???? ??'????
???
???
???? ???? ?-
1 ??????
1994
??????
?'????
??
??????
. ???? ????? ?? ???
???? ???????? ?????? ?????
??????? ??????? ???????? ????? ?? ???? ????????. ???? ???????? ??? ?????? ????, ????
1995
???? ??? ?????? ????????? ?????? ??? ???? ?????? ?'????.
??? ????????? ?? ???? ??? ?????? ?? ??????? ?????? ?
??????
??
???????
?? ??? ????? ?? ??? ???? ??? ????????, ????? ????? ?????????.
[1]
???????, ?????? ?????? ???? ?? ????? ?'???? ??? ????? ?????? ????? ???????, ?????? ??? ???? 1994 ?? 32 ?????? ???????????
??????????
.
- ??? ????? ?
?'????
??? ?????? ?
?????
????? ?'???? ?????? ??????? ????? ?
??????
??
???? ??????
, ????? ????? ?????? ?????. ???? ????? ???? ?? ?????? ????? ????? ??
?????????
????? ?? ??????? ??? ????? ???? ???????. ?? ???, ????? ????? (
????
?????,
???
?
??
) ??? ????? ???????? ??? ?????. ??? ?????? ??????, ????? ???? ????? ????? ????? ?? ???????, ?????? ?????????: ?? ?? ?
??????
(tzeltales) ??? ??? ?
?????
(Cancuc) ?-
1712
, ??? ?? ?
??????
(Tzotziles) ?????
?? ???? ?'?????
(Chamula) ?-
1868
. ????? ?????? ????????.
- ??? ????? ?
???? ?????? ?? ?'????
???? ??????, ????? "???? ??????", ???? ????? ????? ????? ?????? ??????? ?? ?'????, ???? ?????? ?????, ????? ??
?????
?? ?'????, ????? ???? ???? ??????? (Selva Lacandona). ???? ?????? ?????? ?? ???? ????? ?? ??? ????????? ????? ??????? ??
????????
(tojolabales). ???? ?????, ??????? ??? ????????? ????? ??????, ???? ?????? ?
??????????
??????
???
????????? ???????? ?
????? ?????
. ?????? ?????? ??
???? ??????
???? ??????? ?? ???? ?????? ??????? ?? ?????: ????? ??? ?????? ????????? ?????? ?????? ?????? ????? ????? ??????; ?????? ?????? ????? ????? ????? ??
???????
(????? ????? -
?'??
???? ????????) ??????? ??????? ???; ???
??????
?????? ??????? ??? ?? ????
???
. ??? ?
?????
???? ????? ??? ????????? ?????? ???? ????'??? ??????? (?????? ?????? ?????) ?? ?????.
??????? ?
????????
??????? ??'???? ???? ???????
1968
??????? ???? ????? ?????? ????? ???? ?
????
????????: ???? ???? ????? ????; ?????? ?????
??????
; ???????? ????? ?? ??? ?? ???? ?????? ?? ?????? ?? ????? ??? ?????? ?????? ????? ?????? ?? ??????? ??????? ?? ?????. ???? ????? ??????? ???? ??????? ?? ??? ????? ??????, ???? ????? ??? ????????? ??????
?????????? ?'?????
(Chapingo) ???????? ?
??????
???????, ????? ????? ????? ?????? ?? ?'???? ???????? ?????? ???????. ?????? ?????? ?????? ????? ???? ?????? "????? ???" (Union del Pueblo). ???? ????? ?? ??????? ??? ?????
???????????
???????????
:
????????
?
?????????
. ?????? ?????? ??'???? ??????? ???? ?????????. ?????? ???????? ????? ?????? ?? ?????? ???????-????????? ?
???
??????. ?? ???? ??? ??????? ?
?????
??
?? ????????
, ????? ?????, ?????? ??????? ???????. ????? ?????? ????? ?????? ?????? ?
?????????
, ?????? ?? ?? ??????? ??? ????? ????? ?????? ?
??????
(Quiptic), ????? ????? ?? ??????.
?-
1976
???? ????? ????? ????
??????
(Torroen) ?????? ??????, ?? ?????? ?????? (Orive), ??? ???????? ???????? ?? ????? ???? ?????? "???????? ?????" (Politica Popular). ????? ??? ?????? ????? ???? ?????? ?? ?????? ??????? ???????, ??????? ???? ??'????. ???? "???????? ?????", ????? ??????? ??????? ??? ????????? ?? 1968, ?????? ??????? ????? ?? ??? ????? ????, ???? ??? ???? ?? ???? ??? ???? ???? ??????? ??????? ???????. ???? ?? ???? ?? ??? ???? ??? ????? "????? ???", ???? ???? ??????? ????? ?????? ?? ?'????, ???? ???? "???????? ?????", ?????? ????? ????? ???? ???? ??? ??, ?? ???? ?? ???????? ?? ????? ?????. ???????? ??? ??? ??????? ???? ??????????? ?????????? ??????? ????.
