El Vikipedio, la libera enciklopedio
Jan ?niadecki
(naski?is la 29-an de a?gusto 1756 en
?nin
, mortis la 9-an a? 21-an de novembro 1830 en Ja?i?nai proksime al
Vilno
) ? pola astronomo, matematikisto, filozofo kaj geografo.
Li okupi?is pri problemoj de
pedagogio
,
lingvoscienco
kaj
filozofio
. Oni diris pri li, ke li estas:
arkisacerdoto de scipovoj en la tuta
Pollando
kaj
Litovio
(Karol Libelt). Meznivelan edukitecon akiris en gimnazio en
Trzemeszno
. Studis ?e
Akademio
de Lubra?ski kaj en
Krakova Akademio
. Anka? estis studento de Universitato en
Parizo
, kie da?rigis matematikajn studojn. En 1781 fari?is profesoro de
matematiko
kaj
astronomio
en
Krakovo
. En 1782 proponis projekton krei astronomian
observatorion
en Krakovo ene de Botanika ?ardeno. En 1784 (unu jaron post la
fratoj Montgolfier
) kune kun Jan Ja?kiewicz konstruis la unuan en Pollando
balonon
. En filozofio estis malamiko de
metafiziko
kaj
romantikismo
, spekulativeco kaj aprioraj esploroj. Li estis adepto de
empiriismo
kaj kontra?ulo de
Immanuel Kant
. Lia ?efa filozofia verko estis
Filozofia umysłu ludzkiego
(Filozofio de homa
intelekto
; 1822). La? lia personeco
Adam Mickiewicz
kreis staturon de Maljunulo en sia
balado
Romantikeco
. Li publikigis
Geografia, czyli opisanie matematyczne i fizyczne Ziemi
(Geografio a? matematika kaj fizika priskribo de la Tero; 1804).
Li kontribuis al popularigo de la pola matematika
terminologio
.
En 1812 fari?is membro de kreita de
imperiestro
Napoleono Bonaparte
Komisiono de Provizora Registaro de
Granda Duklando de Litovio
.
Oma?e al li oni nomumis unu
asteroidon
1262 Sniadeckia
kaj unu lunan
krateron
? Sniadecki. Li estas patrono de la 30-a ?eneralkleriga Liceo en
Varsovio
.
Sfera trigonometrio analize prezentita...
Arkivigite je
2008-05-04 per la retarkivo
Wayback Machine
