L?u Th?nh ( gi?n th? : ?晟 ; ph?n th? : 劉晟 ; 920?958), ten ban đ?u la L?u Ho?ng Hi ( gi?n th? : ?弘熙 ; ph?n th? : 劉弘熙 ), g?i theo th?y hi?u la Nam Han Trung Tong , la hoang đ? th? ba c?a n??c Nam Han th?i Ng? đ?i Th?p Qu?c va la con th? t? c?a Nam Han Cao T? L?u Nghi?m. Ong đa ra tay am sat anh th? 3 la Th??ng hoang đ? L?u Ph?n r?i k? v?.

Than th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?u Ho?ng Hi la con trai th? t? c?a Hoang đ? L?u Nham c?a Nam Han. ^[4]

N?m Nham Thin (932), khi L?u Nham phong v??ng cho cac hoang t?, L?u Ho?ng Hi đ??c phong lam T?n v??ng. ^[5] Do anh c? L?u Di?u Xu (劉耀樞) va anh th? hai L?u Quy đ? (劉龜圖) (đ??c phong v??ng n?m 932) m?t s?m, anh th? 3 L?u Ho?ng đ? tr? thanh ng??i đ??c ch?n k? v? c?a L?u Nham. ^[4]

N?m Nham D?n (942), L?u Nham ?m n?ng, ong th?y L?u Ho?ng đ? va L?u Ho?ng Hy đ?u cao ng?o phong tung, trong khi con nh? Vi?t v??ng L?u Ho?ng X??ng hi?u c?n va co tri th?c, nen đ?nh đ?a L?u Ho?ng đ? đ?n tr?n Ung chau ^{[c 1]} va đ?a L?u Ho?ng Hy đ?n tr?n Dong chau ^{[c 2]} nh?m l?p L?u Ho?ng X??ng. Tuy nhien, khi L?u Nham h?i y Sung V?n s? Tieu Ich (蕭益), ng??i nay noi r?ng "nen l?p con tr??ng, n?u khong t?t lo?n", do v?y L?u Nham ng?ng d? đ?nh. Sau khi Nam Han Cao T? m?t, L?u Ho?ng đ? len ngoi hoang đ?. ^[1]

Th?i L?u Ph?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau khi len ngoi, L?u Ho?ng đ? đ?i ten sang L?u Ph?n, L?u Ho?ng Hi đ??c b? nhi?m lam lam ph? chinh. L?u Ph?n đ??c thu?t l?i la s?ng xa x?, hoang dam, khong l?u tam đ?n chinh s?, th?m chi đa lo h??ng l?c trong giai đo?n đ? tang L?u Nham. Theo t??ng thu?t, L?u Ho?ng đ? c?ng nghi k? cac em, m?i khi t? ch?c y?n ti?c thi l?i l?nh cho ho?n gi? đ?ng gi? c?a, qu?n th?n va tong th?t đ?u b? kham xet r?i v?i đ??c vao ti?c. L?u Ho?ng Hy mu?n đo?t v?, nen dang th?nh s?c, thanh k? đ? lam vui long L?u Ph?n, nh?m khi?n L?u Ph?n them tin yeu minh. Do L?u Ph?n thich đ?u v?t dung tay, L?u Ho?ng Hi l?nh Ch? huy s? Tr?n đ?o T??ng đ?a đ?n n?m l?c s? la L?u T? Tri?u (劉思潮), đam L?nh Yen (譚令?), Lam Thi?u C??ng (林少?), Lam Thi?u L??ng (林少良) va Ha X??ng đinh (何昌廷) ? t?p đ?u v?t t?i T?n v??ng ph?, sau đo t?ng l?i cho anh trai. L?u Ph?n bi?t thi vui thich, gi? h? l?i lam th? v? cho minh. ^[1]

