T??ng quan
(
?軍
,
Sh?gun
?
,
[?oː???]
ⓘ
)
hay vi?t đ?y đ? la
Chinh di đ?i t??ng quan
(
征夷大?軍
,
Sei'i Taish?gun
?
)
ho?c con g?i la
M?c chua/M?c ch?
(
幕主
, Bakushu) la m?t danh hi?u vo quan cao c?p trong
l?ch s? Nh?t B?n
. Kh?i đ?u, no la m?t ch?c v? vo quan do
Thien hoang
ch? đ?nh, th?ng l?nh quan s? chi?n đ?u ch?ng l?i cac b? l?c đ?a ph??ng ? phia B?c Nh?t B?n khong th?n ph?c tri?u đinh. T? n?m 1185 đ?n n?m 1868, ng??i n?m gi? danh hi?u Sh?gun tr? thanh nha cai tr? tren th?c t? c?a Nh?t B?n, n?m tr?n quy?n hanh quan s? l?n chinh tr?.
[1]
Cac Sh?gun co m?t b? may đi?u hanh rieng đ??c g?i la
M?c ph?
(
幕府
,
bakufu
?
)
, th?c hi?n vi?c cai tr? Nh?t B?n tren th?c t?, trong khi tri?u đinh c?a Thien hoang ch? gi? quy?n tren danh ngh?a.
[2]
M?c ph? t??ng tr?ng cho vai tro c?a Sh?gun th?ng l?nh chi?n tr??ng, ch? mang tinh ch?t t?m th?i trong th?i chi?n. Tuy nhien, tren th?c t?, th? ch? nay t?n t?i trong g?n 700 n?m, va ch? k?t thuc khi Sh?gun
Tokugawa Yoshinobu
giao tr? ch?c v? l?i cho
Thien hoang Minh Tr?
vao n?m 1867 nh? m?t ph?n c?a cu?c
Minh Tr? Duy tan
.
[3]
Du kh?i đ?u la m?t ch?c v? vo quan do Thien hoang b? nhi?m, nh?ng t? cu?i th? k? XII, cac Sh?gun đa gi? rieng ch?c v? nay v?i quy?n k? v? cha truy?n con n?i. Trong
l?ch s? Nh?t B?n
, m?t s? gia t?c khac nhau đa n?m gi? ch?c v? nay, trong đo, n?i len 3 gia t?c,
Kamakura
,
Ashikaga
va
Tokugawa
, tren th?c t? đa n?m gi? quy?n cai tr? t?i cao tren th?c t? tren toan coi Nh?t B?n trong su?t g?n 700 n?m.
.
Ch?
shogun
("t??ng quan") vi?t b?ng
Kanji
.
Ch?c v?
Chinh di đ?i t??ng quan
(
征夷大?軍
,
Sei'i Taish?gun
?
)
nguyen la m?t ch?c v? vo quan do Thien hoang b? nhi?m, th?ng l?nh quan đ?i tri?u đinh ch?ng l?i cac b? l?c ? phia B?c Nh?t B?n.
[4]
[5]
Trong l?ch s?, nhi?u ch?c v? vo quan th?ng soai t??ng t? nh? danh hi?u
Seii Taish?gun
đa t?ng đ??c s? d?ng v?i cac m?c đ? trach nhi?m khac nhau, nh?:
Tuy nhien, khong co ch?c v? nao phat tri?n len t?m quan tr?ng nh?
Seii Taish?gun
. Kh?i đ?u ch? la m?t ch?c v? th?ng l?nh nh? cac ch?c v? tren, t? sau th? k? 12, cac
Seii Taish?gun
đa tr? thanh lanh đ?o c?a cac
samurai
, n?m gi? binh quy?n va quy?n cai tr? tren th?c t? c?a Nh?t B?n.
[11]
Danh sach cac T??ng Quan qua t?ng th?i k?
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Shogun trong l?ch s? c?a Nh?t B?n
|
S#
|
Ten
|
N?m sinh/
N?m m?t
|
T?i nhi?m va Cai tr? (th?i ki M?c ph?)
|
Thien hoang
|
Nh?ng shogun đ?u tien
[12]
|
|
Kose no Maro
[13]
|
? ?
7 thang 2
n?m
717
|
T? ngay
19 thang 4
n?m
709
đ?n ch?a co thong tin xac th?c
|
Thien hoang Gemmei
|
|
Tajihi no Agatamori
|
668
?
25 thang 7
n?m
737
[14]
|
T? ngay
3 thang 11
n?m
720
đ?n
thang 5
n?m
721
[15]
|
Thien hoang Gensh?
|
|
Fujiwara no Umakai
[16]
|
694
?
