đi?n ?nh đ?c
la n?n
ngh? thu?t
va
cong nghi?p đi?n ?nh
c?a đ?c. Ra đ?i t? cu?i
th? k? 19
, cho đ?n nay đi?n ?nh đ?c đa co nhi?u đong gop
k? thu?t
va ngh? thu?t quan tr?ng cho đi?n ?nh th? gi?i.
L?ch s? đi?n ?nh đ?c tr??c th?p nien 1950
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Tr??c n?m 1918: Nh?ng nha đi?n ?nh tien phong
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
đ?c
la m?t trong nh?ng n??c đ?u tien phat tri?n
k? thu?t đi?n ?nh
. Ngay
1 thang 11
n?m
1895
, hai anh em ng??i đ?c
Max
va
Emil Skladanowsky
đa gi?i thi?u h? th?ng
Bioskop
, m?t thi?t b? đ? trinh chi?u hinh ?nh chuy?n đ?ng, t?i nha hat
Wintergarten
?
Berlin
. Max Skladanowsky c?ng đa co m?t trong bu?i chi?u thu ti?n đ?u tien tren th? gi?i c?a
Anh em Lumiere
t?i
Paris
ngay
28 thang 12
va nh?n th?y s? v??t tr?i c?a h? th?ng
Cinematographe
so v?i h? th?ng Bioskop c?a minh. Nh?ng nha đi?n ?nh tien phong c?a đi?n ?nh đ?c con ph?i k? t?i hai ng??i Berlin
Oskar Messter
va
Max Gliewe
, hai nha sang ch? đa s? d?ng k? thu?t
Ch? th?p Malta
(
Croix de Malte
, cho phep bi?n chuy?n đ?ng tron lien t?c thanh chuy?n đ?ng tron gian đo?n) đ? chi?u cac hinh ?nh chuy?n đ?ng.
Trong th?i ki đ?u, c?ng nh? ? cac n??c
chau Au
khac, k? thu?t đi?n ?nh đ?c ch? đ??c coi la m?t k? x?o bi?u di?n l? m?t đ? trinh chi?u t?i cac
h?i ch?
, cac đo?n phim đ??c chi?u ch? y?u la quay l?i cac c?nh đ?i th?c va co th?i gian ng?n. Ph?i đ?n
th?p nien 1910
, nh?ng b?
phim đi?n ?nh
th?c s? đ?u tien m?i đ??c th?c hi?n ? đ?c, co th? k? t?i m?t chuy?n th? đi?n ?nh t? ti?u thuy?t
The Student of Prague
c?a
Edgar Allan Poe
, b? phim nay do
Paul Wegener
va
Stellan Rye
(ng??i
đan M?ch
) đ?ng đ?o di?n,
Guido Seeber
ph? trach quay phim va cac di?n vien đ??c tuy?n t? đoan k?ch c?a ngh? s? n?i ti?ng
Max Reinhardt
.
Tr??c n?m
1914
, co r?t nhi?u b?
phim cam
n??c ngoai, đ?c bi?t la phim cam
Y
va
đan M?ch
, đ??c nh?p kh?u vao đ?c vi cong chung n??c nay r?t ?a chu?ng cac b? phim co cac ngoi sao đi?n ?nh va c?t truy?n h?p d?n. Nhu c?u n?i đ?a nay đa thuc đ?y s? phat tri?n c?a đi?n ?nh đ?c, cac ngoi sao đi?n ?nh n?i đ?a b?t đ?u xu?t hi?n, tieu bi?u la n? di?n vien
Henny Porten
, th? lo?i
phim trinh tham
, s? tr??ng c?a đi?n ?nh đ?c, c?ng b?t đ?u đ??c s?n xu?t nhi?u v?i ch?t l??ng ngay m?t nang cao, đ?c bi?t la nh?ng tac ph?m c?a
Fritz Lang
, ng??i sau nay tr? thanh đ?o di?n huy?n tho?i c?a đi?n ?nh đ?c.
Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t
n? ra đa khi?n th? tr??ng đ?c v?i h?n 2000 r?p chuyen d?ng cho đi?n ?nh b? thi?u h?t phim vi
Phap
, m?t trong nh?ng n??c cung c?p phim nhi?u nh?t l?i đang ? phe đ?i ngh?ch v?i n??c đ?c trong chi?n tranh. T? n?m
1916
, cac r?p phim b?t đ?u ph?i t? ch?c cac bu?i di?n t?p k? đ? thay th? cho nh?ng bu?i chi?u phim b? hoan. Tr??c tinh hinh nay, n?m
1917
qua trinh t?p trung va qu?c h?u hoa t?ng ph?n cong nghi?p đi?n ?nh đ?c b?t đ?u đ??c xuc ti?n v?i vi?c thanh l?p hang phim
Universum Film AG
(
Ufa
). Hang nay đa l?p t?c cho s?n xu?t nh?ng b?
phim tuy?n truy?n
ch?t l??ng cao (
phim Vaterland
-
phim v? T? qu?c
, v?n c?ng la m?t th? m?nh c?a ngh? thu?t đi?n ?nh đ?c), đ? đap tr? l?i nh?ng tac ph?m ki?u nay c?a phe
Lien minh
. Ben c?nh đo Ufa c?ng tung ra cac b? phim gi?i tri nh? nhang đ? thu hut khan gi?, v?i ph??ng th?c s?n xu?t can b?ng nh? v?y, cong nghi?p đi?n ?nh đ?c đa nhanh chong v??n len v? tri hang đ?u c?a đi?n ?nh chau Au.
