đ?ng Minh
la m?t kh?i
lien minh quan s?
qu?c t? đ??c thanh l?p trong cu?c
Th? chi?n th? hai
, đ? ch?ng l?i s? banh tr??ng c?a
phe Tr?c
, do
đ?c Qu?c Xa
,
đ? qu?c Nh?t B?n
va
Phat xit Y
lanh đ?o. Hinh thanh t? cac tho? ??c đ?ng minh gi?a cac qu?c gia
Anh
,
Phap
,
Ba Lan
sau khi
đ?c Qu?c Xa t?n cong va xam chi?m Ba Lan
, kh?i đ?ng minh đ??c b? sung b?i cac
thu?c đ?a
c?a Anh va Phap nh?
?n đ? thu?c Anh
, c?ng nh? cac lanh th? t? tr? đ?c l?p trong
Kh?i th?nh v??ng chung Anh
nh?
Canada
,
Uc
,
New Zealand
va
Nam Phi
. Sau đo, kh?i đ?ng minh ti?p t?c đ??c m? r?ng khi đ?c Qu?c Xa ti?n hanh cac
chi?n d?ch xam chi?m B?c Au
va
vung Balkan
, v?i s? gia nh?p c?a cac chinh ph? l?u vong c?a
Ha Lan
,
B?
,
Na Uy
,
Hy L?p
va
Nam T?
.
Do tinh th? chi?n tranh, t? cach thanh vien trong kh?i đ?ng minh thay đ?i trong su?t cu?c chi?n. Chinh ph?
đ? Nh? C?ng hoa Ba Lan
đ??c thay th? b?i
Chinh ph? Ba Lan l?u vong
; chinh ph?
đ? Tam C?ng hoa Phap
s?p đ?, phan chia thanh
Chinh ph? Vichy
ng? v? phe Tr?c va chinh ph?
Phap qu?c T? do
khang chi?n cung kh?i đ?ng minh. Th?c t? khi đo, đay ch? m?i la m?t kh?i lien minh l?ng l?o v?i Anh gi? vai tro chinh trong kh?i va la qu?c gia duy nh?t ? Tay Au ch?a b? đ?c Qu?c xa xam l??c. Ho?t đ?ng chi?n tr??ng luc nay ch? y?u đ??c th?c hi?n b?i l?c l??ng khang chi?n c?a cac chinh ph? l?u vong ?
M?t tr?n Tay Au
va c?a cac đ?o quan vi?n chinh Anh - Phap T? do tren
M?t tr?n B?c Phi
.
Trong khi đo,
Lien Xo
sau khi ki k?t
Hi?p ??c Molotov ? Ribbentrop
, nhan c? h?i
đ?c xam chi?m Ba Lan
, đa cho quan
ti?n vao vung lanh th? phia đong đ??ng Curzon (
Curzon Line
)
ma h? cho r?ng phia Ba Lan đa chi?m t? lanh th? c?a
Nga Xo vi?t
t? n?m 1918 đ?n 1922. M?c du v?y, Lien Xo v?n tuyen b? trung l?p, đ?ng ngoai cu?c chi?n ? Tay Au, du h? c?ng g?p rut xay d?ng h? th?ng phong th? Molotov (Линия Молотова,
Liniya Molotova
) ? bien gi?i m?i phia Tay đ? phong ng??i đ?c tr? m?t. T??ng t?,
Hoa K?
c?ng tuyen b? trung l?p đ?i v?i cu?c chi?n, du Hoa K? gi? vai tro quan tr?ng trong vi?c cung c?p cac trang thi?t b?, ph??ng ti?n chi?n tranh va ti?n b?c cho cac qu?c gia đ?ng minh ben kia b? đ?i d??ng. ? chau A,
Trung Qu?c
đa co m?t
cu?c chi?n keo dai
v?i n??c Nh?t đ? qu?c k? t?
S? ki?n L? Cau Ki?u
n?m 1937, nh?ng v?n b? xem la m?t cu?c xung đ?t rieng r? gi?a hai qu?c gia chau A.