3 thang 9
n?m
737
|
T? ngay
4 thang 5
n?m
724
đ?n
thang 3
n?m
725
|
Thien hoang Sh?mu
|
|
Fujiwara no Maro
[17]
|
695
?
17 thang 8
n?m
737
|
T?
thang 2
n?m 737 đ?n ch?a xac đ?nh
|
Thien hoang Sh?mu
|
|
Fujiwara no Tsugina
[18]
|
723
?
23 thang 8
n?m
796
|
T?
7 thang 5
n?m
780
đ?n ch?a xac đ?nh
|
Thien hoang K?nin
|
|
Fujiwara Oguro Maro
[19]
|
733
?
31 thang 7
n?m
794
|
T? ngay
25 thang 10
n?m 780 đ?n
thang 9
n?m
781
|
Thien hoang Kanmu
|
|
?tomo no Yakamochi
|
718
?
5 thang 10
n?m
785
[20]
|
T? ngay
19 thang 3
n?m
784
đ?n ngay
5 thang 10
n?m
785
[21]
|
Thien hoang Kanmu
|
|
Ki no Kosami
|
733
?
4 thang 5
n?m
797
[22]
|
T? ngay
11 thang 8
n?m
788
đ?n ngay
1 thang 10
n?m
789
[23]
|
Thien hoang Kanmu
|
|
?tomo no Otomaro
|
731
?
14 thang 7
n?m
809
[24]
|
T? ngay
17 thang 8
n?m
791
đ?n ngay
23 thang 2
n?m
795
[25]
|
Thien hoang Kanmu
|
|
Sakanoue no Tamuramaro
|
758
?
21 thang 6
n?m
811
[26]
|
T?i nhi?m l?n 1: t? ngay
27 thang 11
n?m
797
đ?n ngay
7 thang 2
n?m
801
T?i nhi?m l?n hai: t? ngay
13 thang 3
n?m
804
đ?n ngay
11 thang 10
n?m
810
? (ch?a xac đ?nh chinh xac đ??c thong tin)
[27]
|
Thien hoang Kanmu,
Thien hoang Heizei
,
Thien hoang Saga
|
|
Fun'ya no Watamaro
|
765
?
8 thang 6
n?m
823
[28]
|
T?i nhi?m l?n 1:
12 thang 5
n?m
811
đ?n ch?a xac đ?nh đ??c
T?i nhi?m l?n hai:
7 thang 1
n?m
813
đ?n n?m
816
[27]
|
Thien hoang Saga
|
|
Fujiwara no Tadabumi
|
873
?
16 thang 7
n?m
947
[29]
|
T? ngay
29 thang 2
n?m
940
đ?n ngay
23 thang 6
n?m 940
[27]
|
Thien hoang Suzaku
|
|
Minamoto no Yoshinaka
|
1154
?
4 thang 3
n?m
1184
[30]
|
T? ngay
23 thang 2
n?m
1184
đ?n ngay
4 thang 3
n?m 1184
[27]
|
Thien hoang Antoku
|
M?c ph? Kamakura
[31]
|
1
|
Minamoto no Yoritomo
|
9 thang 5
n?m
1147
?
9 thang 2
n?m
1199
|
T? ngay
21 thang 8
n?m
1192
đ?n ngay
9 thang 2
n?m
1199
|
Thien hoang Go-Toba
|
2
|
Minamoto no Yoriie
|
11 thang 9
n?m
1182
?
14 thang 8
n?m
1204
|
T? ngay
12 thang 8
n?m
1202
đ?n ngay
13 thang 10
n?m
1203
|
Thien hoang Tsuchimikado
|
3
|
Minamoto no Sanetomo
|
17 thang 9
n?m
1192
?
13 thang 2
n?m
1219
|
T? ngay 13 thang 10 n?m 1203 đ?n ngay 13 thang 2 n?m 1219
|
Thien hoang Tsuchimikado
|
4
|
Kuj? Yoritsune
|
12 thang 2
n?m
1218
?
1 thang 9
n?m
1256
|
T? ngay
25 thang 2
n?m
1226
đ?n ngay
5 thang 6
n?m
1244
|
Thien hoang Go-Horikawa
,
Thien hoang Shij?
,
Thien hoang Go-Saga
|
5
|
Kuj? Yoritsugu
|
17 thang 12
n?m
1239
?
14 thang 10
n?m
1256
|
T? ngay 5 thang 6 n?m 1244 đ?n ngay
31 thang 3
n?m
1252
|
Thien hoang Go-Saga,
Thien hoang Go-Fukakusa
|
6
|
Hoang t? Munetaka
|
12 thang 5
n?m
1242
?
