Ti?n chi?n

Ti?n chi?n (tr??c th?i k? chi?n tranh) la m?t giai đo?n trong l?ch s? Vi?t Nam t? nh?ng n?m đ?u th? k? 20 đ?n cu?c chi?n Vi?t-Phap n?m 1946. Trong giai đo?n nay, xa h?i Vi?t Nam co nhi?u thay đ?i. Va sau đo, cu?c chi?n tranh Vi?t-Phap la b??c ngo?t ti?p theo gay nen m?t thay đ?i l?n v?i l?ch s? Vi?t Nam va do đo, cu?c s?ng ng??i dan va v?n h?c ngh? thu?t đ?u b? ?nh h??ng. No tr? thanh m?t đi?m m?c ro r?t đ? phan chia khi nhin l?i l?ch s? thi ca , v?n h?c , am nh?c ... c?a Vi?t Nam trong th? k? 20.

V? m?t chi?t t? , ti?n co ngh?a la tr??c, chi?n ? đay ch? cu?c chi?n tranh Vi?t?Phap t? n?m 1945 đ?n n?m 1954. Khai ni?m ti?n chi?n th??ng đ??c dung nhi?u nh?t khi noi v? am nh?c: nh?c ti?n chi?n . Ti?n chi?n c?ng đ??c dung đ? noi nh? thi nhan ti?n chi?n, v?n h?c ti?n chi?n.

Xa h?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?u th? k? 20, s? co m?t c?a ng??i Phap ? Vi?t Nam cung v?i ch? ngh?a t? b?n va v?n hoa ph??ng Tay đa gay ra nh?ng xao tr?n l?n trong xa h?i. đ?c bi?t sau Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t , n??c Phap đ?y m?nh vi?c khai thac thu?c đ?a . Vi?t Nam hinh thanh m?t giai c?p m?i, giai c?p t? s?n . T?ng l?p tren c?a xa h?i nay co l?i sinh ho?t thanh th? m?i theo v?n minh ph??ng Tay v?i nh?ng ph??ng ti?n sinh ho?t m?i va hi?n đ?i: H? đi o to , ? nha l?u, dung qu?t đi?n, m?c ao vet đi giay bit, đi nghe hoa nh?c va xem phim ... Th?i trang c?ng đ??c thay đ?i theo t?ng n?m. C?ng v?i nh?ng thay đ?i sinh ho?t la cac thay đ?i v? y ngh? va c?m xuc.

V?n hoa ph??ng Tay v?i đi?n ?nh , cac ca khuc Phap , M? , v?n h?c lang m?n Phap đa ?nh h??ng sau s?c t?i gi?i tri th?c tr? Vi?t Nam. đ??c h?c ? cac tr??ng Phap nh? Qu?c h?c Hu? , Tr??ng B??i , Petrus Ky r?i Cao đ?ng M? thu?t đong D??ng ... cac thanh nien nay noi đ??c ti?ng Phap , yeu thich v?n hoa Phap. H? nghe nh?c ph??ng Tay, khong thich đan tranh , đan b?u , đan nh? ma t?p ch?i mandoline , ghi-ta va h?n n?a la violon , piano .

Nhi?u gia tr? b?n v?ng c?a Nho h?c b? gi?i tr? coi th??ng, th?m chi con mang ra ch? trich. ^{[
c?n d?n ngu?n
]}

Ngh? thu?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V?n h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ti?n chi?n la th?i k? đanh d?u b?ng nh?ng s? thay đ?i l?n trong v?n h?c Vi?t Nam. Nh?ng cu?n ti?u thuy?t đ?u tien đ??c hinh thanh va nhanh chong đ??c yeu thich. ? mi?n Nam cu?i th? k? 19 đa co Truy?n th?y Lazaro Phi?n c?a Nguy?n Tr?ng Qu?n , ti?p đo đ?u th? k? 20 xu?t hi?n Hoang T? Oanh ham oan (1910) c?a Tr?n Chanh Chi?u , Ai lam đ??c (1922) c?a H? Bi?u Chanh ... ? mi?n B?c, n?m 1925 Hoang Ng?c Phach v?i ti?u thuy?t T? Tam k? v? m?i tinh đ?m Th?y, T? Tam đa gay song gio trong gi?i h?c sinh, sinh vien thanh th?.

đ?u th?p nien 1930 , T? L?c v?n đoan đ??c Nh?t Linh cung Khai H?ng , Hoang đ?o , Th?ch Lam , Tu M? , Th? L? , Xuan Di?u , Tr?n Tieu thanh l?p va tr? thanh đ?i di?n tieu bi?u cho v?n h?c lang m?n Vi?t Nam v?i cac ti?u thuy?t H?n b??m m? tien , đ?i m?a gio , N?a ch?ng xuan , đo?n tuy?t , B??m tr?ng ... đay c?ng la th?i k? phat tri?n m?nh m? c?a v?n h?c hi?n th?c phe phan v?i S? đ? , Giong t? c?a V? Tr?ng Ph?ng ; Chi Pheo , S?ng mon , Lao H?c c?a Nam Cao , T?t đen c?a Ngo T?t T? ...

