Colmar
Colmar
|
---|
Frantziako udalerria
|
|
|
|
|
|
Estatu burujabe
|
Frantzia
|
Frantziaren banaketa administratiboa
|
Metropolitar Frantzia
|
Eskualdea
|
Ekialde Handia
|
Departamendua
|
Rhin Garaia
|
Izen ofiziala
| Colmar
|
---|
Jatorrizko izena
| Colmar
|
---|
Posta kodea
| 68000
|
---|
|
Koordenatuak
| 48°04′52″N
7°21′18″E
/
48.0811°N 7.355°E
/
48.0811; 7.355
|
---|
|
|
Azalera
| 66.57 km²
|
---|
Altuera
| 197 m
|
---|
Mugakideak
| Illhaeusern
,
Grussenheim
,
Jebsheim
,
Sundhoffen
,
Horbourg-Wihr
,
Sainte-Croix-en-Plaine
,
Wettolsheim
,
Wintzenheim
,
Ingersheim
,
Ammerschwihr
,
Sigolsheim
,
Bennwihr
,
Houssen
,
Ostheim
,
Guemar
,
Herrlisheim-pres-Colmar
,
Porte-du-Ried
,
Kaysersberg-Vignoble
,
Riedwihr
eta
Holtzwihr
|
---|
|
Biztanleria
| 67.730
(
2021eko
urtarrilaren 1a
)
?564 (2020)
|
---|
|
35.824 (%52,9)
|
| (%49,1) 33.281
| |
|
|
Dentsitatea
| 1.017,43 bizt/km²
|
---|
|
Sorrera
| 1226
|
---|
Telefono aurrizkia
| 389
|
---|
Ordu eremua
| UTC+01:00
eta
UTC+02:00
|
---|
Hiri senidetuak
| Abingdon-on-Thames
(en)
,
Hyde
(en)
,
Eisenstadt
,
Gy?r
,
Lucca
,
Princeton
,
Schongau
(en)
,
Sint-Niklaas
,
Togliatti
,
Memmingen
eta
Limbe
(en)
|
---|
colmar.fr
|
Colmar
[1]
(
frantsesez
eta ofizialki:
Colmar
,
k?lma?
ahoskatua;
alsazieraz
:
Colmer
,
?kolm??
ahoskatua;
alemanez
(1871?1918 eta 1940?1945):
Kolmar
)
Ekialde Handiako
hiria da, egun administrazioz
Frantzian
dagoen
Rhin Garaia
departamenduko hiriburua dena. 70.000 biztanle inguruko hiria da,
Alsazia
eskualdeko hirugarren handiena,
Estrasburgo
(hiriburua) eta
Mulhouse
hirien atzetik. Colmarren metropoli eremuak 199.234 biztanle ditu 2018ko erroldaren arabera
[2]
.
Ongi kontserbaturiko alde zaharrarengatik da ezaguna. "Alsaziako ardoaren ibilbidean" kokaturik dago eta Alsaziako ardoen hiriburua kontsideratzen da.
Colmarren aurreneko aipamena
Karlomagno
enperadoreak egin zuen Saxoniako gerretako kroniketan
[3]
. 884an
Karlos III.a Gizenak
dieta bat ospatu zuen bertan.
1226. urtean hiri inperial askearen titulua eman zion
Frederiko II.ak
[3]
eta 1354an
Alsaziako Dekapolis
hiri-elkartean sartu zen
[4]
. 1575ean
Protestantismoa
hartu zuen,
Estrasburgok
onartu baino askoz beranduago. Hogeita Hamar Urteko Gerra garaian Suediako armadak konkistatu zuen 1632an eta bi urtez eutsi zion. 1635ean inperioko indarrek hiriko uzta kalteti zuten eta hiritarrek harresietatik tiro egin zieten
[5]
. 1673an
Luis XIV.a Frantziakoak
konkistatu zuen eta Nijmegeneko Itunak eman zion jabetza ofiziala Frantziari
[6]
.
1854. urtean
kolera
izurri bat izan zen eta colmartar ugari hil ziren
[7]
. 1863an "Colmarko altxorra" aurkitu zen,
juduek
izurri beltzaren garaian ezkutatu zuten bitxien multzo handia
[8]
. 1871n
Frantzia-Prusia Gerra
amaitu zen eta Colmar
Alemaniar Inperioak
eskuratu zuen, Alsazia guztia bezala, eta
Alsazia-Lorrena
probintzian sartuta gelditu zen
[9]
.
