Bu sahifa o?zbekcha Vikipediya qoidalarining bir qismidir. Unga barcha ishtirokchilar amal qilishi lozim. Bu sahifaga o?zgarishlar kiritishdan avval boshqa foydalanuvchilar bilan maslahatlashish tavsiya etiladi.

Qisqartmalar VP:QK VP:QOIDA VP:KO?RSATMA

O?zbekcha Vikipediyaning maqsadi?? o?zbek tilida aniq va to?g?ri ma?lumot beruvchi ensiklopediya sifatida xizmat qilishdir. Ushbu sahifada foydalanuvchilar O?zbekcha Vikipediya sahifalarini tahrirlayotib amal qilishlari kerak bo?lgan umumiy qoidalar berilgan.

Vikipedia tillar bo?yicha bo?limlarga ajratilganiga qaramasdan, ba?zi qoidalar barcha til bo?limlari uchun majburiydir.

1. Vikipediya?? bu birinchi o?rinda ensiklopediyadir . Uning formatiga to?g?ri kelmaydigan ma?lumotlar Vikimedia fondining boshqa loyihasiga o?tkazilishi yoki umuman o?chirib tashlanishi kerak. Shuningdek Vikipediyaning boshqa ensiklopediyalardan ajratib turadigan bir necha o?ziga xos xususiyatlari mavjuddir. Qarang: Vikipediya nima emas? .

1. Betaraf fikr bildirish
2. Mualliflik huquqlariga rioya qilish

Maqolalarni kiritish va bezash bo?yicha texnik qoidalar, jamoadagi ichki munosabatlar va shunga o?xshash qoidalar har bir bo?lim jamoasi tomonidan o?zaro hal qilinadi.

Ushbu qonun-qoidalar barcha insonlar tomonidan chiqarilgan qoidalar kabi mukammal emas, vaqt o?tishi bilan o?zgarishi mumkin. Qoidalarni o?zgartirish jarayonida barcha ishtirokchilar qatnashishlari mumkin ^[1] . Bu o?rinda shuni e?tiborga olish lozimki, bir tur qonun-qoidalardan ikkinchi turga tez-tez o?tish (sakrash) yaxshilikka olib kelmaydi: mavjud qoidalar juda ko?p foydalanuvchilar tomonidan o?rganib chiqilgan va ular asosida mavjud maqolalar kiritilgan; shuning uchun ushbu qoidalarni o?zgartirish uchun kuchli va aniq asoslar lozim.

Til va uslub [ manbasini tahrirlash ]

Maqolalar adabiy o?zbek tilida , ilmiy uslubda yozilishi lozim. Maqolalar faqat uchinchi shaxs nomidan yozilishi mumkin. Oddiy tildagi va jargondagi so?zlarni qo?llab bo?lmaydi. Maqolalarga imzosini qo?yish va maqolalar ichida o?z fikrini bildirish mumkin emas: buni munozara sahifalarida yoki matn ichida <!-- berkitib --> qilish mumkin.

Xolis mulohaza bilan va obyektiv tarzda yozing [ manbasini tahrirlash ]

Ensiklopediyada har qanday hissiyotlar o?rinsiz. Hamma hodisalarni betaraf nuqtai nazardan ifodalang: agar maqoladagi fikr bahstalab yoki umum qabul qilinmagan bo?lsa, u holda bu fikrga bo?lgan manbani ko?rsatish zarur. Agar qandaydir predmet yoki hodisaga har xil qarashlar mavjud bo?lsa, ularni hammasini maqolada ifodalash maqsadga muvofiq yoki hech bo?lmaganda ularning mavjud ekanligini qayd etish kerak. Ayniqsa, bahstalab maqolalarni xotirjamlik va diqqat bilan tahrirlang.

Maqola strukturasi [ manbasini tahrirlash ]

Maqolalarda bayonotni o?quvchi uchun qulay bo?lgan ketma-ketlikda olib boring.

