Chi?t Giang

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Chi?t Giang con la ten g?i c? c?a song Ti?n đ??ng .
Chi?t Giang
Chi?t Giang t?nh
浙江省
—   t?nh   —
Chuy?n t? ten
Chiết Giang trên bản đồ Thế giới
Chiết Giang
Chi?t Giang
Qu?c gia   Trung Qu?c
Th? ph? Hang Chau sửa dữ liệu
Chinh quy?n
 ?  Bi th? T?nh ?y D?ch Luy?n H?ng (易??)
 ?  T?nh tr??ng V??ng H?o (王浩)
Di?n tich
 ? T?ng c?ng 104,141 km 2 (40,209 mi 2 )
Th? h?ng di?n tich th? 25
Dan s? (2020)
 ? T?ng c?ng 64,567,588
 ?  M?t đ? 620/km 2 (1,600/mi 2 )
Mui gi? UTC+8 sửa dữ liệu
Ma ISO 3166 CN-ZJ sửa dữ liệu
Thanh ph? k?t ngh?a Gaborone , Odense , Shizuoka , Fukui , Tochigi sửa dữ liệu
GDP ( 2022 )
 - tren đ?u ng??i 		7,77 nghin t? [1] (1.150 t? USD) NDT ( th? 4 )
118,496 (17.617 USD) NDT ( th? 6 )
HDI ( 2016 ) 0.809 ( th? 5 ) — cao
Cac dan t?c chinh Han - 99,14%
Xa - 0,37%
Ngon ng? va ph??ng ngon ti?ng Ngo , ti?ng Man Nam , ti?ng Huy , Quan tho?i
Trang web Trang tin chinh th?c
Ngu?n l?y d? li?u dan s? va GDP:
《中???年??2005》/ Nien giam th?ng ke Trung Qu?c 2005 ISBN 7503747382
Ngu?n l?y d? li?u dan t?c:
《2000年人口普?中?民族人口?料》/ T? li?u nhan kh?u dan t?c d?a tren đi?u tra dan s? n?m 2000 c?a Trung Qu?c ISBN 7105054255
Chi?t Giang
Ti?ng Trung 浙江

Chi?t Giang (浙江) la m?t t?nh ven bi?n phia đong c?a Trung Qu?c . Ten g?i Chi?t Giang l?y theo ten c? c?a con song Ti?n đ??ng ch?y qua Hang Chau - t?nh l? Chi?t Giang. Ten g?i t?t c?a t?nh nay la Chi?t . N?m 2018, Chi?t Giang la t?nh đong th? tam v? s? dan, đ?ng th? t? v? kinh t? Trung Qu?c v?i 64,56 tri?u dan va GDP n?m 2022 la 7,77 nghin t? NDT (1.150 t? USD), [1] cao h?n GDP Ha Lan , qu?c gia đang x?p h?ng 17 th? gi?i. [2] GDP binh quan đ?u ng??i n?m 2022 la 118.496 NDT (t??ng đ??ng 17.617 USD ). Chi?t Giang giap gi?i v?i t?nh Giang To va thanh ph? Th??ng H?i v? phia b?c, An Huy va Giang Tay v? phia tay va Phuc Ki?n v? phia nam, phia đong giap bi?n Hoa đong . Trong ti?ng Vi?t, Chi?t Giang hay b? vi?t nh?m thanh Tri?t Giang . Chi?t Giang ch? y?u bao g?m cac ng?n đ?i, chi?m kho?ng 70% t?ng di?n tich, v?i đ? cao cao h?n v? phia nam va phia tay. Chi?t Giang c?ng co đ??ng b? bi?n dai h?n b?t k? t?nh nao khac c?a Trung Qu?c đ?i l?c. Trong t?nh co ba nghin cu lao, nhi?u nh?t ? Trung Qu?c. T?nh l? Hang Chau đanh d?u s? k?t thuc c?a đ?i V?n Ha va n?m tren v?nh Hang Chau ? phia b?c Chi?t Giang, ng?n cach Th??ng H?i va Ninh Ba. V?nh co nhi?u hon đ?o nh? g?i chung la qu?n đ?o Chu S?n.

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? kho?ng 50.000 n?m tr??c, vao th?i đ?i đ? đa c? , m?t gi?ng ng??i nguyen th?y g?i la ng??i Ki?n đ?c (建德人) đa sinh s?ng t?i Chi?t Giang. đ?n th?i đ?i đ? đa m?i , t?i Chi?t Giang tr??c sau đa xu?t hi?n v?n hoa Th??ng S?n, [3] v?n hoa Ti?u Hoang S?n, [4] v?n hoa Khoa H? Ki?u, [5] v?n hoa Ha M? đ? (河姆渡), [6] v?n hoa Ma Gia Banh (?家浜) [7] va v?n hoa L??ng Ch? (良渚). Trong đo, v?n hoa L??ng Ch? ??c tinh cach nay kho?ng 5.000 n?m, th? hi?n m?c đ? phat tri?n v?n hoa r?t cao t?i Trung Qu?c trong th?i đ?i đ? đa m?i. [8]

đ?n th?i đ?i đ? đ?ng , l?u v?c Thai H? va song Ti?n đ??ng ti?n vao th?i k? v?n hoa Ma Ki?u (??), ng??i dan s?ng ? đo đ??c g?i la "Vi?t". [9] Khi ti?n hanh kh?o c? t?i khu v?c Thai H? va song Ti?n đ??ng va đ?ng b?ng Ninh-Thi?u , ng??i ta đa phat hi?n đ??c m?t s? l??ng l?n cac di ch? c?a v?n hoa Ma Ki?u, n?n v?n hoa nay phat tri?n đ?c l?p va it ch?u ?nh h??ng t? Trung Nguyen .

B?t đ?u t? th?i Xuan Thu , n??c Vi?t n?i len ? phia b?c Chi?t Giang, đ?nh đo ? C?i Ke (nay thu?c Thi?u H?ng). đ?n đ?i Vi?t v??ng Cau Ti?n , n??c Vi?t đa đ?t đ?n th?i k? c?c th?nh va n?m 473 TCN đa co th? đa đanh b?i n??c Ngo ? phia b?c, m?t trong nh?ng ti?u qu?c m?nh th?i b?y gi?. N?m 333 TCN, đ?n l??t n??c Vi?t b? n??c S? ? phia tay đanh b?i. N?m 221 TCN, đ?n l??t n??c T?n chinh ph?c đ??c t?t c? cac ti?u qu?c ? Trung Hoa va thanh l?p m?t đ? qu?c Trung Hoa th?ng nh?t.

D??i th?i Nha T?n va th?i Nha Han , Chi?t Giang thu?c quy?n ki?m soat c?a đ? qu?c Trung Hoa, tuy nhien vung nay v?n la bien ?i va vung Nam Chi?t Giang ch? thu?c quy?n ki?m soat tren danh ngh?a do cac t?c Bach Vi?t v?n c? ng? ? đay v?i cac t? ch?c xa h?i va chinh tr? c?a rieng h?, đo chinh la n??c đong Au . N?m 138 TCN, đong Au va n??c Man Vi?t phat sinh tranh gianh, Man Vi?t v??ng đa xu?t binh bao vay đong Au thanh (thu?c On Chau ngay nay), ch? đ?n khi Nha Han c? quan ti?p vi?n cho đong Au thi quan Man Vi?t m?i thoai lui. Sau đo, d??i ap l?c t? Man Vi?t, qu?c v??ng đong Au đa ph?i d?n tren 4 v?n quan ti?n v? phia b?c đ?n khu v?c Th? Thanh thu?c An Huy ngay nay. Nh?ng c? dan đong Au con ? l?i đ?t c? đa di c? ra cac đ?o tren bi?n Hoa đong đ? tranh chi?n lo?n. Cu?i đ?i Nha Han, Chi?t Giang la đ?a ban ho?t đ?ng c?a cac t??ng Nghiem B?ch H? (嚴白虎) va V??ng Lang (王朗). Hai ng??i nay đa thua tr??c hai anh em Ton Sach (?策) va Ton Quy?n (孫權) - nh?ng ng??i cu?i cung đa l?p nen n??c Ngo , m?t trong ba n??c th?i Tam Qu?c .

T? th? k? IV , Trung Qu?c b?t đ?u b? cac t?c du m?c ph??ng B?c đanh chi?m - nh?ng t?c ng??i đa chi?m đ??c toan b? vung Hoa B?c va thi?t l?p Ng? H? th?p l?c qu?c (th?c t? co nhi?u n??c h?n) va B?c tri?u Ng?y . Do đo, nh?ng đ?t l?n dan di c? t? phia b?c đa đ? v? mi?n Nam, đi?u nay đa t?ng t?c qua trinh Han hoa vung Nam Trung Qu?c, trong đo co Chi?t Giang.

Nha Tuy tai th?ng nh?t Trung Qu?c va xay d?ng con kenh l?n đ?i V?n Ha n?i Hang Chau v?i binh nguyen Hoa B?c , mang l?i cho Chi?t Giang m?t đ??ng k?t n?i quan tr?ng v?i cac trung tam c?a v?n minh Trung Hoa. Th?i Nha đ??ng la th?i hoang kim c?a Trung Hoa. Khi đo, Chi?t Giang la m?t ph?n c?a Giang Nam đong đ?o (江南東道) va b?t đ?u phat tri?n th?nh v??ng. V? sau, khi Nha đ??ng s?p đ?, đa ph?n lanh th? c?a n??c Ngo Vi?t th?i Ng? đ?i Th?p Qu?c la t?i Chi?t Giang.

B?c T?ng tai th?ng nh?t Trung Qu?c vao kho?ng n?m 960 . Trong th?i Nha T?ng, s? giau co th?nh v??ng c?a mi?n Nam Trung Qu?c b?t đ?u v??t mi?n B?c Trung Qu?c. Sau khi mi?n B?c b? ng??i N? Chan xam chi?m vao n?m 1127 , Chi?t Giang ti?n vao th?i c?c th?nh: Hang Chau tr? thanh kinh đo c?a Nam T?ng . N?i ti?ng vi v? đ?p va s? giau co, thanh ph? nay co th? đa la thanh ph? l?n nh?t th? gi?i vao th?i đo. [10] K? t? đo đ?n nay, trong v?n hoa Trung Hoa, cung v?i vung Nam Giang To lan c?n, vung B?c Chi?t Giang đa đ?ng ngh?a v?i s? xa hoa va giau co. Chi?n th?ng c?a quan Mong C? va vi?c thanh l?p Nha Nguyen n?m 1279 đa k?t thuc vai tro quan tr?ng v? chinh tr? c?a Hang Chau, tuy nhien, thanh ph? nay v?n ti?p t?c phat tri?n th?nh v??ng; Marco Polo đa đ?n th?m Hang Chau, ong g?i thanh ph? nay la "Kinsay" va g?i đay la "thanh ph? sang tr?ng va đ?p đ? nh?t" tren th? gi?i. [11]

đ? s? ba chan th?i Nha Minh phat hi?n t?i t?nh Chi?t Giang. Hi?n đ??c tr?ng bay t?i vi?n Smithsonian ? Washington, D.C.

