Ф?л?п II
(
па-г?шпанску
:
Felipe II de Espana
;
па-партугальску
:
Filipe I
; 21 тра?ня 1527 ? 13 верасьня 1598) ? з 1556 году ? да сваёй сьмерц? бы? каралём Г?шпан?? ? Нэапалю. З 1556 ? да 1581 году ён таксама бы? Гаспадаром Сямнаццац? Прав?нцыя? (асобна кожнай з прав?нцыя?, як?я складал? Н?дэрлянды, у якасьц? герцага альбо графа). У 1554?1558 гадах ён бы? каралём-консартам у
Ангельшчыне
як муж
Мары? I
, якая ?вайшла ? старонк? ангельскай г?сторы? пад мянушкай
крывавай
за свой вая?н?чы катал?цызм. У 1580 годзе па сьмерц? свайго дзядзьк?, пасьля непрацяглай барацьбы, Ф?л?п станов?цца Ф?л?пам I, каралём Партугал??, так?м чынам далучы?шы
Партугал?ю
, зь яе заморскай ?мпэрыяй ды моцным ваенна-марск?м флётам, да ?ладаньня? гаспадаро? Г?шпан??. З 1554 да 1556 году Ф?л?п ме? тытул караля
Чыл?
.
Ф?л?п ста? адной з самых супярэчл?вых постаця? г?шпанскай ? э?рапейскай г?сторы? з-за сваёй неадназначнай рол? ? катал?цкай рэакцы? на рух
рэл?г?йнай рэфармацы?
?
Э?ропе
, канфл?кце з
Атаманскай Портай
?
Ангельшчынай
? стварэньня атмасфэры рэл?г?йнай нецярпл?васьц? ? самой Г?шпан??, якая прывяла да выгнаньня
марыска?
з
Гранады
, што прывяло да эканам?чнага заняпаду по?дня кра?ны.
Неадназначна ? роля Ф?л?па ? будучым заняпадзе г?шпанскай эканом?к?. Кал? Ф?л?п ста? каралём, па адрачэньн? свайго бацьк?
Карла V
у 1556 годзе ён атрыма? 36 м?льёна? дуката? до?гу ? штогадовы дэф?цыт у 1 м?льён дуката?. Нягледзячы на гэта Ф?л?п праводз?? вельм? акты?ную замежную пал?тыку ? ?дзельн?ча? у шматл?к?х узброенных канфл?ктах свайго часу, што некальк? разо? руйнавала ф?нансы кра?ны, якая мус?ла абвяшчаць банкруцтва карале?скага скарбу, упершыню зраб??шы гэта ? 1557 годзе. Ф?л?п бы? вял?к?м прых?льн?кам а?цаводзтва, што прывяло да занядбаньня вырошчваньня збожжавых культура?. Ужо ? 1560-я гг. Г?шпан?я вымушаная была ?мпартаваць збожжа ? ?ншыя прадукты харчаваньня. Падаткаабкладаньне абыходз?ла шляхецтва ?, у асно?ным, прыпадала на тыя групы грамадзтва, як?я был? занятыя ? гандл? альбо вытворчасьц?. Нягледзячы на гэта трэба дадаць, што шляхецтва раб?ла плацяжы на карысьць
Царквы
, якая ? сваю чаргу раб?ла плацяжы ? карале?ск? скарб, што было ?згоднена з
Папам Рымск?м
, ? раб?лася рэгулярна.
Прыток кашто?ных мэтала? з амэрыканск?х калён?я?, расходы караля на войны ? рост колькасьц? насельн?цтва у сукупнасьц? з ?нфляцыйным? працэсам?, як?я адбывал?ся па ?сёй Э?ропе ? XVI стагодзьдз?, справакавал? пяц?кратнае падвышэньне кошта? у Г?шпан??. З прычыны ?нфляцы? ? вял?кага падатковага ц?ску вытворчасьць кра?ны прыйшла ? занядбаньне, ? земл? Ф?л?па ?сё болей ? болей залежыл? ад ?мпарту прадукта? вытворчасьц? зь ?ншых кра?на? ? прытоку золата ? срэбра з Амэрык?. Вузкая падатковая база Кастыл?? ? Н?дэрлянда? не прадаста?лял? дастатковых дахода?, як?я б дал? магчымасьць Ф?л?пу ф?нансаваць свае вайсковыя выправы. З гэтай прычыны ён мус?? раб?ць займы ? банк?ра?