1918-1933: đi?n ?nh C?ng hoa Weimar
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ch? ngh?a bi?u hi?n đ?c
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau khi chi?n tranh k?t thuc, phim ?nh v??n len tr? thanh ph??ng ti?n gi?i tri hang đ?u c?a ng??i đ?c, t?o đi?u ki?n cho cong nghi?p đi?n ?nh n??c nay bung n? m?nh m?. Tinh tr?ng
l?m phat phi ma
c?ng giup cac nha s?n xu?t phim tr? nen giau co va d? dang b? ti?n đ?u t? cho cac b? phim ngh? thu?t v?n co doanh thu th?p. V?i nh?ng thu?n l?i nay, ngh? thu?t đi?n ?nh đ?c b?t đ?u đ?t đ??c d?u ?n ? chau Au v?i cac tac ph?m theo
Ch? ngh?a bi?u hi?n đ?c
(
Expressionismus
). B? phim đanh d?u s? ph? bi?n c?a trao l?u bi?u hi?n la
Das Cabinet des Dr. Caligari
(
1920
) c?a
Robert Wiene
. Cac tac ph?m đang chu y khac c?a trao l?u nay co th? k? t?i
Nosferatu
(
1922
) c?a
Friedrich Wilhelm Murnau
hay
Der Golem, wie er in die Welt kam
(
1920
) c?a
Carl Boese
va
Paul Wegener
. Tuy trao l?u ngh? thu?t nay s?m ch?m d?t vao kho?ng gi?a
th?p nien 1920
nh?ng no v?n co ?nh h??ng l?n đ?n đi?n ?nh th? gi?i, đ?c bi?t la v?i dong
phim kinh d?
va
phim đen
(
film noir
) ?
M?
hay cac tac ph?m c?a
Jean Cocteau
va
Ingmar Bergman
.
N?m
1921
, Ufa đ??c ban cho ngan hang
Deutsche Bank
, v?i ngu?n v?n t? nhan l?n t? hang nay, Ufa đa tr? thanh đ?u tau cho cong nghi?p đi?n ?nh đ?c v?i s?n l??ng kh?ng l? kho?ng 600 phim m?t n?m trong th?p nien 1920. Ben c?nh Ufa, cong nghi?p đi?n ?nh n??c nay con co kho?ng 230 cong ty đi?n ?nh ch? tinh rieng ? Berlin. S? phat tri?n c?a cong nghi?p đi?n ?nh đ?c đa giup t?o ra nh?ng b? phim v?i kinh phi c?c l?n nh?
Metropolis
(
1927
) c?a Fritz Lang, tac ph?m đ?t gia nh?t th? gi?i th?i ki phim cam nay tieu t?n t?i 7 tri?u
Reichsmark
(t??ng đ??ng kho?ng 200 tri?u
USD
hi?n nay) đ? th?c hi?n
[1]
. Tuy v?y v?i b?n ch?t la m?t nganh cong nghi?p nhi?u r?i ro n?m trong n?n kinh t? chung c?a th?i ki
C?ng hoa Weimar
v?n c?ng thi?u tinh ?n đ?nh, cong nghi?p đi?n ?nh đ?c đa g?p ph?i nh?ng cu?c kh?ng ho?ng khi cac hang phim nh? lam vao tinh tr?ng chi tieu v??t m?c d?n đ?n pha s?n. Ngay c? ng?n c? đ?u Ufa c?ng g?p r?c r?i khi c?ng tac v?i hai hang phim M? la
Paramount Pictures
va
Metro-Goldwyn-Mayer
n?m
1925
đ? r?i n?m
1927
ph?i ban l?i cho m?t nha t? b?n theo
Ch? ngh?a dan t?c
ten la
Alfred Hugenberg
. Tuy v?y nh?ng r?c r?i tai chinh c?a Ufa khong ng?n c?n hang phim nay cho ra đ?i nh?ng b? phim đ? đ?i nh?
Madame Dubary
(
1919
c?a
Ernst Lubitsch
,
Die Nibelungen
(
1924
) c?a Fritz Lang va
Der letzte Mann
(
1925
) c?a
F.W. Murnau
.
Giai đo?n Weimar c?ng ch?ng ki?n s? ra đ?i c?a n?n
phe binh phim
đ?c v?i nh?ng nha phe binh n?i ti?ng nh?
Rudolf Arnheim
c?a t?
Die Weltbuhne
,
Bela Balazs
c?a t?
Der Sichtbare Mensch
,
Siegfried Kracauer
c?a t?
Frankfurter Zeitung
va
Lotte H. Eisner
c?a t?
Filmkurier
.