Th?i Minh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nha Minh , tri?u đ?i đanh đu?i đ??c ng??i Mong C? vao n?m 1368 , la tri?u đ?i đ?u tien thi?t l?p đ?n v? hanh chinh cho rieng Chi?t Giang, Chi?t Giang th?a tuyen b? chanh s? ti (浙江承宣布政使司), va k? t? đo ranh gi?i c?a t?nh h?u nh? khong thay đ?i. Th?i Nha Minh, Chi?t Giang co 11 ph? va 75 huy?n. Th?i Minh, Chi?t Giang la m?t vung quan tr?ng v? thu?, đ??ng th?i Gia H?ng va H? Chau la nh?ng vung s?n xu?t t? s?ng ch? y?u. Tuy nhien, do Tr??ng S? Thanh (?士?) va Ph??ng Qu?c Tran (方?珍) đ?i khang v?i tri?u đinh, Chu Nguyen Ch??ng đa th?c hi?n chinh sach h?i c?m , ti?n hanh phong t?a cac khu v?c duyen h?i c?a Chi?t Giang, do v?y n?n th??ng m?i noi chung va ngo?i th??ng noi rieng c?a t?nh co khuynh h??ng suy gi?m. Theo chinh sach "H?i c?m", c? dan duyen h?i b? bu?c ph?i di chuy?n vao sau trong n?i đ?a, ?nh h??ng nghiem tr?ng đ?n sinh k? c?a h?. [12] N?m H?ng V? th? 19 (1386), h?n 30.000 c? dan t?i 46 đ?o Chu S?n b? bach ph?i chuy?n vao n?i đ?a, n?m sau, huy?n đ?o duy nh?t khi ?y la X??ng Qu?c huy?n (t?c Chu S?n ngay nay) b? ph? b?. [13] đ?n nh?ng n?m Gia T?nh , Trung Qu?c ch?u ?nh h??ng c?a h?i t?c Uy kh?u , n?ng n? nh?t la Phuc Ki?n va Chi?t Giang.

Th?i Thanh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Quan Anh chi?m thanh đ?nh H?i ? qu?n đ?o Chu S?n n?m 1841

Sau khi ng??i Man Chau nh?p quan, l?p nen Nha Thanh , tri?u đinh m?i đa đ?i Chi?t Giang th?a tuyen b? chanh s? ti thanh Chi?t Giang t?nh, v? quan s? do t?ng đ?c Man Chi?t qu?n ly. Do Chi?t Giang tich c?c ph?n khang quan Thanh, tri?u đinh Man Thanh đa co cac chinh sach th?m tra da man đ?i v?i v?n nhan Giang Nam, nh? V?n t? ng?c (文字獄), Minh s? an (明史案). N?m đ?o Quang th? 20 (1840), quan Anh phao kich thanh đ?nh H?i, Chi?n tranh Nha phi?n chinh th?c bung phat. Sau khi thanh b? bao vay, t?ng binh đ?nh H?i tr?n Cat Van Phi (葛云?), t?ng binh Th? Xuan tr?n V??ng Tich B?ng (王?朋), t?ng binh X? Chau tr?n Tr?nh Qu?c H?ng (???) đa su?t quan đ? khang c? song đa thi?t m?ng trong tr?n chi?n. C?n c? theo đi?u ??c Nam Kinh ky k?t sau chi?n tranh, Ninh Ba tr? thanh m?t 5 c?ng thong th??ng v?i ngo?i qu?c đ?u tien.

N?m 1861, quan Thai Binh Thien Qu?c ti?n t? Giang Tay đ?n Chi?t Giang, do la n?i xu?t than c?a nhi?u quan vien va than s? Trung Qu?c, Giang Chi?t la vung c? dan ch?u ?nh h??ng m?nh c?a Nho giao nen cac dan đoan đ?a ph??ng đa lien t?c cung quan Thai Binh tac chi?n, vi th? co đ?n tren m?t n?a c? dan Chi?t Giang đa thi?t m?ng trong cu?c chi?n nay. [14] đ?c bi?t, ? cac khu v?c phia tay nh? t?i ba huy?n V? Khang, Hi?u Phong va An Cat thu?c hai ph? H? Chau, Hang Chau, t?n th?t nhan kh?u la tren 96%. [15] Cu?c chi?n kh?c li?t nay đa khi?n m?t s? l??ng l?n nhan s? Giang Chi?t đ?n t? n?n t?i Th??ng H?i (to gi?i ngo?i qu?c), đong m?t vai tro quy?t đ?nh cho s? phat tri?n c?a Th??ng H?i. Sau chi?n tranh, T??ng quan nh?p Chi?t Giang đ? đanh Thai Binh Thien Qu?c tr??c kia khu?ch tr??ng th? l?c va sau n?m 1861, nhi?u tu?n ph? Chi?t Giang do T??ng quan đ?c quy?n n?m gi?. Tuy nhien, sau an Cat T?t th? , l?c l??ng T??ng quan đa suy y?u r?t nhi?u. Trong cac s? ki?n Phong trao Ngh?a Hoa đoan va Bat qu?c lien quan xam l??c, t?nh Chi?t Giang tham gia đong Nam h? b?o , tranh đ??c chi?n tranh xam l??c.

Th?i Trung Hoa Dan Qu?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau Cach m?ng Tan H?i , Tan quan Hang Chau vao thang 11 n?m 1911 đa phat đ?ng kh?i ngh?a, hinh thanh vi?c ng??i Chi?t Giang đ?ng đ?u Chi?t Giang đo đ?c ph?, tuyen cao Chi?t Giang đ?c l?p. [16] [17] Ngay 12 thang 4 n?m 1916, t?nh Chi?t Giang tham gia chi?n tranh ph?n Vien h? Qu?c . đ?n thang 1 n?m 1917, chinh ph? B?c D??ng b? nhi?m D??ng Thi?n đ?c (?善德) đ?a quan đ?n Hang Chau nh?m ch?c Chi?t Giang đ?c quan, T? Di?u S?n (?耀珊) nh?m ch?c t?nh tr??ng, k?t thuc th?i đ?i ng??i Chi?t Giang cai tr? Chi?t Giang.

Sau khi D??ng Thi?n đ?c nh?m ch?c Chi?t Giang đ?c quan, t?nh Chi?t Giang chinh th?c gia nh?p vao ph?m vi ?nh h??ng c?a th? l?c Hoan h? quan phi?t . Sau khi D??ng Thi?n đ?c ch?t, Lo V?nh T??ng ti?p nhi?m ch?c Chi?t Giang đ?c quan. Nh?ng luc đo, do t?nh Giang To thu?c quy?n th?ng tr? c?a Tr?c L? quan phi?t , hai ben cung qu?n ly khu v?c Th??ng H?i song v? sau đa bung phat chi?n tranh Giang-Chi?t . Sau nhi?u thang, chi?n tranh k?t thuc v?i th?ng l?i thu?c v? Tr?c h?. Ton Truy?n Ph??ng c?a Tr?c h? nh?m ch?c đ?c quan, n?m quy?n cho đ?n cu?i thang 2 n?m 1927, khi quan B?c ph?t chi?m l?nh toan coi Chi?t Giang. ngay 27 thang 7, chinh quy?n t?nh Chi?t Giang chinh th?c đ??c thanh l?p.

Cac hon đ?o ? đong Nam Chi?t Giang do Trung Hoa Dan Qu?c ki?m soat t? 1949-1955

Trong Chi?n tranh Trung-Nh?t , Chi?t Giang la m?t trong nh?ng chi?n tr??ng chinh thu?c chi?n khu 3 . Gia H?ng, Ngo H?ng, Tr??ng H?ng ? phia b?c Chi?t Giang la chi?n tr??ng ch? y?u tr??c h?i chi?n Tung H? . Cu?i n?m đo, Trung Hoa Dan Qu?c th?t th? toan di?n t?i khu v?c đ?ng b?ng ? phia b?c Hang Chau, chinh ph? Qu?c dan đa th?c hi?n chinh sach tieu th? t?i Chi?t Giang, hinh thanh vung ng?n cach song n??c gi?a quan Trung-Nh?t qua song Ti?n đ??ng. Sau đo, Chi?t Giang th?t th?, quan Nh?t l?p nen ch? đ? bu nhin chinh ph? Duy Tan Trung Hoa Dan Qu?c , đ?n n?m 1940, Chi?t Giang thu?c "vung qu?n ly" c?a chinh quy?n Uong Tinh V? bu nhin. Sau khi Nh?t B?n đ?u hang, quan Trung Hoa Dan Qu?c qu?n ly Chi?t Giang.

Thang 4 n?m 1949, Quan Gi?i phong Nhan dan Trung Qu?c đa ti?n vao Chi?t Giang giao chi?n v?i quan Trung Hoa Dan Qu?c. đ?n thang 5, On Chau, Hang Chau, Ninh Ba cung t?t c? vung đ?i l?c c?a Chi?t Giang đ?u v? tay l?c l??ng c?ng s?n. Chinh ph? Qu?c dan t?nh Chi?t Giang di d?i đ?n qu?n đ?o Chu S?n, ti?p t?c qu?n ly cac đ?o duyen h?i c?a Chi?t Giang. Thang 5 n?m 1950, chinh quy?n Qu?c dan t?nh Chi?t Giang cung quan Trung Hoa Dan Qu?c, t?ng c?ng 125.000 ng??i va t?ng c?ng kho?ng 20.000 dan chung b?n đ?a đa tri?t thoai đ?n đai Loan . Chinh ph? Qu?c dan t?nh Chi?t Giang tren th?c t? ch?m d?t t?n t?i. Sau đo, Gi?i phong quan ti?p qu?n cac đ?o c?a qu?n đ?o Chu S?n.