Ngay Binh Tu?t (8) thang 3 n?m Quy Mao (15 thang 4 n?m 943), ^{[1] [2]} L?u Ph?n cung cac ch? v??ng m? ti?c ? Tr??ng Xuan cung va cung xem man đ?u v?t c?a n?m l?c s?. đ?n chi?u t?i thi bai y?n, L?u Ph?n luc nay r?t say r??u. Nh?n th?y th?i c? đa đ?n, L?u Ho?ng Hi sai Tr?n đ?o T??ng va b?n L?u T? Tri?u diu L?u Ph?n v? t?m đi?n, nhan c? h?i dung tr??ng sat h?i, nh?ng c?n th?n c?a L?u Ph?n c?ng b? gi?t h?t. Hom sau, ba quan ch? v??ng khong ai dam vao cung. L?u Ho?ng X??ng d?n cac em vao t?m đi?n, ton L?u Ho?ng Hi len ngoi hoang đ?, đ?i ten la Th?nh, c?i nien hi?u sang ?ng Can. ^[1]

Tr? vi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Th?i gian đ?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau khi len ngoi, L?u Th?nh b?t đ?u b?c l? b?n ch?t c?a m?t v? hoang đ? hung b?o, tan nh?n. Ong m?t m?t đ?a ra nh?ng hinh ph?t nghiem kh?c đ? uy hi?p qu?n th?n khong đ??c ban đ?n vi?c gi?t anh c??p ngoi c?a ong. M?t khac l?i lo cac huynh đ? co th? b?t ch??c ong ma lam theo, cho nen th?i gian đ?u tren ngai vang ong v?n tr?ng d?ng b?n h?, nh?ng trong long luon xem h? la k? thu, cho nen luc nao c?ng đ? phong c?nh giac, khi co c? h?i thi s? ra tay tr??c đ? tr? kh?.

L?u Th?nh b? nhi?m L?u Ho?ng X??ng la thai uy kiem trung th? l?nh, ch? đ?o binh ma đo nguyen soai, lam ch? chinh s?; Tu?n v??ng L?u Ho?ng C?o la pho nguyen soai, tham d? chinh s?. Khong lau sau khi L?u Th?nh t?c v?, ng??i Nam Han ngh? lu?n xon xao v? cai ch?t c?a L?u Ph?n. L?u Ho?ng C?o th?y v?y nen dang s? th?nh c?u x? tr?m b?n L?u T? Tri?u nh?m xoa d?u d? lu?n, song L?u Th?nh khong nghe theo. B?n L?u T? Tri?u bi?t chuy?n, vu cao L?u Ho?ng C?o m?u ph?n, L?u Th?nh l?nh cho b?n L?u T? Tri?u do xet. Khi L?u Ho?ng C?o m? ti?c đai khach, L?u T? Tri?u va đam L?nh Yen (譚令?) xu?t v? binh đ?t nh?p, chem đ?u L?u Ho?ng C?o ngay trong ti?c. Sau đo, L?u Th?nh toan tinh gi?t ch?t cac hoang đ?, đ?c bi?t la Vi?t v??ng L?u Ho?ng X??ng do nhan v?t nay co tai đ?c va đ??c long ng??i. đ?n thang 10 am l?ch, L?u Th?nh l?nh cho Thi?u v??ng L?u Ho?ng Nha ph?i tri s?. Ngay đinh H?i (13) thang 11 cung n?m, t?c 12 thang 12 n?m 943, L?u Th?nh t? Nam Giao, đ?i xa, c?i nien hi?u sang Can Hoa. ^[1]

