| Bai vi?t ho?c đo?n nay
c?n ng??i am hi?u v? ch? đ? nay tr? giup bien t?p m? r?ng ho?c c?i thi?n
.
B?n co th? giup
c?i thi?n trang nay
n?u co th?. Xem
trang th?o lu?n
đ? bi?t them chi ti?t.
|
Tu?i tr?
la m?t kho?ng
th?i gian
trong cu?c s?ng n?m gi?a
th?i th? ?u
va
th?i tr??ng thanh
.
[1]
[2]
No g?n li?n v?i v? ngoai, s? t??i m?i, s?c s?ng, tinh th?n, v.v., đ?c tr?ng c?a m?t ng??i tr?.
[3]
Khong co đ? tu?i c? th? nao xac đ?nh th?i gian c?a tu?i tr?, c?ng khong co cac ho?t đ?ng c? th? nao đanh d?u s? k?t thuc c?a tu?i tr?.
[4]
Tu?i tr?
la th?i gian đ?nh hinh s? đ?c l?p c?a m?t ca nhan. S? đ?nh hinh nay ph? thu?c vao b?i c?nh
v?n hoa
va m?t moi tr??ng nh?t đ?nh. S? đ?c l?p c?a m?t ng??i tr? la m?c đ? ph? thu?c c?a h? d?a vao gia đinh v? m?t tai chinh va c?m xuc, m?c đ? tr??ng thanh.
[4]
Thu?t ng? va đ?nh ngh?a
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Top:
Students
of a U.S.
university
do an outdoor class, where they discuss topics while walking.
Bottom:
Women's Volleyball team of a US university.
Tren kh?p
th? gi?i
, cac
thu?t ng?
ti?ng Anh
youth, adolescent, teenager, kid
, va
young person,...
đ??c thay th? cho nhau, va th??ng co ngh?a gi?ng nhau,
[5]
nh?ng đoi khi đ??c phan bi?t.
Youth
co th? la th?i gian cu?c s?ng khi m?t ng??i con tr?. Th?i gian nay bao g?m
th?i th? ?u
va kho?ng th?i gian n?m gi?a th? ?u v?i
tu?i tr??ng thanh
.
[6]
[7]
đ?i v?i m?t s? m?c đich s? d?ng, ch?ng h?n nh? th?ng ke vi?c lam,
youth
đoi khi c?ng đ? c?p đ?n cac ca nhan trong đ? tu?i t? 14 đ?n 21.
[8]
Adolescence
thi l?i dung đ? ch? m?t đ? tu?i c? th? trong m?t giai đo?n
phat tri?n
c? th? trong cu?c s?ng c?a m?t ng??i, khong gi?ng nh?
youth
la m?t ph?m tru xa h?i.
[4]
Lien H?p Qu?c
đ?nh ngh?a
tu?i tr? (
thanh nien
)
la nh?ng ng??i trong đ? tu?i t? 15 đ?n 24 v?i t?t c? cac s? li?u th?ng ke c?a Lien H?p Qu?c d?a tren ph?m vi nay, Lien H?p Qu?c tuyen b? giao d?c la ngu?n đ? th?ng ke.
Lien H?p Qu?c
c?ng cong nh?n r?ng đi?u nay thay đ?i ma khong ?nh h??ng đ?n cac nhom tu?i khac đ??c li?t ke b?i cac qu?c gia thanh vien la 18-30 tu?i. M?t s? khac bi?t h?u ich trong chinh Lien H?p Qu?c co th? đ??c t?o ra gi?a thanh thi?u nien (t?c la nh?ng ng??i trong đ? tu?i t? 13 đ?n 19) va thanh nien (nh?ng ng??i trong đ? tu?i t? 18 đ?n 32). Trong khi tim cach ap đ?t m?t s? th?ng nh?t đ?i v?i cac ph??ng phap th?ng ke, chinh Lien H?p Qu?c nh?n th?c đ??c mau thu?n gi?a cac ph??ng phap trong cac đ?o lu?t rieng c?a minh. Do đo theo đ?nh ngh?a đ? tu?i 15-24 (đ??c gi?i thi?u n?m 1981), tr? em đ??c đ?nh ngh?a la nh?ng tr? d??i 14 tu?i trong khi theo Cong ??c v?
Quy?n tr? em
n?m 1979, nh?ng tr? d??i 18 tu?i đ??c coi la tr? em.
[9]
Lien H?p Qu?c c?ng tuyen b? r?ng h? nh?n th?c đ??c r?ng m?t s? đ?nh ngh?a t?n t?i cho
thanh thi?u nien trong cac th?c th? c?a Lien H?p Qu?c
nh? Moi tr??ng s?ng c?a Thanh nien đ?a ra đ? tu?i 15-32 va
Hi?n ch??ng
Thanh nien
Chau Phi
đ?a ra đ? tu?i 15-35.