2 thang 9
n?m
1274
|
T? ngay
10 thang 5
n?m 1252 đ?n ngay
21 thang 8
n?m
1266
|
Thien hoang Go-Fukakusa,
Thien hoang Kameyama
|
7
|
Than v??ng Koreyasu
|
26 thang 5
n?m
1264
?
25 thang 11
n?m
1326
|
T? ngay
25 thang 8
n?m 1266 đ?n ngay
29 thang 9
n?m
1289
|
Thien hoang Kameyama,
Thien hoang Go-Uda
,
Thien hoang Fushimi
|
8
|
Than v??ng Hisaaki
|
19 thang 10
n?m
1276
?
16 thang 11
n?m
1328
|
T? ngay
24 thang 10
n?m 1289 đ?n ngay
20 thang 8
n?m
1308
|
Thien hoang Fushimi,
Thien hoang Go-Fushimi
,
Thien hoang Go-Nij?
|
9
|
Than v??ng Morikuni
|
19 thang 6
n?m
1301
?
25 thang 9
n?m
1333
|
T? ngay
26 thang 8
n?m 1308 đ?n ngay
4 thang 7
n?m
1333
|
Thien hoang Go-Nij?,
Thien hoang Hanazono
,
Thien hoang Go-Daigo
|
Tan chinh Kenmu
|
|
Hoang t? Moriyoshi
|
1308
?
12 thang 8
n?m
1335
[32]
Ong đ??c cha minh la Thien hoang Go-Daigo phong la shogun n?m 1333
[33]
|
T? ngay
25 thang 7
n?m 1333 đ?n
thang 10
n?m 1333
[33]
|
Thien hoang Go-Daigo
|
|
Hoang t? Nariyoshi
|
1326
?
21 thang 1
n?m
1344
?
[34]
|
T? ngay
19 thang 8
n?m
1335
đ?n
thang 3
n?m
1336
[34]
|
Thien hoang Go-Daigo
|
M?c ph? Ashikaga
[31]
|
1
|
Ashikaga Takauji
|
1305?1358
|
T? 24 thang 9 n?m 1338 đ?n ngay 7 thang 6 n?m 1358
|
B?c Tri?u
:
Thien hoang Suk?
,
Thien hoang Go-K?gon
|
2
|
Ashikaga Yoshiakira
|
1330?1367
|
T? ngay 7 thang 1 n?m 1359 đ?n ngay 28 thang 12 n?m 1367
|
Thien hoang Go-K?gon (B?c Tri?u)
|
3
|
Ashikaga Yoshimitsu
|
1358?1408
|
T? ngay 7 thang 2 n?m 1369 đ?n ngay 8 thang 1 n?m 1395
|
B?c Tri?u: Thien hoang Go K?gon,
Thien hoang Go-En'y?
,
Thien hoang Go-Komatsu
(
Nam B?c Tri?u
k?t thuc n?m
1392
)
|
4
|
Ashikaga Yoshimochi
|
1386?1428
|
T? ngay 8 thang 1 n?m 1395 đ?n ngay 28 thang 4 n?m 1423
|
Thien hoang Go-Komatsu,
Thien hoang Sh?k?
|
5
|
Ashikaga Yoshikazu
|
1407?1425
|
T? ngay 28 thang 4 n?m 1423 đ?n ngay 17 thang 3 n?m 1425
|
Thien hoang Sh?k?
