Thanh ca

Thanh ca la m?t th? lo?i ca khuc ton giao đ??c sang tac cho m?c đich ton vinh, chuc t?ng (do đo con g?i la tan ca hay t?ng ca ) hay nguy?n c?u h??ng v? m?t th?n linh . Thu?t t? hymn trong ti?ng Anh co ngu?n g?c t? ti?ng Hy L?p " ?μνο? "ngh?a la "bai ca chuc t?ng", đ?n t? g?c Proto-Indo-European sh ₂em- ngh?a la "ca hat", co lien quan đ?n ti?ng Hittite i??amai "ng??i ?y hat", va ti?ng Ph?n s?man "bai hat".

Trong s? nh?ng bai Thanh ca c? co Great Hymn to the Aten c?a pharaoh Akhenaten , va Vedas , m?t h?p tuy?n cac bai Thanh ca theo truy?n th?ng ?n giao . Truy?n th?ng Thanh ca ph??ng Tay kh?i đ?u v?i Thanh ca Homer , tuy?n t?p cac bai Thanh ca Hy L?p c?, Thanh ca c? x?a nh?t đ??c vi?t t? th? k? th? 7 TCN, chuc t?ng cac th?n linh trong Th?n tho?i Hy L?p .

Ngoai ra Thanh ca con s? d?ng trong H?i Giao . Thanh ca con dung đ? ca t?ng m?t v? Thanh nao đo va bi?u t??ng c?a Thanh đ?o .

Truy?n th?ng Kito giao [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Thanh ca Kito giao , kh?i ngu?n c?m h?ng t? Thanh V?nh (Thi thien) c?a Vua David , đ??c dung đ? chuc t?ng va ton th? Thien Chua . C?ng co nhi?u bai Thanh ca đ??c sang tac đ? ton vinh Giesu .

Thanh ca Kito giao th??ng đ??c vi?t theo nh?ng ch? đ? đ?c bi?t nh? L? Giang Sinh , L? Ph?c Sinh ho?c L? Cac Thanh . Nh?ng bai Thanh ca khac đ??c sang tac đ? chuy?n t?i cac thong đi?p c?a Kinh Thanh ho?c theo y ngh?a c?a cac Thanh l? nh? Ti?c Thanh ( Bi tich Thanh Th? ) ho?c Thanh T?y . Trong Cong giao Roma , Chinh Th?ng giao , va nhom Cong giao Anh thu?c Anh giao co m?t s? Thanh ca danh cho cac Thanh , nh?t la đ?c M? Maria .

T? th?i k? H?i Thanh s? khai, hat Thanh ca đa th? gi? vai tro quan tr?ng trong l? th? ph??ng. ^[1] Nh?ng bai Thanh ca ton vinh Chua b?i giao đoan ho?c ca đoan , th??ng co ph?n nh?c đ?m. Th?i x?a, cac nh?c c? ph? bi?n la đan harp , đan lyre va đan lute đ??c dung đ? h? tr? khi hat thi thien ho?c Thanh ca. Ngay nay cac lo?i nh?c c? nay đ??c th? ch? b?i đan d??ng c?m ( piano ) ho?c phong c?m ( organ ), ngay c? la cac dan nh?c giao h??ng. T?i nhi?u giao đoan thu?c Phong trao Tin Lanh va Phong trao Ng? tu?n , co c? guitar đi?n va tr?ng, trong khi m?t s? giao h?i khac nh? Church of Christ v?n con c?m s? d?ng cac lo?i nh?c c?, ch? đ??c phep hat Thanh ca theo cach a cappella trong l? th? ph??ng.

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Toma Aquino , trong ph?n d?n nh?p sach chu gi?i Thi thien (Thanh V?nh) c?a ong, đa đ?nh ngh?a Thanh ca C? đ?c: " Hymnus est laus Dei cum cantico; canticum autem exultatio mentis de aeternis habita, prorumpens in vocem ." (Thanh ca la bai hat ton vinh Thien Chua, trong s? th?ng hoa c?a tam linh ng? c? trong ch?n v?nh h?ng, b?c phat thanh ti?ng hat). ^[2]

Vi khong co ky am, hinh thai am nh?c c?a cac bai Thanh ca c? la b?t đ?nh. đ?n th?i Trung C? , nh?ng bai Thanh ca hoan ch?nh phat tri?n theo dong nh?c Gregorian chant ho?c hat khong nh?c đ?m, đ??c đ?ng ca b?i ca đoan c?a cac tu vi?n. Nh?ng bai Thanh ca nay đ??c sang tac b?ng ti?ng Latin , du co nhi?u bai đ??c d?ch ra cac ngon ng? khac.