Sau khi t? b? Chu S?n, chinh ph? Qu?c dan v?n kh?ng ch? qu?n đ?o đ?i Tr?n (大?列?) hay qu?n đ?o Thai Chau (台州列?) ? đong nam Chi?t Giang, nh? đ?o Nh?t Giang S?n (一江山?). Ngay 20 thang 1 n?m 1955, Quan Gi?i phong Nhan dan Trung Qu?c cong chi?m đ?o Nh?t Giang S?n . [18] Chinh ph? Qu?c dan th?y tinh hinh đa tr? nen vo v?ng, v?i s? h? t?ng c?a đ? Th?t H?m đ?i Hoa K? , toan b? quan linh va c? dan tren đ?o đ?i Tr?n đa tri?t thoai đ?n đai Loan, sau đo đ?n l??t qu?n đ?o Nam K? (南?列?) c?ng ph?i ti?n hanh di t?n. T? đo, toan b? t?nh Chi?t Giang đa v? tay C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa. [19]

Th?i C?ng hoa Nhan dan Trung Hoa [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vung Nam Chi?t Giang nhi?u đ?i nui va khong thich h?p cho nong nghi?p, v?n đa la vung ngheo va kem phat tri?n. Tuy nhien, cac c?i cach kinh t? c?a đ?ng Ti?u Binh đa đem l?i thay đ?i đ?c bi?t cho khu v?c nay. Nh? lam vi?c c?n cu, co đ?u oc kinh doanh, gia lao đ?ng th?p, va m?t t?m nhin t?i th? tr??ng th? gi?i, vung Nam Chi?t Giang, đ?c bi?t la cac thanh ph? nh? On Chau (溫州) va Ngh?a O (??), đa tr? thanh m?t trung tam xu?t kh?u chinh y?u. Cung v?i s? giau co t? x?a c?a vung B?c Chi?t Giang, đi?u nay đa lam cho Chi?t Giang nh?y v?t v??t qua m?t s? t?nh khac va tr? thanh m?t trong nh?ng t?nh giau nh?t c?a Trung Qu?c.

đ?a ly [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?c Can S?n (莫干山) t?i đ?c Thanh, H? Chau , b?c b? Chi?t Giang.
đo?n phim v? hi?n t??ng th?y tri?u n?i ti?ng tren song Ti?n đ??ng
Tam Giang Kh?u t?i Ninh Ba, n?i song Ph?ng Hoa (奉化江) h?p v?i song Dieu (姚江) t?o nen song D?ng

Chi?t Giang la t?nh duyen h?i đong nam Trung Qu?c, ? phia nam c?a đ?ng b?ng chau th? Tr??ng Giang , phia b?c li?n k? v?i Th??ng H?i va t?nh Giang To, phia tay giap v?i t?nh An Huy va t?nh Giang Tay, phia nam giap v?i t?nh Phuc Ki?n, phia đong giap v?i bi?n Hoa đong . đ?i b? ph?n đ??ng b? bi?n c?a Chi?t Giang khuc khu?u, co nhi?u v?nh bi?n va đ?o. Di?n tich đ?t li?n c?a Chi?t Giang chi?m 1,02% di?n tich toan qu?c, la m?t trong cac t?nh co di?n tich nh? nh?t Trung Qu?c. đ?a hinh c?a Chi?t Giang ph?c t?p, co thuy?t noi la "th?t s?n nh?t th?y l??ng ph?n đi?n", trong th?c t? đ?i nui chi?m 70,4% t?ng di?n tich c?a Giang Tay, đ?ng b?ng va b?n đ?a chi?m 23,2%. đ?nh Hoang Mao Tiem (?茅尖, 1929 m) t?i Long Tuy?n, L? Th?y la đ?nh cao nh?t t?i t?nh Chi?t Giang. L?u v?c song l?n nh?t ch?y tren đ?a ban t?nh la song Ti?n đ??ng , song dong ch?y l?i nhi?u u?n khuc, nen con g?i la Chi Giang [song hinh ch? chi (之)], ngoai ra song Ti?n đ??ng c?ng đ??c g?i la Chi?t Giang va la ngu?n g?c c?a ten t?nh. T?nh l? Hang Chau ch? cach Th??ng H?i h?n 130 km đ??ng cao t?c. Cac ph??ng ti?n truy?n thong th??ng am ch? th?y tri?u ? song Ti?n đ??ng gi?ng ng??i Chi?t Giang co "tinh th?n chi?n đ?u cung v?i t?t c? s?c m?nh" (?搏精神, binh bac tinh th?n ).

đ?ng b?ng t?i Chi?t Giang đa ph?n n?m ? h? du cac con song l?n. ? b?c b? Chi?t Giang la đ?ng b?ng Hang-Gia-H? , la m?t b? ph?n c?a đ?ng b?ng chau th? Tr??ng Giang v?i đ?a th? r?t th?p, b?ng ph?ng, m?ng l??i song ngoi day đ?c, co kenh đ?i V?n Ha đi qua. Ngoai ra, t?i vung ven bi?n va ven song tren đ?a ban t?nh co khong it cac đ?ng b?ng va b?n đ?a nh?, ch? y?u la co hinh d?ng dai va h?p. đ?ng b?ng Ninh-Thi?u n?m ? duyen h?i phia đong Chi?t Giang, do phu sa c?a cac song Ti?n đ??ng, song Ph? D??ng (浦陽江), song Tao Nga (曹娥江) va song D?ng (甬江) b?i đ?p nen. ? h? du song Linh (?江) la đ?ng b?ng On-Hoang , n?m tren đ?a ph?n cac khu th? c?a Thai Chau. ? phia h? du song Au (?江) va song Phi Van (?云江) la đ?ng b?ng On-Th?y , thu?c đ?a ph?n cac khu th? c?a On Chau. ? t? ng?n h? du song Ngao (?江) thu?c huy?n Binh D??ng la đ?ng b?ng Ti?u Nam, ? phia h?u ng?n thu?c huy?n Th??ng Nam la đ?ng b?ng Giang Nam. Cac vung đ?ng b?ng nay đ?u co đ?t đai phi nhieu, song sau, s?n l??ng ng? c?c d?i dao. B?n đ?a Kim-Cu tr?i dai d?c theo song Cu (衢江), song Lan (?江), song Tan An (新安江), song Kim Hoa (金?江) tren đ?a ph?n Kim Hoa va Cu Chau, la b?n đ?a l?n nh?t t?nh Chi?t Giang. Ngoai ra, t?i Chi?t Giang, con co b?n đ?a Ch?-K? , b?n đ?a Tan-Th?ng , b?n đ?a Thien-Thai va b?n đ?a C? Tung .

Song h? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong nhi?u n?m, binh quan t?ng l??ng tai nguyen n??c c?a t?nh la 93,7 t? m³, xet tren m?t đ?n v? di?n tich thi x?p th? 4 toan qu?c, song do t?nh co m?t đ? dan s? cao, binh quan tai nguyen n??c ch? la 2.008 m³/ng??i, th?p h?n m?c binh quan chung c?a c? n??c, th?p nh?t la binh quan tai nguyen n??c tren ng??i t?i qu?n đ?o Chu S?n, v?i ch? 600 m³/ng??i. [20]

H? th?ng cac song t?i t?nh Chi?t Giang co đ?c đi?m đ?i b? ph?n la cac song ng?n, co l?u v?c h?p. di?n tich song va h? chi?m 6,4% t?ng di?n tich c?a t?nh. Do Chi?t Giang co đ?a th? cao ? tay nam va th?p ? đong b?c, đa s? cac song b?t ngu?n t? tay b? ho?c trung b?, ch?y theo h??ng đong ho?c đong b?c r?i đ? vao bi?n Hoa đong .

Song dai nh?t va co di?n tich l?u v?c l?n nh?t t?i Chi?t Giang la song Ti?n đ??ng ; dong đ?u ngu?n chinh la Tan An , b?t ngu?n t? khu v?c Huy Chau c?a t?nh An Huy; dong đ?u ngu?n phia nam la song Lan, b?t ngu?n t? huy?n Khai Hoa . Hai dong đ?u ngu?n nay đ?n tr?n Mai Thanh c?a Ki?n đ?c thi h?p dong r?i đ? vao v?nh Hang Chau . H? th?ng chi l?u c?a song Ti?n đ??ng con co song Kim Hoa, song Phan Th?y, song Ph? D??ng, song Tao Nga. Hi?n t??ng th?y tri?u tren song Ti?n đ??ng la m?t c?nh quan tr? danh, c? thien h? bi?t đ?n. ? b?c b? Chi?t Giang, song đi?u (苕溪) đ? n??c vao Thai H? , la m?t b? ph?n c?a l?u v?c Tr??ng Giang. V?i 5 song l?n đ? tr?c ti?p ra bi?n Hoa đong la song Au, song Linh, song D?ng, song Phi Van va song Ngao, chung đ??c g?i la "Chi?t Giang th?t đ?i th?y h?". Song Tao Nga tr??c đay đ??c xem la m?t l?u v?c song đ?c l?p đ? th?ng ra bi?n song hi?n nay đ??c xem la m?t chi l?u l?n cu?i cung c?a song Ti?n đ??ng, do đo đoi khi ng??i ta đ?a song Tao Nga vao th?t đ?i th?y h?, tr? thanh Chi?t Giang bat đ?i th?y h?. [21]

Thai H? n?m tren ranh gi?i gi?a hai t?nh Chi?t Giang va Giang To, khu Ngo H?ng va huy?n Tr??ng H?ng c?a H? Chau n?m ? b? nam c?a Thai H?. Ngoai Tay H?, tren đ?a ph?n Chi?t Giang con co Tay H? , h? đong Ti?n (??湖) cung tren 30 h? co dung tich tren 1 tri?u m³. H? đong Ti?n la h? t? nhien l?n nh?t t?i Ninh Ba, di?n tich b? m?t la 19,89 km². Cac h? n?i ti?ng la Tay H? c?a Hang Chau, Nam H? t?i Gia H?ng, đong H? t?i Thi?u H?ng. H? nhan t?o l?n nh?t Chi?t Giang la h? Thien đ?o (千?湖), t?c h? ch?a song Tan An, di?n tich m?t h? la 573 km².

Bi?n đ?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? tri v?nh Hang Chau va c?u v?nh Hang Chau .

