Bjørnstjerne Martinus Bjørnson
(8 thang 12 n?m 1832 ? 26 thang 4 n?m 1910) la nha v?n, nha vi?t k?ch
Na Uy
đo?t
gi?i Nobel V?n h?c
n?m 1903. Bjørnstjerne Bjørnson la m?t trong "B? t? V? đ?i" c?a Na Uy, cung v?i
Henrik Ibsen
,
Jonas Lie
va
Alexander Kielland
.
Bjørnstjerne Bjørnson la con trai l?n c?a m?t m?c s? ng??i Na Uy. N?m Bjørnson 5 tu?i, gia đinh r?i
Kvikne
đ?n vung
Romsdal
phong c?nh đ?p ? Tay Na Uy, n?i c?u be vao h?c t?i tr??ng
Modle
. Bjørnson lam th?, ra bao vi?t tay va quan tam đ?n chinh tr? t? r?t s?m. N?m 1849 ong đ?n Christiana (nay la
Oslo
). T?i đay ong đa g?p g? v?i
nha vi?t k?ch
v? đ?i
Henrik Ibsen
va cac nha v?n ten tu?i khac c?a Na Uy. N?m 1852 vao tr??ng
đ?i h?c Christiana
, nh?ng n?m sau ong đa ng?ng đ?n l?p ma d?n than vao đ?i s?ng chinh tr?, san kh?u va v?n h?c c?a thanh ph?, vi?t phe binh san kh?u, ra t?p chi
Illustreret Folkebladet
- trong đo cac truy?n c? tich dan gian do ong ghi chep l?i l?n đ?u tien đ??c đ?ng t?i. N?m 1856 sang d? h?i ngh? sinh vien t?i
Th?y đi?n
, ong kinh ng?c tr??c nh?ng k? ni?m v? qua kh?, cac trang ph?c dan t?c, v? khi, bia m? c?a cac v? vua Th?y đi?n va n?y ra y t??ng tr? v? khoi ph?c l?ch s? đ?t n??c minh.
Tham gia vao chi?n d?ch v?n đ?ng thanh l?p va tr? thanh giam đ?c Nha hat Qu?c gia Na Uy ?
Berrgen
n?m 1857, Bjørnstjerne Bjørnson gi? vai tro nha ho?t đ?ng v?n hoa hang đ?u c?a đ?t n??c. Tr? v? Oslo n?m 1859, ong ra t? nh?t bao bu?i chi?u
Aftenbladet
- c? quan ngon lu?n c?a
đ?ng Tan T? do Na Uy
. T? n?m 1865 đ?n n?m 1867 ong lam giam đ?c
Nha hat Christiana
.
Tr??c n?m 1873 ong ch? y?u lam th?, vi?t k?ch, bai hat, truy?n v?a, truy?n c? tich v? đ? tai l?ch s?. Cu?i nh?ng n?m 1860 sang tac th? c?a ong đ?t đ?n th?i ki r?c r? nh?t v?i cac t?p tieu bi?u
Digte og Sange
(Th? va nh?ng khuc ca, 1870),
Arnljot Gelline
(1870). Th? c?a ong đ??c ph? nh?c nhi?u, trong đo co bai Vang, chung ta yeu m?nh đ?t nay (1859) v? sau tr? thanh
Qu?c ca Na Uy
. K?ch c?a ong đ? c?p đ?n nh?ng v?n đ? th?i s? xa h?i, dan d?ng ? nhi?u n??c
chau Au
va
M?
. Tac ph?m b? ba
Sigurd hung b?o
(1863) k? v? k? ti?m ngoi bi m?t th?i Trung C?, đ??c đanh gia la v? k?ch xu?t s?c nh?t c?a ong. Ngoai ra ong con vi?t m?t s? ti?u thuy?t theo phong cach hi?n th?c ch? ngh?a (
Nh?ng la c? bay tren thanh ph? va b?n c?ng
(1884),
Tren con đ??ng c?a Chua
(1889). Nh?ng n?m 1873-1876 nha v?n s?ng t?i
Roma
. Th?i gian nay ong chuyen vi?t phe binh xa h?i, tich c?c b?o v? tinh đ?c l?p chinh tr? va v?n hoa c?a Na Uy. N?m 1881 ong qua M?, t? n?m 1893 v? s?ng t?i m?t trang tr?i ? Na Uy va th??ng xuyen ra n??c ngoai.
N?m 1903 Bjørnstjerne Bjørnson la nha v?n đ?u tien trong kh?i
B?c Au
đ??c nh?n
gi?i Nobel V?n h?c
vi nh?ng đong gop trong cac l?nh v?c th?, v?n xuoi va k?ch. N?m 1910, sau khi v? k?ch cu?i cung Bao gi? nho m?i tr? hoa đ??c ?n hanh, Bjørnstjerne Bjørnson qua đ?i ? tu?i 77.