Sau s? th?ng ch? c?a trao l?u bi?u hi?n, cac nha đi?n ?nh đ?c b?t đ?u tim ki?m cac đ? tai va th? lo?i m?i trong th?p nien 1920. Cac b? phim ch?u ?nh h??ng c?a
Ch? ngh?a khach quan m?i
(
Neue Sachlichkeit
) th??ng t?p trung vao cac đ? tai xa h?i nh? n?n
n?o thai
,
m?i dam
,
đ?ng tinh luy?n ai
va
nghi?n ng?p
v?i phong cach th? hi?n hi?n th?c ch? khong con s? d?ng cac ph??ng phap bi?u t??ng theo trao l?u bi?u hi?n, cac tac ph?m đang chu y c?a trao l?u m?i nay co th? k? t?i hai b? phim c?a
Georg Wilhelm Pabst
,
Die Freudlose Gasse
(
1925
) va
Die Buchse der Pandora
(
1929
). Ng??c v?i trao l?u khach quan m?i, cac b? phim theo trao l?u
Bergfilm
, tieu bi?u la nh?ng tac ph?m c?a
Arnold Fanck
, l?i t?p trung vao cu?c đ?i đ?u gi?a con ng??i v?i thien nhien ? vung nui. M?t h??ng đi khac c?a đi?n ?nh đ?c la
phim th? nghi?m
v?i cac đ?i di?n nh?
Lotte Reiniger
,
Oskar Fischinger
va
Walter Ruttmann
. S? phan hoa v? chinh tr? vao cu?i th?i Weimar c?ng ?nh h??ng t?i m?t s? tac ph?m, vi d? đi?n hinh la lo?t
phim l?ch s?
l?y b?i c?nh
V??ng qu?c Ph?
trong đo
Otto Gebuhr
th? vai
Friedrich đ?i đ?
r?t đ??c nh?ng ng??i dan t?c ch? ngh?a canh h?u ?a chu?ng.
Cu?i nh?ng n?m 1920, k? thu?t đ?ng b? hoa am thanh đa cung c?p them cho cac ngh? s? đi?n ?nh đ?c nh?ng cach th? hi?n phim m?i va thuc đ?y qua trinh hi?n đ?i hoa n?n cong nghi?p đi?n ?nh đ?c. Tr??c khi n?n C?ng hoa Weimar s?p đ? n?m
1933
, đi?n ?nh đ?c đa k?p trang b? am thanh cho 3800 r?p phim. B? phim đ?c co ti?ng đ?u tien,
Der blaue Engel
, đ??c đ?o di?n ng??i
Ao
Josef von Sternberg
th?c hi?n n?m
1930
v?i s? tham gia c?a ngoi sao đi?n ?nh qu?c t?
Marlene Dietrich
. N?m trong s? nh?ng b? phim co ti?ng đ?u tien nay con ph?i k? t?i
M
(
1931
) c?a Lang va
Berlin Alexanderplatz
(c?ng
1931
) c?a Pabst d?a theo v? nh?c k?ch
Die Dreigroschenoper
c?a k?ch tac gia n?i ti?ng
Bertolt Brecht
. Brecht c?ng la m?t trong cac tac gi? k?ch b?n c?a b? phim
c?ng s?n
Kuhle Wampe
(
1932
), tac ph?m nay b? c?m trinh chi?u g?n nh? ngay sau khi no đ??c phat hanh.
1933-1945: đi?n ?nh đ?c Qu?c xa
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
N?n kinh t? va chinh tr? b?t ?n c?a C?ng hoa Weimar đa bu?c m?t s? đ?o di?n va di?n vien n?i ti?ng ph?i r?i n??c đ?c, ph?n l?n trong s? h? đ?n
Hollywood
đ? ti?p t?c lam vi?c va n?i ti?ng, co th? k? t?i đ?o di?n
Ernst Lubitsch
(r?i đ?c n?m
1923
), đ?o di?n g?c
Hungary
Michael Curtiz
(t?i M? n?m
1926
), ngoi sao đi?n ?nh
Marlene Dietrich
(r?i đ?c n?m
1930
). Tinh tr?ng nay cang tr? nen t?i t? khi
đ?ng Cong nhan đ?c Qu?c gia Xa h?i ch? ngh?a
(đ?ng Qu?c xa) c?a
Adolf Hitler
len n?m quy?n n?m
1933
, ch? trong vai n?m đa co t?i ch?ng 1500 đ?o di?n, nha s?n xu?t, di?n vien va cac ngh? s? đi?n ?nh khac r?i b? T? qu?c. Trong s? nay co nh?ng tr? c?t c?a n?n đi?n ?nh đ?c nh? ng??i đ?ng đ?u Ufa
Erich Pommer
, ngoi sao đi?n ?nh
Peter Lorre
va đ?o di?n huy?n tho?i
Fritz Lang
. Nh?ng ng??i nay sau đo đa đong gop r?t l?n cho s? th?nh v??ng c?a đi?n ?nh Hollywood, ph?n l?n phim kinh d? c?a hang
Universal Pictures
th?c hi?n trong
th?p nien 1930
đ??c đ?o di?n b?i nh?ng đ?o di?n đ?c l?u vong nh?