Гену?
ды
А?гсбурга
. У вын?ку на прыканцы яго караляваньня 40% карале?ск?х дахода? ?шл? на выплаты працэнта? па займам.
Ад 1541 году, кал? бацька Ф?л?па,
?мпэратар Карл V
, пацярпе? моцныя страты ад турка?, н?водная э?рапейская хрысьц?янская кра?на не магла рашыцца на прамое супрацьстаяньне турэцкай агрэс??, тым самым парадз??шы м?т пра ≪вайсковую непераможнасьц≫ аттаманск?х войска?. Ад пачатку свайго караляваньня Ф?л?п бы? занепако?ны ростам вайсковай моцы
Аттаманскай Турцы?
?
М?жземнамор’?
. ? кал? ? 1558 годзе турэцк? флёт пад камандаваньнем
П?яле Пашы
захап??
Балеарск?я выспы
? зраб?? апусташальныя рэйды на саму Г?шпан?ю, Ф?л?п зьвярну?ся з закл?кам да
папы рымскага
? ?ншых э?рапейск?х дзяржа? пакласьц? канец пагрозе ад
Аттаманскай Порты
.
Намаганьням? Ф?л?па ? 1560 годзе была ?творана
Сьвятая Л?га
, якая складалася з самой Г?шпан??,
Папскай дзяржавы
,
Вэнэцыянскай рэспубл?к?
,
Генуэзскай рэспубл?к?
,
герцагствам Савойск?м
?
Мальтыйск?х рыцара?
.
Да 1571 году барацьба пам?ж асманам? ? Л?гай ?шла зь пераменным посьпехам, аднак 1571-ы ?бачы? рашучую перамену посьпеху ? барацьбе на карысьць хрысьц?яна? у
б?тве пры Лепанта
, падчас якой хрысьц?янск? флёт пад камандаваньнем
Дона Хуана А?стрыйскага
амаль по?насьцю зьн?шчы? увесь флёт Аттаманскай Порты.
Барацьба завяршылася м?рнай дамовай падп?санай у 1585 годзе. Аднак, пагроза панаваньня турка? у М?жземнамор’? была зьн?шчана яшчэ ? 1571 годзе пры Лепанта.
Сямнаццаць прав?нцыя?, як?я ? XVI стагодзьдз? складал?
Н?дэрлянды
, был? пэрл?най уладаньня? Ф?л?па II. Эканам?чна разьв?тыя, урбан?заваныя прав?нцыя прынос?л? карале?скаму скарбу даходы ро?ныя паступленьням з амэрыканск?х калён?я? Кастыл??.
Зь цягам часу патрабаваньн? дадатковых дахода? прывял? да глыбокай непапулярнасьц? караля, якая ? 1572 годзе выл?лася ? адкрытае ?зброенае супрацьстаяньне пам?ж
Генэральным? Станам?
прав?нцыя?, войск? як?х узначал??
??лем Ма?кл?вы, прынц Аранск?
, ? каронай, якая ? адказ на адмову ф?нансаваньня, ?мкнулася ?сталяваць больш шчыльны кантроль над сва?м? па?ночным? ?ладаньням?.
У дадатак да ф?скальных спрэчак трэба дадаць посьпех?
Рэл?г?йнай рэфармацы?
, як?я прывял? ? 1566 годзе да хваляваньня?, як?я мел? сваёй мэтай рэформу царквы, ? прымус?л? Ф?л?па II паслаць на дапамогу г?шпанскай адм?н?страцы? ? прав?нцыях
герцага Альба
з 10 000 войскам, якое ?вайшло ?
Брусэль
22 жн??ня 1567 году.
Канфл?кт ? Н?дэрляндах, як? цягну?ся ?сё Ф?л?пава жыцьцё, патрабава? шмат выс?лка? як ф?зычных так ? фанансавых. Паглыбленьне канфл?кту прывяло да таго, што
Генэральныя Станы
прав?нцыя?, як?я ? 1579 годзе аб’яднал?ся паводле ?мова?
