Ła statistega ła xe na siensa , che ga ła so derivasion da ła matematega , che ła se ocupa de studiare e descrivare ła realta dei fenomani inte i so aspeti de rilevasion numerica. Ła tira fora łe so regołe e łe so valutasion cuałitative atraverso l'anałisi dei riłevamenti quantitativi, sełesionai par ben.

Coła paroła statistega, inte el parlar de tuti i di, se vołe indicare senplicemente dei risultadi numerici (łe statisteghe riciamae inte łi tełegiornałi , ad esenpio: l' inflasion , el PIL ece. ) de un proceso de sintesi dei dati osservai.

Descritiva e Infarensiałe [ canbia | canbia el codaxe ]

Ła siensa statistega ła se soradifarensia in do rame principałi:

• statistega descritiva
• statistega infarensiałe

Ła statistega descritiva [ canbia | canbia el codaxe ]

Ła statistega descritiva ła se pone come obietivo queło de sintetizare i dati par mexo de strumenti grafici (diagrami a bare, a torta, istogrami , scatołe a bafi ciamae anca boxplot ) e indeci ( indicatori statisteci , indicatori de posizion come ła media , de variasion come ła variansa e ła concentrasion , de corełasion , ece.) che łi descrive i aspeti principałi dei dati osservai.

Ła statistega inferensiale [ canbia | canbia el codaxe ]

Ła statistega infarensiałe, invece, ła cerca de far afermasion estendendo a casi generałi łe ipotesi formułae co l'oservasion dei dati; infati ghe xe na posibiłita de sbajare dovua a ła natura teorica (ła lege probabiłistega) del fenomeno che se osserva. Ła conosiensa de sta natura ła parmetera de far de łe prevision (se pense, ad esenpio, che quando se dice che "l'inflasion del prosimo ano ła gavra na certa entita" deriva dal fato che esiste un modeło so l'andamento del'inflasion otegnuo da tecniche inferensiałi). Ła statistega inferensiałe ła xe fortemente lega a ła teoria de ła probabiłita . Ła statistega inferensiałe ła se sudivide inte altri capitołi; i pi inportanti łi xe ła stima puntuałe , ła stima intervałare e ła verifega de łe ipotesi .

Aplicasion [ canbia | canbia el codaxe ]

La statistega ła serve dovuncue ła sia necesaria una de łe condision che vien:

• fare na grumada o na muciada ordenada, scrivua in manjiera conprensibiłe e a na laorasion dei dati pi variegai,
• Descuerxare posibiłi leji che łe regoła i dati, che tante olte i pare insenbrai soło inte l'aparensa e operarghine el confronto.
• Definir na variabiłe de riferimento, che la ciapa difarenti vałori definibiłi inte un certo intervało de variasion .Varda anca

Se vardee anca [ canbia | canbia el codaxe ]

• Variograma