B? bi?n đ?i l?c Chi?t Giang khuc khu?u, n??c sau, t?ng chi?u dai đ??ng b? bi?n (bao g?m c? b? bi?n cac h?i đ?o) la 6.646 km, đ?ng đ?u c? m??c. Vung b? bi?n Chi?t Giang co nhi?u v?nh l?n nh?, vung bi?n c?a t?nh la m?t b? ph?n c?a bi?n Hoa đong , trong đo di?n tich vung n??c n?i th?y la 30.900 km², di?n tich lanh h?i la 11.500 km², bao g?m c? vung ti?p giap lanh h?i . Trung Qu?c tuyen b? vung đ?c quy?n kinh t? va th?m l?c đ?a c?a t?nh Chi?t Giang r?ng h?n 260.000 km². V?nh Hang Chau la v?nh bi?n l?n nh?t t?nh Chi?t Giang. đ??ng b? bi?n đ?i l?c c?a Chi?t Giang b?t đ?u t? Binh H? ? phia b?c đ?n huy?n Th??ng Nam ? phia nam. T?ng chi?u dai cac đo?n b? bi?n co th? xay d?ng ch? đ?u cho tau tren 10.000 t?n la 253 km, chi?m 1/3 c?a c? n??c, con cac đo?n b? bi?n co th? xay d?ng ch? đ?u cho tau tren 100.000 t?n la 105,8 km. [22] . Di?n tich bai tri?u ven bi?n 2.886 km².

Chi?t Giang la t?nh co nhi?u đ?o, đ?ng hang đ?u trong c? n??c. Theo k?t qu? c?a cu?c đi?u tra t?ng h?p tai nguyen h?i đ?o Trung Qu?c ti?n hanh t? 1988-1995, t?nh Chi?t Giang co 3.061 hon đ?o v?i t?ng di?n tich đ?t li?n la 500 km², trong đo co 2.886 đ?o khong co c? dan, t?c chi?m kho?ng h?n 40% s? đ?o c?a c? n??c. [23] đ?o Chu S?n v?i di?n tich 503 km² thu?c qu?n đ?o Chu S?n la hon đ?o l?n nh?t t?nh Chi?t Giang, la hon đ?o l?n th? 4 t?i đ?i Trung Hoa (sau đai Loan, H?i Nam va đ?o Sung Minh thu?c Th??ng H?i). đ?o c?c b?c c?a Chi?t Giang la đ?o Hoa đi?u (花?山), đ?o c?c nam la đ?o Th?t Tinh (七星?). Ngay 3 thang 12 n?m 12007, t?nh Chi?t Giang đa t? ch?c h?i ngh? lien t?ch v? qu?n ly cac h?i đ?o khong co c? dan l?n th? nh?t, đ?y nhanh vi?c qu?n ly hi?u qu? v?i cac hon đ?o nay. [24] Trong m?t th?i gian dai, đa lien t?c di?n ra cac ho?t đ?ng khai hoang l?n bi?n t?i Chi?t Giang, th?m chi con n?i li?n cac vung đ?t. Trong th? k? XXI, đa co m?t s? cong trinh c?i t?o đ?t đ??c thi cong, ch?ng h?n nh? xay d?ng c?ng D??ng S?n , đ??ng cao t?c Ninh Ba-Chu S?n .

Khi h?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chi?t Giang n?m ? vung chuy?n ti?p khi h?u gi?a đ?i l?c Au-A va vung Tay B?c Thai Binh D??ng , co khi h?u c?n nhi?t đ?i gio mua đi?n hinh, b?n mua ro r?t. Mua xuan t? thang 3 đ?n thang 5, m?a nhi?u va khi h?u c?ng bi?n đ?i l?n; mua he t? thang 6 đ?n thang 9, m?a keo dai va nhi?t đ? r?t nong, ?m; mua thu co khi h?u ?m ap va kho; mua đong khong keo dai song nhi?t đ? l?nh (nam b? On Chau co mua đong ?m). Nhi?t đ? trung binh n?m la 15 °C-18 °C, nhi?t đ? trung binh thang 1 (thang l?nh nh?t) la 2 °C-8 °C va co th? xu?ng th?p đ?n -2,2 °C đ?n -17,4 °C, nhi?t đ? trung binh thang 7 (thang nong nh?t) la 27 °C-30 °C va co th? len cao đ?n 33 °C-43 °C.

Do ch?u ?nh h??ng c?a gio mua đong A, nen h??ng gio va l??ng m?a co s? thay đ?i đang k? gi?a mua he va mua đong. L??ng giang th?y hang n?m la 980?2000 mm, s? gi? n?ng trung binh n?m la 1.710-2.100 gi?. Vao đ?u mua he co l??ng m?a l?n, th??ng g?i la "Mai v? quy ti?t" (梅雨季?, mua m?a gio mua đong A), song t?nh th??ng ch?u ?nh h??ng c?a cac c?n bao nhi?t đ?i t? Thai Binh D??ng vao cu?i he. Vao mua he, gio đong nam chi?m ?u th?, cac vung nui phia đong nui Quat Th??ng (括?山), nui Nh?n đang (雁?山) va nui T? Minh (四明山) co l??ng m?a l?n, vung h?i đ?o va khu v?c trung b? Chi?t Giang co l??ng m?a th?p h?n t??ng đ?i, nhi?t đ? ? vung b?n đ?a Kim-Cu t?i trung b? c?a t?nh r?t cao, cac vung xung quanh th?p h?n ro r?t. Vao mua đong, h??ng gio l?i chuy?n thanh h??ng tay b?c, nhi?t đ? cao d?n t? b?c xu?ng nam.

Do n?m tren vung chuy?n ti?p gi?a vung co v? đ? th?p va trung binh, n?m ? ven bi?n, k?t h?p v?i vi?c co đ?a hinh nh?p nho l?n, l?i ph?i ch?u ?nh h??ng kep c?a gio mua nhi?t đ?i va kh?i khi l?nh l?c đ?a, Chi?t Giang la m?t trong nh?ng khu v?c ch?u ?nh h??ng nghiem tr?ng nh?t c?a cac c?n bao t?i Trung Qu?c. [25] Tuy nhien, t?n su?t cac th?m h?a t? nhien di?n ra thi nh? h?n.

Khoang s?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? tri cac m? d?u khi (ch?m đ?) tren bi?n Hoa đong n?m g?n vung bi?n tranh ch?p

Chi?t Giang la m?t t?nh nh? v? tai nguyen khoang s?n , ch? y?u la khoang s?n phi kim . Chi?t Giang đ?ng đ?u c? n??c v? tr? l??ng than antraxit , anulit , pirofilit , đa tro nui l?a dung đ? lam xi m?ng ; đ?ng th? hai c? n??c v? tr? l??ng fluorit . Anulit t?i huy?n Th??ng Nam co tr? l??ng r?t phong phu, tr? l??ng Kali alum ( phen chua ) t?i khu khai khoang Phan S?n ? phia nam Th??ng Nam co tr? l??ng chi?m t?i 80% c?a c? n??c, chi?m 60% tr? l??ng toan th? gi?i, đ??c g?i la "th? đo phen th? gi?i". [26] Chi?t Giang co tr? l??ng đa voi r?t phong phu, đa voi la nguyen li?u ch? y?u đ? s?n xu?t xi m?ng, s?n l??ng xi m?ng c?a Chi?t Giang chi?m 10% s?n l??ng toan qu?c. T?n V?n t?i Chi?t Giang la khu v?c s?n xu?t zeolit tr?ng y?u c?a Trung Qu?c. Chi?t Giang thi?u cac tai nguyen than đa va s?t; than đa ch? y?u đ??c khai thac ? m? than Tr??ng Qu?ng ? tay b?c c?a huy?n Tr??ng H?ng, t?c n?i giap v?i t?nh An Huy; ? huy?n Thi?u H?ng co m? s?t Li Ch? (?渚), song s?n l??ng khong l?n. Chi?t Giang la t?nh giau tai nguyen khoang s?n h?i d??ng, th?m l?c đ?a t?i bi?n Hoa đong co tri?n v?ng phat tri?n l?nh v?c khai thac d?u m? va khi thien nhien ; hi?n đa xay d?ng cac dan khoan t?i m? d?u khi Xuan Hi?u (春?油?田), Binh H? (平湖油?田), Thien Ngo?i Thien (天外天油?田), tuy nhien vi?c phat tri?n nganh d?u khi l?i ch?u ?nh h??ng t? vi?c tranh ch?p vung đ?c quy?n kinh t? va th?m l?c đ?a v?i Nh?t B?n. [27] [28]

Sinh v?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chi?t Giang co nhi?u loai đ?ng v?t hoang da, trong đo co 123 loai đ?ng v?t đ??c đ?a vao damh m?c đ?ng v?t hoang da c?n đ??c b?o h? tr?ng đi?m qu?c gia. Ca s?u Trung Qu?c ( Alligator sinensis ) la loai đ?ng v?t b?o h? c?p 1 qu?c gia, khu b?o h? t? nhien ca s?u Trung Qu?c t?i tr?n T? An c?a huy?n Tr??ng H?ng la khu b?o h? l?n th? hai c?a loai nay t?i Trung Qu?c. [29] H? H? Ch? (下渚湖) c?a huy?n đ?c Thanh la n?i sinh s?ng c?a loai Co qu?m co mao ( Nipponia nippon ). [30]

Chi?t Giang c?ng co tai nguyen th?c v?t phong phu, con đ??c g?i la "kho bau th?c v?t đong Nam". T? l? che ph? r?ng đ?t 60,5%, đ?ng th? hai sau t?nh Phuc Ki?n (63,1%). [31] T?i Chi?t Giang, co 51 loai quy hi?m va nguy c?p đ??c li?t vao danh sach b?o h? tr?ng đi?m qu?c gia, chi?m 12,2% trong t?ng s? 419 loai tren c? n??c. [32] Duyen m?c Ph? đa ( Carpinus putoensis ) la loai co nguy c? tuy?t ch?ng đ??c b?o h? c?p 1 qu?c gia, hi?n ch? con cac cay duyen m?c Ph? đa t? nhien t?i Ph? đa s?n (普陀山). [33]

Nhan kh?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?ch s? dan s?
N?m S? dan ±%
1953 22.865.747 ?    
1964 28.318.573 +23.8%
1982 38.884.603 +37.3%
1990 41.445.930 +6.6%
1995 43.120.000 +4.0%
2000 46.770.000 +8.5%
2005 48.980.000 +4.7%
2006 49.800.000 +1.7%
2007 50.600.000 +1.6%
2008 51.200.000 +1.2%
2009 51.800.000 +1.2%
2010 54.426.891 +5.1%
2011 54.630.000 +0.4%
2012 54.770.000 +0.3%

Ton giao t?i Chi?n Giang [34]

   Khong ton giao / Tin ng??ng truy?n th?ng Trung Hoa (Ph?t giao) (74.36%)
    Ton giao khac (23.02%)
    Kito giao (2.62%)

Theo t?ng đi?u tra nhan kh?u toan qu?c vao ngay 31 thang 12 n?m 2012, t?nh Chi?t Giang co kho?ng 54,77 tri?u nhan kh?u th??ng tru, chi?m 4,37% va đ?ng th? 10 toan qu?c. N?m 2007, s? nhan kh?u c?a Chi?t Giang v??t qua con s? 50 tri?u. Theo s? li?u t? cu?c t?ng đi?u tra nhan kh?u n?m 2010, t?nh Chi?t Giang co 54,43 tri?u ng??i.