Karl Freund
,
Joe May
va
Robert Siodmak
.
Khi đ?ng Qu?c xa gianh l?y quy?n l?c, thang 3 n?m
1933
, ong ch? c?a Ufa Alfred Hugenberg, m?t đ?ng vien đ?ng Qu?c xa, đa nhanh chong sa th?i toan b? nhan vien ng??i
Do Thai
kh?i x??ng phim. Thang 6 n?m 1933,
Reichsfilmkammer
(Phong đi?n ?nh đ? ch? đ?c) đ??c thanh l?p d??i s? qu?n ly tr?c ti?p c?a B? tr??ng B? Tuyen truy?n đ?c Qu?c xa
Joseph Goebbels
. T?t c? nh?ng ngh? s? đi?n ?nh "khong ph?i ng??i Aryan" ho?c co ly l?ch, xu h??ng chinh tr? khong "phu h?p" v?i chinh quy?n Qu?c xa đ?u b? coi la khong thu?c n?n "đi?n ?nh theo tinh th?n c?a đ? ch?" (
Reichsfachschaft Film
) va b? lo?i b? l?p t?c kh?i nganh cong nghi?p nay. Kho?ng 3000 ng??i đa ph?i ch?u h? qu? m?t vi?c do l?nh c?m tren. Them vao đo, vi bao chi c?ng ph?i tuan theo s? t? ch?c c?a B? Tuyen truy?n, n?m
1936
Goebbels lo?i b? luon n?n phe binh đi?n ?nh đ?c tr??c đo ma thay b?ng hinh th?c
Filmbeobachtung
(quan sat phim) theo đo cac nha bao ch? đ??c vi?t v? n?i dung c?a phim, khong đ??c phep đanh gia v? ch?t l??ng ngh? thu?t ho?c cac m?t khac c?a tac ph?m.
Th? lo?i phim đ??c khuy?n khich s?n xu?t th?i ki nay ho?c la cac b? phim tuyen truy?n va bai Do Thai nh?
Der ewige Jude
(
1940
),
Jud Suß
(
1940
), ho?c la cac phim co tinh gi?i tri cao. T? sau n?m
1936
, vi?c nh?p kh?u phim vao đ?c b? h?n ch?, thay th? vao đo cong nghi?p đi?n ?nh đ?c ph?i m? r?ng đ? bu đ?p l??ng thi?u h?t (đ?c bi?t la kho?ng tr?ng do cac phim M? đ? l?i). Trong nh?ng n?m
chi?n tranh
, đi?n ?nh tr? thanh m?t li?u phap tinh th?n quan tr?ng giup ng??i đ?c quen đi nh?ng th?t b?i lien ti?p ?
m?t tr?n phia đong
va cac cu?c khong kich lien ti?p c?a quan
đ?ng Minh
xu?ng đ?t đ?c, trong nh?ng n?m
1943
va
1944
l??ng ve ban đ??c c?a cac r?p phim đ?c đa đ?t t?i kho?ng 1 t? ve
[2]
. Cac b? phim ?n khach giai đo?n chi?n tranh ? đ?c co th? k? t?i
Die große Liebe
(
1942
) va
Wunschkonzert
(
1941
), c? hai đ?u la nh?ng tac ph?m t?ng h?p cac y?u t? c?a nh?c k?ch, phim tinh c?m th?i chi?n va tuyen truy?n yeu n??c.
Phim ca nh?c
hai
Frauen sind doch bessere Diplomaten
(
1941
) la m?t trong nh?ng b?
phim mau
đ?u tien c?a đi?n ?nh đ?c. M?c du b? đ?t d??i s? ki?m soat ng?t ngheo c?a B? Tuyen truy?n đ?c Qu?c xa va ch?u s? thi?u h?t nghiem tr?ng v? tai n?ng, đi?n ?nh đ?c nh?ng n?m cu?i
th?p nien 1930
va đ?u
th?p nien 1940
v?n co nhi?u b??c đ?t pha v? k? thu?t va ngh? thu?t. Hang
Agfa
c?a
đ?c
la m?t trong nh?ng hang đ?u tien tren th? gi?i tung ra th? tr??ng lo?i phim mau (
Agfacolor
), con n? đ?o di?n
Leni Riefenstahl
c?ng đ?a ra nh?ng chu?n m?c m?i cho đi?n ?nh th? gi?i v? k? thu?t quay va bien t?p phim trong cac tac ph?m c?a ba nh?
Triumph des Willens
(
1935
, phim tuyen truy?n xu?t s?c nh?t m?i th?i đ?i), cac phim tai li?u v? cu?c đ?i h?i c?a đ?ng Qu?c xa (
Reichsparteitag
) ?
Nurnberg
n?m
1934
va v?
Th? v?n h?i mua he 1936
.
