El Vikipedio, la libera enciklopedio
Diederich von dem Werder
(naski?is la
17-an de januaro
1584
sur la kavalirbieno Werdershausen/
Sudliches Anhalt
, mortis la
18-an de decembro
1657
sur la kavalirbieno Reinsdorf bei Kothen/
Gorzig
) estis
germana
tradukisto, epopeisto kaj eklezikantverkisto. Li fami?is tre per la traduko de
Orlando Furioso
en la germanan lingvon. Temis ?i tie samtempe la unua germanlingva
stanca?o
la? itala modelo.
Werder estis la filo de
Gebhard von dem Werder
kaj de ties edzino Katharina von Hahn. Liaj fratoj, kiuj poste anka? ani?is al
Fruktodona Societo
, estis
Heinrich von dem Werder
kaj
Kuno Hartwig von dem Werder
. Diederich jam kiel infano ricevitis kiel
pa?io
?e la kortego de
Morico
de
Hesio-Kaselo
. Tie li frekventis la renoman lernejon
Collegium Mauritianum
kaj ekstudentis en 1596 ?e la
Universitato de Lepsiko
. Du jarojn poste li da?rigis la studojn ?e
Universitato de Jena
. Post tio li migradis scivoleme tra
Francujo
kaj
Italujo
. En Italujo li studis unu semestron en 1690 ?e la altlernejo de
Sieno
.
Post la reveno germanlanden
landgrafo
Morico nomumis lin
Kammerjunker
(proks. sub-
?ambelano
). En 1610 Diederich montris sin a?daca dum la sie?o de
Julich
kaj soldate plialrangigitis. Post la fino de la bataloj li denove iris al la kortego en
Marburg
kie li plie karieris; i.a. li anka? ekresponsis pri la inspektado de la kasela universitato. Krome li diplomate agadis i.a. en Danujo, Saksujo, Brandenburgio. Du fojojn li reprezentistis ?e imperiestraj elektokunvenoj. Li elstare menciitis kiel ano de la
Ordeno de germanaj kavaliroj
en
Lucklum
, ankora? anta? 42 aliaj samordenanoj. En 1620 li membri?is al la Fruktodona Societo la? instigo de princo Ludoviko la 1-a de
Anhalt-Kothen
, kie li adoptis la kluban nomon
der Vielgekornte
(la multgrajna) kun la persona devizo
abkuhlend starket
(malkolerike plifortigas). Emblemo lia estis matura
granato
malferma kun grajnoj ene. En la societa libro nota?o de Werder trovi?as ?e numero 31, kie li poezie anka? dankas la anojn pri membri?o jene:
- Seht doch die Korner viel der apffel auß granaten
- Ob zur Gesellschafft frucht sie nicht seynd wol gerathen
- Vnd Vielgekornt ich mich mit fug drumb nennen laß
- Daß ich den rechten Kern der Sprache zeige baß:
- Wann ich Teutsch BARTAM seh abkuhlend ich mich starcke
- Vnd reitzt derselb mich an zu einem schweren wercke
- Jerusalem erlost hab ich in Reime bracht
- Vnd unsrer Sprach dadurch ein news lob gemacht.
[1]
Kiam Werder malsukcesis ?e intertraktoj kun
Tilly
, li ne plu bezonitis ?e la kasela kortego kaj sekve retiri?is en privatecon en
Anhalton
. Tie komenci?is lia verkista agado ri?a. Werder jam estis retiri?inta kiam la kortego - post la
Batalo de Breitenfeld
(1631; apud
Lepsiko
) - iris al
Halle (Saale)
por renkonti?I kun
Gustavo la 2-a Adolfo
kaj ekintertrakti kun protestantaj dukoj. La re?o volis doni al Werder propran regimenton (li nomumitis kapitano en 1623 de infanteria kompanio anhalta), sed Werder unue rifuzis akcepti ?is la konvinki?o fare de la
sveda
generalo
Johan Baner
. Sekve Werder gvidis inter 1631 kaj 1635 svedan regimenton. Post denova retiri?o li ena?i?is repu?i malkonvena?ojn militajn disde la lando, pro kio li nomumitis subdirektoro princolanda. En 1645 li senditis fare de la landgrafino
Amalie Elisabeth de Hessen-Kassel
al la kortego
brandenburgia
por peri geedzi?on de ?ia filo Vilhelmo kun princino Hedwig Sophie. Post sukcesa perado Werder nomumitis en
Kenigsbergo
sekreta konsiliisto kaj oficiro kaj distriktestro de
Gatersleben
kun salajro alta.
Werder edzi?is en 1618 Dorothea Katharina de Waldow, kun kiu li havis filon Paris kaj kvar frue mortintajn filinojn. Li denove edzi?is post la morto de Dorothea en 1629 al Juliane Ursula de Peblis, fratino de
Georg Hans von Peblis
, kiu anka? membris ?e Fruktodona Societo. La filino de la dua geedzeco balda? mortis.
- Achim Aurnhammer:
Torquato Tasso im deutschen Barock.
Niemeyer, Tubingen 1994,
ISBN 3-484-36513-7
, S. 313?353.
- Ida-Marie Cattani:
Studien zum Tassobild des 17. und 18. Jahrhunderts: Untersuchungen uber die Ubersetzungen des <Befreiten Jerusalem> von D. von dem Werder, J. F. Kopp
. Diss. Fribourg 1941
- Bruna Ceresa:
Diederichs von dem Werder deutsche Ubersetzung von Tassos ?Gerusalemme liberata“.
Zurich 1973 (Dissertation)
- Gerhard Dunnhaupt:
Diederich von dem Werder: Versuch einer Neuwertung seiner Hauptwerke.
Lang, Bern 1973,
ISBN 3-261-01084-3
- Gerhard Dunnhaupt:
Das Eindringen des marinistischen Stils in die deutsche Romanprosa mit Werders ?Dianea“-Ubersetzung.
In:
Studi Germanici.
nuova serie XI.3, 1973, S. 257?272.
- Ingeborg Ulrich:
Torquato Tassos ?Befreites Jerusalem“ in der deutschen Ubersetzung von Diederich von dem Werder und Johann Diederich Gries.
Universitat Bonn, Bonn 1950 (Dissertation).
- Georg Witkowski:
Diederich von dem Werder: Ein Beitrag zur deutschen Literaturgeschichte des 17. Jahrhunderts.
Veit, Leipzig 1887.
- Valentin Konig, u. a.,
Genealogische Adels-Historie
, Band 1, S. 1032,
Digitalisat
Stammbaum
- Blatter fur Literatur, Kunst und Kritik
, Band 3, S. 139ff
Digitalisat
Biographie
- Gerhard Dunnhaupt:
Diederich von dem Werder.
In:
Speer?Zincgref. Die Register.
Hiersemann, Stuttgart 1993,
ISBN 3-7772-9305-9
(Personalbibliographien zu den Drucken des Barock, Bd. 6), S. 4251?4267.
- ↑
Proksimuma traduko:
Multas la grajnoj en la granatoj / kiuj ta?gas por la fruktoj de la societo eble / la? tio mi nomi?is multgrajna. / Mia tasko estas montri la veran kernon de lingvo. / Mi germanigis e? Jerusalemon liberigitan / kaj popularigis per ?i nian germanan lingvon.