Tren ph??ng di?n t?ng tr??ng t? nhien, theo đi?u tra n?m 2000, t? l? sinh va t? l? t?ng tr??ng t? nhien c?a Chi?t Giang l?n l??t la 10,30 ‰ va 4,17 ‰, ch? cao h?n Th??ng H?i va B?c Kinh va th?p h?n so v?i cac đ?n v? hanh chinh c?p t?nh khac. Vi?c t? l? sinh th?p t?ng khi?n Chi?t Giang ra kh?i danh sach 10 đ?n v? hanh chinh c?p t?nh đong dan nh?t trong cu?c đi?u tra n?m 1990, khi đo no đa b? Qu?ng Tay v??t len, song Chi?t Giang đa l?y l?i v? th? trong cu?c t?ng đi?u tra n?m 2000 do tieu chu?n th?ng ke chuy?n thanh nhan kh?u th??ng tru thay vi t? l? t?ng t? nhien. T? l? sinh va t? l? t?ng tr??ng t? nhien c?a Chi?t Giang l?n l??t la 10,12 ‰ va 4,60 ‰ n?m 2012.

Tren ph??ng di?n t?ng tr??ng c? gi?i, nhan kh?u t?i cac khu v?c mi?n nui phia tay va tay nam c?a t?nh suy gi?m đang k?, cac khu v?c ven bi?n va cac đo th? l?n thu hut ng??i nh?p c? trong va ngoai t?nh. Hang Chau, Ninh Ba, On Chau, Thi?u H?ng, Thai Chau la cac khu v?c đi?n hinh c?a hi?n t??ng nh?p c?. Cu Chau va L? Th?y la đi?n hinh cho hi?n t??ng xu?t c?, t?ng nhan kh?u ti?p t?c suy gi?m. Chu S?n co t?ng dan s? g?n nh? gi? nguyen. [35]

Trong cu?c đi?u tra n?m 2000, s? ng??i Han t?i Chi?t Giang la 45.535.266 ng??i, t?c chi?m 99,1% t?ng nhan kh?u toan t?nh. Cac dan t?c thi?u s? co t?ng s? 399.700 ng??i. Ng??i Xa la dan t?c thi?u s? b?n đ?a t?i Chi?t Giang, la nhom dan t?c đong th? hai sau ng??i Han, v?i 170.993, chi?m 0,4% t?ng s? nhan kh?u va 43% t?ng nhan kh?u dan t?c thi?u s? toan t?nh. Cac huy?n th? co tren 10.000 ng??i Xa la khu Lien đo (19.455 ng??i), huy?n t? tr? dan t?c Xa C?nh Ninh (16.144), Th??ng Nam (16.133), Thai Thu?n (13.862) va To?i X??ng (13658). V? t? l?, ng??i Xa chi?m 10,55 t?ng nhan kh?u c?a huy?n t? tr? dan t?c Xa C?nh Ninh va chi?m 8,6% t?ng nhan kh?u c?a huy?n Van Hoa . Chi?t Giang co m?t huy?n t? tr? dan t?c va 18 h??ng tr?n dan t?c, đ?u c?a ng??i Xa. Huy?n t? tr? dan t?c Xa la huy?n dan t?c t? tr? duy nh?t c?a ng??i Xa tren toan qu?c va la huy?n dan t?c t? tr? duy nh?t t?i Hoa đong . C?ng theo s? li?u n?m 2010, co 19.609 ng??i H?i th??ng tru t?i Chi?t Giang, đa s? sinh s?ng t?i huy?n Th??ng Nam va Th?y An. Cac dan t?c thi?u s? con l?i ch? y?u di c? đ?n Chi?t Giang trong th?i gian g?n đay do cac nguyen nhan xa h?i nh? vi?c lam hay hon nhan va khong co khu v?c c? tru rieng.

Chi?t Giang la t?nh co it thanh ph? l?n song l?i co nhi?u thanh ph? v?a va nh?, ch? y?u phan b? tuy?n tinh ho?c đ?n l?. Cu?i n?m 2011, t?nh Chi?t Giang co 1 sieu đ?i thanh th? (co tren 2 tri?u c? dan phi nong nghi?p co h? t?ch), 1 đ?c đ?i thanh th? (co t? 1-2 tri?u c? dan phi nong nghi?p co h? t?ch), 1 đ?i thanh th? (co t? 0,5-1 tri?u c? dan phi nong nghi?p co h? t?ch). Trong s? cac đ?a c?p th?, ngo?i tr? L? Th?y la ti?u thanh th? (co ch?a đ?n 200.000 c? dan phi nong nghi?p co h? t?ch), t?t c? đ?u la thanh ph? c?p trung (co t? 0,2-0,5 tri?u c? dan phi nong nghi?p co h? t?ch). Hang Chau, Ninh Ba va On Chau la tam đ?i thanh th? c?a Chi?t Giang. Chu S?n la m?t trong hai đ?a c?p th? h?i đ?o duy nh?t c?a Trung Qu?c (cung v?i Tam Sa ).

Ngon ng? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngon ng? b?n đ?a c?a đ?i b? ph?n c? dan Chi?t Giang la ti?ng Ngo . S? ng??i s? d?ng ti?ng Ngo t?i Chi?t Giang ??c tinh vao kho?ng 41,81 tri?u ng??i. T?i Chi?t Giang, ti?ng Ngo co nhi?u ph??ng ng?, đa ph?n thu?c đ?i ph??ng ng? Thai H? nh? ph??ng ng? To-Gia-H? , ph??ng ng? Hang Chau , ph??ng ng? Lam-Thi?u , ph??ng ng? D?ng-Giang , cac ph??ng ng? ti?ng Ngo ph??ng Nam co ph??ng ng? Thai Chau , ph??ng ng? Kim-Cu , ph??ng ng? Th??ng L? , ph??ng ng? Au Giang va ph??ng ng? Tuyen Chau . Gi?a cac ph??ng ng? c?a ti?ng Ngo co s? khac bi?t đang k?. Ti?ng Ngo co ph? am, nguyen am, thanh đi?u, ng? phap, t? v?ng hoan toan khac so v?i cac ph??ng ngon ph??ng B?c Trung Qu?c. Ngoai ra, tren đ?a ban Chi?t Giang c?ng co nh?ng vung khong noi ti?ng Ngo, trong đo ti?ng Man Nam la ph??ng ngon l?n th? hai t?i t?nh v?i kho?ng 1-2 tri?u ng??i noi, t?p trung ? phia nam. Ti?ng Huy la ph??ng ngon l?n th? ba t?i Chi?t Giang, ch? y?u đ??c noi t?i Thu?n An va Ki?n đ?c. C? dan t?i phia nam huy?n Thai Thu?n s? d?ng ph??ng ngon Man Gi?ng c?a ti?ng Man đong . Co 200.000 c? dan t?i vung đ?ng b?ng ven bi?n phia đong huy?n Th??ng Nam noi ph??ng ngon Man Gi?ng. T?i Chi?t Giang c?ng co m?t b? ph?n ng??i Khach Gia . Quan tho?i ch? y?u đ??c cac di dan va h?u du? c?a h? s? d?ng, ti?ng Ph? Thong la ngon ng? giao d?c.

Cac đ?n v? hanh chinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Xem them : Danh sach đ?n v? hanh chinh Chi?t Giang

B?n đ? hanh chinh t?nh Chi?t Giang

Chi?t Giang đ??c chia lam 11 đ?n v? hanh chinh, toan b? la thanh ph? thu?c t?nh ( đ?a c?p th? , 地?市):

STT Ten Th? ph? Ch? Han
Binh am 		Dan s? ( 2012 ) Di?n tich
(km²)
? Thanh ph? c?p pho t?nh ?
1 Hang Chau Giang Can 杭州市
Hangzh?u Shi 		8.802.000 16.596
2 Ninh Ba Ngan Chau ?波市
Ningb? Shi 		7.639.000 19.574
? Thanh ph? c?p đ?a khu ?
3 H? Chau Ngo H?ng 湖州市
Huzh?u Shi 		2.905.000 5.818
4 Gia H?ng Nam H? 嘉?市
Ji?x?ng Shi 		4.544.000 3.915
5 Kim Hoa V? Thanh 金?市
J?nhua Shi 		5.399.000 10.914
6 L? Th?y Lien đo ?水市
Lishu? Shi 		2.117.000 17.298
7 Cu Chau Kha Thanh 衢州市
Quzh?u Shi 		2.120.000 8.841
8 Thi?u H?ng Vi?t Thanh ??市
Shaox?ng Shi 		4.943.000 9.278
9 Thai Chau Tieu Giang 台州市
T?izh?u Shi 		6.005.000 9.411
10 On Chau L?c Thanh ?州市
W?nzh?u Shi 		9.156.000 22.786
11 Chu S?n đ?nh H?i 舟山市
Zh?ush?n Shi 		1.140.000 1440

Cac đ?n v? hanh chinh c?p đ?a khu tren đay đ??c chia thanh 90 đ?n v? hanh chinh c?p huy?n, g?m 36 qu?n ( th? h?t khu ), 20 thanh ph? c?p huy?n ( huy?n c?p th? ), 33 huy?n , va 1 huy?n t? tr? . Cac đ?n v? hanh chinh c?p huy?n nay l?i đ??c nh? thanh 1570 đ?n v? hanh chinh c?p h??ng , g?m 761 th? tr?n ( tr?n ), 505 h??ng , 14 h??ng dan t?c , va 290 ph??ng ( nhai đ?o ).

