Calving geschilderd in 1562
Johan Calving
(
AN
Johannes Calvijn
, geboorn
Jehan Cauvin
) (
10 juli
1509
, Noyon -
27 meie
1564
Geneve) wos ne
Franschn
-
Zwitserschn
theoloog binst de
Reformoasje
. Je gof hem zyn noame an en eigen ountwikkelde
christelikke
theologie, et
calvinisme
.
Je zett'hem of teegn 't gezag van 'n
paus
en stichtte in
Geneve
e nieuw burgerlik en kerkelik besteur. J'es bekend gerocht deur zyn ounderwys en zyn geschriftn. J'heit veel kritiek gekreegn omda't 'n den
Spoanschn
theoloog Michael Servet heit loatn executeern up ne vierhoop.
Voorblad van de letste publicoasje van Calvings meesterwerk,
Institutio Christiane Religionis
, de soamnvattienge van zyn theologie
Calving wos geboorn lik
Jean Chauvin
in Noyon in
Picardie
. In
1523
, up zyn veertienste, zound zyn voader hem na d'universiteit van
Parys
. Je studeerd hem of in 1532.
Achter omzwermiengn in 't Fransche arriveerde Calving in 1535 in Bazel. Je leerde doa vo 'n eestn kee de reformateurs Bullinger en Farel kenn.
In 1536 gounk 'n hem goan weunn in Geneve in Zwitserland. Achter dan z'hem doa an de deure hein gezet, es 't 'n goan preekn in Straatsburg van 1538 tout 1541. In da joar hein z'hem were gevroagd in Geneve. J'es doa toun gebleevn tout an zynen dood in 1564.
Calving studeerde rechtn in Orleans en Bourges by styf bekende docentn van de
renaissance
in 't Fransche. In 1532 schreef 'n hem zyn eestn boek
De clementia
(Over de zachtmoedigheid). Da wos en commentoar up en klassiek prozawerk van
Seneca
.
En deel van zyn upleidienge goenk over nieuwe
humanistische
methodes vo exegese (bybelverkloarienge) woa da historische analyse van brontekstn centroal stound, en da wos vernieuwend vo dienen tyd. Zyn rechterlikke en exegetische upleidienge wos van groot belang want Calving paste die methodes ook toe up d'
Hillige Schrifte
. Je prikte en ounderwees 't gene da 'n
Bybel
volgens hem wilde zeggn.
Je wos hem goed up d'hogte van de geschriftn van de vroege kerkvoaders en van de middeleeuwsche ounderwyzers. Binst da reformateurs lik
Jan Hus
en
Maarten Luther
nieuwe bewegiengn begostn, zorgde Calving vo de synthese van die bewegiengn volgens zyn eigen interpretoasje van 'n Bybel.
In 1536 gof 'n hem zyn meesterwerk uut: de
Institutio Religionis Christianae
(in 't Vlams: Ounderwys in 't christelik geloof). In dienen boek beschreef Calving zyn visie up de christelikke leer. Vo de reiste van zyn leevn es Calving zynen boek bluuvn anvulln. In 1559, vuuf joarn vo zynen dood, heit 'n hem zynen boek vo 'n letstn kee uutgebroch.
Calving es dikkers g'associeerd mei de leer over voorbestemmienge (predestinoasje). Calving peinsde dan de mienschn nie in stoat woarn vo hunder te verantwoorn tegenover
God
. Doarom gounk 'n hem d'r van uut da God van te voorn heit vastegeleid wien dat er es uutverkoorn en wien niet (uutverkieziengsleer).