Maqolalarning ko?pchiligi mustahkam bo?lgan andozaga ega. Shuning uchun, bir maqolani yoza boshlaganingizda, shu mavzuda bo?lgan boshqa maqolalardan andozani ishlating.

Maqola boshida sarlavhada ko?rsatilgan atama ta?rifini keltiring. So?ng, atama haqida ostsarlavhasiz qisqa, umumiy tushunchalarni yozing.

Bayonot ketma-ketligi [ manbasini tahrirlash ]

Maqolalarni quyidagicha yozish kerak:

• umumiydan xususiyga ;
• soddadan murakkabga ;
• muhimligi, mashhurligi, ishonchliligi, hajmi, joylashuvi bo?yicha tartibda ;
• xronologik tartibda ?? tarixiy ma?lumot sifatida;
• mavzu tartibida ?? iyerarxik ro?yxatlar uchun;
• alifbo tartibida , agar boshqa tartiblashlar mos kelmasa.

Xizmatchi sharh va xabarlar [ manbasini tahrirlash ]

Maqola tarkibi haqidagi e?tirozlar yoki sharhlar maqola boshiga qo?yiladi; bunday sharhlarga mualliflik huquqlari buzilgani, vikilashtirish kerakligi, betaraflashtirilishi shartligi va hk. haqidagi andozali xabarlar kiradi. Shuningdek, siz o?zingiz ham maqola boshiga asosiy matndan farqlanuvchi uslubda (masalan, kursivda) biror sharh yozib qo?yishingiz mumkin.

Maqola chalaligi haqidagi ogohlantirishlar, qardosh loyihalardagi tegishli maqolalarga ishoratlar va litsenziya borasidagi sharhlar maqola oxiriga qo?yiladi.

Bevosita ko?rinadigan ishoratlar?? turkum va intervikilar ?? maqolaning asosiy matnidan keyin qo?yiladi va bo?sh satrlar bilan ajratiladi, masalan bunday:

[[Turkum:Vikipediya:Ma?lumot|Qoidalar va ko?rsatmalar]]

Misol [ manbasini tahrirlash ]

(faqat gipotetik)

'''Osiyo''' ? [[dunyoning qit?asi]], [[Yevrosiyo]] materigining sharqiy qismi.

== Geografiyasi ==
Osiyo - dunyoning eng katta qit?asi, to?rt okean bilan yuvilib turadi.

== Aholisi ==
Osiyo ? aholisi eng ko?p bo?lgan qit?a, unda Yer aholisining 50% yashaydi (va hokazo).

== Manbalar ==
{{manbalar}}

== Adabiyotlar ==
* ...

== Havolalar ==
* ...

{{geo-stub}}

{{Osiyo}}


[[Turkum:Osiyo|*]]

Mualliflik huquqlarini hurmat qiling [ manbasini tahrirlash ]

Mualliflik huquqlarini buzmang. Vikipediya?? bu ?GNU Ochiq Dokumentatsiya Litsenziyasi“ ( GNU Free Documentation License )ga muvofiq ommaga havola qilinadigan ochiq ensiklopediya. Mualliflik huquqini buzuvchi materiallarni joylashtirish, bizning asl maqsadimiz bo?lgan hammaga ochiq ensiklopediyani bunyod etishimizga tahdid soladi va yuridik muammolarga olib kelishi mumkin. Batafsilroq Vikipediya:Mualliflik huquqlarida qarang.

Imzolar [ manbasini tahrirlash ]