Kinh t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

GDP theo n?m
N?m

T?ng GDP

GDP binh quan (NDT)
T?ng GDP (t?) T? tr?ng so v?i toan qu?c M?c t?ng (％) Toan qu?c
(NDT)

Chi?t Giang

NDT USD T? tr?ng
(％) 		V? tri Toan qu?c Chi?t Giang NDT USD
1978 12,372 7,347 3,6 12 11,7 21,9 381 331 197
1980 17,992 12,011 4,2 12 7,8 16,4 463 471 314
1990 90,469 18,915 4,9 6 3,8 3,9 1.644 2.138 447
2000 614,103 74.176 6.2 4 8.4 11.0 7.858 13.416 1.620
2004 1.164,870 140,736 7,0 4 10,1 14,5 12.336 24.352 2.942
2005 1.343,785 164,042 6,8 4 11,3 12,8 14.053 27.703 3.382
2006 1.574,251 197,435 6,8 4 12,7 13,9 16.165 31.874 3.997
2007 1.863,836 245,113 6,8 4 14,2 14,7 19.474 37.128 4.883
2008 2.148,692

309,677 6,6 4 9,6 10,1 22.640 42.214 6.084
2011 3.231,885

500,385 6,8 4 9,3 9,0 35.181 59.249 9.173
2012 3.460,630

548,219 6,7 4 7,8 8,0 38.449 63.266 10.022

T? gia h?i đoai gi?a NDT va USD: theo m?c trung binh hang n?m n?m do C?c Th?ng ke Qu?c gia cong b?

Chi?t Giang thu?c vung Giang Nam , la m?t b? ph?n c?a tam giac chau th? Tr??ng Giang . Cay l??ng th?c ch? y?u la lua g?o , co truy?n th?ng phong phu v? tra, đ? s?, t? th?i c? đa đ??c g?i la "ng? m? chi h??ng" ( vung đ?t sung tuc ) va "ti tri chi ph?" ( ph? t? l?a ), luon la vung giau co va đong dan, co cau "To H? th?c, thien h? tuc" ( To H? đ??c mua, thien h? no đ? ). Sau khi Trung Qu?c th?c hi?n c?i cach m? c?a vao n?m 1978, kinh t? Chi?t Giang phat tri?n nhanh chong, kinh t? dan doanh chi?m t? tr?ng cao hang đ?u trong s? cac t?nh th?.

Trong s? cac t?nh t?i Trung Qu?c đ?i l?c, Chi?t Giang la t?nh phat tri?n kinh t? can b?ng nh?t, va c?ng la m?t trong cac t?nh phat tri?n nhanh nh?t, t?ng GDP toan t?nh vao n?m 1978 đ?ng th? 12 c? n??c, song đ?n n?m 1994 đa len v? tri th? 4. N?m 1991, t?ng GDP c?a t?nh v??t m?c 100 t? NDT, đ?n n?m 2004 v??t 1000 t? NDT, đ?n n?m 2008 v??t m?c 2000 t? NDT, đ?n n?m 2011 v??t m?c 3000 t? NDT.

Trong 34 n?m t? 1979-2012, theo gia tr? tuy?t đ?i, t?ng GDP đa t?ng 279,71 l?n. Theo gia c? so sanh (m?c gia binh quan toan qu?c lam chu?n), t? l? t?ng GDP hang n?m la 12,7%, t?c đ? t?ng tr??ng đ?ng th? hai c? n??c sau Qu?ng đong. T? n?m 1978-2012, tr? ba n?m 1983, 1989, 1990, 2009, 2011 va 2012, t?c đ? t?ng tr??ng GDP hang n?m đ?u tren 10%, trong đo, 5 n?m 1978, 1984, 1985, 1993 va 1994 co t?c đ? t?ng tr??ng GDP cao tren 20%, cao nh?t la n?m 1993 v?i t? l? 22%.

N?m 1985, GDP đ?u ng??i c?a Chi?t Giang v??t m?c 1.000 NDT, đ?n n?m 1997 thi v??t m?c 10.000 NDT, đ?n n?m 2006 v??t 30.000 NDT va đ?n n?m 2012 thi v??t m?c 60.000 NDT. N?m 1995, ch? tieu kinh t? tren ng??i c?a Chi?t Giang đa v??t qua Qu?ng đong, ch? đ?ng sau ba tr?c h?t th? la Th??ng H?i, B?c Kinh va Thien Tan, t?c tr? thanh t?nh giau co nh?t Trung Qu?c. đ?n n?m 2012, v? tri t?nh giau nh?t đa r?i vao tay Giang To, Chi?t Giang đ?ng th? 6 trong s? cac t?nh tren toan qu?c. V? t?ng th?, th?c l?c kinh t? c?a Chi?t Giang khong ph?i la m?nh nh?t, song co m?c binh quan cao nh?t trong s? cac t?nh, cac khu v?c trong t?nh phat tri?n can b?ng, m?c đ? chenh l?ch nh?.

On Chau v?i sieu cao ?c Trung tam M?u d?ch Th? gi?i

N?m 2007, t?ng GDP toan t?nh (con s? cu?i cung [36] ) đ?t 18,86 t? NDT, t?ng 14,5% so v?i n?m tr??c đo, chi?m t? l? 6,28% so v?i toan qu?c. Trong đo khu v?c m?t đ?t 1,025 t? NDT, chi?m 5,5%; khu v?c hai đ?t 10,09 t? NDT, chi?m 54,15%; khu v?c ba đ?t 7,5 t? NDT, chi?m 40,35%, GDP binh quan đ?u ng??i vao n?m 2007 la 37.128 NDT. Theo th?ng ke n?m 2011, t?ng GDP c?a Chi?t Giang đ?t 32,32 t? NDT, t?ng tr??ng 9% so v?i n?m tr??c. [37]

N?m 2011, Vi?n Khoa h?c Trung Qu?c đa cong b? v? ch?t l??ng GDP c?a cac khu v?c t?i Trung Qu?c, theo đo Chi?t Giang đ?ng ? v? tri s? ba, ch? sau B?c Kinh va Th??ng H?i, x?p tren Thien Tan. [38] Theo s? li?u c?a chinh ph? Chi?t Giang cong b? vao thang 2 n?m 2013, thu nh?p rong binh quan đ?u ng??i Chi?t Giang la 34.550 NDT.

Kinh t? Chi?t Giang co m?t đ?c đi?m la kinh t? dan doanh l?n m?nh. Thanh t?u va kinh nghi?m phat tri?n kinh t? c?a Chi?t Giang đ??c g?i la "mo th?c Chi?t Giang", "kinh nghi?m Chi?t Giang" ho?c "hi?n t??ng Chi?t Giang", nh?n đ??c s? quan tam r?ng rai. Chi?t Giang nh? co nhan dan c?n cu, d?ng c?m, đa phat tri?n t? m?t t?nh nh? tr? thanh m?t t?nh l?n v? kinh t?. Th??ng nhan Chi?t Giang n?i ti?ng kh?p n?i. đ?ng th?i, khu v?c kinh t? qu?c doanh t?i Chi?t Giang c?ng co hi?u qu? kinh t? đang k?. Sau khi Trung Qu?c t? b? n?n kinh t? k? ho?ch, Chi?t Giang la t?nh đi đ?u c? n??c trong vi?c gi?i phong kinh t? ca th? va kinh t? t? doanh.

Ngoai cac ho?t đ?ng t?i t?nh nha, th??ng nhan Chi?t Giang con đ?u t? kinh t? sang cac t?nh khac. T? b?n On Chau la đi?n hinh cho vi?c m?t l??ng t? b?n l?n c?a ng??i dan Chi?t Giang đ? vao cac l?nh v?c khai m? than đa v?n do nha n??c chi?m đ?c quy?n, đong gop quan tr?ng trong vi?c gi?i quy?t đ??c v?n đ? cung ?ng n?ng l??ng. Cac th??ng nhan Chi?t Giang đa thuc đ?y qua trinh h?p ly hoa va t?i ?u hoa trong vi?c phan b? cac ngu?n tai nguyen, m? r?ng chu?i cong nghi?p Chi?t Giang.

Th?ng d? m?u d?ch ngo?i th??ng c?a Chi?t Giang đ?ng đ?u c? n??c, n?m 2006, Lien minh chau Au , Hoa K? va Nh?t B?n la ba đ?i tac m?u d?ch hang đ?u c?a Chi?t Giang. Trong đo, lien minh chau Au la đ?i tac va th? tr??ng xu?t kh?u l?n nh?t, Nh?t B?n la ngu?n nh?p kh?u l?n nh?t. [39] N?m 2007, Chi?t Giang la t?nh co s? l??ng doanh nghi?p n??c ngoai nhi?u nh?t t?i Trung Qu?c. [40]

N?m 2018, Chi?t Giang la t?nh đong th? m??i v? s? dan, đ?ng th? t? v? kinh t? Trung Qu?c v?i 57,3 tri?u dan, t??ng đ??ng v?i C?ng hoa Nam Phi va 5,62 nghin t? NDT (849 t? USD ), [41] t??ng đ??ng v?i Ha Lan , qu?c gia đang x?p h?ng 17 th? gi?i. [42] GDP binh quan đ?u ng??i đ?t 14.907 USD, h?ng n?m Trung Qu?c. Cac nganh s?n xu?t chinh c?a Chi?t Giang la cong nghi?p c? đi?n , d?t may, cong nghi?p hoa ch?t , th?c ph?m va v?t li?u xay d?ng . Trong nh?ng n?m g?n đay, Chi?t Giang tri?n khai mo hinh phat tri?n c?a rieng minh, đ??c đ?t ten la "Mo hinh Chi?t Giang" , d?a tren s? ?u tien va khuy?n khich tinh th?n kinh doanh , chu tr?ng vao doanh nghi?p nh? . Cac doanh nghi?p đap ?ng v?i s? thay đ?i c?a th? tr??ng, đ?u t? cong l?n vao c? s? h? t?ng va s?n xu?t hang hoa gia r? s? l??ng l?n cho nganh tieu dung n?i đ?a c?ng nh? xu?t kh?u. Do đo, Chi?t Giang đa tr? thanh m?t trong nh?ng t?nh giau nh?t va "Tinh th?n Chi?t Giang" đa tr? thanh m?t huy?n tho?i c?a Trung Qu?c. Hi?n nay, Chi?t Giang v?n đang c? g?ng đ? ti?p t?c phat tri?n kinh t? va đ?i pho v?i cac tinh hu?ng di?n ra. đ?n c? v? v?n đ? doanh nghi?p nh? ? Chi?t Giang s?n xu?t hang hoa gia r? v?i s? l??ng l?n g?p kho kh?n trong vi?c chuy?n sang cac nganh cong nghi?p tien ti?n h?n ho?c cong ngh? h?n. [43] Trung tam kinh t? c?a Chi?t Giang đang chuy?n t? B?c Chi?t Giang, t?p trung vao Hang Chau , On Chau va Thai Chau . T?c đ? t?ng tr??ng kinh t? c?a Chi?t Giang t? n?m 2000 đ?n 2020 ch?a bao gi? th?p h?n 7%, đ?t chi?n l??c t?c đ? c?p đ? cao, d? ki?n GDP s? đ?t 1000 t? đo la M? vao n?m 2020.