1919an
Lehen Mundu Gerra
amaitu zen eta Frantziak berreskuratu zuen Alsazia. 1940an Alemaniak anexionatu zuen
Bigarren Mundu Gerra
betean baina 1945ean "Colmarreko poltsa" izenaz ezagutzen den borrokan frantsesek berreskuratu zuten
[10]
.
Colmar
Estrasburgotik
64
kilometrotara
dago hego-mendebalderantz.
Vosgetan
kokatuta dago, Alsaziako lautadan, eta Lauch ibaiak zeharkatzen du hiria, ondoren
Ill ibaiarekin
bat egiten duenak. Ubide batek
Rhin
ibaiarekin ere lotzen du hiria.
Udalerriak 6.657 hektareako azalera hartzen du eta altuera itsas mailaren gainetik 175 metro eta 214 metro artekoa da.
Klima ozeanikoa du Colmarrek, Koppen sailkapenean
Cfb
izendapena du. Mikroklima eguzkitsua du eta Frantziako hiri lehorrenetakoa da, urteroko prezipitazioak 607 mm dira batazbeste.
Datu klimatikoak (Colmar)
|
Hila
|
Urt
|
Ots
|
Mar
|
Api
|
Mai
|
Eka
|
Uzt
|
Abu
|
Ira
|
Urr
|
Aza
|
Abe
|
Urtekoa
|
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)
|
4
|
6
|
12
|
15
|
20
|
23
|
26
|
26
|
21
|
16
|
8
|
6
|
15.3
|
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)
|
-1
|
-1
|
2
|
5
|
9
|
12
|
14
|
14
|
10
|
7
|
2
|
1
|
6.2
|
Pilatutako
prezipitazioa
(mm)
|
25.5
|
18.9
|
22.5
|
29.4
|
42.7
|
39.6
|
45.1
|
34.4
|
38.5
|
43.2
|
29.7
|
25.0
|
394.5
|
Iturria: meteo.msn.com
[11]
|
Frantziako Iraultzak eta Gerrek ez zuten askorik kaltetu Colmar eta alde zaharra oso ongi kontserbatu da. Frantziako eta Alemaniako zortzi mendetako arkitektura ikus daiteke hirian, Vosgeetako hareharri hori eta arroxez eraikiak. Monumento historiko izendaturiko 58 eraikin ditu hiriak
[12]
.
Lauch ibaiaren ertzak "Venezia txikia" (
la Petite Venise
) ezizena hartzen du. Azkenik hirian zehar barreiaturik dauden espazio berdeek 108 hektareako azalera hartzen dute.
- San Martin eliza
(
Eglise Saint-Martin
): Colmarreko eliza handiena da, 1234 eta 1365 artean eraiki zen
[13]
.
- Antzinako aduana (
Ancienne Douane
edo
Koifhus
): 1480. urtean alemaniar gotiko estiloan eraikia
[14]
.
- Pfister etxea
(
Maison Pfister
): 1537an alemaniar pizkundeko estiloan eraikia
[15]
.
- Maison des Tetes
: 1608an alemaniar pizkundeko estiloan eraikia.
- Udal antzokia (
Theatre municipal
): 1849an Frantzar neoklasizismo estiloan eraikia.
- Uraren dorrea: 1886an eraikia, Alsaziako zaharrena da.
- Unterlinden museoa
(
Musee Unterlinden
): Antzinako dominikoen konbentuan ezarri zen museoa 1849. urtean. Aurrehistoriatik hasi eta historia garaikidera arteko artisautza eta artelan bilduma handia du. Urtero 200. 000 bisitari izaten ditu eta Alsazia osoko bisitatuena da
[16]
.
- Bartholdi museoa (
Musee Bartholdi
):
Bartholdi
eskultore colmartarraren bizitza erakusten duen museoa da
[17]
. New Yorken dagoen
Askatasunaren Estatua
egin izanagatik da mundu mailan ezaguna
[18]
.