|
6
|
Ashikaga Yoshinori
|
1394?1441
|
T? ngay 18 thang 4 n?m 1429 đ?n ngay 12 thang 7 n?m 1441
|
Thien hoang Go-Hanazono
|
7
|
Ashikaga Yoshikatsu
|
1434?1443
|
T? ngay 19 thang 12 n?m 1442 đ?n ngay 16 thang 8 n?m 1443
|
Thien hoang Go-Hanazono
|
8
|
Ashikaga Yoshimasa
|
1436?1490
|
T? ngay 29 thang 4 n?m 1449 đ?n ngay 7 thang 1 n?m 1474
|
Thien hoang Go-Hanazono,
Thien hoang Go-Tsuchimikado
|
9
|
Ashikaga Yoshihisa
|
1465?1489
|
T? ngay 7 thang 1 n?m 1474 đ?n ngay 26 thang 4 n?m 1489
|
Thien hoang Go-Tsuchimikado
|
10
|
Ashikaga Yoshitane
|
1466?1523
|
T? ngay 20 thang 7 n?m 1490 đ?n ngay 11 thang 8 n?m 1493
|
Thien hoang Go-Tsuchimikado
|
11
|
Ashikaga Yoshizumi
|
1480?1511
|
T? ngay 23 thang 1 n?m 1495 đ?n ngay 15 thang 5 n?m 1508
|
Thien hoang Go-Tsuchimikado,
Thien hoang Go-Kashiwabara
|
10
|
Ashikaga Yoshitane (l?n 2)
|
|
T? ngay 28 thang 7 n?m 1508 đ?n ngay 22 thang 1 n?m 1522
|
Thien hoang Go-Kashiwabara
|
12
|
Ashikaga Yoshiharu
|
1511?1550
|
T? ngay 22 thang 1 n?m 1522 đ?n ngay 11 thang 1 n?m 1547
|
Thien hoang Go-Kashiwabara,
Thien hoang Go-Nara
|
13
|
Ashikaga Yoshiteru
|
1536?1565
|
T? ngay 11 thang 1 n?m 1547 đ?n ngay 17 thang 6 n?m 1565
|
Thien hoang Go-Nara,
Thien hoang ?gimachi
|
14
|
Ashikaga Yoshihide
|
1538?1568
|
T? ngay 6 thang 3 n?m 1568 đ?n thang 10 n?m 1568
|
Thien hoang ?gimachi
|
15
|
Ashikaga Yoshiaki
|
1537?1597
|
T? ngay 7 thang 11 n?m 1568 đ?n ngay 9 thang 2 n?m 1588
|
Thien hoang ?gimachi,
Thien hoang Go-Y?zei
|
M?c ph? Tokugawa
[31]
|
1
|
Tokugawa Ieyasu
|
1542?1616
|
T? ngay 24 thang 3 n?m 1603 đ?n ngay 2 thang 6 n?m 1605
|
Thien hoang Go-Y?zei
|
2
|
Tokugawa Hidetada
|
1579?1632
[35]
|
T? ngay 2 thang 6 n?m 1605 đ?n ngay 23 thang 8 n?m 1623
|
Thien hoang Go-Y?zei,
Thien hoang Go-Mizunoo
|
3
|
Tokugawa Iemitsu
|
1604?1651
|
T? ngay 23 thang 8 n?m 1623 đ?n ngay 8 thang 6 n?m 1651
|
Thien hoang Go-Mizunoo ,
Thien hoang Meish?
,
Thien hoang Go-K?my?
|
4
|
Tokugawa Ietsuna
|
1641?1680
|
T? ngay 10 thang 9 n?m 1651 đ?n ngay 4 thang 6 n?m 1680
|
Thien hoang Go-K?my?,
Thien hoang Go-Sai
,
Thien hoang Reigen
|
5
|
Tokugawa Tsunayoshi
|
1646?1709
|
T? ngay 12 thang 8 n?m 1680 đ?n ngay 19 thang 2 n?m 1709
|
Thien hoang Reigen,
Thien hoang Higashiyama
|
6
|
Tokugawa Ienobu
|
1662?1712
[35]
|
T? ngay 11 thang 5 n?m 1709 đ?n ngay 12 thang 11 n?m 1712
|
Thien hoang Higashiyama,
Thien hoang Nakamikado
|
7
|
Tokugawa Ietsugu
|
1709?1716
|
T? ngay 29 thang 3 n?m 1713 đ?n ngay 19 thang 6 n?m 1716
|
Thien hoang Nakamikado
|
8
|
Tokugawa Yoshimune
|
1684?1751
|
T? ngay 3 thang 9 n?m 1716 đ?n ngay 20 thang 10 n?m 1745
|
Thien hoang Nakamikado,
Thien hoang Sakuramachi
|
9
|
Tokugawa Ieshige
|
1711?1761
|
T? ngay 30 thang 10 n?m 1745 đ?n ngay 25 thang 6 n?m 1760
|
Thien hoang Sakuramachi,
Thien hoang Momozono
|
10
|
Tokugawa Ieharu
|
1737?1786
|
T? ngay 12 thang 8 n?m 1760 đ?n ngay 29 thang 9 n?m 1786
|
Thien hoang Momozono,
Thien hoang Go-Sakuramachi
,
Thien hoang Go-Momozono
,
Thien hoang K?kaku
|
11
|
Tokugawa Ienari
|
1773?1841
[35]
|
T? ngay 23 thang 4 n?m 1787 đ?n ngay 6 thang 5 n?m 1837
|
Thien hoang K?kaku,
Thien hoang Nink?