N?m Giap Thin (944), L?u Th?nh l?nh L?u Ho?ng X??ng bai ki?n l?ng c?a Li?t Tong L?u ?n (bac c?a L?u Th?nh) t?i H?i Khuc, song khi L?u Ho?ng X??ng đ?n X??ng Hoa cung thi b? L?u Th?nh sai m?t toan c??p đu?i theo sat h?i. đ?n thang 6, L?u Th?nh l?nh giam c?m T? v??ng L?u Ho?ng B?t trong nha rieng, đ?n thang 10 thi L?u Th?nh đ?u đ?c ch?t Tr?n v??ng L?u Ho?ng Tr?ch (劉弘澤) t?i U chau. ^[6] Sang n?m K? T? (945), L?u Th?nh gi?t Thi?u v??ng L?u Ho?ng Nha (劉弘雅); r?i gi?t luon b?n l?c s? L?u T? Tri?u, Lam Thi?u C??ng, Lam Thi?u L??ng, Ha X??ng Dien. Do T? b?c x? V??ng Phien khi x?a cung v?i Cao T? m?u l?p L?u Ho?ng X??ng, L?u Th?nh phai ong ta đi lam th? s? Anh Chau, đ?n n?i thi ban ch?t. Theo t??ng thu?t, sau nh?ng s? vi?c đo, khong ch? cac v??ng đ? khac c?a L?u Th?nh ma ngay c? cac tri?u th?n đ?u khi?p s? ong ta c?ng nh? lo l?ng cho s? an nguy c?a b?n than. N?m Binh Ng? (946), Tr?n đ?o T??ng th?y b?n L?u T? Tri?u b? gi?t thi b?t an, đ?c ti?n đ?ng Than (鄧伸) c?nh bao Tr?n đ?o T??ng co th? b? di?t nh? Han Tin th?i Han , L?u Th?nh bi?t chuy?n thi l?p t?c cho tieu di?t Tr?n đ?o T??ng cung than thu?c ^[7] . 　

đ?n thang 2 n?m đinh Mui (947), do lo s? cac em s? tranh đo?t hoang v? v?i cac hoang t? c?a minh sau nay, L?u Th?nh đa gi?t ch?t lien ti?p 8 ng??i em, bao g?m T? v??ng L?u Ho?ng B?t, Quy v??ng L?u Ho?ng đ?o, đ?nh v??ng L?u Ho?ng Ich, Bi?n v??ng L?u Ho?ng T?, đ?ng v??ng L?u Ho?ng Gi?n, Ich v??ng L?u Ho?ng Ki?n, An v??ng L?u Ho?ng V?, Nghi v??ng L?u Ho?ng Chi?u, đ?ng th?i cho gi?t h?t nh?ng con trai c?a h?, n?p con gai c?a h? sung vao h?u cung</ref> (Theo t??ng thu?t, vi?c L?u Th?nh tieu di?t cac hoang đ? la m?u c?a Cam Tuy?n cung s? Lam Dien Ng? .) ^[8] Ong con cho xay d?ng ly cung v?i tren 1000 gian, dung chau bau đ? trang tri. Ong c?ng cho l?p ra cac hinh ph?t hanh quy?t c?c ki tan kh?c nh? "ho?ch thang" (cho vao v?c soi), "thi?t sang" (cho vao gi??ng s?t nong đ?), "kho d?ch" (c?t x?o), g?i la "sinh đ?a ng?c" ^[9] .

N?m M?u Than (948), L?u Th?nh sai Chung Doan Ch??ng (鍾允章) đi c?u hon n??c S? . ^[10] (v? chinh c?a Cao T? la ch? em gai c?a S? v??ng Ma Hi Qu?ng .) ^[11] S? v??ng Ma Hi Qu?ng t? ch?i khi?n L?u Th?nh t?c gi?n, ong h?i Chung Doan Ch??ng "Ma cong co th? kinh l??c đ?t Nam khong", Chung Doan Ch??ng noi r?ng hoang th?t n??c S? tranh đo?t quy?n l?c nen co th? an tam, ong nh?n đ?nh Ma Hy Qu?ng nhu nh??c b?n x?n con binh s? S? t? vong nhi?u sau m?t th?i gian dai n?i chi?n va do v?y quy?t đ?nh t?n cong S?. Ngay Tan T? (7) thang 12 cung n?m, t?c 8 thang 1 n?m 949, L?u Th?nh b? nhi?m N?i th??ng th? Ngo Hoai An (吳懷恩) lam Khai ph? nghi đ?ng tam ti, Tay b?c di?n chieu th?o s?, đem binh đanh S?. Ngo Hoai An đanh b?i Ch? huy s? T? Tri Tan (徐知新) c?a S?, đo?t Ha chau ^{[c 3]} va Chieu chau ^{[c 4]} cho Nam Han. ^[10]