Giao thong [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ??ng s?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hi?n nay, tren đ?a ban Chi?t Giang co cac tuy?n đ??ng s?t l?n nh? đ??ng s?t H?-Hang , đ??ng s?t Chi?t-Cam , đ??ng s?t Tieu-D?ng , đ??ng s?t Kim-On , đ??ng s?t Tuyen-Hang , đ??ng s?t Kim-Thien va đ??ng s?t D?ng-Thai-On .

đ?n cu?i n?m 2010, chi?u dai đo?n đ??ng s?t chinh ho?t đ?ng la 1.775 km, t?c m?i 1 tri?u ng??i ch? co 32,6 km đ??ng s?t, th?p h?n m?t n?a m?c binh quan c?a toan Trung Qu?c. Vi?c thi?u đ??ng s?t đa khi?n t?nh Chi?t Giang ph?i tich c?c đ? ra cac k? ho?ch xay d?ng nh?ng tuy?n đ??ng s?t m?i, nh? đ??ng s?t v?n chuy?n hanh khach Ninh-Hang , đo?n Hang Chau-Ninh Ba c?a đ??ng s?t v?n chuy?n hanh khach H?-Hang-D?ng . D? tinh t?t c? cac đ?a c?p th? t?i Chi?t Giang s? đ?u thong đ??ng s?t, cac đo?n Ninh Ba-Thi?u H?ng-Hang Chau va Kim Hoa Tay-Hang Chau-Hia H?ng s? la cac tuy?n đ??ng s?t cao t?c v?i t?c đ? tren 250 km/h. Thang 9 n?m 2006, Cong ty T?p đoan đ?u t? đ??ng s?t t?nh Chi?t Giang đa đ??c thanh l?p, la ch? th? ch?u trach nhi?m đ?u t? xay d?ng đ??ng s?t trong t?nh. [44] [45]

Chi?t Giang la m?t trong s? it cac t?nh t?i Trung Qu?c co đ??ng s?t t? nhan. N?m 2005, sau khi phan c?c đ??ng s?t Hang Chau b? bai b?, đ??ng s?t Chi?t Giang thu?c ph?m vi ph? trach c?a c?c đ??ng s?t Th??ng H?i. Tuy nhien tuy?n đ??ng s?t Kim-On n?i gi?a Kim Hoa, L? Th?y va On Chau do cong ty H?u h?n Phat tri?n đ??ng s?t Kim-On v?n hanh.

Cac ga đ??ng s?t hanh khach l?n t?i Chi?t Giang la ga Hang Chau , ga On Chau , ga On Chau Nam , ga Ninh Ba , ga Thai Chau , ga Hang Chau đong , ga Kim Hoa Tay , ga Ngh?a O . [46] Cac ga đ??ng s?t v?n chuy?n hang hoa l?n nh?t la ga C?n S?n Mon , ga Kim Hoa đong , ga Ninh Ba B?c , ga Ki?u Ti , ga On Chau Tay , ga Thai Chau Nam . Ga Hang Chau la trung tam c?a m?ng l??i đ??ng s?t Chi?t Giang. Ga Kim Hoa Tay la trung tam giao thong đ??ng s?t c?a khu v?c trung nam b? Chi?t Giang. Sau khi đ??ng s?t D?ng-Thai-On va đ??ng s?t On-Phuc thong tuy?n, On Chau s? tr? thanh trung tam giao thong đ??ng s?t t?i nam b? Chi?t Giang.

đ??ng b? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

C?u Kim đ??ng n?i t? Ninh Ba ra đ?o Kim đ??ng c?a qu?n đ?o Chu S?n

Theo th?ng ke, đ?n cu?i n?m 2011, t?ng chi?u dai đ??ng b? toan t?nh Chi?t Giang la 101.937 km, m?t đ? đ??ng b? la 97,9 km/100 km², trong đo t?ng chi?u dai cac tuy?n đ??ng cao t?c la 3.500 km. [47] Sau khi hoan thanh c?u v??t bi?n Chu S?n , qu?n đ?o Chu S?n đa đ??c h?p nh?t vao trong m?ng l??i đ??ng cao t?c c?a t?nh.

Cac tuy?n đ??ng cao t?c ch? y?u tren đ?a ban Chi?t Giang la đ??ng cao t?c H?-Hang , đ??ng cao t?c Hang-Ninh , đ??ng cao t?c Hang-D?ng , đ??ng cao t?c D?ng-Chu , đ??ng cao t?c Hang-Huy , đ??ng cao t?c Hang-Thien , đ??ng cao t?c Hang-Kim-Cu , đ??ng cao t?c H?-To-Chi?t-Hoan , đ??ng cao t?c D?ng-Thai-On , đ??ng cao t?c Th??ng-Tam , đ??ng cao t?c D?ng-Kim , đ??ng cao t?c Kim-L?-On , đ??ng cao t?c Ch?-V?nh , đ??ng cao t?c Hang-Ph? , đ??ng cao t?c S?-Gia-To .

Chi?t Giang co 6 tuy?n qu?c l? đi qua la 104 , 205 , 318 , 320 , 329 , 330 . Co 68 tuy?n t?nh l? va 11 tuy?n t?nh l? cao t?c.

C?u v??t bi?n l?n nh?t th? gi?i, c?u v?nh Hang Chau n?m tren đ?a ban Chi?t Giang, k?t n?i Gia H?ng ? phia b?c v?nh v?i Ninh Ba ? phia nam v?nh. Vi?c xay d?ng "đ?i ki?u" nay đ??c xem la m?t b??c ngo?t c?a Chi?t Giang. [48] H? th?ng cac c?u v??t bi?n t? đ?t li?n ra qu?n đ?o Chu S?n c?ng la cong trinh t?m c? th? gi?i, trong đo, c?u Tay H?u Mon la c?u treo co nh?p c?u dai th? hai tren th? gi?i. [49]

đ??ng th?y [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tuy?n hi?n nay c?a đ?i V?n Ha , n?i t? B?c Kinh đ?n Hang Chau

Chi?t Giang la t?nh l?n v? v?n chuy?n đ??ng th?y t?i Trung Qu?c, lo?i hinh giao thong nay co đ?a v? tr?ng y?u trong h? th?ng giao thong chung. N?m 2003, h? th?ng giao thong đ??ng th?y t?i Chi?t Giang đa v?n chuy?n đ??c 296 tri?u t?n hang hoa, x?p th? nh?t toan qu?c. [50] V? v?n t?i bi?n, c?ng Ninh Ba-Chu S?n la th??ng c?ng l?n nh?t trong t?nh. N?a đ?u n?m 2008, c?ng Ninh Ba-Chu S?n ch? x?p sau c?ng Th??ng H?i tren toan qu?c v? l??ng hang hoa v?n chuy?n, x?p th? 4 toan qu?c v? l??ng container v?n chuy?n (sau c?ng Th??ng H?i, c?ng Tham Quy?n va C?ng Qu?ng Chau ). [51] [52] C?ng On Chau c?ng la m?t h?i c?ng l?n tren toan qu?c. Cac c?ng quan tr?ng khac la c?ng H?i Mon , c?ng Ngao Giang , c?ng Th?y An , c?ng S? Ph? (t?c c?ng Gia H?ng). Co cac chuy?n tau đ?u đ?n k?t n?i đ?t li?n Chi?t Giang v?i qu?n đ?o Chu S?n, đ?o đ?ng đ?u va cac đ?o co ng??i c? tru khac. Gi?a đ?o Chu S?n va Ninh Ba co hang ch?c chuy?n tau th?y thong hanh th?y m?i ngay.

V? v?n t?i đ??ng song, l?y đ?i V?n Ha k?t n?i Hang Chau v?i B?c Kinh lam ch? đ?o, giao thong đ??ng song t?i vung đ?ng b?ng Hang-Gia-H? phat tri?n m?nh. Gia H?ng, H? Chau, đ?c Thanh, Tan Th?, Gia Thi?n đ?u la nh?ng c?ng song quan tr?ng. N?m 2003, t?ng chi?u dai cac tuy?n đ??ng song co th? thong hanh t?i Chi?t Giang la 10.539 km, m?t s? l??ng l?n than đa, nhien li?u va v?t li?u đa xay d?ng đ??c v?n chuy?n g?n nh? hoan toan b?ng cac ph??ng ti?n giao thong đ??ng th?y. B?t đ?u t? n?m 2005, t?nh Chi?t Giang đa ti?n hanh c?i cach, theo đo khuy?n khich v?n t? nhan va n??c ngoai trong vi?c xay d?ng va c?i t?o cac tuy?n v?n t?i đ??ng song. [50] Sau đo, v?n n??c ngoai đa b?t đ?u đ? vao h? th?ng v?n t?i đ??ng song, nh? ba c?ng container Hang Chau, Gia H?ng, An Cat. [53] [54]

N?m 2007, Hang Chau đa m? h? th?ng xe buyt đ??ng th?y đ?u tien t?i Trung Qu?c. [55]

Hang khong [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hi?n nay, Chi?t Giang co 7 san bay dan d?ng, v? c? b?n co cac đ??ng bay đ?n toan qu?c va cac tuy?n bay qu?c t? đ?n Nh?t B?n , Han Qu?c , Trung đong , đong Nam A , Hoa K? va chau Au . Trong đo, co ba san bay qu?c t? la San bay qu?c t? Tieu S?n Hang Chau (m?t trong 10 san bay l?n nh?t Trung Qu?c) [56] , San bay qu?c t? V?nh C??ng On Chau , San bay qu?c t? L?ch Xa Ninh Ba . B?n san bay qu?c n?i la san bay L? Ki?u Thai Chau , san bay Ngh?a O , san bay Ph? đa S?n Chu S?n , san bay Cu Chau . T? thang 4 n?m 2006, Cong ty Hang khong Chuyen nghi?p Phi Long Trung Qu?c (China Flying Dragon Aviation) đa m? đ??ng bay lien đ?o gi?a cac đ?o c?a qu?n đ?o Chu S?n b?ng cac may bay tr?c th?ng "Z-9", la l?n đ?u tien may bay tr?c th?ng ho?t đ?ng tren kho?ng cach ng?n t?i Trung Qu?c. [57]