?
???? ??????
??
???? ??????? ?? ???? ??????
???? ?????? ?????? ????-?????? ?????? ????? ?????? ??????? ??'????. ??? ??????? ????? ????? ?'???? ????? ????? ?????????? ??? ???? ???? ????? ??????.
????? ?????? ???? ???????, ???? ???'???? ????? ??? ?????? ????? ?????? ?????? ?????, ?????? ????? ?????? ????????? ?? ?????? ??????, ???? ????? ????? ?? ??????? ?????? ?????? ????? ???????? ?????????. ??? ????? ??? ???
????????
?????? ???? ??????, ???? ??????? ???? ??????, ????? ????? ???
??-????? ?????
, ?????
???? ???????? ?????? ?????
.
??????
1986
???? ???? ??????? ??? ????? ?? ?????????-??????, ???? ?? ????? ???????? ????? ?? ????? ?
????
??? ???? ?????? ?????, ?????? ????? ??????, ???? ?'????, ??? ???? ???? ???? ????? ??. ??? ??? ?????? ?????? ??????? ?????? ??????? ??
1988
. ??? ??? ????? ????? ?????????? ?? ???? ????? ?????? ???????, ??????? ?? ??'????. ??? ?-
1988
?????? ???? ??????? ?????? ????? ??????? ?? ??????. ????? ????
???? ?????????
(Jose Patrocinio) ????? ????? ?? ??? ???? ?????????? ???????? ????????, ???????? ??????? ???????? ??????? ????? ?????????. ??? ????? ?????
?????
??? ?????? ??? ???? ?????? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??????, ????? ??????, ?????? ????? ????.
????? ?????? ????? ???? ??? ??????? ?????? ?? ?
?????? ???????
???????
1992
??????? ???????
??? ??????
??
??? ????????
?????
??
????? ?????
?
????
??????
1994
. ??????? ??? ???? ????? ?????? ????????? ????? ??????, ????????? ???? ????? ???? ???? ???? ?????? ?????? ???? ??????? ?????? ???????. ?????? ??? ??????? ??? ???? ????? ?'???? ?????? ????? ??? ??????? ??
??????????
?? ?? ?????? ???? ?? ?????? ????? ?? ???????? ???????? ????, ????? ????? ?? ?? ????? ????? ?? ?????? ????.
????? ?????? ???? ?????? ??? ???? ???? ???? ?
????
????-??? ??????? ????? ?????? ?? ?'????, ??? ???? ???????? ??????? ??????? ?????, ???? ?? ?????? ????? ??????. ?????, ?? ?????? ??? ?????? ??? ?????? ????? ????? ?????? ??? ?? ??? ????? ???? ?'????. ??? ?? ?????? ??????? ??? ???? ??? ????? ????? ???????? ?????? ??????, "?????? ???????? ???????", ??????? ??????, ??????? ??????? ?????????? ??
?????? ?????????
????? ?
??? ?????
. ??????, ???????? ?? ????? ?????? ????? ????????? ?????? ??????? ??????? ?? ????? ?????????. ????? ?? ???? ?????? ????? ????, ???? ???? ??????? ?????? ?
?????????
?? ?????, ??? ????? ??????, ????? ?????? ?????? ??? ????? ??????????, ??? ????? ????? ????? ????.
????????? ???? ??????? ?? ?? ?????????? ?? ?'????, ??? ?? ?????? ????? ????, ????????? ????? ????? ?? ??????. ???? ???? ???? ?????? ?????, ?????? ??????? ??????? ????? ?? ????? ????? ?? ?'???? - ??? ??'????, ????????????? ?"?????? ?????????" - ????????? ??????? ????? ?????? ?? ????? ??????? ?????? ??????? ?? ??? ?????? ?????????? ?????, ?? ?????? ????.
???? ?? ??? ???????. ??? ???? ????? ???? ?? ??? ????? ????? ????? ????????? ???????????. ?? ????? ?? ????? ?? ???????? ??????? ????? ????? ?? ?????, ??? ??? ?? ????? ?????????? ?????? ??????
??????
,
???????
?
??????
????? ????. ????? ?? ????? ???? ????? ?????? ?? ????? ????????? ??? ???? ?????. ?? ????? ?????? ??? ???? ??????. ?? ???? ?????? ?? ?????? ?????? ????? ?????? ????? ????? ????? ??????? ????? ?????? 1994.
?-1 ?????? 1994 ??? ????. ??????? ?????