Cu?c C?i cach Khang Cach đa kich ho?t phong trao sang tac va hat Thanh ca trong cac giao đoan. Martin Luther khong ch? n?i ti?ng nh? la m?t nha c?i cach ma con la tac gi? nhi?u bai Thanh ca nh? A Mighty Fortress Is Our God ( Chua v?n B?c thanh Kien c? ), đ??c yeu thich trong cac giao h?i Khang Cach va đ??c hat ngay c? trong cac nha th? Cong giao . Luther va cac đ?ng s? th??ng dung Thanh ca đ? chuy?n t?i cac thong đi?p tam linh cho tin h?u. Nh?ng ng??i vi?t Thanh ca Anh ng? th??ng l?y c?m h?ng t? Kinh Thanh , nh?t la t? Thi thien; v? sau n?i dung cac bai Thanh ca đ??c m? r?ng h?n v?i cac d? ngon va nh?ng thong đi?p đ??c chuy?n t?i b?ng phep ?n d?. H?p am b?n be tr? nen chu?n m?c th? ch? cho đ?ng ca.

Nh?ng bai Thanh ca c?a Charles Wesley , em trai c?a John Wesley , giup qu?ng ba n?n th?n h?c Giam Ly tren toan th? c?ng đ?ng Khang Cach. Charles Wesley phat tri?n m?t ch? đ? m?i ? th? hi?n nh?ng c?m nh?n ca nhan trong m?i t??ng giao m?t thi?t v?i Thien Chua. Ong vi?t:

Lam sao giai bay đi?u di?u k? long toi c?m xuc?

Lam sao noi len n?i khat khao N??c Tr?i?

Khi đ??c gi?i thoat kh?i gong cum s? ch?t va xi?ng xich t?i o,

V?c kh?i h? l?a đ?i đ?i,

Lam sao x??ng ca ni?m vui đ?c th?ng,

Chuc t?ng C?u Chua toi.

Nh?ng thanh qu? c?a Wesley, cung ?nh h??ng sau đ?m c?a cu?c đ?i T?nh th?c t?i M? giup hinh thanh m?t tr??ng phai am nh?c m?i, Nh?c Phuc am - m?t s? bung n? v?i cac bai nh?c Thanh sang tac b?i Fanny Crosby , Ira D. Sankey va nh?ng ng??i khac - ki?n t?o m?t lo?i hinh am nh?c chuy?n t?i l?i ch?ng v? nh?ng tr?i nghi?m tam linh trong phong trao ph?c h?ng ton giao, phat tri?n m?nh m? v?i nh?ng bu?i truy?n gi?ng trong nha l?u va cac chi?n d?ch truy?n ba phuc am.

Ng??i M? g?c Phi phat tri?n m?t kho tang Thanh ca phong phu t? nh?ng ca khuc tam linh hinh thanh t? nh?ng ngay t?m t?i c?a ki?p no l? cho đ?n th?i k? vang son c?a nh?c phuc am da đen.

S?n sinh t? cu?c Ph?c h?ng Giam Ly trong th? k? 18 la nh?ng bai Thanh ca x? Wales . Nh?ng ten tu?i n?i b?t nh?t trong s? nh?ng nha sang tac Thanh ca la William Williams Pantycelyn va Ann Griffiths .

Nhi?u tin h?u k?t h?p nh?c rock v?i thong đi?p C? đ?c d?n đ?n m?t s? tranh cai gi?a ng??i l?n tu?i va th? h? tr?. T??ng t?, nh?c pop C? đ?c kh?i đ?u vao cu?i th?p nien 1960 đ? tr? nen r?t th?nh hanh su?t trong th?p nien 1970 khi nh?ng ng??i sang tac Thanh ca tr? tu?i th? nghi?m nh?ng phong cach m?i nh?m c?ng hi?n cho th? h? c?a minh m?t hinh thai am nh?c thich h?p, l?i co th? chuy?n t?i nh?ng thong đi?p ton giao hi?n h?u t? ngan x?a.

Truy?n th?ng am nh?c C? đ?c tr?i qua nhi?u th?i đ?i hinh thanh m?t ngu?n phong phu cac th? lo?i Thanh ca. Ngay nay trong tuy?n t?p Thanh ca s? d?ng trong nhi?u giao đoan co cac bai Thanh ca truy?n th?ng (đ? ton vinh Thien Chua), nh?ng bai chuc t?ng (l?y c?m h?ng t? nh?ng thong đi?p c?a Kinh Thanh) va nh?c phuc am (thu?t l?i nh?ng tr?i nghi?m ca nhan trong m?i t??ng giao v?i Thien Chua).

