Ch?ng khoan
(
ti?ng Anh
:
securities
) la m?t
b?ng ch?ng
tai s?n
ho?c ph?n
v?n
c?a cong ty hay t? ch?c đa phat hanh. Ch?ng khoan co th? la hinh th?c
ch?ng ch?
,
but toan
ghi s? hay
d? li?u đi?n t?
. Ch?ng khoan bao g?m cac lo?i nh?
c? phi?u
,
trai phi?u
,
ch?ng ch? qu?
va cac hinh th?c khac. Ch?ng khoan c?ng đ??c coi la m?t ph??ng ti?n
hang hoa
tr?u t??ng co th? th?a thu?n va co th? thay th? đ??c, đ?i di?n cho m?t
gia tr? tai chinh
. Ch?ng khoan la tai s?n, bao g?m cac lo?i nh?
c? phi?u
,
trai phi?u
,
ch?ng ch? qu?
;
ch?ng quy?n
,
ch?ng quy?n co b?o đ?m
, quy?n mua c? ph?n,
ch?ng ch? l?u ky
;
ch?ng khoan phai sinh
va cac lo?i ch?ng khoan khac.
Ch?ng khoan la m?t
tai s?n tai chinh
co th? giao d?ch. Thu?t ng? nay th??ng đ? c?p đ?n b?t k? hinh th?c cong c? tai chinh nao, nh?ng đ?nh ngh?a phap ly c?a no khac nhau tuy theo th?m quy?n. ? m?t s? qu?c gia va ngon ng?, thu?t ng? "ch?ng khoan" th??ng đ??c s? d?ng theo cach noi hang ngay đ? ch? b?t k? hinh th?c cong c? tai chinh nao, m?c du ch? đ? phap ly va quy đ?nh c? b?n co th? khong co đ?nh ngh?a r?ng nh? v?y. Trong m?t s? quy?n h?n, thu?t ng? nay đ?c bi?t lo?i tr? cac cong c? tai chinh ngoai c? phi?u va cong c? thu nh?p c? đ?nh. ? m?t s? khu v?c phap ly, no bao g?m m?t s? cong c? g?n v?i c? phi?u va thu nh?p c? đ?nh, vi d?: phi?u mua c? ph?n.
Ch?ng khoan co th? đ??c th? hi?n b?ng ch?ng ch? ho?c thong th??ng h?n la "khong đ??c ch?ng nh?n", ? d?ng ch? đi?n t? (phi v?t ch?t hoa) ho?c "
but toan
". Ch?ng ch? co th? mang ten, co ngh?a la chung cho phep ch? s? h?u cac quy?n theo ch?ng khoan ch? b?ng cach n?m gi? ch?ng khoan ho?c đa đ??c đ?ng ky, co ngh?a la chung ch? cho phep ch? s? h?u cac quy?n n?u ng??i đo xu?t hi?n tren s? đ?ng ky ch?ng khoan do t? ch?c phat hanh ho?c t? ch?c trung gian duy tri. Chung bao g?m
c? phi?u
c?a ch?ng khoan cong ty ho?c
qu? t??ng h?
,
trai phi?u
do t?p đoan ho?c c? quan chinh ph? phat hanh, quy?n ch?n c? phi?u ho?c cac quy?n ch?n khac, đ?n v? h?p tac h?u h?n va nhi?u cong c? đ?u t? chinh th?c khac co th? th??ng l??ng va thay th? đ??c.
T?i Hoa K?, ch?ng khoan la m?t
tai s?n tai chinh
co th? giao d?ch d??i b?t k? hinh th?c nao. đ?o lu?t Giao d?ch Ch?ng khoan Hoa K? n?m 1934 đ?nh ngh?a m?t ch?ng khoan la: "
B?t k? gi?y t?, c? phi?u, c? phi?u qu?, trai phi?u, gi?y ghi n?, gi?y ch?ng nh?n quy?n l?i ho?c tham gia vao b?t k? th?a thu?n phan chia l?i nhu?n nao ho?c trong b?t k? kho?n ti?n b?n quy?n ho?c cho thue d?u, khi, khoang s?n nao khac , b?t k? ch?ng ch? ?y thac tai s?n đ?m b?o nao, ch?ng ch? ti?n t? ch?c ho?c đ?ng ky, c? ph?n co th? chuy?n nh??ng, h?p đ?ng đ?u t?, ch?ng ch? ?y thac bi?u quy?t, ch?ng ch? ti?n g?i, cho m?t ch?ng khoan, b?t k? l?nh ban, l?nh mua, quy?n ch?n, ho?c nhom ho?c ch? s? ch?ng khoan (bao g?m b?t k? lai su?t nao trong đo ho?c d?a tren gia tr? c?a chung), ho?c b?t k? l?nh đ?t, l?nh mua, quy?n ch?n, quy?n ch?n ho?c đ?c quy?n nao đ??c đ?a vao tren m?t san giao d?ch ch?ng khoan qu?c gia lien quan đ?n ngo?i t?, ho?c noi chung, b?t k? cong c? nao th??ng đ??c g?i la "ch?ng khoan"; ho?c b?t k? gi?y ch?ng nh?n quan tam ho?c tham gia, gi?y ch?ng nh?n t?m th?i ho?c t?m th?i cho, nh?n, ho?c b?o đ?m ho?c quy?n đ?ng ky ho?c mua, b?t k? đi?u nao ? tren; nh?ng s? khong bao g?m ti?n t? ho?c b?t k? gi?y t?, h?i phi?u, ho?c s? ch?p nh?n c?a ngan hang co th?i gian đao h?n t?i th?i đi?m phat hanh khong qua chin thang, khong bao g?m s? ngay an h?n, ho?c b?t k? s? gia h?n nao đ?i v?i th?i h?n đao h?n c?ng b? gi?i h?n
"/
Ch?ng khoan đ??c phan lo?i r?ng rai thanh:
- Ch?ng khoan n? (vi d?: ti?n gi?y, trai phi?u va gi?y n?)
