Milan
(
ital
.:
Milano
[mi?laːno],
lomb
.:
Milan
[mi?laː]) om lidn
Italijan
pohjoi?es, kahtenz' valdkundas elajiden lugun modhe, valdkundan jared transporttesol'm. Se om
Lombardii
-agjan da Milan-provincijan administrativine keskuz.
Nece lidn om Italijan rahaazjoiden da i?andusen pakeskuz. Milan om
modan
uks' pakeskusi?pai mail'mas.
Lidnan nimi om sundnu
latini?en
Mediolanum
-sanaspai, znamoi?eb ≪tazangi?ton keskuses≫.
Lidn sijadase tazosijal,
Pojogen
hural randpolel, 120 m u.m.t. keskmai?el korktusel, kaiki? korktemb ? 122 metrad. Pojogi om 50 km suvhe lidnan keskusespai,
Al'pad
da niiden jarved sei?tas pohjoi?he. Ezilidnad levinedas pohjoi?he Milanaspai tobjimalaz.
Klimat om
subtropine
neps, paivoikaz kezal, pil'vesekaz tal'vaigan.
Sumeg
oleskeleb paksus. Al'pad telustadas viluile il'mmassoile li?ta lidnha. Voden keskmaine lamuz om +14 C°, kezakun-elokun +22,4..+24,6 C°, tal'vkun-uhokun +3,3..+5,1 C°. Ekstremumad oma ?15,6 C° (uhoku) i +37,2 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +5,6 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +23,8 C° (uhoku). Ei olele haloid kezakus-suguz'kus. Paneb sadegid 920 mm vodes, enamba semendkus (95 mm) i elokus-redukus (89..122 mm kus), vahemba uhokus (49 mm). Tal'vel lumikurod oleldas. Kun keskmaine relativine nepsuz vajehtase 71..75 % rounoi? kevaz'kus-suguz'kus, 85..86 % kul'mkus-vilukus.
Milan jagase uhesaks nomeruidud municipijaks (
ital
.:
municipio
, vozil 1999?2016 nimitihe
zonoik?
). Municipijad alajagasoi? 24 istori?eks rajonaks, rajonad ? 148 lidnfartalaks.
Edeline lidnan pamez' (
ital
.:
sindaco di Milano
, lomb. :
Sindech de Milan
) om D?uliano Pizapia (
Giuliano Pisapia
, kezaku 2011 ? kezaku 2016).
Vn 2011 Italijan rahvahanlugemi?en modhe lidnan elajiden lugu oli 1 242 123 ristitud. Kaik 1 372 810 elajad oli lidnas vl 2018. Kaiki? suremb lidnan ristiti?t oli 1 732 000 elajad vl 1971. Kaik 5,2 mln ristituid eladas Milanan aglomeracijas
[1]
1982 km² pindal (2012), Sures Milanas om 8,2..12,5 mln elajid (2015). Tegimi?t om keskitadud ezilidnoi?.
Avtobusad (131 mar?rut), trolleibusad (nell' mar?rutad), tramvaid (18 jonod), ezilidnelektrojonused (11 jonod) da taksid oma kundali?eks transportaks lidnas. Metro radab lidnas vspai 1964 (
ital
.:
Metropolitana di Milano
, vspai 2022 om vi? jonod, 113 stancijad, 104 km raudted).
Kaik koume lendimportad ratas lidnan umbri?tos: jared rahvahidenkeskeine Milan-Mal'pens, Linate (
LIN
, Milan-lidnas) i Orio-al'-Serio (
BGY
). Rahvahidenkeskeine civiline
Milan-Mal'pens
-lendimport
[2]
(
MXP / LIMC
, 28,8 mln passa?iroid i 558 tuh. tonnoid juguid vl 2019) sijadase 49 kilometras lodeheze lidnan keskuzpalaspai.
- ↑
Demographia World Urban Areas, 8th Annual Edition: Version 2, July 2012 /
Demographia.com
.
(angl.)
- ↑
Rahvahidenkeskei?en Milan-Mal'pens-lendimportan sait (
airportmalpensa.com
).
(angl.)