Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Monarxiya
(
yunoncha
:
monarchia
? yakka hokimlik) ? davlat boshqaruvi shakli. Bunda davlat boshligi monarx hisoblanadi. Monarxiyaning 2 turi mavjud:
mutlaq (absolyut) monarxiya
, bunda monarxning to?la hokimiyatini cheklaydigan bironbir davlat organi bo?lmaydi; konstitutsiyaviy M., bunda monarx hokimiyati konstitutsiya asosida amal qiladigan muayyan vakolatli organ bilan cheklangan bo?ladi, ya?ni qonunchilikni parlament, ijro hokimiyatini hukumat olib boradi. Ayrim mamlakatlarda davlat boshlig?i ayni vaqtda diniy rahbar ham hisoblanadi.
[1]
- Mutlaq monarxiya
?
monarx
cheksiz hokimiyatga egalik qiladigan monarxiya ko?rinishi. Mutlaq monarxiyada
hukumat
yoki boshqa
hokimiyat organlari
faqat
davlat boshlig?i
bo?lgan
monarx
oldida javobgardir, odatda
parlament
bo?lmaydi, bo?lgan taqdirda u maslahat kengashi vazifasini bajaradi, xolos.
- Konstitutsiyaviy monarxiya
? monarx hokimiyati
konstitutsiya
bilan cheklangan monarxiya. Konstitutsiyaviy monarxiyada qonun chiqaruvchi
hokimiyat
organi vazifasini parlament bajaradi, bajaruvchi organ esa hukumat bo?ladi. Konstitutsiyaviy monarxiya ikki xil ko?rinishda bo?ladi: dualistik va parlamentar monarxiya.
- Dualistik monarxiya ? (
lotincha
:
Dualis
) ? monarx hokimiyati konstitutsiya bilan cheklanuvchi monarxiya, lekin shunga qaramasdan monarx o?zining hokimiyat uchun keng vakolatlarini saqlab qoladi.
- Parlamentar monarxiya ? monarx vakolatlari o?ta cheklangan, hukumat va hukumat organlari monarx oldida emas, parlament oldida javob beradi.
- Teokratik monarxiya ? siyosiy hokimiyat
diniy rahbar
qo?lida bo?lgan monarxiya.
Davlatlar boshqaruv shakllari ro'yxati
- ↑
O?zME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