|
12
|
Tokugawa Ieyoshi
|
1793?1853
|
T? ngay 4 thang 9 n?m 1837 đ?n ngay 22 thang 7 n?m 1853
|
Thien hoang Nink?,
Thien hoang K?mei
|
13
|
Tokugawa Iesada
|
1824?1858
|
T? ngay 23 thang 11 n?m 1853 đ?n ngay 14 thang 8 n?m 1
1858
|
Thien hoang K?mei
|
14
|
Tokugawa Iemochi
|
1846?1866
|
T? ngay 30 thang 11 n?m 1858 đ?n ngay 29 thang 8 n?m 1866
|
Thien hoang K?mei
|
15
|
Tokugawa Yoshinobu
|
1837?1913
|
T? ngay 10 thang 1 n?m 1867 đ?n ngay 3 thang 1 n?m 1868
[36]
|
Thien hoang K?mei,
Thien hoang Minh Tr?
|
Khong co s? đ?ng thu?n gi?a cac tac gi? khac nhau vi m?t s? ngu?n coi
Tajihi no Agatamori
la ng??i đ?u tien, nh?ng ng??i khac cho la
?tomo no Otomaro
, ngu?n khac cho r?ng shogun đ?u tien la
Sakanoue no Tamuramaro
, trong khi nh?ng ng??i khac tranh v?n đ? b?ng cach ch? đ? c?p đ?n shogun
Minamoto no Yoritomo
nha
Kamakura
.
Th?i k? Heian (794?1185)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sakanoue no Tamuramaro
(758?811) la m?t trong nh?ng v? shogun đ?u tien c?a th?i k? Heian
Ban đ?u, danh hi?u
Sei-i Taish?gun
[5]
đ??c trao cho cac ch? huy quan đ?i trong đ?u
th?i k? Heian
trong su?t th?i gian di?n ra cac chi?n d?ch quan s? ch?ng l?i
Emishi
, nh?ng ng??i ch?ng l?i s? qu?n ly c?a tri?u đinh co tr? s? t?i
Kyoto
.
?tomo no Otomaro
la
Sei-i Taish?gun
đ?u tien.
[37]
Ng??i n?i ti?ng nh?t trong s? cac shogun nay la
Sakanoue no Tamuramaro
.
Vao cu?i th?i Heian, m?t shogun n?a đa đ??c b? nhi?m.
Minamoto no Yoshinaka
đ??c phong la
sei-i taish?gun
trong
Chi?n tranh Genpei
, ch? b?
Minamoto no Yoshitsune
gi?t ngay sau đo
Sakanoue no Tamuramaro (758?811)
[26]
la m?t v? t??ng Nh?t B?n, ng??i đa chi?n đ?u ch?ng l?i cac b? t?c ? phia b?c Nh?t B?n (đ?nh c? tren lanh th? ma ngay nay thu?c cac t?nh Mutsu va Dewa). Tamarumaro la v? t??ng đ?u tien đanh b?i cac b? t?c nay, sap nh?p lanh th? c?a h? vao lanh th? c?a Nha n??c Yamato. Vi nh?ng chi?n cong quan s? c?a minh, ong đ??c phong la Seii Taish?gun va co l? b?i vi ong la ng??i đ?u tien gianh đ??c chi?n th?ng tr??c cac b? l?c phia b?c nen ong th??ng đ??c cong nh?n la v? Shogun đ?u tien trong l?ch s?.
[26]
[38]
[39]
(L?u y: theo cac ngu?n l?ch s?,
?tomo no Otomaro
c?ng co danh hi?u la Seii Taish?gun).
M?c ph? Kamakura (1192?1333)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Minamoto no Yoritomo
, Shogun đ?u tien (1192?1199) c?a
M?c ph? Kamakura
Vao đ?u th? k? 11, cac
daimy?
đ??c b?o v? b?i
samurai
đa th?ng tr? n?i b? n?n chinh tr? Nh?t B?n.
[40]
Hai trong s? nh?ng gia t?c quy?n l?c nh?t ?
Taira
va
Minamoto
? chi?n đ?u đ? gianh quy?n ki?m soat tri?u đinh đang b? suy gi?m quy?n l?c. Gia t?c Taira n?m quy?n ki?m soat t? n?m 1160 đ?n n?m 1185, nh?ng b? nha Minamoto đanh b?i trong
Tr?n Dan-no-ura
.
Minamoto no Yoritomo
n?m quy?n t? chinh quy?n trung ??ng va t?ng l?p quy t?c va đ?n n?m 1192 đa thanh l?p
h? th?ng phong ki?n
đ?t t?ng hanh dinh t?i
Kamakura
trong đo quan đ?i t? nhan,
samurai
, gianh đ??c m?t s? quy?n l?c chinh tr? trong khi Thien hoang va
quy t?c
t?i Heian v?n la nh?ng ng??i cai tr? đ?t n??c tren danh ngh?a.