H?i sinh sau chi?n tranh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau khi n??c đ?c chinh th?c đ?u hang quan đ?ng Minh ngay
8 thang 5
n?m
1945
,
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
k?t thuc, cong nghi?p đi?n ?nh c?ng ch?u ?nh h??ng l?n c? v? kinh t? va chinh tr?. V? chinh tr?, n??c đ?c b? chia thanh hai n?a do m?t ben la
Lien Xo
, m?t ben la
Anh
,
M?
va cac đ?ng minh ph??ng Tay cai qu?n d?n đ?n vi?c hinh thanh hai n?n đi?n ?nh rieng bi?t v?i nh?ng h??ng phat tri?n va t? t??ng ngh? thu?t khac nhau ro r?t. Tuy nhien v?i n?n t?ng cong nghi?p đi?n ?nh c?c ki phat tri?n giai đo?n tr??c, đi?n ?nh đ?c đa nhanh chong h?i ph?c.
đi?n ?nh đong đ?c 1945-1989
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
C?ng hoa Dan ch? đ?c
đ??c hinh thanh tren ph?n lanh th? đ?c do
H?ng quan
Lien Xo qu?n ly, trong đo co h?u nh? toan b? c? s? v?t ch?t c?a hang Ufa. Chinh vi ly do nay nen t?c đ? h?i ph?c c?a đi?n ?nh đong đ?c th?m chi con nhanh h?n ? Tay đ?c. Thang 5 n?m
1945
, ch? 3 tu?n sau khi chi?n tranh k?t thuc, cac r?p phim đa đ??c m? l?i ? Berlin. Ngay
17 thang 5
n?m
1946
, cong ty c? ph?n đi?n ?nh
Deutsche Film-Aktiengesellschaft
(
DEFA
) đ??c thanh l?p va đ??c trao quy?n s? h?u đ?i v?i t?t c? cac c? s? đi?n ?nh do Ban ch? huy quan đ?i Xo vi?t ? đ?c t?ch thu tr??c đo. Ph?n l?n c? ph?n c?a DEFA thu?c v?
đ?ng Th?ng nh?t Xa h?i ch? ngh?a đ?c
(
SED
), đ?ng t? n?m
1949
la đ?ng c?m quy?n c?a C?ng hoa Dan ch? đ?c.
T?ng c?ng DEFA đa s?n xu?t kho?ng 900 b? phim đi?n ?nh, 800
phim ho?t hinh
va h?n 300
phim tai li?u
ho?c
phim ng?n
. Trong giai đo?n đ?u t? n?m
1948
đ?n
1953
, do b? ki?m duy?t v? đ? tai nen ngoai nh?ng phim th?i s? va phim giao d?c, ch? co kho?ng 50 phim đi?n ?nh đ??c s?n xu?t. Trong nh?ng n?m sau đo, v?i vi?c đa d?ng hoa đ? tai, s?n l??ng phim c?a DEFA t?ng len r?t nhanh. Hang nay đ?c bi?t m?nh v?
phim tr? em
v?i cac tac ph?m nh? b?
phim th?n tho?i
Drei Haselnusse fur Aschenbrodel
(
1973
). DEFA con s?n xu?t cac
phim khoa h?c vi?n t??ng
nh?
Der schweigende Stern
(
1960
) d?a theo ti?u thuy?t c?a nha v?n
Ba Lan
Stanislaw Lem
, phim
Ostern
(
phim mi?n Tay
ki?u
xa h?i ch? ngh?a
) nh?
Die Sohne der großen Barin
(
1966
) trong đo trai ng??c v?i cac phim mi?n Tay truy?n th?ng c?a Hollywood, nhan v?t anh hung l?i la m?t ng??i
Da đ?
.
Cac b? phim ngh? thu?t n?i ti?ng c?a DEFA co th? k? t?i
Der Untertan
(
1951
) c?a đ?o di?n
Wolfgang Staudte
chuy?n th? t? ti?u thuy?t n?i ti?ng c?a
Heinrich Mann
,
Der geteilte Himmel
(
1964
) c?a
Konrad Wolf
va
Jakob der Lugner
(
1973
) c?a
Frank Beyer
(phim đong đ?c duy nh?t đ??c đ? c?
Gi?i Oscar cho phim ngo?i ng? hay nh?t
). Tuy nhien do s? ki?m soat ch?t ch? v? chinh tr? c?a chinh quy?n C?ng hoa Dan ch? đ?c, đi?n ?nh đong đ?c đoi khi g?p r?c r?i v? đ? tai va ki?m duy?t, vi ly do nay nen t? cu?i
th?p nien 1970
m?t s? nha lam phim đong đ?c đa r?i sang lam vi?c ? Tay đ?c nh? đ?o di?n
Egon Gunther
, cac di?n vien
Angelica Domrose
,
Eva-Maria Hagen
,
Katharina Thalbach
,
Hilmar Thate
,
Manfred Krug
va
Armin Mueller-Stahl
.
Trong nh?ng n?m cu?i cung, khi vi?c nh?p phim n??c ngoai, đ?c bi?t la t? cac n?n đi?n ?nh ph??ng Tay, đ??c t?ng c??ng, t?m quan tr?ng c?a DEFA v?i đi?n ?nh đong đ?c suy gi?m d?n. Sau khi n??c đ?c thong nh?t, hang nay b?