Th?i k? tr? vi gi?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m Canh Tu?t (950), L?u Th?nh b? nhi?m cung nhan Lo Qu?nh Tien (盧瓊仙) va Hoang Qu?nh Chi (黃瓊之) la "n? th? trung", cho m?c tri?u ph?c, tham quy?t chinh s?. đ?n luc nay, tong th?t va nh?ng ng??i t?ng l?p cong đa b? gi?t g?n h?t, duy co b?n ho?n quan Lam Dien Ng? la co quy?n th? r?t l?n. ^[12]

N?m Tan H?i (951), n??c S? x?y ra tranh đo?t quy?n l?c trong v??ng t?c, m?t n??c v? tay Nam đ??ng . Tuy nhien, Ma Hy ?n v?n ki?m soat đ??c tr?n T?nh Giang ^{[c 5]} v?i ch?c v? ti?t đ? pho s?. L?u Th?nh b? nhi?m N?i th? s? Ngo Hoai An lam Tay b?c chieu th?o s?, đem binh đ?n bien gi?i v?i T?nh Giang, do tham nh?m chi?m l?nh. Trong khi đo, c?u v??ng Ma Hy Ng?c phai Banh Ng?n Huy (彭?暉) đ?n Qu? chau nh?m ch?c, khi?n Ma Hy ?n t?c gi?n, do v?y Ma Hy ?n bi m?t tri?u Mong chau ^{[c 6]} th? s? H?a Kh? Qu?nh đ?n Qu? chau, H?a Kh? Qu?nh co th? đ?y lui Banh Ng?n Huy kh?i thanh. Ngo Hoai An nhan c? h?i nay chi?m đ??c Mong chau, ti?n binh xam l??c, c??p pha khu v?c con l?i c?a T?nh Giang, khi?n Ma Hy ?n va H?a Kh? Qu?nh lo s?, song h? khong co sach l??c nao đ? ?ng pho. Sau đo, L?u Th?nh vi?t th? cho Ma Hy ?n, noi r?ng m?c đich c?a minh la c?u vi?n Ma Hy ?n: ^[13]

V? M?c v??ng [t?c la Ma An )] n?m gi? toan S?, phu c??ng an t?nh h?n 50 n?m. Do anh em tam th?p ng? c?u [(t?c Ma Hy Qu?ng)] va tam th?p c?u [(t?c Ma Hy Ng?c)] đ?ng binh đ?o, tan sat l?n nhau, đem c? nghi?p c?a tien nhan dang cho k? thu ph??ng b?c. Nay nghe noi đ??ng binh đa chi?m c? Tr??ng Sa [th? đo c?a S?], ti?p đ?n s? chi?m Qu? Lam. Hai n??c giao h?o, co them quan h? hon nhan, nay th?y ben ?y đang nguy kh?n, sao n? khong đ?n c?u! đa phat đ?i quan ti?n đ?n b?ng đ??ng th?y va b?, cho l?nh t??ng cong c?u mai gi? ti?t mao, luon gi? ch?c v?.

Ma Hy ?n nh?n đ??c th?, cung lieu ta ngh? hang, song khong th? quy?t đ?nh ngay. Ngay Binh D?n (8) thang 11, t?c 9 thang 12, Ngo Hoai An d?n binh bao vay d??i thanh, Ma Hy ?n va H?a Kh? Qu?nh b? thanh va tr?n thoat đ?n Toan chau ^{[c 7]} . Sau đo, Ngo Hoai An co th? đo?t khong ch? Qu? chau ma con c? ph?n con l?i c?a T?nh Giang, Nam Han t? đay cai qu?n toan b? lanh th? L?nh Nam . đ?n thang ch?p, L?u Th?nh sai N?i th? t?nh th?a Phan Sung Tri?t (潘崇徹) va t??ng quan T? Quan (謝貫) đem binh chi?m Sam chau ^{[c 8]} t? tay Nam đ??ng. ^[13]

