Генри Форд
?
АКШ
эшм?к?ре
,
конвейер
уйлап табучы
.
Ирландияд?н к?чеп,
Детройтны?
читенд? яш?г?н фермер гаил?д? туган. 16 яшенд? ?енн?н чыгып кит?, эшк? урнаша. 1891-1899 елларда ≪Эдисонны? Электрик компаниясенд? ≫ (Edison Illuminating Company)
инженер
-механик, со?рак баш инженер булып эшл?г?н. 1893 елда эшт?н буш вакытында ?зене? беренче автомобилен конструкциял?г?н. 1899 - 1902 елларда ≪Детройт автомобиль компаниясе≫нд? милект?ш булган, ?мма т?п ху?алар бел?н низаглашып, алардан аерылып чыга да, 1903 елда Форд Мотор Компани оештырган. Компания Ford A маркалы автомобильл?р чыгара башлаган.
≪Форд мотор компани≫га бу ?лк?д? монополия тотарга маташкан синдикатлар аяк чала башлый. 1879 елда Дж. Б. Селден т?п принциплары гына тасвирланган, ?ле эшл?нм?г?н автомобильне? проектын патентлап куя. Селден беренче тапкыр патент хокуклары бозылуда гаепл?п, Фордны м?хк?м?г? биреп, ота, автомобиль ?итештер?че компаниял?рне? байтагы тиешле лицензиял?р алырга тотына ??м “законлы фабрикантлар ассоциациясе” т?зи. “Форд мотор компани”га каршы Селден тарафыннан бирелг?н шикаятькарау 1903 - 1911 елларда бара. “Законлы фабрикантлар” Форд автомобильл?ре алучыларга да м?хк?м? бел?н яныйлар х?тта. ?мма Форд бирешми, финанс ягы “законлы фабрикантлардан” кайтыш булса да, сатып алучыларына яклау ??м ярд?м т?эмин ит?ч?ген белдер?. Форд процессны оттыра, ?мма эшне я?адан карап, м?хк?м? автомобиль чыгаручыларны? берсене? д? Селденны? хокукларын бозмавын таный, ч?нки аларны? двигательл?ре б?т?н була. Монополия берлеге шунда ук таркала, ? Генри Форд кулланучылар хокукын яклаучы даны ала.
1896 елда
, 33 яшьлек Генри Форд исеме
автомобильл?р
д?ньясында ?ле ишетелг?л?п кен? маташкан вакытта, машиналар б?тен д?ньяда елына бернич? дист? ген? эшл?п чыгарыла. ? инде 40 елдан со? ?ир шарында инде елына утыз миллион машина эшл?п чыгарыла башлый, шуны? яртысы Фордныкы була.
Фордка чынга ашмастай идея тынгы бирми: аны? елына ме?н?рч? ген? т?гел, ? б?лки миллионнарча автомобиль эшл?п чыгарасы кил? ? ?г?р д? эшчел?рне? ??ркайсы х?р?к?т ит?че тасмада машинага бары тик бер ген? деталь, бер ген? узел куйганда моны эшл?п булыр иде, дип уйлый Форд. ? ул вакытта эшче автомобильне башыннан ахырына кад?р ?зе ?ыя.
Конвейер буенча ис?пл??л?р шаккаткыч була: Олдсны?, м?с?л?н, бер автомобильг? бер с?гать вакыты китс?, Фордны? бернич? минуты гына кит?ч?к.
1908 елда
?лемсез ≪ФордТ≫ны? беренче ?рн?к экземплярлары ?ыела. Б?тен машиналарны да ?ыюга, конкурентлар бел?н чагыштырганда, 3-5 м?рт?б? азрак к?ч, вакыт, чыгым кит?, ? машина с?гатен? 80 километрга кад?р тизлек бир? торган була.
