sigelo de la Teozofia Societo el la jaro 1875
La
Teozofia
Societo
estas organiza?o fondita en la jaro
1875
en
Novjorko
la? iniciato de
Helena Blavatskij
kaj
kolonelo
Henry Steel Olcott, kies membroj kredas
teozofian
mondkoncepton
.
Devizo
de la societo estas "ne estas religio pli supera ol
vero
". ?i signife influis
religiajn
kaj
esoterismajn
movadojn tutmonde.
La sia memkompreno la societo estas parto de universala, spirita, intelekta kaj
etika
movado, kiu ekzistis en cixuj
eraoj
. Bazo de tiu movado estas tiel nomata ?Universala Frataro“. La? la koncepto en la senkomenca kaj senfina
universo
?io ekzista, ?io viva, en sia fundamenta esenco estu parenca al la kosma
konscio
kaj de tiu konscio estu
vivigata
kaj
animigata
en ?iuj partoj. Sekve ?iuj viva?oj estus interligitaj en nedisigebla Universala Frataro.
La filozofino
Helena Blavatskij
en sia anta?lasta verko
La ?losilo al teozofio
(1889) difinas kiel ?efaj celoj de la Teozofia Societo:
- la kreon de "kerno de la Universala Frataro" inter homoj el ?iuj kontinentoj "sen diferencigo de
rasoj
, ha?tokoloroj kaj religioj",
- la subtenon de la
studado
de Sanktaj Libroj de la mondaj religioj kaj sciencoj kaj la elstarigon de la malnova
azia
literaturo aparte de la
veda
,
budhisma
kaj
zoroastrisma
filozofioj
, kaj herauszustellen, sowie
- la ?iuaspektan
esploron
de la ka?itaj sekretoj de la
naturo
, aparte de
la vekigeblaj
psikaj
kaj
spiritaj
fortoj en la homo
.
La du
sigeloj
de la Teozofia Societo, simboloj de la organiza?o, evoluis el la persona sigelo de
Helena Blavatskij
. Ili simboligas la komunan fonton de ?iuj nuntempe dividitaj religioj kaj atentigas pri imagina pra-religio. Per reekkono de la komuna esoterisma kerno de ?iuj
religioj
, kaj de la ?emela instruo de
karmo
(la le?o de
moralaj
sekvoj) kaj
renaski?o
,
rasaj
, klasaj kaj socitavolaj diferencoj estu relativigitaj kaj superitaj.
La fondon de la Teozofia Societo dum la jaro 1875 en
Novjorko
iniciatis
Helena Blavatskij
,
Henry Steel Olcott
,
William Quan Judge, Charles Sotheran
kaj aliaj. Dum la jaro
1882
la Teozofia Societo translokigis sian centran sidejon de Novjorko al
Adyar
, anta?urbo de
Madraso
en
Barato
[1]
, kie ?i dum la sekvaj jardekoj ludis gravan rolon en la socia vivo de la subkontinento. Post la morto de Helena Blavatskij dum la jaro
1891
dum pluraj jaroj ardis disputoj pri la ?ustaj instruoj kaj la elekto a? neelekto de spirita gvidanto. La movado dum la jaro
1895
disi?is en du grandaj bran?oj, la "Teozofia Societo Adyar" sub la gvido de Henry Steel Olcott kaj la "Teozofia Societo en Ameriko" sub William Quan Judge. La dua bran?o provizore havis sian sidejon en Novjorko, poste transloki?is al
Point Loma
en
Kalifornio
, sekve al
Covina
kaj fine al
Pasadena
en Kalifornio, kie ?i la? la stato de 2008 ankora? havas centran sidejon. En Point Loma komence de la 20-a jarcento gvide de
Katherine Tingley
, la posteulino de W. Q. Judge, kaj pli poste anka? sub prof-o d-ro
Gottfried de Purucker
, ekestis la Teozofia Societo Point Loma
Lomaland
kun teozofia universitato, en kiu interalie instrui?is la
sanskrita lingvo
.
Kaj de la ?efa bran?o en Ameriko kaj de tiu en Adyar dum la sekvaj jaroj kaj jardekoj disbran?i?is multnombraj subgrupoj, kiuj fondis proprajn, parte konkurantajn organiza?ojn. Tio gvidis al pluraj malsamaj konceptaroj da Teozofiaj Societoj, kiuj tamen ?iuj asertas reprezentis la "veran" kaj "originan" teozofion. El la Germana Sekcio de la Teozofia Societo, apartenanta al la bran?o Adyar, dum la jaroj
1912
kaj
1913
ekestis la
Antropozofia Societo
sub
Rudolf Steiner
. Inter la kialoj por tiu disbran?i?o estis interalie la pli forta orienti?o de la Teozofia Societo Adyar al la
hinduismo
sub la nova prezidantino
Annie Besant
ekde la jaro
1907
kaj aparte la adoro de
Jidu Kri?namurti
kiel renaskita
kristo
kaj estonta monda instruisto en la "ordeno de la stelo de oriento", kiu ekestis gvide de
Charles W. Leadbeater
dum la jaro
1909
.
Multnombraj renomaj artistoj, verkistoj kaj sciencistoj de la fini?anta 19-a kaj komenci?anta 20-a jarcento (interalie
James Joyce
) estis en proksima kontakto kun unu el la Teozofiaj Societoj a? estis membroj, tiel ke la teozofia movado devas esti konsiderata grava elemento en la spirita vivo de tiu epoko.
Diferencigo de aliaj sociaj evoluoj
[
redakti
|
redakti fonton
]
Krom la jam nomitaj asocioj, ankora? pluraj aliaj religiaj-reformaj kaj esoterismaj organiza?oj naski?is el la teozofio a? enprenis impulsojn kaj influojn el ?i. En
Germanlingvio
signifa interalie estis la "Ariozofio" de
Guido von List
, kiun iuj historiistoj konsideras "unu el multaj" ideologiaj fontoj de la
Naziismo
. La instruoj de Guido von List tamen en multaj esencaj fundamentoj estas signife malsamaj kompare al tiuj de la teozofio kaj konsidereblas misuzo la teozofia idearo. Dum la jaro
1937
en
Nazia Germanio
oficiale malpermesi?is la Teozofiaj Societoj de ?iuj direktoj kaj same malpermesi?is ?iu rilata literaturo.
La Teozofia Societo
ne
estas
framasona
organiza?o, malgra? ke Helena Blavatskij dum la jaro
1877
de
John Yarker
ricevis framasonan honoran titolon, ke ?i bone konis la teoriojn kaj praktikojn de la framasonismo kaj parte en siaj verkoj skribis pri ?i.
2.
Helena Petrovna Blavatskij
: "La ?losilo al teozofio". Origine
angle
The Key to Theosophy
, unua eldono
1889
; en tradukoj interalie
germane
Schlussel zur Theosophie.
Satteldorf 1995,
ISBN 3-927837-51-2
.
3. Sylvia Cranston:
HPB - Leben und Werk der Helena Petrovna Blavatskij.
Satteldorf 1995,
ISBN 3-927837-53-9
.