[41]
[42]
Trong khi đo, Shogun t?i Kamakura tr? thanh nha lanh đ?o tren th?c t? c?a Nh?t B?n.
N?m 1192, Yoritomo đ??c
Thien hoang Go-Toba
trao t?ng danh hi?u Chinh di đ?i T??ng quan (Sei-i Taish?gun) va h? th?ng chinh tr? ma ong đa phat tri?n v?i s? k? th?a c?a cac t??ng quan khi ng??i đ?ng đ?u đ??c g?i la M?c ph?. Gia đinh
Hojo Masako
(v? c?a Yoritomo),
H?j?
, n?m quy?n l?c t? cac t??ng quan Kamakura.
[43]
Khi cac con trai va ng??i th?a k? c?a Yoritomo b? am sat, t??ng quan đa tr? thanh ng??i đ?ng đ?u cha truy?n con n?i. Quy?n l?c th?c s? thu?c v? cac nhi?p chinh H?j?. M?c ph? Kamakura t?n t?i g?n 150 n?m, t? 1192 đ?n 1333.
S? k?t thuc c?a M?c ph? Kamakura x?y ra khi
Kamakura
s?p đ? vao n?m 1333, va
Gia t?c H?j?
b? tieu di?t. Quy?t tam khoi ph?c quy?n l?c cho tri?u đinh, n?m 1331
Thien hoang Go-Daigo
tim cach l?t đ? ch? đ? M?c ph?. K?t qu? la Daigo b? l?u đay. Kho?ng n?m 1334?1336,
Ashikaga Takauji
đa giup Daigo gianh l?i ngai vang c?a minh trong
Tan chinh Kenmu
.
[44]
Cu?c chi?n ch?ng l?i M?c ph? đa khi?n
Thien hoang
co qua nhi?u ng??i đoi ngu?n cung c?p đ?t đai h?n ch?. Takauji quay l?ng l?i v?i Hoang đ? khi s? b?t man v? vi?c phan chia đ?t đai ngay cang l?n. N?m 1336, Thien hoang Go-Daigo l?i b? tr?c xu?t kh?i kinh đo va nh??ng ch? cho m?t Thien hoanh m?i,
[44]
d?n đ?n vi?c thanh l?p
M?c ph? Ashikaga
m?i.
Trong th?i k? Ph?c h?ng Kenmu, sau khi M?c ph? Kamakura s?p đ? vao n?m 1333, m?t v? t??ng quan t?n t?i trong th?i gian ng?n khac đa xu?t hi?n.
Than v??ng Moriyoshi
(Morinaga), con trai c?a Thien hoang Go-Daigo, đ??c phong t?ng danh hi?u Sei-i Taish?gun. Tuy nhien, Than v??ng Moriyoshi sau đo b?
qu?n thuc t?i gia
va, vao n?m 1335, b? gi?t b?i
Ashikaga Tadayoshi
.
M?c ph? Ashikaga (1336/1338?1573)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ashikaga Takauji
(1336/1338?1358) đa thanh l?p
M?c ph? Ashikaga
.
N?m 1336
[45]
ho?c n?m 1338,
[4]
[46]
Ashikaga Takauji
, gi?ng nh? Minamoto no Yoritomo, h?u du? c?a cac than v??ng
Minamoto
,
[4]
đa đ??c trao danh hi?u
sei-i taish?gun
va đa thanh l?p
M?c ph? Ashikaga
, tren danh ngh?a t?n t?i cho đ?n n?m 1573. Ashikaga đ?t m?c ph? ? qu?n Muromachi c?a Kyoto, va th?i gian h? cai tr? con đ??c g?i la
th?i k? Muromachi
.
Trong n?m m??i n?m đ?u tien c?a M?c ph?, Ashikaga đa khong th? kh?ng đ?nh quy?n l?c tren toan b? đ?t n??c, vi h?u du? c?a Go-Daigo đa thanh l?p
chinh quy?n Nam tri?u
thach th?c quy?n l?c c?a h? trong
Nanboku-ch?
. Cu?i cung vao n?m 1392, Nam tri?u đ?u hang
chinh quy?n B?c tri?u
va quy?n l?c c?a M?c ph?.
Sau
Chi?n tranh Onin
, quy?n l?c c?a cac T??ng quan Ashikaga d?n suy y?u va khi b?t đ?u
Th?i k? Sengoku
b? bi?n thanh con r?i c?a nhi?u lanh chua khac nhau, cho đ?n khi T??ng quan Muromachi cu?i cung,
Ashikaga Yoshiaki
b? l?t đ? b? ph? tru?t vao n?m 1573.