Treuhand
, c? quan ph? trach t? nhan hoa tai s?n nha n??c đong đ?c, phat m?i, tuy v?y b?n quy?n cac b? phim c?a hang hi?n v?n do Qu? DEFA (
DEFA-Stiftung
) n?m gi?.
đi?n ?nh Tay đ?c 1945-1989
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau khi chi?n tranh k?t thuc,
C?ng hoa Lien bang đ?c
đ??c thanh l?p tren ph?n lanh th? đ?c do quan đ?i đ?ng Minh, đ?ng đ?u la M? qu?n ly. Do v?y, cac b? phim M? b?t đ?u tran vao th? tr??ng đi?n ?nh đ?c, trong
th?p nien 1950
cac b? phim đ?c ch? con chi?m kho?ng 40% th? ph?n đi?n ?nh trong n??c, 30% khac do cac b? phim M? n?m gi?.
Do b? chi?n tranh tan pha va nhi?u c? s? đi?n ?nh quan tr?ng l?i n?m tren đ?t đong đ?c, cac b? phim Tay đ?c th?i ki đ?u đ??c quay ngo?i c?nh ngay t?i nh?ng khu ph? đ? nat do khong kich, đay la xu?t phat cho cai ten
Trummerfilm
(
phim m?nh v?
). Cac b? phim thu?c th? lo?i nay th??ng ch?u ?nh h??ng t? trao l?u
Tan hi?n th?c
trong
đi?n ?nh Y
va t?p trung mieu t? tac đ?ng c?a cu?c chi?n đ?n cu?c s?ng va s? ph?n con ng??i. B? phim tieu bi?u cho th? lo?i nay la m?t tac ph?m c?a đ?o di?n ng??i Y
Roberto Rossellini
,
Germania anno zero
(
1948
). Ngoai ra con co th? k? t?i cac phim khac nh?
Die Morder sind unter uns
(
1946
) c?a đ?o di?n
Wolfgang Staudte
(phim đ?u tien c?a Tay đ?c) hay
Liebe 47
(
1949
) c?a
Wolfgang Liebeneiner
(chuy?n th? t? v? k?ch
Draußen vor der Tur
c?a
Wolfgang Borchert
).
M?c du th?p nien 1950 ch?ng ki?n s? phat tri?n c?a lo?i hinh gi?i tri m?i la
truy?n hinh
, nh?ng s? l??ng khan gi? đ?n r?p v?n t?ng đ?u va đ?t đ?nh đi?m la 817,5 tri?u l??t khan gi? vao n?m
1956
[2]
. đ? thu hut khan gi?, ph?n l?n cac b? phim đ??c s?n xu?t đ?u la phim gi?i tri đ?n thu?n va r?t it phim co ch?t l??ng ngh? thu?t cao ho?c đ?ng t?i cac đ? tai xa h?i gai goc. Th? lo?i phim ph? bi?n luc nay la
Heimatfilm
(
phim v? que h??ng
) noi v? nh?ng cau chuy?n tinh yeu ho?c tinh c?m gia đinh đ?n thu?n đ?t trong b?i c?nh nong thon, th??ng la nh?ng vung nui ?
Bayern
, Ao ho?c
Th?y S?
. Cac th? lo?i phim gi?i tri ph? bi?n khac th??ng la nh?ng chuy?n th? c?a cac v?
operetta
,
phim tam ly
(
melodrama
) co b?i c?nh b?nh vi?n,
phim hai
va
phim ca nh?c
. Vi?c tai thanh l?p quan đ?i đ?c (
Bundeswehr
) vao n?m
1955
đa cung c?p them cho đi?n ?nh Tay đ?c m?t đ? tai m?i, đo la cac b?
phim chi?n tranh
mieu t? nh?ng ng??i linh đ?c binh th??ng nh?ng l?i chi?n đ?u d?ng c?m va th? ? v?i chinh tr? trong th?i gian Th? chi?n. Ben c?nh đo la cac b? phim chi?n tranh noi v? nh?ng l?c l??ng ch?ng Hitler ? đ?c (
Widerstand
).
Do ch?t l??ng ngh? thu?t khong cao vi v?y t?m ?nh h??ng qu?c t? th?i ki nay c?a đi?n ?nh Tay đ?c thua xa
Hollywood
,
Phap
,
Y
va
Nh?t B?n
. Ch? co m?t s? it phim đ?c đ??c qu?c t? chu y nh? tac ph?m đ??c đ? c?
Gi?i Oscar
Die Brucke
(
1959
) c?a đ?o di?n
Bernhard Wicki
, ben c?nh đo la m?t s? n? di?n vien co ten tu?i nh?
Hildegard Knef
va
Romy Schneider
.