Giao d?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?p tin:Library Hall of Zhejiang University.jpg
Th? vi?n c?a đ?i h?c Chi?t Giang

đ?a ph??ng k?t ngh?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau c?i cach m? c?a, chinh quy?n Chi?t Giang đa b?t đ?u ti?n hanh giao l?u qu?c t?, nhi?u đ?a ph??ng c?p m?t c?a cac qu?c gia đa thi?t l?p quan h? h?u ngh? v?i Chi?t Giang [58]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ a b “National Data” . National Bureau of Statistics of China . 1 thang 3 n?m 2022 . Truy c?p ngay 23 thang 3 n?m 2022 .
  2. ^ “GDP th? gi?i n?m 2018” (PDF) . Ngan hang Th? gi?i . Truy c?p Ngay 26 thang 9 n?m 2019 .
  3. ^ . Cach nay kho?ng m?t v?n n?m. 老北方???金?信息?，上山文化：比河姆渡要早 中?史前文明新源? L?u tr? 2007-02-19 t?i Wayback Machine
  4. ^ cach nay kho?ng 9000 n?m
  5. ^ cach nay kho?ng 8000 n?m
  6. ^ ??c tinh t?n t?i t? 5000 TCN-2900 TCN. 浙江文化信息?·河姆渡文化，一期??年代距今?7000-6700年 L?u tr? 2008-09-08 t?i Wayback Machine
  7. ^ cach nay 6000 n?m, ch? y?u ? khu v?c Thai H?
  8. ^ 毛?、?敏，《?江下游的徐舒??越》，湖北?育出版社，2005年，241?。
  9. ^ 毛?、?敏，《?江下游的徐舒??越》，湖北?育出版社，2005年，2?。
  10. ^ Rosenberg, Matt T. “Largest Cities Through History” . About.com Geography. B?n g?c l?u tr? ngay 18 thang 8 n?m 2016 . Truy c?p ngay 7 thang 11 n?m 2012 .
  11. ^ Halsall, Paul. “Medieval Sourcebook: Marco Polo: The Glories Of Kinsay [Hangchow] (c. 1300)” . Fordham University . Truy c?p ngay 7 thang 11 n?m 2012 .
  12. ^ “海禁???” . 中?? . Truy c?p ngay 7 thang 11 n?m 2012 .
  13. ^ 王?祚面奏皇帝的?幕 L?u tr? 2012-10-10 t?i Wayback Machine ，舟山文化旅游?
  14. ^ Theo "Trung Qu?c Nhan kh?u s?" th?ng ke v? s? ng??i t? vong t?i 9 t?nh ph??ng Nam, nhan kh?u Chi?t Giang tr??c chi?n tranh la 30,27 tri?u, s? ng??i t? vong th?i chi?n la 16,30 tri?u ng??i, t? l? len t?i 53,8%
  15. ^ 《太平天????浙江人口的影?》，《?旦??》2000年第五期
  16. ^ 略?辛亥革命?期的浙江?政府 [ lien k?t h?ng ] ，原?《浙江社?科?》1998年第1期
  17. ^ “《我在六十?以前》--???” . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 1 n?m 2012 . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  18. ^ “三軍渡海攻占一江山島” . B?n g?c l?u tr? ngay 3 thang 3 n?m 2016 . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  19. ^ 1954年，蔣經國巡視大陳島
  20. ^ “浙江省水?源??：七山一水?分田” . 浙江在?新??站 . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  21. ^ “浙江省整治境?八大水系” . 中??波? . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  22. ^ 浙江省海洋功能?? [ lien k?t h?ng ] ，浙江省海洋???局?
  23. ^ 是????示，中??有面?在500平方米以上的??6961?，其中有人居住的??433?。?有411?海?由台?、香港和澳?直接管?。?? 位置?疆域，2007中?事???字，中??
  24. ^ 浙江加快无居民海?管理步伐，浙江省无居民海?管理?席??第一次全???召? [ lien k?t h?ng ] ，《中?海洋?》管理法?版
  25. ^ “浙江?候，浙江省人民政府?” . B?n g?c l?u tr? ngay 22 thang 11 n?m 2008 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  26. ^ “?州要金山?山更要?水?山” . 新??. B?n g?c l?u tr? ngay 3 thang 11 n?m 2011 . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  27. ^ “外交部?言人秦?就所?中方"?方面"?? "天外天"油?田??答?者?” . 中?政府?. B?n g?c l?u tr? ngay 7 thang 2 n?m 2012 . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  28. ^ “Cu?c chi?n khong ti?ng sung (K? 1)” . Petrotimes. B?n g?c l?u tr? ngay 20 thang 1 n?m 2013 . Truy c?p ngay 8 thang 11 n?m 2012 .
  29. ^ ??中??子?村 L?u tr? 2017-08-30 t?i Wayback Machine ，浙江在?旅游?道
  30. ^ 世界上首?人工孵化"??"朱?回到湖州德? ，浙江在?新??站，2008年8月3日
  31. ^ “浙江林??：浙江林???” . B?n g?c l?u tr? ngay 24 thang 5 n?m 2009 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  32. ^ 浙江省珍稀植物?源及其在自然保??的分布 [ lien k?t h?ng ]
  33. ^ “普陀?耳?” . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 1 n?m 2013 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  34. ^ China General Social Survey 2009, Chinese Spiritual Life Survey (CSLS) 2007. Report by: Xiuhua Wang (2015, p. 15) . L?u tr? 2015-09-25 t?i Wayback Machine
  35. ^ 浙江省未?人口?展的基本?? L?u tr? 2011-09-01 t?i Wayback Machine ，中?城市化?，2008年11月16日??
  36. ^ “?家???据?，2007年地?生???（摘要版）” . B?n g?c l?u tr? ngay 10 thang 5 n?m 2008 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  37. ^ “?政金融?健?行” . 浙江省??局 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 . [ lien k?t h?ng ]
  38. ^ “中科院?告首次?布中?各地?GDP?量排行” . 新?? . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  39. ^ “2006年一季度浙江省外??差居全?首位，??在?” . B?n g?c l?u tr? ngay 4 thang 3 n?m 2016 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  40. ^ 三部??布07年中?全行??外直接投????据，中??
  41. ^ NBS ? T?ng c?c Th?ng ke Trung Qu?c. Gross regional product data applies to Industrial classification for national economic (GB/T4754-2002) In 2004 and after. And gross regional product data applies to Industrial classification for national economic (GB/T4754-1994) before 2004 ? D? li?u T?ng s?n ph?m khu v?c ap d?ng cho Phan lo?i cong nghi?p kinh t? qu?c dan (GB/T4754-2002) t? n?m 2009 đ?n nay. D? li?u T?ng s?n ph?m khu v?c ap d?ng cho Phan lo?i cong nghi?p kinh t? qu?c dan"(GB/T4754-1994) tr??c n?m 2004. Th?ng ke Kinh t? đ?n v? hanh chinh Trung Qu?c
  42. ^ “GDP th? gi?i n?m 2018” (PDF) . Ngan hang Th? gi?i . Truy c?p ngay 10 thang 10 n?m 2019 .
  43. ^ “Zhejiang Province 浙江 (t?nh Chi?t Giang)” . The China Perspective . ngay 2 thang 6 n?m 2011. B?n g?c l?u tr? ngay 11 thang 9 n?m 2016 . Truy c?p ngay 7 thang 1 n?m 2020 .
  44. ^ 15 thang 10 n?m 2006/060210236566s.shtml 浙江?在2010年建成三小??路交通圈 [ lien k?t h?ng ] ，新浪?新?
  45. ^ 浙江三年?基本筑成3小?快速?路交通圈 L?u tr? 2014-05-20 t?i Wayback Machine ，中??道?，?路新?
  46. ^ ??站在2004年升格?一等站，?? 29 thang 12 n?m 2007-3109.html 火?站??????的?展 [ lien k?t h?ng ] ，??新??
  47. ^ 浙江公路的新?杆：品?型公路，中?????
  48. ^ 聚焦杭州?跨海大?建成通?-杭州?，跨海大?-浙江在?-浙江新?
  49. ^ “Structurae [en]: Xihoumen Bridge (2008)” (b?ng ti?ng đ?c). En.structurae.de . Truy c?p ngay 3 thang 4 n?m 2009 .
  50. ^ a b 浙江?河航道建?率先向民??放 ，新浪???自???考?
  51. ^ 17 thang 10 n?m 2007/000002797382.html ?波-舟山港?吐量?追上海 [ lien k?t h?ng ]
  52. ^ 2008年上半年全?前十大港口?物?吐量及其增速，??自 ?信?券--港口?半年?：港口?面?高位?整，天津港在逆?中前行 L?u tr? 2014-08-23 t?i Wayback Machine
  53. ^ 外?看好浙江?河集?箱商机 L?u tr? 2016-03-05 t?i Wayback Machine ，浙江物流?
  54. ^ 浙江?河航道首?外? ，全景?，?威???站，新??道
  55. ^ 杭州水上巴士 L?u tr? 2008-10-31 t?i Wayback Machine ，杭州指南?
  56. ^ “摩根大通：中?的十大机?和20??金航?” . B?n g?c l?u tr? ngay 4 thang 3 n?m 2016 . Truy c?p ngay 9 thang 11 n?m 2012 .
  57. ^ 20日起，坐直升机?瞰舟山群? L?u tr? 2012-09-11 t?i Archive.today ，桃花?旅游?
  58. ^ T?ng h?p t? ??友好城市，浙江省人民政府? L?u tr? 2008-06-22 t?i Wayback Machine 和 浙江省人民政府外事?公室? L?u tr? 2009-01-03 t?i Wayback Machine ???料
L?i chu thich: Th? <ref> co ten “stat” đ??c đ?nh ngh?a trong <references> khong đ??c đo?n v?n b?n tren s? d?ng.

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Chi?t_Giang&oldid=71365262 ”