Th?i k? Azuchi?Momoyama (1573?1603)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Toyotomi Hideyoshi
tr? thanh th? l?nh c?a t?ng l?p chi?n binh va gianh đ??c danh hi?u cao nh?t c?a t?ng l?p quy t?c, nh?ng ong khong gi? danh hi?u t??ng quan, c?p b?c cao nh?t c?a t?ng l?p chi?n binh.
[47]
[48]
Th?i k? Azuchi-Momoyama đ? c?p đ?n th?i k?
Oda Nobunaga
va
Toyotomi Hideyoshi
n?m quy?n. Cai ten "Azuchi-Momoyama" xu?t phat t? th?c t? la lau đai c?a Nobunaga,
Lau đai Azuchi
, n?m ?
Azuchi, Shiga
, va
Lau đai Fushimi
, n?i Hideyoshi s?ng sau khi ngh? h?u, n?m ? đo. ? Momoyama.
[49]
M?c du hai th? l?nh c?a t?ng l?p chi?n binh trong th?i k? nay khong đ??c phong t??c hi?u
Seii Taish?gun
(
征夷大?軍
?
, Chinh di đ?i t??ng quan)
, Oda Nobunaga đa đ??c phong t??c hi?u g?n nh? ngang b?ng, va Toyotomi Hideyoshi la m?t danh hi?u cao h?n.
[48]
[50]
Th?i đ?i nay b?t đ?u khi Oda Nobunaga tr?c xu?t
Ashikaga Yoshiaki
kh?i Kyoto va tieu di?t M?c ph? Ashikaga. Nobunaga đ??c phong t??c hi?u
Udaijin
(
右大臣
?
,
H?u đ?i th?n
)
, m?t v? tri chinh th?c la nhan v?t s? ba trong Tri?u đinh k? t? th?i c? đ?i, va t??c hi?u
Ukon'e no Taish?
(
右近衛大?
?
,
H?u c?n v? đ?i t??ng
)
, co ngh?a la th? l?nh c?a t?ng l?p chi?n binh. Danh hi?u nay la m?t danh hi?u co uy tin cao đ??c trao cho ng??i đ?ng đ?u t?ng l?p chi?n binh, t??ng t? nh? danh hi?u
Seii Taish?gun
(
征夷大?軍
?
, shogun)
. Nobunaga đa b? ph?n b?i b?i thu?c h? c?a minh
Akechi Mitsuhide
, ng??i đa ch?t trong
s? ki?n Honn?-ji
.
[51]
[50]
- ^
“Shogun”
.
Encyclopædia Britannica
. Truy c?p ngay 19 thang 11 n?m 2014
.
- ^
Beasley, William G. (1955).
Select Documents on Japanese Foreign Policy, 1853?1868
, p. 321.
- ^
Totman, Conrad (1966).
“Political Succession in The Tokugawa Bakufu: Abe Masahiro's Rise to Power, 1843?1845”
.
Harvard Journal of Asiatic Studies
.
26
: 102?124.
doi
:
10.2307/2718461
.
JSTOR
2718461
.
- ^
a
b
c
“Yamasa Online Kanji Dictionary”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 15 thang 4 n?m 2009
. Truy c?p ngay 20 thang 1 n?m 2009
.
L?i chu thich: Th?
<ref>
khong h?p l?: ten “:0” đ??c đ?nh ro nhi?u l?n, m?i l?n co n?i dung khac
- ^
a
b
The Modern Reader's Japanese-English Character Dictionary
,
ISBN
0-8048-0408-7
- ^
Friday, 2007:108.
- ^
Hall, 1991:241.
- ^
Adolphson, 2007:341.
- ^
Ishii, 2002:2396.
- ^
Ishii, 2002:2467.
- ^
Turnbull, 2006a:21 & 22.
- ^
There is no consensus among the various authors on this list since some sources consider Tajihi no Agatamori the first, some others take ?tomo no Otomaro, other sources assure that the first was Sakanoue no Tamuramaro, while others avoid the problem by just mentioning from the first Kamakura shogun.
- ^
“巨勢麻呂”
,
Wikipedia
(b?ng ti?ng Nh?t), 15 thang 11 n?m 2022
, truy c?p ngay 29 thang 11 n?m 2022
- ^
Cranston, 1998:361.
- ^
Samurai Archives.
“Early Japan”
(b?ng ti?ng Anh).
B?n g?c
l?u tr? ngay 31 thang 1 n?m 2009
. Truy c?p ngay 20 thang 1 n?m 2009
.