• Maqolalar ichida o?z imzosini qo?yish mumkin emas , siz tahrirlagan maqolani ko?pgina boshqa teng huquqli muallifdoshlar o?zgartiradi.
• Munozaralarda (shu jumladan, o?z sahifangiz munozarasida) imzo qo?yishingiz shart : bu suhbatni kuzatishni qulaylashtiradi. Esda tutingki, sizning munozarangizni sizdan keyin boshqa odamlar ham o?qiydi, chunki, munozaralarda maqola haqida muhim ma?lumotlar mavjud bo?ladi. Vikipediyaning munozaralar qoidalariga amal qiling.
• Imzoni qo?yish uchun to?rtta tilda belgisini (~~~~)?? yozing, bu ?imzo + sana + vaqt“ bo?ladi yoki uch tildani (~~~) yozing?? bu sana va vaqtsiz shunchaki imzo bo?ladi. Birinchi variantni ishlatish maqsadga muvofiqroq: chunki, aralashib ketgan xabarlarni to?g?ri ketma-ketligini oson tiklash mumkin. Agar siz Vikipediyada ro?yxatdan o?tmagan bo?lsangiz, ismingizni (yoki taxallusingizni ) ko?rsatib o?ting.
• Imzo yozgan gapingizdan keyin qo?yiladi, aslo oldin emas.
• Imzo yuqoridagi matn ma?lum kishi tomonidan ma?lum paytda yozilganini ko?rsatadi. Shuning uchun imzo qo?yilgan matnni tahrirlash mumkin emas (xatto matn muallifiga ham), ayniqsa unga javob berilgan bo?lsa. Agar o?zgarish kiritish baribir lozim bo?lsa, matnning eski variantini ustiga chizilgan holda qoldiring. Buni HTML asbobi bo?lgan <strike> orqali amalga oshirish mumkin.

Mavjud maqolalarni tahrirlang [ manbasini tahrirlash ]

Ko?p hollarda yangi maqolani yaratgandan ko?ra, mavjud maqolani to?g?rilash va to?ldirish foydaliroq, chunki bir nechta o?xshash maqolalardan ko?ra bitta katta maqolani saqlash mantiqan to?g?ri. Agar siz mavjud maqolada terishda yo?l qo?yilgan xato, faktik xato yoki eskirgan ma?lumotlarni ko?rsangiz, darhol tahrirlang. Bu bilan siz hamma bo?lajak o?quvchilarga yordam berasiz.

Bilgan va qiziqqan narsangiz haqida yozing [ manbasini tahrirlash ]

Yangi maqolalarni faqatgina bu maqola kimgadir foydali yoki qiziqarli bo?lishiga ishongan hollaringizda yarating. Va Vikipediyaga qo?shgan hissangizdan qoniqish olishga harakat qiling. Agar siz o?zingiz uncha yaxshi bilmagan mavzudagi maqola ustida ishlayotgan bo?lsangiz, uni o?rganish uchun vaqtingizni sarflang: mavzu bo?yicha bir necha kun adabiyot o?qish kerak bo?lishi mumkin. Bu yo?l bilan siz ko?pgina yangi narsalarni bilib olasiz va yaxshi maqolani yaratasiz.

Agar siz maqolani zerikkaningizdan boshlagan bo?lsangiz, iltimos uni umuman yozmang. Bu sizning vaqt va kuchingizni olib qo?yadi, Vikipediyada esa yana bir tugallanmagan maqola paydo bo?ladi.

Bir-ikki qatordan iborat qisqa maqolalarni yaratmang , chunki ular baribir mazmunsiz deb topilib, o?chirib tashlanadilar .

Shunday hollar bo?ladiki, muallif maqolani tugata olmaydi. Bunda yaxshisi, oxirigacha yozmaguningizcha o?zingizda saqlab qo?yib, tugallanmagan maqolani Vikipediyaga joylashtirmang . Agar siz yozib tugallanmagan maqolani topsangiz unga {{stub}} andozasini qo?shib qo?ying. Bu maqola hali tugallanmaganligini bildiradi. {{stub}} maqola matnidan keyin , kategoriya va interviki-havolalardan oldin qo?yiladi.

Agar maqolada ta?riflanayotgan terminning bir necha ma?nosi bo?lsa, u holda har bir ma?no uchun alohida maqolani yarating, albatta agar hohishingiz bo?lsa. Shuningdek, maqolaning ohirida {{disambig}} belgisini qo?yish maqsadga muvofiq, bu belgi terminning bir necha ma?nosi borligini bildiradi.