Mai đ?n ngay
12 thang 6
n?m 1941, cac n??c đ?ng minh m?i chinh th?c ra m?t tuyen b? chung đ?u tien v? cac m?c tieu va nguyen t?c c?a cac qu?c gia đ?ng minh tham chi?n ch?ng phe Tr?c.
[1]
Tuyen b? chung nay đ??c bi?t đ?n v?i ten g?i
Tuyen b? Cung St James
hay
Tuyen b? London
,
[2]
v?i s? tham gia c?a
V??ng qu?c Anh
, 4 qu?c gia c?a Kh?i th?nh v??ng chung (Canada, Uc, New Zealand va Nam Phi), 8 chinh ph? l?u vong (
B?
,
Ti?p Kh?c
,
Hy L?p
,
Luxembourg
,
Ha Lan
,
Na Uy
,
Ba Lan
,
Nam T?
) va chinh ph? khang chi?n
Phap qu?c T? do
.
Tinh hinh nhanh chong thay đ?i t? sau khi đ?c Qu?c xa
m? cac cu?c t?n cong vao Lien Xo
ngay 22 thang 6 n?m 1941. Lien Xo ngay l?p t?c đ?ng v? kh?i đ?ng minh va ky v?i Anh hi?p ??c lien minh ch?ng l?i đ?c Qu?c Xa ngay 12 thang 7 n?m 1941.
Chi?n tr??ng phia đong
tr? thanh chi?n tr??ng chinh va la chi?n tr??ng kh?c li?t nh?t, gop ph?n lam suy y?u kh? n?ng ki?m soat c?a đ?c Qu?c xa ? Tay Au, gi?m s?c ep cho kh?i đ?ng minh ? Tay Au. M? c?ng tuyen b? hu? b? tinh tr?ng trung l?p, chinh th?c tham chi?n đ?ng v? kh?i đ?ng minh, sau khi Nh?t B?n b?t ng?
cac cu?c oanh t?c cac c?n c? quan s?
c?a
M?
?
Hawaii
ngay 7 thang 12 n?m 1941. Hai ngay sau đo, ngay 9 thang 12 n?m 1941,
Chinh ph? Qu?c dan Trung Hoa Dan qu?c
d??i s? lanh đ?o c?a
T??ng Gi?i Th?ch
, c?ng đ??c m?i tham gia kh?i đ?ng minh.
Lien minh quan s? nay đ??c chinh th?c hoa b?i b?n Tuyen ngon Lien H?p Qu?c t? ngay 1 thang 1 n?m 1942. Tuy nhien, cai ten "Lien H?p Qu?c" hi?m khi đ??c s? d?ng đ? mo t? quan đ?ng Minh trong cac cu?c chi?n tranh. Cac nha lanh đ?o thu?c kh?i "
Tam c??ng đ?ng Minh
" luc đo g?m Lien Xo, Anh va Hoa K? đa ki?m soat chi?n l??c phe phai nay; trong đo, quan h? gi?a Anh v?i M? la đ?c bi?t than c?n. Tam c??ng cung v?i Trung Qu?c đ??c g?i la "ng??i ?y tr? c?a quy?n l?c th? gi?i",
[3]
sau đo đ??c cong nh?n la "T? c? đ?u" c?a phe đ?ng Minh trong Tuyen b? Lien H?p Qu?c
[4]
va sau la "
T? c?nh sat
" c?a Lien H?p Qu?c. Sau khi cu?c th? chi?n k?t thuc, cac qu?c gia thu?c kh?i đ?ng Minh x?a, nay tr? thanh n?n t?ng c?a t? ch?c
Lien H?p Qu?c
hi?n đ?i.
[5]
Ngu?n g?c va hinh thanh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ngu?n g?c c?a kh?i đ?ng Minh b?t ngu?n t?
