- V? dong may tinh th?i k? Xo vi?t, xem
Elbrus (may tinh)
.
- V? ten l?a R-300 Elbrus, xem
Scud
.
Quang c?nh Elbrus nhin t?
Kislovodsk
.
đ?nh
Elbrus
(
ti?ng Nga
: Эльбрус) la m?t đ?nh nui n?m ? mi?n tay
day nui Kavkaz
, t?i n??c c?ng hoa t? tr?
Kabardino-Balkaria
thu?c
Lien bang Nga
, g?n bien gi?i v?i
Gruzia
. M?t nui l?a đa khong ho?t đ?ng k? t? kho?ng 2.000 n?m tr??c, no la đ?nh nui cao nh?t trong day Kavkaz, ph?n thu?c v?
chau Au
(n?u
bien gi?i
gi?a chau Au va
chau A
đ??c coi la n?m ? phia nam đ?nh Elbrus - t?i khu v?c song
Kura
va
Qvirila
). đ?nh phia tay c?a Elbrus co đ? cao 5.642 m (18.510 ft) va co th? coi la đ?nh nui cao nh?t t?i chau Au. đ?nh phia đong th?p h?n m?t chut: no cao 5.621 m (18.442 ft). Hai đ?nh nay cach nhau kho?ng 3 km, n?i v?i nhau b?ng m?t khu v?c lom xu?ng (yen ng?a) n?m ? cao đ? kho?ng 5.200 m. T?ng di?n tich b? đong b?ng la kho?ng 134,5 km². Prielbrusje, khu đi?u d??ng v?i mon th? thao tr??t tuy?t n?i ti?ng nh?t t?i Nga, n?m t?i nui nay. Theo phan lo?i leo nui thi Elbrus đ??c đanh gia la c?p nui tuy?t-b?ng c?p 2A khi leo len đ?nh phia tay t? phia b?c c?a no, con đi qua c? hai đ?nh la c?p 2B. Co cac hanh trinh ph?c t?p khac, ch?ng h?n Elbrus (Z) theo s??n nui S-Z: c?p 3A. Cac khe nui Adylsu, Shkheldy, Adyrsu hay cac kh?i nui Donguzoruna vaUshby c?ng r?t ph? bi?n trong s? cac nha leo nui va cac du khach ?a thich leo nui.
Elbrus n?m cach kho?ng 20 km (12 d?m) v? phia b?c r?ng chinh c?a day đ?i Kavkaz va kho?ng 65 km (40 d?m) v? phia nam tay nam c?a th? tr?n
Kislovodsk
thu?c Nga. Ph?n ch?m b?ng v?nh c?u c?a no cung c?p ngu?n b?ng cho 22
song b?ng
, cac song b?ng nay l?i la ngu?n cung c?p n??c cho cac song
Baksan
,
Kuban
va
Malka
.
đ?nh Elbrus con co cac ten g?i khac nh?:
- Mingi-Tau: ngh?a la đ?nh cao c?a hang nghin nui trong cach g?i c?a ng??i Karachaevo-Balkaria.
- Dzhin-padishakh: ngh?a la vua c?a cac th?n nui trong ti?ng c?a ng??i Tjurk.
- Albar (Albors): ngh?a la nui cao, trong ti?ng Iran. Khong nen nh?m l?n đ?nh Elbrus v?i đ?nh
Alborz
(co ten g?i khac la Elburz) ?
Iran
, c?ng co ngu?n g?c ten g?i t? day nui truy?n thuy?t
Har? B?r?zait?
trong
th?n tho?i Ba T?
.
- Yalbuz: ngh?a la b?m tuy?t trong ti?ng Gruzia.
- Uryushglyumos: nui c?a ngay.
- Kuskamaph: nui đem l?i h?nh phuc.
- Shat, nui Shat.
