Αγαν?κτηση (θεολογ?α)

Η αγαν?κτηση ε?ναι ?να γενικ? συνα?σθημα δυσφορ?α?, που προκαλε?ται απ? την πεπο?θηση ?τι ?να ?τομο, ? ?να σ?νολο ατ?μων, ? μ?α ιδεολογ?α ? μ?α πρ?ξη προσβ?λλει καταφ?ρω? (αδ?κω? και αναιτ?ω?) κ?ποιον ? κ?ποιου? (βλ. righteous indignation). Η αγαν?κτηση μπορε? να προκληθε? για δι?φορου? λ?γου?: ψυχολογικο??, ηθικο??, κοινωνικο??, οικογενειακο??, θρησκευτικο?? κ.λπ. Για παρ?δειγμα, ο ?γιο? Ιω?ννη? ο Χρυσ?στομο? ^[1] προτρ?πει οι ?νδρε? να μην αγανακτο?ν κατ? των συζ?γων του?. Ομο?ω?, οι Αρχα?οι ?λληνε? παρ?γγειλαν στα παιδι? να υποφ?ρουν την πατρικ? και τη μητρικ? γα?δουρι?, χωρ?? να αγανακτο?ν ^[2].

Στα θρησκευτικ? κε?μενα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην Αγ?α Γραφ? αναφ?ρονται περιπτ?σει? φιλοδ?καιων ανθρ?πων που αγαν?κτησαν για τι? κοινωνικ?? αδικ?ε?, για την παρ?βαση ηθικ?ν Αρχ?ν και για την περιφρ?νηση θρησκευτικ?ν εντολ?ν ^[3].

Η ≪ιερ?≫ (θρησκευτικ?) αγαν?κτηση δημιουργε?ται, ?ταν λ.χ. ?να? ? πολλο? (ο Μωυσ?? , ο προφ?τη? Ηλ?α? , ο Ιω?ννη? ο Πρ?δρομο? , ο Χριστ?? , οι μαθητ?? το? Χριστο?, ο Αρχισυν?γωγο?, οι Αρχιερε?? και οι Γραμματε??, ο απ?στολο? Πα?λο? , ?γιο? Νικ?λαο? κ.?.) βλ?πουν (σκανδαλιζ?μενοι) κ?ποιον ? κ?ποιου? συνανθρ?που? του? (λα?κο?? ? κληρικο??) να απομακρ?νονται ? να στρ?φονται ―αντικειμενικ?? ? υποκειμενικ??― κατ? το? Θεο? ? το? Ν?μου Του ^[4], αν και οι τελευτα?οι ?χουν υπερβαλλ?ντω? ελεηθε? απ? Αυτ?ν .

Ο φιλ?σοφο? και ψυχολ?γο? Φ?λιπ Λερ? (1898-1972) δι?κρινε τον θυμ? απ? την αγαν?κτηση ? την οργ?. Η αγαν?κτηση ξεσπ?, ?ταν απ? πολ? χρ?νο συσσωρε?ονται απωθημ?νε? μαται?σει? (ορμ?ν, αναγκ?ν, αξι?ν κ.λπ.). Βλ?πουμε, μ?λιστα, ?τι οι ?γιοι που χαρακτηρ?ζονταν κατ’ εξοχ?ν για την πρα?τητ? του? (Μωυσ??, προφ?τη? Ηλ?α?, ?γ. Νικ?λαο? κ.?.), αυτο?, απ? ιερ? αγαν?κτηση, εξερρ?γησαν ψυχολογικ?? και ?φθασαν μ?χρι και αυτ?? τ?? σωματικ?? β?α?.

Ω? Χριστιανο?, συμβουλε?ει ο ?γιο? Ισ?δωρο? ο Πηλουσι?τη?, ?πω? και ο ?γιο? Κοσμ?? ο Αιτωλ?? , δεν θα πρ?πει να αγανακτο?με, ?ταν αδικο?μαστε εμε?? οι ?διοι, αλλ’ ?ταν υβρ?ζεται ο Θε??· και π?λι, ?μω?, χωρ?? να θυμ?νουμε ^[5]. Γιατ? μ?α εξωφρενικ? αγαν?κτηση, ακ?μα και για χ?ρη το? Θεο?, δεν ευχαριστε? τον ?διο τον Θε? ^[6]^[7]:

≪

ανθρ?που κατεξαν?στασθαι ουκ οφε?λει?, ου μ?λλον ? αγγ?λου. Ο μεν γαρ ?γγελο? τ? φ?σει σο? δι?στηκεν, ?περ ο?τε εγκ?μιον εκε?νου, ο?τε κακ?α γ?νοιτο· ?νθρωπο? δε ανθρ?που ουκ?τι φ?σει, αλλ? προαιρ?σει δι?στηκε· και ?στι και εν ανθρ?ποι? ?γγελο?. ?στε ει κατ’ αγγ?λων μη κατεξαν?στασαι, πολλ? μ?λλον κατ? ανθρ?πων τ?ν εν τ? φ?σει τα?τη γενομ?νων αγγ?λων. Ει γαρ γ?νοιτο εν ανθρ?ποι? εν?ρετο? ο?τω? ω? ?γγελο?, πολ? σου μ?λλον ο?το? με?ζων, ? εκε?νο? εστι.

≫

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

↑ Ει? Γ?νεσιν, MPG 53, 350
↑ Αιλιανο?, Ποικ?λαι Ιστορ?αι, Βιβλ. Θ’, 33
↑ Ματθ. 20, 20-28. 26, 8, Μ?ρκ. 10, 35-45. 14, 4
↑ Ματθ. 21, 15, Μ?ρκ. 10, 14, Λουκ. 13, 14, Ιω. 2, 15, Β’ Κορ. 7, 11
↑ Μ. Βασιλε?ου, MPG 31, 1129
↑ Ιω. Χρυσ., Ει? Ματθ., MPG 57, 37
↑ Ιω. Χρυσ., Ει? Εφ., MPG 62, 77

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τσιτσ?γκο? Σ. Κ., ≪Αγαν?κτηση≫, Μεγ?λη Ορθ?δοξη Χριστιανικ? Εγκυκλοπα?δεια, τ. Α’, σ. 71-72,
Αβο?ρη? Σ. Ν., ≪Αγαν?κτησι?≫, ΘΗΕ 1 (1962) 124-125, Lersch P., Aufbau der Person, Munchen: J. Ambrosius Barth, 1951, 1956.

[1] Ει? Γ?νεσιν, MPG 53, 350

[2] Αιλιανο?, Ποικ?λαι Ιστορ?αι, Βιβλ. Θ’, 33

[3] Ματθ. 20, 20-28. 26, 8, Μ?ρκ. 10, 35-45. 14, 4

[4] Ματθ. 21, 15, Μ?ρκ. 10, 14, Λουκ. 13, 14, Ιω. 2, 15, Β’ Κορ. 7, 11

[5] Μ. Βασιλε?ου, MPG 31, 1129

[6] Ιω. Χρυσ., Ει? Ματθ., MPG 57, 37

[7] Ιω. Χρυσ., Ει? Εφ., MPG 62, 77

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]