M?c du lien k?t v?i cac qua trinh
sinh h?c
c?a s? phat tri?n va
lao hoa
,
tu?i tr?
c?ng đ??c đ?nh ngh?a la m?t v? tri xa h?i ph?n anh y ngh?a c?a cac n?n
v?n hoa
va xa h?i khac nhau danh cho cac ca nhan gi?a
th?i th? ?u
va
tu?i tr??ng thanh
. B?n than thu?t ng? nay khi đ??c đ? c?p theo cach th?c v? tri xa h?i, co th? m? h? khi ap d?ng cho m?t ng??i ? đ? tu?i l?n h?n v?i v? tri xa h?i r?t th?p; co kh? n?ng khi v?n ph? thu?c vao ng??i giam h? c?a h?.
[10]
Cac h?c gi? cho r?ng cac đ?nh ngh?a d?a tren tu?i tac khong nh?t quan gi?a cac n?n v?n hoa ho?c th?i đ?i va do đo chinh xac h?n la t?p trung vao cac qua trinh xa h?i trong qua trinh chuy?n sang đ?c l?p tr??ng thanh đ? xac đ?nh tu?i tr?.
[11]
Tu?i tr? la giai đo?n xay d?ng khai ni?m v? b?n than. Khai ni?m b?n than c?a tu?i tr? b? ?nh h??ng b?i cac bi?n s? nh? đ?ng nghi?p, l?i s?ng, gi?i tinh va v?n hoa.
[12]
đo la th?i gian c?a cu?c s?ng c?a m?t ng??i khi s? l?a ch?n c?a h? co nhi?u kh? n?ng ?nh h??ng đ?n t??ng lai c?a h?.
[13]
? ph?n l?n chau Phi c?n Sahara, thu?t ng? "tu?i tr?" co lien quan đ?n nh?ng ng??i đan ong tr? t? 15 đ?n 30 ho?c 35 tu?i. Thanh nien ? Nigeria bao g?m t?t c? cac thanh vien c?a C?ng hoa Lien bang Nigeria ? đ? tu?i 18-35.
[14]
Nhi?u co gai chau Phi tr?i nghi?m tu?i tr? nh? m?t s? xen k? ng?n ng?i gi?a luc b?t đ?u
d?y thi
va
k?t hon
va
lam m?
. Nh?ng ? cac khu v?c thanh th?, ph? n? ngheo th??ng đ??c coi la co tu?i tr? lau h?n nhi?u, ngay c? khi h? sinh con ngoai hon nhan. Thay đ?i v? m?t v?n hoa, cac cong trinh gi?i tinh c?a thanh nien ? Chau M? Latinh va đong Nam A khac v?i ? chau Phi c?n Sahara. ? Vi?t Nam, quan ni?m ph? bi?n v? gi?i tr? c?a nh?ng cong trinh xa h?i chinh tr? cho c? hai gi?i trong đ? tu?i t? 15 đ?n 35.
[15]
T?i
Brazil
, thu?t ng?
gi?i tr?
ch? nh?ng ng??i thu?c c? hai gi?i tinh t? 15 đ?n 29 tu?i. Khung tu?i nay ph?n anh ?nh h??ng đ?i v?i lu?t phap Brazil c?a cac t? ch?c qu?c t? nh?
T? ch?c Y t? Th? gi?i
(WHO). No c?ng đ??c đ?nh hinh b?i khai ni?m thanh thi?u nien đa b??c vao cu?c s?ng hang ngay ? Brazil thong qua m?t bai di?n v?n v? quy?n tr? em.
[15]
T? ch?c lien chinh ph?
T? ch?c H?p tac va Phat tri?n Kinh t?
đ?nh ngh?a
tu?i tr?
la "nh?ng ng??i t? 15 đ?n 29 tu?i".
[16]
[17]
Ngay 12 thang 8 đ??c Lien H?p Qu?c tuyen b? la
Ngay Qu?c t? Gi?i tr?
.
T?i Vi?t Nam, theo Lu?t Thanh nien 2005, thanh nien đ??c quy đ?nh la cong dan Vi?t Nam t? đ? 16 tu?i đ?n 30 tu?i.
[18]
T?i đ?c, quy đ?nh thanh nien (
junge Volljahrige
) la "ng??i 18 nh?ng ch?a 27 tu?i", thi?u nien (
Jugendliche
) la "ng??i 14 nh?ng ch?a đ? 18 tu?i".
