Andre Navarra
(
Biarritz
,
1911ko
urriaren 13a
-
Siena
,
1988ko
uztailaren 31
) mundu mailako ospea lortu zuen
txelo
jole eta irakasle
lapurtarra
da.
Andre Navarra
italiar jatorriko
kontrabaxu
-jole baten semea zen. 9 urterekin eskualde mailako
Okzitaniako Tolosako
Kontserbatorioan
sartu zen eta Ringeisen izan zuen maisu. 13 urterekin kontserbatorio honetako lehen saria lortu zuen.
1926an
Pariseko
Kontserbatorioan apuntatu zuten; bertan
Jules Leopold Lœb
(txelorako) eta
Charles Tournemire
(kamera-musikarako) ari ziren irakasle eta 15 urterekin graduatu eta lehen saria erdietsi zuen. Oso ohikoa ez zena eginez eskolak hartzeari erabat utzi eta berezko ikasketa-metodo bat eratzen hasi zen; horretarako
bibolinarentzat
erabiltzen zirenak (haien artean Carl Flesch and Otakar ?ev?ik-enak) egokitu zituen, garai horretan txeloa lantzeko ganorazko metodoak falta zirelako.
Parisen
eman zuen autoikasketa aldi honetan eta aukera hori profitatu Emanuel Feuermann, Alfred Cortot
piano
jolea edo Jacques Thibaud bibolin jolea bezalako musikariekin tratua izateko. Baita Jacques Ibert, Florent Schmitt eta Arthur Honegger konpositoreen laguna bihurtu ere. Beluago
Pau Casals
aholkulari izan zuen, katalanak bere balio musikalen berri zuelako.
1927an
19 urte zuela Kretly-Streich laukotearen kidea bihurtu zen, zazpi urte eman zuen lan horretan. B.B.N. hirukotea sortzen ere lagundu zuen, Joseph Benvenuti piano jole eta Rene Benedetti bibolin jolearekin batera.
1933an
Opera Garnier
("
Pariseko
Opera") delakoaren
orkestran
(non txelo jole nagusia zen) eta
Walther Straram
,
Arturo Toscanini
,
Bruno Walter
eta
Wilhelm Furtwangler
orkestra-zuzendarien aginduetara jo izan zuen.
Garaian, gainera, fisikoki ezin hobeto zegoen eta
igeriketa
eta
boxeoan
(pisu ertaina zen) ere bikain aritu zen. Horrek balio izan zion txeloa bezalako tamaina handiko tresna bati ekiteko orduan. Sasoi hori urteetan gorde zuen.
1937an
Vienako
estraineko nazioarteko
txelo
lehiaketan lehen saria eman zioten eta hau berebiziko aurrerapausoa izan zen bere karrera profesionalean. Ekidinezina egion zitzaion, noski,
Bigarren Mundu Gerrak
suposatu zuen etena;
Frantziako
infanterian aritu zen.
Pasdeloup eta Lamoureux orkestrekin bakarlari aritu zen. Beranduago
frantses
irratiaren lehen kontzertuetan esku hartu zuen eta
Austria
,
Polonia
eta
Italian
jo zuen.
1945etik
aurrera bakarlari karreran aritu zen burubelarri eta
Londres
,
Haga
,
Geneva
,
Erroma
,
Asia
eta
Berlinen
kontzertuak izan zituen, besteak beste.
1949an
Pariseko
Kontserbatorioan
Pierre Fournier
irakaslearen ordezkapena egiteko izendatu zuten.
1952an
Sienako
Accademia Musicale Chigiana
famatuan udako ikastaroak ematen hasi zen.
1959koak
dira bakarlari gisa dauzkan lehen grabaketak.
Grand Prix du Disque
deritzotena birritan eman zioten.
1965ean
Estatu Batuetarako
bere lehen kontzertu-bira burutu zuen,
Charles Munch
orkestra-zuzendariaren aginduetara.
1967an
Detmold (
Alemania
) hiriko
Hochschule fur Musik
(Musikako Goi-Eskola) delakoan bere ikastaroak hasi zituen, bertan irakasle izendatu zutelako;
1968tik
1970era
Londresko
Royal School of Music
izenekoan ere eman zituen eskolak.
1969an
Sobiet Batasunean
burutu zuen bere lehen kontzertu-bira egin zuen.
Mundu osoan zehar ibilita ere, aukera izan zuen jaioterrian ere aritzeko eta
1970etik
1973ra
Donibane Lohitzuneko
Maurice Ravel
Udako Akademian eskolak eman zituen.
1973tik
1988ko
uztailaren 31n
hil arte
Vienako
Hochschule fur Musik und darstellende Kunst
delakoan ("Musika eta Interpretazioaren Arteetako Goi-Eskola") irakasle konbidatua izan zen.
Obra garaikide anitz berarentzat sortuak izan dira, adibidez:
- Cantilene variee
(Tony Aubin,
1946
).
- Introit, recit et conge
(Florent Schmitt,
1951
).
- Concerto Numero 1
(Andre Jolivet,
1962
).
- Concerto
(Antoine Tisne,
1969
).
1715eko
"Giuseppe Guarnerius" batekin denbora luzez aritu ostean,
1741eko
"Gagliano" bat erosi zuen. Baina garai modernoetan ekoitzitako tresnekin aritzea ere laket zuen: nabarmentzekoak "Bernardel", "Miremont" eta "Gianotti" bana.
Bere ikasle ugarien artean Florian Kitt, Valentin Erben, Johannes Goritzki, Friedrich Sellheim, Tobias Kuhne, Alessandro Baillie, Martin Ostertag, Walter Nothas, Marcio Carneiro, Francois Guye, Michael Veit, Philippe Muller, Heinrich Schiff, Yvan Chiffoleau eta Marc-Didier Thirault daude.