Th?p nien 1960: Kh?ng ho?ng
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau khi t?ng đ?u trong n?a đ?u
th?p nien 1950
, l??ng khan gi? đ?n r?p th?i gian sau đo b?t đ?u ch?ng l?i va r?i t? do trong
th?p nien 1960
. N?m
1969
ch?ng ki?n l??ng khan gi? it k? l?c v?i ch? 172,2 tri?u l??t ng??i, ch?a đ?y 1/4 so v?i n?m co l??ng khan gi? cao nh?t la
1956
[2]
. H? qu? c?a vi?c nay la m?t lo?t cong ty s?n xu?t va phat hanh phim Tay đ?c pha s?n trong khi s? r?p phim gi?m xu?ng g?n m?t n?a. Nguyen nhan tr?c ti?p cho s? sa sut nay la kh?ng ho?ng th?a c?a cong nghi?p đi?n ?nh đ?c, vi v?y đ? đ?i pho cac nha lam phim đ?c bu?c ph?i c?t gi?m s? phim s?n xu?t m?i n?m t? 123 n?m
1955
xu?ng con 65 n?m
1965
. Tuy v?y nguyen nhan sau xa c?a v?n đ? l?i la s? thay đ?i đi?u ki?n s?ng va đi?u ki?n xa h?i qua nhanh trong th?i ki phat tri?n th?n ki (
Wirtschaftswunder
) c?a
kinh t? đ?c
đa mang l?i cho ng??i dan đ?c nhi?u l?a ch?n gi?i tri khac ngoai đi?n ?nh. đi?n hinh la truy?n hinh, n?u nh? n?m
1953
c? Tay đ?c ch? co kho?ng 10.000 may thu hinh thi đ?n n?m
1962
con s? nay đa la 7 tri?u
[3]
[4]
.
Cac th? lo?i phim ph? bi?n th?p nien 1960 co th? k? t?i
phim mi?n Tay
, đ?c bi?t la lo?t phim chuy?n th? t? nh?ng ti?u thuy?t ?n khach c?a
Karl May
v?i hai ngoi sao
Pierre Brice
va
Lex Barker
.
Phim kinh d?
đ?c th?i ki nay đang chu y co lo?t phim chuy?n th? t? tac ph?m c?a
Edgar Wallace
v?i cac di?n vien quen thu?c
Klaus Kinski
,
Heinz Drache
,
Wolfgang Volz
,
Joachim Fuchsberger
. C?ng con ph?i k? đ?n cac phim tinh d?c lo?i nh? nh?
Aufklarungsfilme
c?a
Oswalt Kolle
va
Schulmadchen-Report
(
1970
). T?t c? cac b? phim đ?u h??ng t?i m?c đich keo khan gi? tr? l?i r?p vi v?y tuy chung kha ?n khach nh?ng l?i b? gi?i phe binh ch? trich vi ch?t l??ng ngh? thu?t th?p.
Th?p nien 1970: N?n đi?n ?nh m?i
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
đ?ng tr??c s? sa sut c? v? ngh? thu?t va doanh thu c?a đi?n ?nh Tay đ?c, m?t nhom đ?o di?n tr?, trong đo co
Alexander Kluge
,
Edgar Reitz
,
Peter Schamoni
va
Franz Josef Spieker
đa cung ky vao
B?n tuyen ngon Oberhausener
(
Oberhausener Manifest
) ngay
28 thang 2
n?m
1962
theo đo:
"Der alte Film ist tot. Wir glauben an den neuen"
(
"N?n đi?n ?nh c? đa ch?t. Chung toi tin vao n?n đi?n ?nh m?i!"
). Nhom Oberhausener sau đo con co them cac thanh vien khac nh?
Volker Schlondorff
,
Werner Herzog
,
Jean-Marie Straub
,
Wim Wenders
,
Hans-Jurgen Syberberg
va
Rainer Werner Fassbinder
, nh?ng ng??i ph?n đ?i n?n đi?n ?nh đ?c luc nay va quy?t tam xay d?ng m?t n?n đi?n ?nh đ?c m?i d?a tren ch?t l??ng ngh? thu?t ch? khong con ch? t?p trung vao vi?c thu l?i nhu?n.
B?t ch?p vi?c
B? N?i v? Lien bang đ?c
thanh l?p
Kuratorium Junger Deutscher Film
(?y ban cac nha đi?n ?nh tr?) đ? giup đ? v? m?t tai chinh cho cac b? phim đ?c m?i, nh?ng đ?o di?n c?a nhom Oberhausener, hay cac đ?o di?n
đi?n ?nh đ?c m?i
(
Neuer Deutscher Film
) v?n t? ch?i vi?c h?p tac v?i cong nghi?p đi?n ?nh đ?c, thay vao đo h? tim s? tr? giup t? nganh truy?n hinh. Nh?ng đ?o di?n tr? nay đ??c th? s?c b?ng nh?ng b?