Har bir so?z uchun maqolalarni yaratmang [ manbasini tahrirlash ]

Vikipediya lug?at emas . O?zbek tilining har bir so?zi uchun alohida maqolalarni yaratmang. Buning uchun Vikilug?at mavjud. Agar siz so?zlar uchun izoh bermoqchi bo?lsangiz, ularni ma?lum mavzu bo?yicha ro?yxatga yig?ishingiz mumkin. Masalan, ?Tibbiy terminologiya“ yoki ?Kompyuter jargoni“ .

Maqolalarni boshqa tillardan tarjima qiling [ manbasini tahrirlash ]

Ma?lumotlarni boshqa tildagi o?xshash maqoladan oling. Ko?pchilik o?quvchilar uchun bu ingliz tili va rus tillari bo?ladi, ammo Vikipediyada talaygina boshqa tillar ham bor, ulardan qaysidir birini siz tushunishingiz mumkin. Bu chet tilini va Sizni qiziqtirayotgan predmetni mukammalroq o?rganishning bir vaqtdagi imkoniyati. Istalgan holda materialni boshqa tildagi maqola bilan solishtirish ortiqchalik qilmaydi; Sizning maqolangizni boshqa tildagi versiyasida Siz tomondan noaniqliklar topilishi ehtimoldan holi emas. Shuningdek, maqolalarni tarjima qilish yanada to?laroq ensiklopediyani yaratishga yordam beradi.

Havolalardan foydalaning [ manbasini tahrirlash ]

Mavzusi bo?yicha aloqador bo?lgan boshqa maqolalarda va o?z maqolangizga havolalar yarating. Maqolangizning o?zida esa boshqa maqolalarga gipermatnli havolalar yarating, garchi ularning o?zlari hali yaratilmagan bo?lsalar ham .

Mavzu bo?yicha o?zaro aloqador bo?lgan maqolalar bilan o?z maqolangizni bog?lang. Maqolangizning o?zida esa boshqa aloqador maqolalarga bog?lov keltiring (garchi ular hali mavjud bo?lmasa ham). Bu borada bosh sahifadan istalgan maqolaga uch-to?rt qadam bilan yetib borish imkoniyati maqsadga muofiqdir.

O?z maqolangizni Vikipediyaning avvaldan mavjud bo?lgan qaysi bo?limiga joylashtirishingiz qulayroq va foydaliroq bo?lishini hisobga oling. Masalan, siz biror shahar haqida maqola yozmoqchi bo?lsangiz, ?Geografiya“ bo?limiga, qandaydir jonzot haqida bo?lsa ?Biologiya“ bo?limiga kiring va u yerdagi kichik bo?limlar bo?ylab mos qismiga joylashtiring.

Ko?plab gipermatnlardan iborat qisqa matnli maqola, har bir iborani tushintiruvchi, cho?ziluvchan uzun oddiy matnli maqoladan afzal bo?lishi mumkin.

Vikipediyaning boshqa maqolalariga matn ichida (kalit so?z orqali) bog?lov berish, tashqi resurslarga esa maqoladan so?ng bog?lanish (havola) berish zarur.

Ko?p miqdorda kichik maqolalarmi yoki bitta katta? [ manbasini tahrirlash ]

Vikipediya lug?at emas. Shuning uchun bir qatordan iborat o?nta ?maqola“ joylashtirgandan ko?ra, o?n qatordan iborat bitta maqola joylashtirganingiz ma?qul. Agar maqola haddan tashqari ?semirib“ ketsa, undan yangi maqolalarni kurtaklash mumkin. Uzun va to?liq ensiklopedik maqola yaratish mumkin bo?lmagan mavzular bo?yicha alohida maqolalarni yaratmang. Buning o?rniga umumiyroq bo?lgan mavzu maqolasining ichida bo?limni yozing.

Bunday maqola yo?qligiga amin bo?ling [ manbasini tahrirlash ]

Maqolani yaratishdan avval boshqa nom ostida o?xshash maqola yo?qligiga ishonch hosil qiling . Buning uchun qidirish dan foydalaning. Qidirish maydoni har bir sahifada mavjud: odatda u chap tarafda joylashgan.