- Ch?ng khoan v?n (vi d?: c? phi?u ph? thong)
- Cac cong c? phai sinh (vi d?: k? h?n,
h?p đ?ng t??ng lai
, quy?n ch?n va hoan đ?i).
Cong ty ho?c t? ch?c khac phat hanh ch?ng khoan đ??c g?i la t? ch?c phat hanh. C? c?u quy đ?nh c?a m?t qu?c gia xac đ?nh nh?ng gi đ? đi?u ki?n la m?t b?o ch?ng. Vi d?: cac nhom đ?u t? t? nhan co th? co m?t s? tinh ch?t c?a ch?ng khoan, nh?ng co th? khong đ??c đ?ng ky ho?c quy đ?nh nh? v?y n?u v??ng ph?i cac h?n ch? khac nhau.
Ch?ng khoan la ph??ng th?c truy?n th?ng ma cac doanh nghi?p th??ng m?i huy đ?ng v?n m?i. đay co th? la m?t gi?i phap thay th? h?p d?n cho cac kho?n vay ngan hang tuy thu?c vao gia c? va nhu c?u th? tr??ng đ?i v?i cac đ?c đi?m c? th?. M?t nh??c đi?m khac c?a cac kho?n vay ngan hang nh? la m?t ngu?n tai chinh la ngan hang co th? tim ki?m m?t bi?n phap b?o v? ng??i vay khong b? v? n? thong qua cac h?p đ?ng tai chinh r?ng rai. Thong qua ch?ng khoan, v?n đ??c cung c?p b?i cac nha đ?u t? mua ch?ng khoan khi phat hanh l?n đ?u. Theo cach t??ng t?, chinh ph? c?ng co th? phat hanh ch?ng khoan khi c?n t?ng
n? cong
.
Ch?ng khoan c? ph?n la nh?ng gi?y t?, but toan ghi s? ho?c d? li?u đi?n t?, l?u hanh tren
th? tr??ng
va ch?ng nh?n
quy?n s? h?u
m?t ph?n tai s?n c?a đ?i t??ng n?m gi? gi?y t?.
Ch?ng khoan n? la nh?ng gi?y t?, ch?ng ch? đi?n t? ho?c but toan ghi s? co, l?u hanh tren th? tr??ng, ch?ng nh?n m?i quan h? ch? n? c?a ng??i n?m gi? gi?y t?, ch?ng ch? đo đ?i v?i ng??i phat hanh.
Ch?ng khoan n? th??ng t?n t?i d??i nhi?u d?ng khac nhau, nh?
trai phi?u
(
bond
),
ch?ng khoan d?ng n?
(
debenture
) va
gi?y t?
(
note
), cac
cong c? th? tr??ng ti?n
(
money market instruments
), cac
cong c? tai chinh phai sinh
(
financial derivatives
).
Trai phi?u la d?ng n? do nha n??c (trung ??ng l?n đ?a ph??ng), cong ty, th? ch? tai chinh phat hanh ma tren t? phi?u co xac nh?n vi?c ng??i phat hanh n? ng??i n?m gi? trai phi?u va ngh?a v? tr? n? c? g?c l?n lai vao m?t th?i đi?m sau khi phat hanh va k? h?n t?i th?i đi?m đo.
Va trai phi?u co hai lo?i la
trai phi?u chinh ph?
va trai phi?u t? nhan (co th? c?a t? ch?c, cong ty...).
Ch?ng khoan n? la d?ng n? dai h?n th??ng do nha n??c ho?c cong ty l?n phat hanh đ? huy đ?ng ngan sach ho?c v?n. No c?ng t??ng t? nh? trai phi?u, ch? khac ? đi?u ki?n đ?m b?o va cac v?n đ? lien quan.
Cong c? th? tr??ng ti?n
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cong c? th? tr??ng ti?n la nh?ng gi?y t? cho phep ng??i n?m gi? chung quy?n đ??c h??ng vo đi?u ki?n m?t l??ng thu nh?p c? đ?nh b?ng ti?n, đ??c đ?m b?o trong m?t th?i gian nh?t đ?nh.
