Ur Wikipediu, frjalsa alfræðiritinu
Oliver Cromwell
(
25. april
1599
?
3. september
1658
) var
enskur
herforingi og stjornmalamaður sem leiddi uppreisnina gegn konungsveldinu i
Bretlandi
i
ensku borgarastyrjoldinni
. Þegar konungsvaldið var lagt niður
1648
og
Enska samveldið
varð til var hann i raun einraður og rikið aðeins
lyðveldi
að nafninu til og
1653
leysti Cromwell upp
langa þingið
með valdi, þar sem þa leit ut fyrir að það myndi leysa upp her hans, sem taldi þa 50.000 menn. Hann varð þvi einraður sem
æðsti verndari Englands, Irlands og Skotlands
fra
16. desember
1653
til danardags. Sonur hans tok við alræðisvaldinu en reyndist ohæfur, og innan tveggja ara fra lati Cromwells var konungsvaldið endurreist, tiu arum eftir að
Karl I Englandskonungur
var halshoggvinn.
Hann fæddist i
Huntingdon
,
Cambridge-skiri
og hof nam við
Cambridge-haskola
en lauk ekki profi.
1628
tok hann sæti a
Enska þinginu
fyrir Huntingdon. Karl I konungur leysti upp þetta þing
1629
en neyddist til að kalla það saman aftur i
Biskupastriðinu
1640
(
Langa þingið
). Margir þingmenn vildu neita konungi um nyja skatta þar til hann samþykkti að stjorna landinu i samraði við þingið.
Þegar Enska borgarstyrjoldin braust ut
1642
gekk Cromwell i þingherinn og stofnaði
riddaraliðsflokk
i heimasveit sinni. Hann var þa 43 ara og hafði enga reynslu af striði. Hann reis skjott i tign innan hersins þar sem hann þotti goður herstjori og þegar Karl var handsamaður
1646
stjornaði hann hernum og var þvi i aðstoðu til að nota hotanir um valdbeitingu til að fa sinu framgengt i þinginu.
[1]
- ↑
Þor Whitehead
(21. september 1969).
?Oliver Cromwell“
.
Lesbok Morgunblaðsins
. bls. 1-2; 14.
