Fonda?o a? Fondumo ( neologismo ^[1] por la angla Foundation , france Fondation , germane Stiftung ) estas jure registrita, filantropia a? ne-profitcela organiza?o , fondita de individuoj a? instancoj por disdoni monon por bonaj kialoj. Principe, la fondinto a? fondintoj donis kapitalon (en formo de fonduso), de kies interezoj oni pagas projektojn la? la celo de la fondumo. Sed la reguloj povas esti tre malsamaj. Ekzistas anka? fondumoj sen kapitalo (ekzemple en Usono).

Fondumo estas jura persono, kiu alstrebas celon difinitan de la fondinto, kvankam ?i tiu celo povas esti modifata la?longe de la tempo. ?i estas privatjura organiza?o, kvankam iuj fondumoj anka? plenumas publikajn taskojn kaj e? povas esti starigitaj de registaro por tiu celo. Kiel fondumoj rajtas trakti la akiritan kapitalon povas diferenci de lando al lando. ?enerale ?ia kapitalo devas esti uzata por la atingenda celo kaj tial ne rajtas esti distribuata al la fondintoj a? estraranoj. Grava diferenco kun asocioj estas, ke fondumo ne havas membrojn, kvankam iuj fondumoj tiel nomas siajn donacintojn a? volontulojn.

Fondumo havas estraron kaj statuton, sed ne nepre iujn kontrolorganojn (kvankam ?i povas havi tiujn). Tial depende de la le?oj de la ?tato, kie la koncerna fondumo havas la sidejon, ?enerale ?tata a? urba instanco ?in kontrolas. Fondumoj estas juraj personoj kaj estu registritaj pere de le?a (?tata) dokumento.

Terminologio [ redakti | redakti fonton ]

Ne konfuzu Fondumo (neologisma termino) ^[2] kun Fonduso (ne-oficiala termino ^[2] ) a? Fonda?o.

La vorto " Fonda?o " estas pli antikva ol "Fondumo" ^[2] . Tamen ?i kreis ambiguecon. Efektive, la esprimoj (ekzemple) "Fonda?o Giorgio Canuto" kaj "Fondumo Pro Esperanto" ne indikas jure samajn subjektojn. La unua reale estas nur financa fonduso (fr: Fond , en: Fund ), dum la dua estas fondumo (fr: Fondation , en: Foundation ).

Fonduso por Esperantologiaj Studoj ^[3] ( Esperantic Studies Foundation (ESF) ^[4]  : kvankam ?i la? usona juro estas Fondumo (angle (private) Foundation ) , ?i anka? funkcias kiel financa fonduso ^[5] por stimuli kaj subteni esplorojn pri interlingvaj komunikaj fenomenoj, estas nuntempe la plej granda mecenato de edukaj projektoj rilate al interlingvismo ^[4] (?u interlingvistiko ?) kaj al novaj manieroj uzi Esperanton por pli vastaj edukaj celoj. ESF anka? provizis la Centron de Esploro kaj Dokumentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj (CED, bazita en Roterdamo) per mono por "starigi la Interlingvistikan Fonduson : programon de malgrandaj subvencioj por esploristoj laborantaj en la kampo de Esperanto kaj interlingvistiko " ^[6] .

La jarlibro de UEA jam en 1956 registris la vorton "Fondumo" en la signifo de la angla " Foundation ", la franca ' Fondation ', la hispana ' Fundacion ' kaj la germana ' Stiftung ', bg : Фондация , ca : Fundacio (dret), cs : Nadace da:Fond , fi : Saatio, hr : Zaklada, hu : Alapitvany, id : Yayasan, it : Fondazione (ente), ja : 財?法人, ko : 財團法人 , lt : Paramos fondas , ms : Yayasan , nl : Stichting, no : Stiftelse, pl : Fundacja , pt : Fundacao , ru : Фонд , sk : Nadacia , sr: Задужбина , sv : Stiftelse , tr : Vakıf (hukuk), zh : 基金?

Listo de esperantistaj fondumoj (foje erare nomataj fonduso a? fonda?o) [ redakti | redakti fonton ]

• Fondumo Zamenhof , Pollando
• Norwich Jubilee Esperanto Foundation (NoJEF - Norwich Jubilea Esperanto-Fondumo)
• Fondumo Esperanto-saatio , Finnlando, menciita en la oficiala ?tata registro (1955)
• Fundacion Esperanto , kun sidejo en Zaragozo , Hispanio
• Fondumo Fajszi , Hungario ^[7]
• Japana Fondumo (japane: Kokusai K?ry? Kikin )
• Logozofia Fondumo
• Fondumo Pro Esperanto (FPEF) , Svislando

Listo de esperantistaj ' fonda?oj ' a? ' fondusoj ' [ redakti | redakti fonton ]

• Stichting Edukado.net , (Fonda?o Edukado.net), Nederlando
• FAME-fonda?o , Germanio
• Fonda?o Grabowski
• Fonda?o Ivo Lapenna
• Fonda?o MONDO kun diversaj subfonda?oj (de privatuloj)
• Fonda?o Carson
• (iama) Fonda?o Talento
• (iama) Fonds Cesar Vanbiervliet ( Fonda?o Vanbiervliet , kolekto de Esperanto-libroj, nun troveblaj en la hereda?obiblioteko Hendrik Conscience en Antverpeno)

Listo de ne-esperantistaj fondumoj (elekto) [ redakti | redakti fonton ]

?iuj anglalingvaj vikipediaj pa?oj kiuj komencas kun Foundation , interalie:

• Fondumo Gorba?ov
• Foundation Center [en].

• Stichting Global Voices (Fondumo Tutmondaj Vo?oj ), Nederlando
• Fondumo Re?o Baudouin (la plej granda Fondumo en Belgio)
• (eo) Fondumo Vikimedio ( Foundation Wikimedia )
• (eo) Fondumo Hereda?o ( Heritage Foundation )
• (eo) Ret-Lima Fondumo ( Electronic Frontier Foundation )
• (eo) Fondumo Tolstoj
• Fondumo por Libera Programaro ( Free Software Foundation , FSF)
• Fondumo P2P [P2P temas pri interpara teknologio ]
• Fondumo Huyssen ( Huyssens-Stiftung)
• (angla) Open Society Foundations (Fondumoj por Malfermita Socio - George Soros)
• (iama) Fondumo Utilika ( Utilika Foundation ) kies kunfondinto estis Jonathan Pool
• (franca) Fondumo de la Unui?intaj Nacioj ( Fondation des Nations Unies )

Eksteraj ligiloj [ redakti | redakti fonton ]

Fondumo Pro Esperanto

Stichting Edukado.net

Familie-Fischer Stiftung (Fondumo de familio R. Fischer) Arkivigite je 2019-08-24 per la retarkivo Wayback Machine

Elisabeth Klunder Stiftung (Fondumo Elisabeth Klunder) : www.stiftung-mondo.de/

Fonds Cesar Vanbiervliet Arkivigite je 2021-10-20 per la retarkivo Wayback Machine ( Esperanto-Fonda?o Cesar Vanbiervliet )

Vidu anka? [ redakti | redakti fonton ]

Fondo

Fonda?o

Karitata organiza?o

Ne-registara organizo

Neprofitcela organiza?o

Notoj kaj referencoj [ redakti | redakti fonton ]