Ванадий
корычыннан ясалган я?а рама нибары 550 килолы машинаны бик чыдам ит?. Шуны? ?стен?, машинага 5 кеше сыя. 3 кен? литрлы двигатель 20 ат к?чле, д?рт цилиндры да берд?м блок итеп ясалган; ягулык бактан ?загымы бел?н кер?, ч?нки двигательд?н ?ст?р?к тора; аккумулятор урынына ? магнето; ике тизлекле планетар тапшырулар тартмасы, ике буй рессора урынына аркылы ике рессора ? барысы да я?алык була. Башта ≪фордларны≫ арзанлы кара буяу бел?н буйыйлар ? ?мма ?леге кимчелекне фирма ?з файдасына эшли торганга ?йл?ндер?: ≪Сез безд? тел?с? нинди т?ст?ге автомобиль сатып ала аласыз ? ?г?р д? ул кара т?ст? булса≫ диг?н ≪хулиган≫ слоган уйлап чыгаралар. ?ле мондый машинаны д?ньяны? к?рг?не булмый. ?мма и? шаккатырганы ? аны? б?ясе була. Автомобиль нибары 850 доллар тора.
≪ФордТ≫ машинасы бик гади, арзан, й?рт?е ?и?ел ??м р?х?т булганга, а?а АКШта ≪Калай савыт≫ кушаматы бир?л?р.
1908-1927 елларда Форд-Т автомобилене? 15 175 868 дан?се чыгарылган
Бу инде триумф, конкурентларны тар-мар ит? була. Форд ?зене? булган б?тен акчасын, дусларыннан, компаньоннарыннан да ???тк? алып, к?зен йомып, б?тенесен язмыш рулеткасына ташлый. ?мма аны? компаньоннары автомобильне к?пл?п чыгару яклы булмыйлар, алар фикеренч?, аз чыгарырга, ?мма кыймм?т б?яд?н чыгарырга. Форд ис?, миллиардлы
керем
буласын б?тен к??еле бел?н сизеп, аларга ???тен кайтара ??м монополист булып кала.
1914 елда конвейер ≪юлга≫ кузгала. 19 ел эченд? аннан 15 миллион ≪ФордТ≫ т?ш?. ? б?ясе к?зг? к?ренеп, кимег?нн?н-кими бара. 850 доллардан 480г?, аннан со? 290га т?ш?! Фордны? хыялы тормышка аша: аны? ??рбер (!) эшчесе ?зе эшли торган машинаны сатып ала ала. Нольл?р чынга ?йл?н? ? ул д?ньяны? и? бай кешел?ренн?н берсен? ?верел?.
Ике елдан ≪ФордТ≫ны
Б?екбританияд?
, биш елдан
Алманияд?
чыгара башлыйлар. Н?къ мен? шушы марка, ягъни ≪Форд≫ ? автомобильне ХХ гасырны? и? яраткан ≪уенчыгына≫ ?верелдер?. Рекорд ярты гасырдан со? ≪ши??≫, алгы планга ≪Фольксваген-Жук≫ чыга, ? монысы инде ?зен? бер тарих.
1947 елда
вафат булган Генри Форд
васыять
итеп 500 миллион доллар акчасын 4157 уку учреждениел?ре ??м х?йрия оешмалары арасында б?леп калдырган. Со? переобразводить сезне? авто ??м урнаштыру анда газ баллонного ?и?азлар (ГБО) туарга м?мкин проблема эксплуатациял?? бел?н свечей зажигания СЗ. Эш шунда ки, газ катнашмасын яндыру процессы бензин парларын ??м ?аваны тоташтырудан аерыла. Газ янган вакытта югары температураны бир?, бу сафтан тиз чыгуга китер?.
[4]
Серияле беренче совет тракторы ? ≪Фордзон-Путиловец≫ - (
1923
) ? ул чынында Путилов заводында чыгару ?чен ?айлаштырылган Форд заводы ≪Фордзон≫ маркасы (Fordson) астында чыгарган тракторы. ≪Форд моторс≫ белгечл?ре ярд?менд? Горький автозаводы т?зел? (1929?1932), М?ск?? АМО заводын реконструкциял?н? - болар ≪беренче бишеллык≫ вакытында СССР Х?к?м?те ??м Фордны? фирмасы килеш?е буенча башкарылган эшл?р.Шулай ук карагыз
- ↑
1,0
1,1
Find A Grave
? 1996.
- ↑
National Archives Catalog
- ↑
3,0
3,1
Lundy D. R.
The Peerage
- ↑
ГБО урнаштырганда ш?мне ?зг?ртерг? кир?кме?