Naisiunai
agus
reabhloidi
Eireannach
ab ea
Eamonn Ceannt
(rugadh
Edward Thomas Kent
,
21 Mean Fomhair
,
1881
?
8 Bealtaine
,
1916
).
[1]
[2]
Duine de ceannairi
Eiri Amach na Casca
sa bhliain
1916
ab ea e, agus duine den seachtar a shinigh
Forogra na Poblachta
. Cuireadh e chun bais i b
Priosun Chill Mhaighneann
tar eis theip an Eiri Amach.
Rugadh Ceannt mar Edward Thomas Kent i mbeairic na bpoilini ag Beal Atha Mo, Co. na Gaillimhe, mac le James Kent, oifigeach i g
Constablacht Rioga na hEireann
, agus a bhean, Joanne Galway.
[3]
Aistriodh James Kent chuig Baile Atha Fhirdhia, Co. Lu, ait ar fhreastal Eamonn ar scoil naisiunta De La Salle, bhi se ina fhreastalai Aifrinn agus bhi se ina Chaitliceach craifeach ar feadh a shaoil. Ansin, bhog an teaghlach chuig Droichead Atha, ait ar fhreastal se ar scoil na mBraithre Criostai ag Geata Ri an Domhnaigh.
Nuair a d'eirigh a athair as i 1892, bhog se fein agus a theaghlach go Baile Atha Cliath, agus Edward 11 bhliain d'aois.
[4]
D'fhreastail Eamonn ar Scoileanna Ui Chonaill ar Shraid Richmond Thuaidh, a bhi a rith ag na
Braithre Criostai
, agus nios deanai,
Colaiste Ollscoile, Baile Atha Cliath
. D?eirigh leis post a fhail le Bardas Bhaile Atha Cliath i rannog na ratai agus nios deanai in oifig cistiochta na cathrach.
Bhi suim mhor ag Ceannt i gcursai culturtha agus polaitaiochta. Chomh maith le bheith pairteach i ngniomhaiochtai poblachtanacha bhi speis aige freisin i gcultur na hEireann, go hairithe an Ghaeilge agus stair na hEireann.
[5]
Chuaigh se isteach i g
Conradh na Gaeilge
agus d'athraigh se a ainm go Eamonn Ceannt agus d'fhoghlaim se chun na pib uilleann a chasadh.
Roimh an Eiri Amach bhi se fostaithe ag Bardas Bhaile Atha Cliath.
Sa bhliain 1907, chuaigh Ceannt isteach i bpairti polaitiuil nua
Arthur Griffith
,
Sinn Fein
, a bhi i gcoinne an
Rialtais Dhuchais
, a chur chun cinn coincheap an fheintuilleamaiocht naisiunta, agus a bhi dirithe ar
neamhspleachas naisiunta
. Nios deanai, toghadh ar chomhairle naisiunta Shinn Fein e.
Is cosuil gur chuir
Sean Mac Diarmada
faoi mhoid e i m
Braithreachas Phoblacht na hEireann
an 12 Nollaig 1912.
Bhi se ar dhuine de bhunaitheoiri na nOglachː nuair a bunaiodh
Oglaigh na hEireann
i Samhain 1913, toghadh Ceannt ar an gcoiste sealadach, agus bhi se pairteach in airgead a bhailiu chun airm a fhail. Bhi Ceannt i lathair nuair a thug na gunnai isteach i m
Binn Eadair
agus
Cill Chomhghaill
in 1914.
[3]
Tar eis cuid den Oglaigh tarraingt amach as an eagraiocht faoi
Redmond
, toghadh Ceannt,
an Piarsach
agus an
Pluinceadach
chuig poist thabhachtacha in Oglaigh na hEireann, rud a thug smacht doibh.
Ceapadh Ceannt ina
cheannfort
ar an 4u Chathlan de Bhriogaid Bhaile Atha Cliath i Marta 1915. Go gairid ina dhiaidh sin, comhthoghadh ar Chomhairle Mhileata an IRB e. Reachtaladh go leor de chruinnithe de chuid na Comhairle Mileata ina theach sa Charnan.
[3]
Ba e an ceannfort e ar Cheathru Cathlan na nOglach le linn an Eiri Amach.
Ar Luain Casca 1916, ghabh Ceannt agus 120 fear a thainig ar dualgas i 4u Chathlan d?Oglaigh na hEireann, Aontas Bhaile Atha Cliath Theas, teach oibre/ospideal scaipthe thar dha acra is caoga ar Shraid San Seamas agus roinnt
foirgneamh
cludaithe (an South Dublin Union, an ait a bhfuil
Ospideal Naomh Seamas
anois). Choinnigh siad cuid den ionad go dti gur duradh leo faoin ngeilleadh ginearalta an Domhnach ina dhiaidh sin.
[3]
Cuireadh Ceannt ar thriail agus cuireadh chun bais e le scuad lamhaigh i bPriosun Chill Mhaighneann ar an 8 Bealtaine. I measc a ghaolta a bhi fagtha ina dhiaidh, bhi a bhean Aine O?Brennan, a mhac og Ronan, a dhearthair William, maorshairsint bhratach i bhFiusaileiri Rioga Bhaile Atha Cliath (
arm na Breataine
) a bhi lonnaithe i
Mainistir Fhear Mai
,
Co. Chorcai
.
[3]
|
---|
Daoine a shinigh
Forogra na Poblachta
(curtha chun bais)
| |
---|
Daoine eile a cuireadh chun bais
| |
---|
Eireannaigh mor le ra eile
| |
---|
Briotanaigh iomraiteacha
| |
---|