phim truy?n hinh
ho?c lo?t phim tai li?u truy?n hinh, nh?ng tac ph?m nay sau khi đ??c phat song đ?u tien tren truy?n hinh c?ng đ??c chi?u t?i cac r?p phim nh?ng h?u h?t đ?u khong gay ti?ng vang. B??c ngo?t ch? đ?n vao n?m
1974
, khi Hi?p đ?nh đi?n ?nh va truy?n hinh (
Film-Fernseh-Abkommen
) đ??c hai hang truy?n hinh l?n nh?t lien bang,
ARD
va
ZDF
, ky v?i
?y ban đi?n ?nh Lien bang đ?c
(
Filmforderungsanstalt
-
FFA
)
[5]
v? vi?c FFA c?p m?t ngan sach hang n?m cho phep cac cong ty truy?n hinh quy?n s?n xu?t cac b? phim cho c? m?c đich phat hanh đi?n ?nh va trinh chi?u tren truy?n hinh (kho?ng ngan sach nay hi?n nay kho?ng t? 4,5 đ?n 12,94 trieu
euro
m?t n?m). C?ng theo hi?p đ?nh tren, cac b? phim s? d?ng ngan sach ch? đ??c phep chi?u tren truy?n hinh 24 thang sau khi phat hanh t?i cac r?p. Hi?p đ?nh nay đa giup cac đ?o di?n c?a th? h? đi?n ?nh đ?c m?i co c? h?i thanh cong tren man ?nh l?n tr??c khi cac tac ph?m c?a h? trinh chi?u tren man ?nh nh?.
Trao l?u đi?n ?nh m?i nay đa giup đi?n ?nh đ?c l?n đ?u tien gay đ??c ?nh h??ng ? t?m qu?c t? k? t? sau th?i ki C?ng hoa Weimar. Cac tac ph?m xu?t s?c nh?
Abschied von Gestern
(
1966
) c?a Kluge,
Aguirre, der Zorn Gottes
(
1972
) c?a Herzog,
Angst essen Seele auf
(
1974
) c?a Fassbinder va
Paris, Texas
(
1984
) c?a Wenders đ??c gi?i đi?n ?nh qu?c t? đanh gia r?t cao. Th??ng cac tac ph?m nay l?i thanh cong ? n??c ngoai tr??c khi gay ti?ng vang ? th? tr??ng trong n??c. Cac ti?u thuy?t đ?c s?c th?i h?u chi?n c?a cac tac gi? l?n nh?
Heinrich Boll
,
Gunter Grass
c?ng giup cac đ?o di?n tr? co them ngu?n k?ch b?n g?c phong phu va co ch?t l??ng. Nh?ng b? phim chuy?n th? lo?i nay co th? k? t?i
Die verlorene Ehre der Katharina Blum
(
1975
, chuy?n th? t? ti?u thuy?t c?a Boll) do Schlondorff va
Margarethe von Trotta
đ?o di?n, m?t phim khac la
Cai tr?ng thi?c
(
Die Blechtrommel
,
1979
, chuy?n th? t? ti?u thuy?t c?a Grass) c?ng do Schlondorff đ?o di?n.
Cai tr?ng thi?c
đa tr? thanh b? phim đ?c đ?u tien gianh gi?i Oscar cho phim noi ti?ng n??c ngoai hay nh?t.
Sau khi đ?t đ??c m?t s? k?t qu? t? vi?c c?i cach đi?n ?nh đ?c, th? h? đi?n ?nh đ?c m?i b?t đ?u co d?u hi?u ch?ng l?i. Cong nghi?p đi?n ?nh đ?c
th?p nien 1980
khong con nhi?u tac ph?m thanh cong v? ngh? thu?t nh? giai đo?n tr??c, trong đo đang k? nh?t la hai b? phim c?a
Wolfgang Petersen
,
Die Unendliche Geschichte
(
1984
) va
Das Boot
(
1981
, b? phim đang gi? k? l?c v? s? đ? c?
Gi?i Oscar
cho m?t phim đ?c v?i 6 đ? c?).
đi?n ?nh đ?c th?ng nh?t
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau khi hai mi?n n??c đ?c th?ng nh?t, cac c? s? đi?n ?nh ? Tay đ?c h?u nh? chi?m l?nh hoan toan th? tr??ng. Hi?n nay cac hang phim l?n nh?t c?a đ?c la
Constantin Film
, Bavaria,
Studio Hamburg
va
UFA
. Cac hang phim nay đa c? g?ng cho ra đ?i cac b? phim co ch?t l??ng cao nh? ? th?p nien 1970. Co th? k? t?i
Lola rennt
c?a
Tom Tykwer
,
Good Bye Lenin!
c?a
Wolfgang Becker
,
Gegen die Wand
c?a
Fatih Akin
,
Der Untergang
c?a
Oliver Hirschbiegel
va b? phim đo?t Gi?i Oscar cho phim noi ti?ng n??c ngoai n?m
2007
,
Das Leben der Anderen
c?a
Florian Henckel von Donnersmarck
.
Cac đ?o di?n th? h? m?i đang chu y c?a đi?n ?nh đ?c co con co
Sonke Wortmann
,
Caroline Link
(đ?o di?n phim đo?t Gi?i Oscar cho phim noi ti?ng n??c ngoai
Nirgendwo in Afrika
),
Romuald Karmakar
,
Harun Farocki
,
Hans-Christian Schmid
,
Andreas Dresen
,
Ulrich Kohler
,
Ulrich Seidl
va
Sebastian Schipper
.