Kh?i đ?ng Minh th?i Th? chi?n th? nh?t
va s? h?p tac c?a cac c??ng qu?c th?ng tr?n t?i
H?i ngh? Hoa binh Paris n?m 1919
. N??c
đ?c đ? qu?c
khong b?ng long ky
Hoa ??c Versailles
. Tinh h?p phap c?a ch? đ?
C?ng hoa Weimar
m?i b? lung lay.
V?i vi?c
th? tr??ng ch?ng khoan ph? Wall s?p đ? n?m 1929
va ti?p theo cu?c
đ?i kh?ng ho?ng
, b?t ?n chinh tr? ? chau Au t?ng v?t trong đo co s? gia t?ng trong vi?c h? tr? ch? ngh?a ph?c thu dan t?c ? đ?c, h? đ? l?i cho m?c đ? nghiem tr?ng c?a cu?c kh?ng ho?ng kinh t? len Hoa ??c Versailles. đ?n đ?u nh?ng n?m 1930,
đ?ng Cong nhan đ?c Qu?c gia Xa h?i ch? ngh?a
do
Adolf Hitler
lanh đ?o đa tr? thanh phong trao ph?c thu th?ng tr? ? đ?c, Hitler va phe Qu?c xa đa gianh đ??c quy?n l?c vao n?m 1933. Chinh quy?n đ?c phat xit yeu c?u h?y b? ngay l?p t?c b?n hoa ??c va đ?a ra yeu sach đ?i v?i n??c Ao, n?i co nhi?u ng??i đ?c sinh s?ng va cac vung lanh th? thu?c Ti?p Kh?c c?a đ?c. Kh? n?ng x?y ra chi?n tranh la r?t cao, va cau h?i đ?t ra la li?u no co th? tranh đ??c thong qua cac chi?n l??c nh?
nh??ng b?
.
T?i chau A, khi
Nh?t B?n ti?n hanh cac chi?n d?ch chi?m Man Chau
n?m 1931, t? ch?c qu?c t?
H?i Qu?c Lien
đa len an hanh vi xam l??c Trung Qu?c. N??c Nh?t đa đap tr? b?ng cach r?i kh?i t? ch?c vao thang 3 n?m 1933. Sau b?n n?m yen ?n,
Chi?n tranh Trung ? Nh?t
bung n? vao n?m 1937 v?i quan đ?i Nh?t xam chi?m Trung Qu?c. H?i Qu?c Lien ti?p t?c len an hanh đ?ng va ap đ?t cac l?nh tr?ng ph?t đ?i v?i n??c nay. Hoa K? đ?c bi?t gi?n d? v?i Nh?t B?n va tim cach h? tr? n??c Trung Hoa Dan Qu?c.
Vao thang 3 n?m 1939,
đ?c xam l??c Ti?p Kh?c
, đi?u đo vi ph?m
Hi?p ??c Munchen
ma đ?c Qu?c xa đa ki k?t sau thang tr??c đo, va ch?ng minh r?ng chinh sach nh??ng b? la m?t th?t b?i. Anh va Phap quy?t đ?nh r?ng Hitler khong co y đ?nh duy tri cac th?a thu?n ngo?i giao va đap tr? b?ng cach chu?n b? cho cu?c chi?n tranh. Vao ngay 31 thang 3 n?m 1939, Anh thanh l?p
Lien minh quan s? Anh ? Ba Lan
trong n? l?c ng?n ch?n m?t cu?c t?n cong c?a đ?c vao đ?t n??c nay. Tr??c đo, ng??i Phap đa
lien minh v?i Ba Lan
k? t? n?m 1921.
Lien Xo
thi tim ki?m m?t lien minh v?i cac c??ng qu?c ph??ng Tay, nh?ng Hitler đa ch?m d?t nguy c? chi?n tranh v?i Stalin b?ng cach ky
Hi?p ??c khong xam l??c l?n nhau
vao thang 8 n?m 1939. Th?a thu?n đa bi m?t phan chia cac qu?c gia đ?c l?p ? đong Au gi?a hai c??ng qu?c va đ?m b?o cung c?p đ? d?u cho c? may chi?n tranh c?a đ?c. Vao ngay 1 thang 9 n?m 1939,
đ?c ti?n đanh Ba Lan
; hai ngay sau, Anh va Phap tuyen chi?n v?i đ?c. Ti?p theo đo, vao ngay 17 thang 9 n?m 1939,
Lien Xo t?n cong Ba Lan
t? phia đong.