- ^
“藤原宇合”
,
Wikipedia
(b?ng ti?ng Nh?t), 4 thang 8 n?m 2022
, truy c?p ngay 29 thang 11 n?m 2022
- ^
“藤原麻呂”
,
Wikipedia
(b?ng ti?ng Nh?t), 4 thang 8 n?m 2022
, truy c?p ngay 29 thang 11 n?m 2022
- ^
“藤原??”
,
Wikipedia
(b?ng ti?ng Nh?t), 5 thang 11 n?m 2022
, truy c?p ngay 29 thang 11 n?m 2022
- ^
“藤原小?麻呂”
,
Wikipedia
(b?ng ti?ng Nh?t), 4 thang 1 n?m 2022
, truy c?p ngay 29 thang 11 n?m 2022
- ^
Cranston, 1998:427.
- ^
Sansom, 1931:201.
- ^
Cambridge University Press
.
“Cambridge Histories Online”
(b?ng ti?ng Anh)
. Truy c?p ngay 20 thang 1 n?m 2009
.
[
lien k?t h?ng
]
- ^
Takekoshi, 2004:96.
- ^
Caiger, 1997:339.
- ^
Shively, 1999:xviii.
- ^
a
b
c
De Bary
et al.
, 2001:266.
- ^
a
b
c
d
The history files.
“Shoguns of Japan”
(b?ng ti?ng Anh)
. Truy c?p ngay 20 thang 1 n?m 2009
.
- ^
Shively
et al.
, 1999:30.
- ^
Adolphson
et al
, 2007:334.
- ^
Turnbull, 2005:16.
- ^
a
b
c
Deal, 2007:100?101.
- ^
Perkins, 1998b:292.
- ^
a
b
Varley, 1994:243.
- ^
a
b
Perkins, 1998b:295.
- ^
a
b
c
Murdoch, 1996:791.
- ^
Deal, 2007:48.
- ^
征夷大?軍―もう一つの?家主?
(b?ng ti?ng Nh?t).
Books Kinokuniya
. Truy c?p ngay 7 thang 3 n?m 2011
.
- ^
Andressen & Osborne, 2002:48.
- ^
Ramirez-faria, 283.
- ^
“Shogun”.
The World Book Encyclopedia
.
17
. World Book. 1992. tr. 432?433.
ISBN
0-7166-0092-7
.
- ^
Nussbaum, Louis-Frederic
. (2005).
"
Kamakura-jidai
"
in
Japan Encyclopedia
, p. 459.
- ^
"...not only was the Heian system of
imperial-aristocratic rule
still vigorous during the twelfth century, but also it remained the essential framework within which the bakufu, during its lifetime, was obliged to operate. In this sense, the Heian pattern of government survived into the fourteenth century – to be destroyed with the
Kama-kura bakufu
rather than by it." Warrior Rule in Japan, p. 1. Cambridge University Press.
- ^
“shogun | Japanese title”
.
Encyclopedia Britannica
(b?ng ti?ng Anh)
. Truy c?p 21 thang 8 n?m 2017
.
- ^
a
b
Sansom, George (1961).
A History of Japan, 1134?1615
. United States: Stanford University Press.
- ^
Grossberg, Kenneth A. (1976).
“From Feudal Chieftain to Secular Monarch. The Development of Shogunal Power in Early Muromachi Japan”
.
Monumenta Nipponica
.
31
(1): 34.
doi
:
10.2307/2384184
.
ISSN
0027-0741
.
JSTOR
2384184
.
- ^
th?i gian b?t đ?u m?c ph? mau thu?n nhau la 1336 va 1338 đ??c li?t ke tren nhi?u ngu?n khac nhau.
- ^
L?i chu thich: Th?
<ref>
sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten
asahi240923
- ^
a
b
L?i chu thich: Th?
<ref>
sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten
nikkei140117
- ^
安土桃山時代
(b?ng ti?ng Nh?t). Kotobank.
B?n g?c
l?u tr? 25 thang 12 n?m 2023
. Truy c?p 9 thang 3 n?m 2024
.
- ^
a
b
織田信長に?えられた官位「右近衛大?」が意味すること
(b?ng ti?ng Nh?t). 10m TV.
B?n g?c
l?u tr? 28 thang 9 n?m 2023
. Truy c?p 9 thang 3 n?m 2024
.
- ^
「麒麟がくる」コラム】織田信長はどんどん昇進。信長は官職についてどう考えていたのか
(b?ng ti?ng Nh?t). Yahoo News. 6 thang 1 n?m 2021.
B?n g?c
l?u tr? 7 thang 3 n?m 2024
. Truy c?p 9 thang 3 n?m 2024
.
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png) |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Sh?gun
.
|