Cong c? tai chinh phai sinh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
đay la nh?ng cong c? ti?n t? th? c?p co gia tr? th? tr??ng, cho phep ng??i n?m gi? chung quy?n mua ho?c ban cac ch?ng khoan g?c. Nh?ng cong c? tai chinh phai sinh c? b?n la
quy?n ch?n
,
t??ng lai
,
hoan đ?i
, v.v.
Ch?ng khoan lai la d?ng trung gian gi?a ch?ng khoan c? ph?n va ch?ng khoan n?. Vi d? nh?:
C? phi?u ?u đai
, c? phi?u chuy?n đ?i, trai phi?u chuy?n đ?i,...
Th? tr??ng ch?ng khoan (
securities market
) la n?i trao đ?i cac ch?ng khoan. Th? tr??ng ch?ng khoan giup nh?ng ng??i thi?u v?n huy đ?ng đ??c v?n va ng??i co v?n chuy?n v?n c?a minh thanh v?n đ?u t?. Vi th?, th? tr??ng ch?ng khoan con đ??c g?i la th? tr??ng v?n. Theo đ?i t??ng trao đ?i, th? tr??ng ch?ng khoan co th? phan lam hai lo?i c? b?n, đo la
th? tr??ng c? phi?u
(
stock market
) va
th? tr??ng trai phi?u
(
bond market
). V? m?t khong gian, khong co s? phan bi?t hai th? tr??ng nay.
S? giao d?ch ch?ng khoan
va cac
cong ty ch?ng khoan
đ?u t? ch?c trao đ?i c? c? phi?u l?n trai phi?u va cac lo?i ch?ng khoan khac. Theo tinh ch?t c?a ch?ng khoan, th? tr??ng ch?ng khoan co th? phan lam lo?i
th? tr??ng s? c?p
va
th? tr??ng th? c?p
.
Th? tr??ng c? phi?u la n?i trao đ?i nh?ng c? phi?u do cac cong ty phat hanh va cac
phai sinh
c?a chung.
Th? tr??ng trai phi?u la n?i ng??i ta mua va ban cac ch?ng khoan n?, ch? y?u la
trai phi?u
(bond).
| Thu?t ng?
|
Ngh?a ti?ng Vi?t
|
Ghi chu
|
| C? ph?n
|
V?n c?a m?t cong ty c? ph?n đ??c chia nh? thanh nhi?u ph?n b?ng nhau g?i la c? ph?n.
|
|
| C? phi?u
|
La ch?ng ch? do cong ty c? ph?n phat hanh đ? xac nh?n quy?n s? h?u c? ph?n c?a ng??i n?m gi? c? ph?n c?a cong ty.
|
|
| C? phi?u ph? thong
|
Ng??i s? h?u lo?i c? phi?u nay đ??c quy?n bi?u quy?t đ?i v?i cac quy?t đ?nh l?n c?a cong ty t?i đ?i h?i C? đong va đ??c h??ng c? t?c nh?ng khong c? đ?nh (co th? co va co th? khong co).
|
|
| C? phi?u ?u đai bi?u quy?t
|
C? phi?u nay co s? phi?u bi?u quy?t nhi?u h?n so v?i c? phi?u ph? thong. Nhi?u h?n bao nhieu l?n do đi?u l? cong ty quy đ?nh.
|
|
| C? phi?u ?u đai c? t?c
|
C? phi?u nay đ??c tr? c? t?c cao h?n so v?i c? ph?n ph? thong ho?c ? m?c ?n đ?nh.
|
|
| C? phi?u ?u đai hoan l?i
|
C? phi?u nay s? đ??c cong ty hoan v?n b?t c? khi nao theo yeu c?u c?a ng??i s? h?u ho?c theo cac đi?u ki?n đ??c ghi t?i c? phi?u c?a c? ph?n ?u đai hoan l?i.
|
|
| C? đong
|
La ng??i s? h?u c? phi?u.
|
|
| C? t?c
|
La kho?n lai ma c? đong s? nh?n đ??c hang n?m t? cong ty c? ph?n ma minh s? h?u c? phi?u (tu? theo s? l??ng c? phi?u n?m gi?). C? t?c đ??c chia hang n?m bao g?m c? t?c c? đ?nh va c? t?c th??ng.
|
|
| C? t?c c? đ?nh
|
khong ph? thu?c k?t qu? kinh doanh c?a cong ty.
|
|
| C? t?c th??ng
|
ph? thu?c vao k?t qu? kinh doanh c?a cong ty.
|
|
| Trai phi?u
|
La lo?i ch?ng khoan xac nh?n ngh?a v? tr? n? c?a t? ch?c phat hanh trai phi?u.
|
|
đ??ng MA
Trung binh tr??t
|
đ??ng MA (Moving Average) la đ??ng trung binh đ?ng, th? hi?n bi?n đ?ng, ch? bao xu h??ng c?a gia c? phi?u trong m?t kho?ng th?i gian.
|
|