- Mellem slagene
(Gi?a cac tr?n chi?n, 1858), k?ch
- Synnøve Solbakken
(1857), truy?n v?a
- Halte-Hulda
(Hulda Th?t, 1858), k?ch
- Arne
(1858), k?ch
- En glad gut
(Anh chang vui tinh, 1860), k?ch
- Kong Sverre
(Vua Sverre, 1861), k?ch
- Sigurd Slembe
(
Sigurd hung b?o
, 1863), k?ch
- Maria Stuart i Skotland
(Maria Stuart c?a
Scotland
, 1864), k?ch
- Digte og Sange
(Th? va nh?ng khuc ca, 1870), th?
- Arnljot Gelline
(1870), tr??ng ca s? thi
- En Fallit
(Pha s?n, 1875), k?ch
- Redakteren
(Ng??i bien t?p, 1875), k?ch
- Kongen
(Hoang đ?, 1877), k?ch
- En Hanske
(Chi?c ?ng tay ao, 1883), k?ch
- Det flager i Byen og paa Havnen
(Nh?ng la c? bay tren thanh ph? va b?n c?ng, 1884), ti?u thuy?t
- Geografi og Kjaerlighed
(Tinh yeu va mon đ?a ly, 1885), k?ch
- Pa Guds Veje
(Tren con đ??ng c?a Chua, 1889), ti?u thuy?t
- Over Ævne. Andre Stykke
(Qua s?c ta, 1893-1895), k?ch
- Paul Lange og Tora Parsberg
(Paul Lange va Tora Parsberg, 1899), k?ch
- Nar den ny vin blomstrer
(R??u m?i d?y h??ng, 1909), k?ch
- Thi?u n? toc vang
- L?i c?a toi co lam em lu?ng cu?ng
- C?t b??c chan đi v? ch?n xa x?m
- Nh?ng toi yeu em, thi?u n? toc vang
- V? đ?p ng?i sau t?m kh?n mau tr?ng.
- Toi yeu đoi m?t c?a em m? m?ng
- Nh? tr?i đem gi?a đ?ng tuy?t anh tr?ng
- Nh? gi?a r?ng xa l?p lanh gi?t s??ng
- Con ?n gi?u đi?u gi r?t th?m kin.
- Toi yeu v?ng tran c?a em kieu hanh
- Va ro rang nh? sao sang trong đem
- Nh?ng ben trong nh?ng y ngh? tam tinh
- L?i k? di?u v?i bao đi?u bi ?n.
- Yeu mai toc xo?n c?a em r?t đ?p
- đ??c d?i b?ng bu?c l?i ? phia sau
- Nh? Cupid trong cau chuy?n thu? nao
- V?n m?i g?i ban tay va anh m?t.
- Toi yeu dang v? c?a em quy?n quy
- Trong nh?p vui c?a bai hat co dau
- Co ??c mong c?a cu?c s?ng dai lau
- Va khao khat th?m sau th?i tu?i tr?.
- Toi yeu b??c đi c?a em nhe nh?
- S? mang theo chi?n th?ng v?i vinh quang
- T? mi?n t? do c?a tu?i thanh xuan
- V? x? s? tinh yeu va ngh?a v?.
- Toi yeu ban tay, đoi moi m?i g?i
- Th?n tinh yeu s? b?o v? ng??i yeu
- Va gi?i th??ng qu? tao s? đ??c trao
- Va c?nh giac v?i nh?ng gi x?y t?i.
- Toi yeu em va th?y c?n ph?i noi
- R?ng l?i toi em đa ch?ng h? nghe
- Vi thi?u n? la th?: khong bao gi?
- Ch?u l?ng nghe nh?ng gi thi s? noi.
- B?n d?ch c?a Nguy?n Vi?t Th?ng
|
- Den blonde pike
- Skjønt hun vil som et luftsyn vike,
- dersom jeg sadan tale tør-!
- Jeg elsker deg, du blonde pike,
- gjemt i ditt yndes hvite slør.
- Jeg elsker dine drømmeøyne,
- der gar som en maneskinn pa sne
- og senker seg, hvor skoger høyne,
- i noe gjemt, jeg ei far se.
- Jeg elsker denne edle panne,
- fordi den star sa stjerneklar
- og speiler seg i tankens vanne
- og vet dog ikke hva den har.
- Jeg elsker dette har som flokker
- seg bakom nettets travle band!
- Lik mytens amoriner lokker
- det pa mitt øye og min hand.
- Jeg elsker denne form der gynger
- i takten av sin brudesang,
- som kraft og livslyst daglig synger
- ut av sin unge, dunkle trang.
- Jeg elsker denne fot som bærer
- en sadan seirens herlighet,
- igjennom ungomsmotets sfærer
- imot den første kjærlighet.
- Jeg elsker denne hand og lebe,
- de to i elskovsgudens pakt,
- ved hvem han rekke prisens eble,
- men hvem han ogsa har pa vakt.
- Jeg elsker deg, jeg ma det sige,-
- ennskjønt du ei et bokstav tror,
- men flykter, svaret, ingen pige
- tør dvele ved en dikters ord!
|
|
---|
1901 ? 1925
| |
---|
1926 ? 1950
| |
---|
1951 ? 1975
| |
---|
1976 ? 2000
| |
---|
2001 ? nay
| |
---|