[19]
Quy?n tr? em
bao g?m t?t c? cac quy?n thu?c v? tr? em. Khi l?n len, h? đ??c c?p cac quy?n m?i (nh? b? phi?u, đ?ng y, lai xe, v.v.) va cac ngh?a v? (trach nhi?m hinh s?, v.v.). Co nh?ng gi?i h?n
t?i thi?u
khac nhau v? đ? tu?i ma thanh thi?u nien khong đ??c t? do, đ?c l?p ho?c co th?m quy?n v? m?t phap ly đ? đ?a ra m?t s? quy?t đ?nh ho?c hanh đ?ng. M?t s? gi?i h?n nay la
tu?i b?u c?
,
tu?i ?ng c?
,
tu?i đ?ng y
,
tu?i tr??ng thanh
,
tu?i ch?u trach nhi?m hinh s?
,
tu?i u?ng r??u
,
tu?i lai xe
, v.v. Sau khi tu?i tr? đ?t đ?n nh?ng gi?i h?n nay, h? đ??c t? do b?u c?,
quan h? tinh d?c
, mua ho?c tieu th? đ? u?ng co c?n ho?c lai
xe o to
, v.v.
Tu?i b?u c? la đ? tu?i t?i thi?u đ??c thi?t l?p theo lu?t ma m?t ng??i ph?i đ?t đ??c đ? đ? đi?u ki?n
b? phi?u trong m?t cu?c b?u c? cong khai
. Thong th??ng, đ? tu?i đ??c đ?t ? m?c 18 tu?i; tuy nhien, đ? tu?i th?p nh?t la 16 va cao nh?t la 21 t?n t?i (xem danh sach ben d??i). Cac nghien c?u cho th?y 21% trong s? t?t c? nh?ng ng??i 18 tu?i co kinh nghi?m b? phi?u. đay la m?t quy?n quan tr?ng vi b?ng cach b? phi?u, h? co th? h? tr? chinh tr? do chinh h? l?a ch?n va khong ch? b?i nh?ng ng??i thu?c th? h? c?.
Tu?i ?ng c?
la đ? tu?i t?i thi?u ma m?t ng??i co th? đ? đi?u ki?n h?p phap đ? n?m gi? m?t s? v?n phong chinh ph? đ??c b?u. Trong nhi?u tr??ng h?p, no c?ng xac đ?nh đ? tu?i ma m?t ng??i co th? đ? đi?u ki?n tham gia cu?c b?u c? ho?c đ??c đ? c?.
đ? tu?i đ?ng y la đ? tu?i ma m?t ng??i đ??c coi la co th?m quy?n v? m?t phap ly đ? đ?ng y v?i
cac hanh vi tinh d?c
, va do đo la đ? tu?i t?i thi?u c?a m?t ng??i ma đ??c phep tham gia ho?t đ?ng tinh d?c v?i ng??i khac m?t cach h?p phap. Khia c?nh phan bi?t đ? tu?i c?a lu?t đ?ng y la ng??i d??i đ? tu?i t?i thi?u đ??c coi la n?n nhan va b?n tinh c?a h? la ng??i ph?m t?i.
B?o v? tr? nh? la m?t hinh th?c bao ch?a đ??c g?i la cai c? đ? cac
b? cao
n?m trong đ?nh ngh?a c?a "tr? nh?" đ??c mi?n tr? kh?i trach nhi?m
hinh s?
đ?i v?i hanh đ?ng c?a h?, n?u t?i th?i đi?m thich h?p, h? ch?a đ?n
tu?i ch?u trach nhi?m hinh s?
. đi?u nay ng? y r?ng tr? em thi?u s? phan xet đi kem v?i tu?i tac va kinh nghi?m đ? ph?i ch?u trach nhi?m hinh s?. Sau khi đ?t đ?n đ? tu?i ban đ?u, co th? co cac m?c trach nhi?m đ??c quy đ?nh theo đ? tu?i va lo?i vi ph?m.
Tu?i cho phep u?ng r??u
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
đ? tu?i u?ng
r??u
h?p phap la đ? tu?i ma m?t ng??i co th? tieu th? ho?c mua
đ? u?ng co c?n
. Nh?ng lu?t nay bao g?m m?t lo?t cac v?n đ? va hanh vi, neu ro r??u co th? đ??c u?ng khi nao va ? đau. N?ng đ? r??u t?i thi?u co th? đ??c tieu th? h?p phap co th? khac v?i n?ng đ? r??u co th? mua ? m?t s? qu?c gia. Cac lu?t nay khac nhau gi?a cac qu?c gia khac nhau va nhi?u lu?t co mi?n tr? ho?c hoan c?nh đ?c bi?t. H?u h?t cac lu?t ch? ap d?ng cho vi?c u?ng r??u ? n?i cong c?ng, trong đo vi?c tieu th? r??u t?i nha h?u h?t khong đ??c ki?m soat (ngo?i l? la V??ng qu?c Anh, n?i co đ? tu?i h?p phap t?i thi?u la 5 tu?i đ?i v?i tieu dung co giam sat ? nh?ng n?i rieng t?). M?t s? qu?c gia c?ng co gi?i h?n đ? tu?i khac nhau đ?i v?i cac lo?i đ? u?ng co c?n khac nhau.