Chinh ph? l?u vong Ba Lan
đ??c thanh l?p va no ti?p t?c la m?t trong nh?ng đ?ng minh, m?t mo hinh theo sau b?i cac qu?c gia b? chi?m đong khac. Sau m?t mua đong yen ?n, đ?c vao thang 4 n?m 1940 đa xam chi?m va nhanh chong đanh b?i l?n l??t cac n??c Tay Au nh? đan M?ch, Na Uy, B?, Ha Lan va Phap. Anh va đ? ch? c?a no m?t minh ch?ng l?i Hitler va Mussolini. Vao thang 6 n?m 1941, Hitler đa xe b? th?a thu?n khong xam l??c v?i Stalin va m? cac cu?c t?n cong vao Lien bang Xo vi?t. Vao thang 12, Nh?t B?n t?n cong Hoa K? va Anh. Cac phe chinh c?a Th? chi?n II đ??c hinh thanh.
Nh?ng qu?c gia thu?c kh?i đ?ng Minh
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
- Chu thich
- ^
“1941: The Declaration of St. James' Palace”
. United Nations. ngay 25 thang 8 n?m 2015
. Truy c?p ngay 15 thang 4 n?m 2020
.
- ^
Tandon, Mahesh Prasad; Tandon, Rajesh (1989).
Public International Law
(b?ng ti?ng Anh). Allahabad Law Agency. tr. 421.
- ^
Doenecke, Justus D.; Stoler, Mark A. (2005).
Debating Franklin D. Roosevelt's foreign policies, 1933?1945
. Rowman & Littlefield.
ISBN
9780847694167
.
- ^
Hoopes, Townsend, and Douglas Brinkley.
FDR and the Creation of the U.N.
(Yale University Press, 1997)
- ^
Ian C. B. Dear and Michael Foot, eds.
The Oxford Companion to World War II
(2005), pp 29, 1176
- ^
Ngay t? khi thanh l?p (19 thang 5 n?m 1941), Vi?t Minh đa xac nh?n la m?t lien minh ch?ng phat xit c?a ng??i Vi?t. Tuy nhien, ch? đ?n ngay 29 thang 3 n?m 1945, đ?a v? m?t t? ch?c trong kh?i đ?ng minh ch?ng phat xit c?a Vi?t Minh m?i đ??c đ?i di?n phia M? la t??ng
Claire Lee Chennault
th?a nh?n.
- Th? m?c
- Davies, Norman
(2006),
Europe at War 1939?1945: No Simple Victory
. London: Macmillan.
ISBN
0-333-69285-3
- Dear, Ian C. B. and Michael Foot, eds.
The Oxford Companion to World War II
(2005), comprehensive encyclopedia for all countries
- Holland R. (1981),
Britain and the Commonwealth alliance, 1918?1939
, London: Macmillan.
ISBN
978-0-333-27295-4
- Overy, Richard
(1997),
Russia's War: A History of the Soviet Effort: 1941?1945
. New York: Penguin.
ISBN
0-14-027169-4
.
- Weinberg, Gerhard L. (1994).
A World at Arms: A Global History of World War II
. Comprehensive coverage of the war with emphasis on diplomacy
excerpt and text search
- đ?c them
- Ready, J. Lee (2012) [1985].
Forgotten Allies: The Military Contribution of the Colonies, Exiled Governments, and Lesser Powers to the Allied Victory in World War II
. Jefferson, N.C.: McFarland & Company.
ISBN
9780899501178
.
OCLC
586670908
.
|
---|
Chau Phi
| |
---|
B?c M?
| |
---|
Nam M?
| |
---|
Chau A
| |
---|
Chau Au
| |
---|
Chau đ?i D??ng
| |
---|