seðlabankinn er sjalfstæð rikisstofnun og starfar samkvæmt logum sem
Alþingi
hefur sett.
Forsætisraðherra
skipar bankastjora til fimm ara. Alþingi kys sjo fulltrua i bankarað að loknum kosningum til Alþingis. Bankaraðið fundar að jafnaði tvisvar i manuði og hefur meðal annars eftirlit með þvi að starfsemi bankans se i samræmi við þau log og þær reglur sem starfa ber eftir.
Seðlabanki Islands var stofnaður með logum arið
1961
, en seðlabankastarfsemi a Islandi a ser mun lengri sogu, aður hafði
Landsbanki Islands
haft umsjon með peningamal a Islandi. Nugildandi log um Seðlabanka Islands eru log nr. 36/2001.
Arið 2011 voru tvo ny svið stofnuð innan Seðlabankans, þau nefnast
fjarmalastoðugleiki
annars vegar og
greiðslukerfi
hins vegar.
[1]
A arinu 2008 fell islenska kronan jafnt og þett og naði su þroun hamarki i
bankahruninu
um haustið. Seðlabanki Islands bar her nokkra abyrgð en fra og með 2001 hafði
Fjarmalaeftirlitið
verið aðskilið fra bankanum til að auðvelda verkskiptingu. Þar með fækkaði logbundnum skyldum bankans til eftirlits. Eftir sem aður var það hlutverk Seðlabankans að vera ?banki bankanna” en litill gjaldeyrisvarasjoður dro mjog ur truverðugleika hans sem sliks.
Davið Oddsson
, sem einn þriggja bankastjora seðlabankans, var viða gagnryndur fyrir orlagarikar akvarðanir og var neyddur til þess að segja af ser arið 2009.
Rikisendurskoðun
gagnryndi utlanastefnu bankans gagnvart fjarmalafyrirtækjum vegna litilla eða engra krafna um tryggð veð. Afskrifa þurfti um 170 milljarða islenskra krona vegna þessa.
[2]
Hagfræðingarnir Phillipp Bagus og David Howden skrifðu bok sem kom ut 2011. Hun nefnist:
Deep Freeze Iceland´s Economic Collapse
og þar halda þeir þvi fram að raunveruleg astæða fyrir hruninu hafi verið slæm stefna Seðlabankans: Vextir voru of lagir, bankarnir of storir til að falla,
husnæðislan
voru með rikisabyrgð og bankarnir toku
skammtimalan
erlendis til að fjarmagna
langtimaskuldabref
.
[3]
Seðlabankastjorar fra stofnun bankans
[
breyta
|
breyta frumkoða
]
Visindavefurinn
Fjolmiðlar