Th?i k? cu?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m Quy S?u (953), L?u Th?nh phong v??ng cho n?m hoang t?: L?u K? H?ng , L?u Tuy?n H?ng (劉璇興), L?u Khanh H?ng (劉慶興), L?u B?o H?ng (劉保興), va L?u Sung H?ng (劉崇興). ^[14]

Sau khi Ngo v??ng Quy?n t? tr?n, con la Ngo X??ng Ng?p đ??c l?p. Sau khi Ngo X??ng Ng?p m?t, em la Ngo X??ng V?n đ??c l?p. Trong thang 1 n?m Giap D?n (954), Ngo X??ng V?n sai ng??i sang Nam Han, Nam Han phong Ngo X??ng V?n la T?nh H?i ti?t đ? s?, kiem An Nam đo h?. ^[14]

L?u Th?nh v?n mu?n t?n di?t h?t nh?ng hoang đ? con l?i c?a minh. Ong b? nhi?m Cao v??ng L?u Ho?ng M?c (劉弘邈) la Hung V? ^{[c 9]} ti?t đ? s?, tr?n gi? Ung chau. Do L?u Ho?ng B?t va L?u Ho?ng Tr?ch đ?u ch?t t?i Ung chau, L?u Ho?ng M?c c? g?ng t? ch?i va xin lam tuc v?, song L?u Th?nh t? ch?i. Khi đ?n tr?n, L?u Ho?ng M?c ?y thac chinh s? cho lieu ta, c? ngay u?ng r??u, c?u cung qu? th?n. Co th? dang len L?u Th?nh cao bu?c L?u Ho?ng M?c m?u ph?n, ngay M?u Ng? (15) thang 4, t?c 19 thang 5, L?u Th?nh sai Lam Dien Ng? đem r??u đ?c đ?n Hung V? ban cho L?u Ho?ng M?c. ^[14] đ?n thang 6 n?m K? Mao (955), L?u Th?nh gi?t Trinh chau ti?t đ? s? la Thong v??ng L?u Ho?ng Chinh (劉弘政), va đ?n th?i đi?m nay toan b? cac em trai ong đ?u khong ai con s?ng. ^[15]

N?m Binh Thin (956), Lam Dien Ng? t? tr?n, qu?c nhan chuc m?ng l?n nhau. Khi b?nh tinh c?a Lam Dien Ng? x?u đi, ong ta ti?n c? N?i c?p s? Cung Tr?ng Xu (?澄樞) thay th?, L?u Th?nh b? nhi?m Cung Tr?ng Xu đ?ng đ?u Th?a tuyen vi?n va N?i th? t?nh. ^[8]

N?m đinh T? (957), L?u Th?nh hay tin H?u Chu nhi?u l?n đanh b?i Nam đ??ng , ong lo ng?i nen sai s? tri?u c?ng H?u Chu, song cac s? gi? b? ch?n t?i H? Nam (đ??ng th?i do Chu Hanh Phung cai qu?n). L?u Th?nh ben chu?n b? chi?n h?m, v? khi nh?m phong th? tr??c m?t cu?c xam chi?m c?a H?u Chu, nh?ng khong lau sau l?i nhan luc minh con s?ng ma b?t đ?u ra s?c h??ng l?c, tieu xai phung phi. Ong t?ng venh vao ma noi r?ng "than ta đ??c mi?n, may thay, sao ph?i lo cho h?u th?!" ^[8]

Ngay Tan T? (3 thang 8) n?m M?u Ng?, t?c 18 thang 9 n?m 958, L?u Th?nh m?c b?nh qua đ?i, th? 39 tu?i. Con tr??ng la L?u K? H?ng t?c đ? v?, đ?i ten la S??ng. ^[3]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]