Ng??i c? đ?i bi?t đ?n ng?n nui nay v?i ten g?i
Strobilus
, m?t t? trong
ti?ng Latinh
đ? ch? qu? non c?a thong, co ngu?n g?c t?
ti?ng Hy L?p
strobilos
, co ngh?a la v?t th? xo?n, m?t thu?t ng? th?c v?t đa co t? lau đ? mieu t? hinh d?ng c?a đ?nh nui l?a. Truy?n thuy?t k? l?i r?ng th?n
Zeus
đa xi?ng xich th?n
Prometheus
(v? th?n kh?ng l? đa tr?m l?a t? tren tr?i đ? cho ng??i c? đ?i) t?i đay, m?t ch? d?n ro rang cho cac ho?t đ?ng nui l?a trong qua kh?. đ?nh th?p h?n đa đ??c
Douglas Freshfield
,
A. W. Moore
va
C. C. Tucker
treo len l?n đ?u tien n?m
1868
, con đ?nh cao h?n (kho?ng 40 m) đa đ??c m?t nhom cac nha tham hi?m ng??i Anh do
F. Crauford Grove
d?n đ?u chinh ph?c vao n?m
1874
. Trong nh?ng n?m đ?u tien c?a ch? đ? Xo vi?t,
ngh? leo nui
đa tr? thanh m?t mon th? thao ph? bi?n trong qu?n chung, va ? đay đa co nhi?u hanh trinh đ? len nui. Vao mua đong n?m
1936
, m?t nhom l?n cac thanh vien
Komsomol
thi?u kinh nghi?m đa c? g?ng treo len đ?nh nui va k?t thuc b?ng nhi?u th??ng vong khi h? b? tr??t kh?i l?p b?ng va r?i xu?ng. Nh?ng ng??i
đ?c
đa chi?m đong ng?n nui nay trong m?t th?i gian ng?n trong
đ?i chi?n th? gi?i l?n th? 2
v?i kho?ng 10.000 binh s? la nh?ng ng??i gi?i leo nui. M?t cau chuy?n ch?a ki?m ch?ng đ??c k? l?i r?ng m?t phi cong Xo vi?t đa đ??c h?a th??ng huy ch??ng cho vi?c nem bom n?i ? chinh tren nui, khach s?n Priyut 11, n?m ? đ? cao 4.100 m, khi no b? chi?m đong. Sau nay ng??i phi cong đa đ??c đ? c? nh?n huy ch??ng nh?ng khong ph?i vi nem bom khach s?n nay, ma la cho vi?c cung c?p nhien li?u, va đa đ? khach s?n nay con nguyen v?n cho cac th? h? sau
[
c?n d?n ngu?n
]
. Tuy nhien, no đa b? chay vao cu?i
th? k? 20
va hi?n nay ng??i ta đang xay d?ng l?i khach s?n nay.
Lien Xo đa khuy?n khich vi?c leo nui Elbrus, va vao n?m
1956
đa co 400 nha leo nui đa cung leo len đ?nh đ? đanh d?u s? ki?n 400 n?m ngay sap nh?p
Kabardino-Balkaria
vao Nga.
T? n?m 1959 cho t?i n?m 1976, m?t h? th?ng xe ch?y tren day cap đa đ??c xay d?ng thanh nhi?u t?ng đ? co th? th? đ?a nh?ng ng??i đ?n th?m len t?i đ? cao 3.750 m. Co nhi?u hanh trinh đ? leo nui, nh?ng hanh trinh thong th??ng nh?t ma khong co cac k? n?t tren b?ng la hanh trinh g?n nh? th?ng đ?ng t? s??n d?c c?a nui n?i k?t thuc h? th?ng cap. Trong mua he, khong ph?i la đi?u b?t th??ng n?u nh? co t?i kho?ng 100 ng??i co y đ?nh leo len đ?nh nui theo hanh trinh nay m?i ngay. Vi?c leo nui nay khong kho v? m?t k? thu?t nh?ng kho kh?n v? m?t th? l?c do đ? cao va th??ng xuyen co gio m?nh. S? l??ng t? vong vi leo nui nay trung binh m?i n?m kho?ng 15-30 ca, ch? y?u la do cac c? g?ng
thi?u t? ch?c va trang b? kem
[1]
.
N?m 1997, m?t chi?c xe Land Rover Defender đa len t?i đ?nh nui nay va đ??c ghi vao trong Sach k? l?c Guinness.
-
-
Satellite picture of Mount Elbrus (12 September, 2000)
-
Mount Elbrus and its two peaks
-
19th-century photograph
-
Archip Iwanovich Kuindshi: The Elbrus, 1890-1895
-
-
-
-
View to the South from the summit
- Anthony Huxley,
Standard Encyclopedia of the World's Mountains
(New York:
Putnam
,
1962
)
 |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Elbrus
.
|