????
????? ?? ?????? ????? ????:
???? ??? ?????? ??! ????? ????? 500 ???? ????... ????? ????? ??????? ???? ????? ????? ????????? ????? (?????), ???? ?? ??? ????? ???? ???? ????? ???? ?????? ?????? ?? ????? ?? ??????? ???? ??????? ??? ???? ???? ???? ??????? ??????? ??????, ???? ??????? ??? ???? ??? ????, ?? ??????, ?? ????, ?? ?????, ?? ???? ????? ????? ????? ???????? ?? ???????, ???? ??? ?????? ?????, ??? ??? ???? ???? ??? ??? - ?? ??? ??? ??????. ??? ???? ????? ?????? ??!
?????? ???????? ????? ????? ???? ???? 1994. ???? ?????? ?? ????, ???? ??????? ???????, ???? ?????????, ?? ???????? ??????, ?'???, ???????? ?????????, ?????'??, ??? ??????? ?????
?? ???????? ?? ??? ?????
. ?????? ?????? ???????, ????? ???? "???? ???????? ?????? ?????", ?????? ???????, ?? ?????? ?? ????? ??? ???? ?
????
,
????? ????? ?? ??????
, ????? ?? ?????? ?????? ????? ?????? ???? "?
????????
?????-????????" ??
?????
??????, ???
?????? ???????? ???????
?????? ??????? ??? ???? ?-60 ???
[2]
. ??? ?? ??? ??????? ????? ??????? ??????????, ?????? ??? ????? ??'???? ???????? ????? ?
???? ?'???
.
???? ???? ?????. ????? ???? ??? ?? 12,000
??????
?????? ?? 2,000 ??????? ???? ??? ??????. ???? ??????? ????? ???? ?? ??????? ??? ????? ????? ???? ???? ????? ?? ????? ????? ??????? ????? ?????? ???????, ?????, ??????
??? ???? ??????
????? ???? ?? ?????.
?????? ??????? ??
??????
?
????????
??????? ????? ??? ????? ???????? ??? ?????? ?????????. ??-????? ?????, ???? ???????, ???? ?? ????? ?????? ????? ??? ????? ???? ????? ??????
?? ??????
(La Jornada) ?-
6 ???????
1994. ????? ????? ??? ??? ????? ???? ????? ?? ??, ????? ???? ???????? ???? ?????? ?? "???? ????? ???????-?????????" ??????? ?-18 ?????? ?? ???? ??????? ??????? ?????? ?? ????? ?
????
. ??? ????? ???????? ?????? ????? ??????? ?????? ????? ????, ????????? ??????? ??? ??????? ?????
???????
.
??????
??? ????
????????? ???????? ????? ?????? ?? ???? ???? ????????? ????.
???????
??????? ??????????? ?
??????? ?????????? ??????? ???
???? ????? ??? ??????? ?? ???? ???????? ??
?????
?
??????
????? ??????, ??? ?????? ???? ?????????? ?????? ?????? ?? ?????????. ??? ???? ??????? ???? ????? ?? ????? ????? ????? ?? ??????? ???? ????? ?????. ????? ???? ?? ?????? ?? ?????? ???? ????? ????????? ?? ???????, ?? ??? ??? ????? ?? ??? ??????? ?? ????????? ?????? ??????? ????????. ?????? ??? ?? ????? ???? ????, ?? ??????? ??? ??????????. ???? ???? ?? ????? ?????? ??
????? ??
??-????? ?-
12 ??????
?????? ?????? ???? ?? ?????? ?? ??? ?????? ?? ???????. ??? ????? ???? ???? ?????? ?????????? ??? ????? ??????? ???????. ????, ?-
21 ???????
1994 ????? ????? ??? ??????? ??????. ??? ?????? ????? ???? ?????????? ??????? ??? ??????? ????.
???? ???? ?????? ??? ???? ????? ?? ??? ???? ??????? ?????? ?? ??? ?? ????????? ????? ????????? ????? ?????? ?? ?'????. ????? ????? ??????? ?????????? ????? ??? 1994, ?? ?? ?? ??? ???? ???? ???? ?? ?????? ?????? ???????. ??? ????
2006
????? ??????? ????? ?????? ???????? ??????????, ??? ?????? ??????, ?? ??? ????? ????? ??????? ????? ????? ??? ???? ?????? ???? ????? ????? ?? ?????? ?????? ??????? ????. ????? ?? ????? "
?????? ?????
" (La otra campana).
Maria Concepcion Obregon R., "La rebelion zapatista en Chiapas: Antecedentes, causas y desarrollo de su primera fase", Mexican Studies/Estudios Mexicanos, Vol. 13(1), (Winter 1997): 149-200.