- Iturriak: Bartholdk eskulturak egin zituen hiru iturri famatu daude Comarren:
- Fontaine de l'Amiral Bruat
? 1864
- Fontaine Roeselmann
? 1888
- Fontaine Schwendi
? 1898
- Monument du General Rapp
? 1856 (Bartholdiren eskultura)
- Monument Hirn
? 1894 (Bartholdiren eskultura)
- Les grands soutiens du monde
? 1902
- Askatasunaren Estatuaren erreplika
Colmarren inguruan herri tradizional ugari daude, uda aldean turismo ugari hartzen dutenak. Colmarretik 15 kilometro baino gertuagora kokaturik dauden 12 herri dira. Renaniar pizkundeko estiloko etxeak dituzten herri txikiak dira eta herririk herri ibilbide bat osatu daiteke. Uda aldean ibilbidea egiten duen autobusa dago. Ezagunenak
Eguisheim
eta
Riquewihr
dira
[19]
.
1980. urtetik aurrera Colmarreko Musika Klasikoaren Nazioarteko Jaialdia (
Festival international de musique classique de Colmar
) ospatzen da. Uztailean izaten da eta zazpi egunetako jaialdia da
[20]
.
Abuztuan Alsaziako ardoen feria izaten da Colmarren. 1927an izan zuen aurreneko ekitaldia. 370 ekoizle eta 254.000 bisitari izan zituen 2010ko ekitaldiak
[21]
.
-
Alde zaharra
-
"Venezia txikia"
-
-
Maison des tetes
-
Koifhus (Aduana zaharra)
-
Epaitegia
-
Merkatua
-
Ur dorrea
-
Trena
-
Antzineko putzua
-
Schwendi iturria
-
Hirn
Colmar ondorengo hiriekin senidetuta dago:
- ↑
Euskaltzaindia
.
36. araua: Frantziako Errepublikako eskualde-, departamendu- eta hiriburu-izenak.
.
- ↑
≪Comparateur de territoires ? Comparez les territoires de votre choix - Resultats pour les communes, departements, regions, intercommunalites... | Insee≫
www.insee.fr
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
a
b
(Ingelesez)
≪Colmar | History, Geography, & Points of Interest | Britannica≫
www.britannica.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
G. Kobler. (2007).
Historisches Lexikon der deutschen Lander (7. edizioa).
C.H. Beck, Munich
.
- ↑
Helfferich, Tryntje. (2009).
The Thirty Years War: A Documentary History.
Cambridge, 290 or.
.
- ↑
Nathan Prefer. (2015).
Eisenhower's Thorn on the Rhine: The Battles for the Colmar Pocket, 1944-45.
Casemate, 18 or.
.
- ↑
≪Colmar Alsace France Tourist Office - History≫
www.tourisme-colmar.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
Campbell Marian. (2007).
Treasures of the plague.
.
- ↑
(Ingelesez)
Silverman, Dan P.. (1971-03).
≪The Economic Consequences of Annexation: Alsace-Lorraine and Imperial Germany, 1871?1918≫
Central European History
4 (1): 34?53.
doi
:
10.1017/S0008938900000431
.
ISSN
1569-1616
.
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
≪Colmar Alsace France Tourist Office - From 1918 to 1945 - The inter-war period and hardships time≫
www.tourisme-colmar.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
meteo.msn.com.
Donnees climatologiques de Colmar.
.
- ↑
≪Liste des monuments historiques de Colmar - Encyclopedie Wikimonde≫
wikimonde.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
≪Collegiale Saint-Martin - Colmar | Visit Alsace≫
www.visit.alsace
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
(Frantsesez)
≪Office de tourisme de Colmar en Alsace - Koifhus ou Ancienne Douane≫
www.tourisme-colmar.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
(Frantsesez)
≪Office de tourisme de Colmar en Alsace - Maison Pfister≫
www.tourisme-colmar.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
(Ingelesez)
≪Home≫
Musee Unterlinden
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
≪Page d'accueil | Musee Bartholdi≫
www.musee-bartholdi.fr
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
(Gaztelaniaz)
Centre, UNESCO World Heritage.
≪Centro del Patrimonio Mundial -≫
UNESCO World Heritage Centre
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
(Gaztelaniaz)
descubriendoalsacia. (2018-09-24).
≪12 pueblos a menos de 15km de Colmar≫
Descubriendo Alsacia
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
(Frantsesez)
≪Festival International Colmar 2023 : programme concert, musique classique≫
jds.fr
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
- ↑
≪Foire aux Vins d'Alsace : Festival et foire gastronomique internationale≫
www.foire-colmar.com
(Noiz kontsultatua: 2022-12-02)
.
|
---|
1792ko Hiri Inperial Askeak
|
---|
|
| 1648ko Hiri Inperial Askeak
|
1792an hurbiltasun-inperiala galdu edota Inperioan jada ez zeuden hiriak
|
---|
|
|
|