Georg Buchner
(folut:
Karl Georg Buchner
;
Goddelau
(
Dutslan
),
17 oktober
1813
?
Suerich
(
Switserlan
),
19 febrewaris
1837
), wie in
Dutsk
skriuwer
,
toanielskriuwer
en
dichter
, waans
literere wurken
oft yn Dutslan heech yn oansjen steane. Men is runom fan tinken dat er, as er net sa jong kommen wie te ferstjerren, mei figueren as
Johann Wolfgang von Goethe
en
Friedrich Schiller
ta de abslute top fan 'e
Dutske literatuer
heard hawwe soe.
Buchner waard berne yn it plakje
Goddelau
, fuortby de sted
Darmstadt
, yn it doetiidske Dutske
gruthartochdom
Hessen
. Syn heit wie in dokter, dat hy kaam ut in ridlik begoedige fermidden. Hy wie in broer fan 'e ferneamde
dokter
en
filosoof
Ludwig Buchner
(
1824
-
1899
) en de
skriuwster
en
frouljusrjochte-aktiviste
Luise Buchner
(
1821
-
1877
). Syn oplieding genoat er u.m. oan in
humanistyske
middelbere skoalle der't de klam lein waard op 'e behearsking fan moderne talen (werunder it
Fransk
,
Italjaansk
en
Ingelsk
).
It bertehus fan Buchner, yn
Goddelau
.
Yn
1828
krige Buchner belangstelling foar de
polityk
, en joech er him by in groep fan
Shakespeare
-fans, dy't him letter nei alle gedachten untjoech ta de krite
Grießen
en
Darmstadt
fan it
Gesellschaft fur Menschenrechte
("Genoatskip foar Minskerjochten"). Nei't er eineksamen dien hie foar de middelbere skoalle, gied er nei it
Franske
Straasburch
ta, der't er
medisinen
studearre. Dere dompele er himsels under yn 'e
Franske literatuer
en politike geskriften.
Wylst er letter fierder learde yn Grießen, rjochte Buchner in geheim genoatskip op, dat de revolusjonere saak tawijd wie. Mei de help fan 'e
kalivinistyske
teolooch
Friedrich Ludwig Weidig
publisearre er in pamflet mei as titel
Der Hessische Landbote
, in revolusjoner krantsje dat krityk utere op it sosjaal unrjocht yn it gruthartochdom Hessen. De autoriteiten hiene der gjin nocht oan, en Weidig waard oppakt; hy stoar letter yn it
tichthus
yn Darmstadt nei
martele
te wezen. Buchner wie underwilens utnaaid nei Straasburch, der't er it meastepart fan syn literere oeuvre skreau, en yn
1834
twa toanielstikken fan 'e Franske skriuwer
Victor Hugo
(
Lucrece Borgia
en
Marie Tudor
) oersette yn it
Dutsk
.
Twa jier letter, yn
1836
, waard Buchner syn medyske
dissertaasje
,
Memoire sur le Systeme Nerveux du Barbeaux (Cyprinus barbus L.)
publisearre yn
Parys
en Straasburch. Nei't er yn oktober fan dat jier opnommen wie yn 'e doktersstan, waard er oan 'e
Universiteit fan Suerich
oansteld as dosint
anatomy
. Derop ferfear er nei
Switserlan
, der't er syn leste moannen trochbrocht mei lesjaan, oant er mids febrewaris
1837
mei 23 jier kaam te ferstjerren oan
tyfus
. Syn leste en ek bekendste
toanielstik
,
Woyzeck
, bleau unfoltoge.
- eigen wurk
- oersettings
- 1835 ?
Lucretia Borgia
, (nei
Lucrece Borgia
, fan
Victor Hugo
)
- 1835 ?
Maria Tudor
, (nei
Marie Tudor
, fan Victor Hugo)