El Vikipedio, la libera enciklopedio
La limoj de NATO (blua) kaj Varsovia Kontrakto (ru?a) dum evoluo ekde 1949 ?is 1982
La
Konferenco pri Sekureco kaj Kunlaborado en E?ropo
(
KSKE
) a?
Helsinka Interkonsento
okazis en
Helsinki
(
Finnlando
) la?longe de kelkaj sesioj inter la
3a de julio
de
1973
kaj la finfina tria sesio de la
30a de julio
?is la
1a de a?gusto
de
1975
; tie partoprenis reprezentantoj de
Usono
,
Kanado
,
Sovetunio
kaj ?iuj landoj de
E?ropo
(inkludante
Turkion
kaj ekskludante
Albanion
kaj
Andoron
).
?i fini?is per la gravega
Fina protokolo de la Konferenco pri Sekureco kaj Kunlaborado en E?ropo
konata anka? kiel
Fina protokolo de Helsinki
,
Traktato de Helsinki
a?
Deklaro de Helsinki
. ?i estis subskribata de la reprezentantoj de 35 landoj. ?i estis la startpunkto de la
Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en E?ropo
(
OSKE
).
La
Konferenco
okazigis postajn kunsidojn, kiuj okazis en
Belgrado
(
4a de oktobro
1977
-
8a de marto
1978
),
Madrido
(
11a de novembro
1980
-
9a de septembro
1983
), kaj
Vieno
(
4a de novembro
1986
-
19a de januaro
1989
). La
Pintokunsido de Parizo
de
1990
povas esti konsiderata kiel fina punkto de la
Konferenco
, pro la malapero de la
Varsovia Kontrakto
.
La ?efaj punktoj de la
Protokolo
estis jenaj:
- Respekto al la suvereneco
- Malakcepto de la perforto
- Ne?an?eblo de la landlimoj
- Teritoria netu?eblo de la
?tatoj
- Perpaca solvo de la malkonsentoj
- Neinterveno
en la
internaj aferoj
- Respekto al la
homaj rajtoj
- Egalrajteco
kaj Rajto je
memdecido
de la
popoloj
- Kunlaborado inter ?tatoj
- Plenumo de
bonfido
?e la devigoj pro
internacia juro
Graveco de la Protokolo de Helsinki
[
redakti
|
redakti fonton
]
Ekde ties subskribo oni konsideris la dokumenton samtempe kiel grava alproksimi?o al malpliigo de stre?oj pro la
Malvarma milito
(la nomita
malstre?i?o
), kaj kiel diplomata triumfo de Sovetunio, pro la artikolaro de ne?an?eblo de la naciaj landlimoj kaj la respekto al la teritoria netu?eblo, kiu agnoskis la unuan fojon la teritoriajn aldona?ojn de Sovetunio en Orienta E?ropo post la
Dua Mondmilito
.
Tamen la artikolaro dedi?ita al la
homaj rajtoj
havigis bazon por la ekfunkciado de la
Grupo de Helsinki
en
Moskvo
,
Ne-registara organizo
sendependa kreita por kontroli la plenumadon de la
Protokolo de Helsinki
. La Grupo de Helsinki disvasti?is per la kreado de kelkaj regionaj komitatoj, kiuj finformis la
Internacian Federacion de Helsinki
kaj
Human Rights Watch
. Kiam oni supozis ke ili kontrolis la plenumadon de la
Protokolo
farita de ?iuj subskribintoj, ties atentfokuso estis ties realigo en la Sovetunio kaj ?iaj aliancanoj de la
Varsovia Kontrakto
, helpante internacie la opoziciantajn grupojn. La fina rezulto estis konsiderebla kiel la komenco de la interna subfosado de la orienta landaro.
Aneksado de Krimeo al Rusio (2014)
La
Helsinka Deklaracio
de 1964, de scienca enhavo, pri idearo je homa
eksperimentado
.