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^
- Phuc am Matthew 6: 30, "Khi đa hat th? Thanh r?i, Chua Gie-xu va mon đ? đi ra ma len nui Olive."
- 1Corinthians 14: 26, "Khi anh em nhom l?i v?i nhau, trong anh em, ai co bai ca, ho?c bai gi?ng d?y, ho?c l?i t? s? kin nhi?m, ho?c noi ti?ng l?, ho?c gi?i ti?ng l? ch?ng? Hay lam h?t th?y cho đ??c gay d?ng."
- Ephesians 5: 19, "Hay l?y ca v?nh, th? Thanh, va bai hat thieng lieng ma đ?i đap cung nhau, va h?t long hat m?ng ng?i khen Chua."
- Gia-c? 5: 13, "Trong anh em co ai ch?u kh? ch?ng? Ng??i ?y hay c?u nguy?n. Co ai vui m?ng ch?ng? Hay hat ng?i khen."
^ Aquinas, Thomas . “St. Thomas's Introduction to his Exposition of the Psalms of David” . B?n g?c l?u tr? ngay 10 thang 4 n?m 2016 . Truy c?p ngay 8 thang 2 n?m 2008 .

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Many popular Protestant Hymns from an 1886 Hymnal, playable on any browser, with sheet music and MIDI files downloadable.
Oremus Hymnal
Examples of Byzantine Music Hymns L?u tr? 2006-08-19 t?i Wayback Machine 2000 pages of hymns in both staff and neumatic notation
Ann Griffiths Website
Examples of Coptic Orthodox Music of Egypt at Saint Takla Haymanout the Ethiopian Church, Alexandria - Egypt
Hymn L?u tr? 2006-02-14 t?i Wayback Machine (hymn of Presbyterian Church in L?u tr? 2006-12-20 t?i Wayback Machine đai Loan , 1964 edition.
HymnSite.com (the United Methodist Hymnal online)
Hymns in Cherokee L?u tr? 2006-12-16 t?i Wayback Machine
LDS Church Music (the LDS Church hymnal and children's music online)
Hymns of the Spirit Three ?liberal Christian and Unitarian Universalist hymns
Online resource for Christian worship music L?u tr? 2006-12-22 t?i Wayback Machine
The Christian Virtual Hymnal
The Cyber Hymnal — a useful resource for biographical information of hymn writers and composers
Name That Hymn Discussion Board L?u tr? 2006-12-09 t?i Wayback Machine — An active discussion board where users help others locate lost hymn lyrics
Sacred Harp singing
The Psalter (Singing Biblical Hymns)
Christian music lyrics and song information L?u tr? 2007-03-01 t?i Wayback Machine
The Odes of Solomon L?u tr? 2012-04-14 t?i Wayback Machine reputed to be the earliest Christian Hymns

[1] 
Phuc am Matthew 6: 30, "Khi đa hat th? Thanh r?i, Chua Gie-xu va mon đ? đi ra ma len nui Olive."

1Corinthians 14: 26, "Khi anh em nhom l?i v?i nhau, trong anh em, ai co bai ca, ho?c bai gi?ng d?y, ho?c l?i t? s? kin nhi?m, ho?c noi ti?ng l?, ho?c gi?i ti?ng l? ch?ng? Hay lam h?t th?y cho đ??c gay d?ng."

Ephesians 5: 19, "Hay l?y ca v?nh, th? Thanh, va bai hat thieng lieng ma đ?i đap cung nhau, va h?t long hat m?ng ng?i khen Chua."

Gia-c? 5: 13, "Trong anh em co ai ch?u kh? ch?ng? Ng??i ?y hay c?u nguy?n. Co ai vui m?ng ch?ng? Hay hat ng?i khen."

[2] Phuc am Matthew 6: 30, "Khi đa hat th? Thanh r?i, Chua Gie-xu va mon đ? đi ra ma len nui Olive."

[3] 1Corinthians 14: 26, "Khi anh em nhom l?i v?i nhau, trong anh em, ai co bai ca, ho?c bai gi?ng d?y, ho?c l?i t? s? kin nhi?m, ho?c noi ti?ng l?, ho?c gi?i ti?ng l? ch?ng? Hay lam h?t th?y cho đ??c gay d?ng."

[4] Ephesians 5: 19, "Hay l?y ca v?nh, th? Thanh, va bai hat thieng lieng ma đ?i đap cung nhau, va h?t long hat m?ng ng?i khen Chua."

[5] Gia-c? 5: 13, "Trong anh em co ai ch?u kh? ch?ng? Ng??i ?y hay c?u nguy?n. Co ai vui m?ng ch?ng? Hay hat ng?i khen."

[2] Aquinas, Thomas . “St. Thomas's Introduction to his Exposition of the Psalms of David” . B?n g?c l?u tr? ngay 10 thang 4 n?m 2016 . Truy c?p ngay 8 thang 2 n?m 2008 .

[1]

[2]