? l?nh v?c thi ca, cac nha th? tr? nh?n ra v?n lu?t, niem lu?t c?a Nho gia đa qua go bo trong vi?c th? hi?n c?m xuc, tinh c?m c?a minh. Th? m?i xu?t hi?n ch?p d?t s? th?ng l?nh c?a th? đ??ng . ?nh h??ng b?i nh?ng Rimbaud , Verlaine , Baudelaire , cac nha th? Xuan Di?u , Huy C?n , L?u Tr?ng L? , Han M?c T? , Nguy?n Binh đa lam nen cu?c cach m?ng trong thi ca Vi?t Nam.

Am nh?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

C?ng gi?ng nh? Th? m?i, Tan nh?c v?i ?nh h??ng m?nh m? c?a am nh?c chau Au đa xu?t hi?n. T? yeu thich cac ca khuc n??c ngoai, nh?ng thanh nien yeu nh?c t?p ch?i guitare , violon va cung nhau b?t đ?u sang tac. T? nh?ng bai ta theo đi?u tay c?a cac ngh? s? c?i l??ng T? Ch?i , B?y Nhieu ... cac nh?c s? Le Th??ng , V?n Chung , D??ng Thi?u T??c , Le Yen b?t đ?u vi?t cac ca khuc theo phong cach m?i.

Nh?ng cu?c bi?u di?n va thuy?t trinh c?a nh?c s? Nguy?n V?n Tuyen vao n?m 1938 ? Ha N?i , H?i Phong , Nam đ?nh đa đanh d?u s? ra đ?i c?a Tan nh?c. cac bai hat m?i nay nhanh chong ph? bi?n va đ??c gi?i tr? ai m? đon nh?n. Nh?ng nh?c s? tai n?ng đa đ? l?i d?u ?n c?a minh v?i cac ca khuc nh? Tr??ng Chi , Thien Thai c?a V?n Cao ; Con thuy?n khong b?n , Gi?t m?a thu c?a đ?ng Th? Phong ; Hon v?ng phu c?a Le Th??ng . Dong nh?c ti?n chi?n nay con ti?p t?c sau 1945 va c? sau 1954 ? mi?n Nam .

đi?n ?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo chan nh?ng ng??i Phap, đi?n ?nh s?m du nh?p vao Vi?t Nam ngay t? cu?i th? k? 19 . T? đ?u th? k? 20 , nhi?u r?p chi?u phim đ??c xay d?ng. đi?n ?nh tr? thanh m?t mon gi?i tri c?a ng??i dan, nh?ng ch? t?p trung ch? y?u ? thanh th? va h?u h?t la cac b? phim chau Au . N?m 1923, xu?t hi?n b? phim Vi?t Nam đ?u tien Kim Van Ki?u do ng??i Phap th?c hi?n v?i cac di?n vien Vi?t Nam. N?m 1925, ong Nguy?n Lan H??ng , ch? ti?m ?nh H??ng Ky ? Ha N?i th?c hi?n nh?ng b? phim đ?u tien.

Cu?i n?m 1937, An Nam Ngh? s? đoan , m?t t?p h?p cac thanh nien yeu đi?n ?nh ? Ha N?i đa h?p tac v?i H?ng Kong th?c hi?n nh?ng b? phim noi đ?u tien c?a Vi?t Nam la Canh đ?ng ma va Tr?n phong ba . ? Sai Gon , Hang phim chau A c?ng s?n xu?t Tr?n v?i tinh , hang Vi?t Nam Phim co M?t bu?i chi?u tren song C?u Long .

V?i đ?c thu rieng đoi h?i tai chinh, cong ngh? va k? thu?t, n?n đi?n ?nh Vi?t Nam th?i k? ti?n chi?n khong gianh đ??c nh?ng thanh cong nh? Tan nh?c va Th? m?i . Khai ni?m đi?n ?nh ti?n chi?n c?ng khong t?n t?i.

Khai ni?m khac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Antebellum trong ti?ng La Tinh c?ng co ngh?a la tr??c chi?n tranh . Trong l?ch s? Hoa K? , t? Antebellum th??ng đ??c dung đ? ch? giai đo?n phan chia Nam-B?c d?n t?i cu?c n?i chi?n ? n??c nay vao n?m 1861. T? nay co th? đ??c b?t đ?u t? đ?o lu?t Kansas-Nebraska n?m 1854 d?n t?i vi?c hinh thanh hai ti?u bang Kansas va Nebraska trong lanh th? Hoa K? khi đo. C?ng co th? no xu?t hi?n s?m h?n vao n?m 1812.

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]