[20]
Tu?i lai xe la đ? tu?i ma m?t ng??i co th? xin
gi?y phep lai xe
. Cac qu?c gia co đ? tu?i lai xe th?p nh?t (d??i 17) la Uc, Canada, El Salvador, Iceland, Israel, Estonia, Macedonia, Malaysia, New Zealand, Na Uy, Philippines, Nga, ? R?p Saudi, Slovenia, Th?y đi?n, V??ng qu?c Anh (đ?i l?c) va Hoa K?. T?nh bang Canada c?a Canada va m?t s? ti?u bang c?a Hoa K? cho phep tu?i lai xe th?p đ?n 14 tu?i.
Nigeria
co tu?i lai xe t?i thi?u cao nh?t th? gi?i ? tu?i 23. ? ?n đ?, tu?i lai xe h?p phap la 18.
- ^
"Youth"
.
Macmillan Dictionary
. Macmillan Publishers Limited. Truy c?p 2013-8-15.
- ^
“Youth”
.
Merriam-Webster
. Truy c?p ngay 6 thang 11 n?m 2012
.
- ^
“Youth”
. Dictionary.com
. Truy c?p ngay 6 thang 11 n?m 2012
.
- ^
a
b
c
Furlong, Andy (2013).
Youth Studies: An Introduction
. USA: Routledge. tr. 2?3.
ISBN
978-0-415-56476-2
.
- ^
Konopka, Gisela. (1973)
"Requirements for Healthy Development of Adolescent Youth"
,
Adolescence
.
8
(31), p. 24.
- ^
“Youth dictionary definition ? youth defined”
.
- ^
Webster's New World Dictionary.
- ^
Altschuler, D.; Strangler, G.; Berkley, K.; Burton, L. (2009);
"Supporting Youth in Transition to Adulthood: Lessons Learned from Child Welfare and Juvenile Justice"
L?u tr?
2012-09-16 t?i
Wayback Machine
. Center for Juvenile Justice Reform.
- ^
Furlong, Andy (2013).
Youth Studies: An Introduction
. USA: Routledge. tr. 3?4.
ISBN
978-0-415-56476-2
.
- ^
Furlong, Andy (2011).
Youth Studies: An Introduction
. New York: Routledge.
ISBN
978-0415564793
.
- ^
Tyyska, Vappu (2005). “Conceptualizing and Theorizing Youth: Global Perspectives”.
Contemporary Youth Research: Local Expressions and Global Connections
. London: Ashgate Books. tr. 3.
ISBN
0-7546-4161-9
.
- ^
Thomas, A. (2003) "Psychology of Adolescents",
Self-Concept, Weight Issues and Body Image in Children and Adolescents
, p. 88.
- ^
Wing, John, Jr. "Youth."
Windsor Review: A Journal of the Arts
45.1 (2012): 9+. Academic OneFile. Web. 24 Oct. 2012.
- ^
“Nigeria 2009 National Youth Policy”
(PDF)
.
B?n g?c
(PDF)
l?u tr? ngay 29 thang 4 n?m 2023
. Truy c?p ngay 18 thang 8 n?m 2019
.
- ^
a
b
Dalsgaard, Anne Line Hansen, Karen Tranberg. "Youth and the City in the Global South" In Tracking Globalization. Bloomington: Indiana University Press. 2008: 9
- ^
OECD.org.
OECD work on Youth
.
- ^
“Young people not in education or employment”
(PDF)
.
OECD Family Database
. 2018.
- ^
Lu?t Thanh nien 2005
- ^
§ 7 Abs. 1 Nr. 4 Achtes Buch Sozialgesetzbuch (SGB VIII)
- ^
Drinking Age Limits
L?u tr?
2013-01-20 t?i
Wayback Machine
? International Center for Alcohol Policies
- T? li?u lien quan t?i
Youth
t?i Wikimedia Commons
- "Youth"
, BBC Radio 4 discussion with Tim Whitmarsh, Thomas Healy and Deborah Thom (
In Our Time
, Apr. 23, 2003)