Утрэхцкай ун??
, прынял?
Акт Адступленьня
пазбав??шы Ф?л?па сувэрэн?тэта над прав?нцыям?.
Пасьля забойства
прынца Аранскага
, па замове Ф?л?па, у 1584 годзе, ? вайну пам?ж Н?дэрляндам? ды Г?шпан?яй упершыню адкрыта ?мешваецца пратэстанцкая
Ангельшчына
у вын?ку амаль бесперапыннага пагаршэньня стасунка? на рэл?г?йнай ? гандлёвай глебе, а таксама па прычыне жаданьня падтрымаць пратэстанта? супраць ≪прыгнёту пап?зму≫. Вайна з Ангельшчынай цягнулася да 1604 году, падчас якой Г?шпан?я пацярпела найгоршую марскую паразу за ?сё жыцьцё Ф?л?па падчас экспэдыцы?
Непераможнай Армады
.
У 1578 годзе
Сэбаштыяну
, кароль Партугал?? заг?ну? падчас катастраф?чнай вайсковай выправы супраць
Марока
. Разам, зь яго сьмерцю скончылася прамая мужчынская л?н?я карале?скай дынасты?. Ф?л?п заяв?? аб сва?х правах на партугальск? трон абап?раючыся на спадчынныя правы сваёй мац?
?забэлы
, якая да замужства з бацькам Ф?л?па
?мпэратарам Карлам V
мела тытул ?нфанты Партугал??.
Да сьмерц? сваёй мац? Ф?л?п у асно?ным разма?ля?
па-партугальску
. У 1581 годзе ён бы? прызнаны каралём Партугал?? Картэсам? ? Тамары. Партугал?я ? Г?шпан?я су?снавал? ? якасьц? асобных карале?ства? ва ?мовах асаб?стай ун?? на працягу 60 гадо?.
У часы каранаваньня Ф?л?па Г?шпан?я дасягнула п?ку сваёй магутнасьц?. Ф?л?пава замежная пал?тыка, якая прывяла да некальк?х война? ? вел?зарных выс?лка?, здрыйнавал? ф?нансы кра?ны ? прывял? эканом?ку да глыбокага крыз?су, як?, у сваю чаргу, прывё? Г?шпан?ю да заняпаду ? другой палове XVII стагодзьдзя. Вая?н?чы катал?цызм ? рэл?г?йная нецярпл?васьць, якую практыкава? Ф?л?п, прымус?л? сотн? тысяча? людзей пераехаць з Г?шпан?? ? ?ншыя кра?ны сьвету, тым пазбав??шы яе вял?кай частк? людзк?х рэсурса?.
?нкв?зыцыя
, якую Ф?л?п горача падтрымл?ва?, стала на шляху ?нтэлектуяльнага разьв?цьця кра?ны.
Нягледзячы на амаль по?нае зьн?шчэньне г?шпанскага флёта падчас выправы
Непераможнай Армады
супраць
Ангельшчыны
Ф?л?п пражы? дастаткова до?га, каб зно? убачыць адраджэньне г?шпанскага дам?наваньня на моры ды г?шпанскага гандлю ? Амэрыцы. Г?шпанская культура перажывала пэрыяд роскв?ту.
Зрэшты па крытэрах ? паняцьцях часу караляваньне Ф?л?па нельга назваць ня?дачай. Нягледзячы на бесперапынныя п?рацк?я выправы ангельск?х, галяндзк?х ды француск?х карсара? Ф?л?п здоле? вял?чэзна павял?чыць ?мпарт срэбра ды золату з амэраканск?х калён?я?, ? скончыць пагрозу, якую Э?ропе прадста?ляла
Асманская ?мпэрыя
. Ён таксама здоле? аб’яднаць Г?шпан?ю ? Партугал?ю ? асаб?стую вун?ю, якая працягнулася на 60 гадо?. Яго намаганьн? таксама зраб?л? ?нёсак у справу
Рэл?г?йная контр-рэфармацы?
? ? шмат чым спын?л? распа?сюджваньне
Пратэстантызму
? Па?ночнае Э?ропе.
Ф?л?п II (кароль Г?шпан??)
?
схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?