Cavu?esku 1944'te Kızıl Ordu ile
Bukre?
'te
Nikolay Cavu?esku
(
Rumence
:
Nicolae Ceau?escu
, okunu?:
[niko?la.e t?a.u??esku]
; 26 Ocak 1918,
Scornice?ti
- 25 Aralık 1989,
Targovi?te
), 1965-1989 tarihleri arasında
Romanya Komunist Partisi
(PCR) Genel Sekreteri, 1967 yılından itibaren Devlet Konsulu Ba?kanı ve 1974-1989 yılları arasında Romanya Cumhurba?kanı olan
Rumen
politikacı.
Yonetiminin ilk on yılına,
So?uk Sava?
sırasında di?er
Var?ova Paktı
ulkelerinden farklı olarak
Batı Avrupa
ve
Amerika Birle?ik Devletleri
'ne kar?ı acık politika damgasını vurmu?tur. Selefi
Gheorghe Gheorghiu-Dej
tarafından ilk olarak 1958 yılında belirlenen,
Sovyetler Birli?i
'nden askerlerini Romanya'dan cekme konusundaki nazik talepkar e?ilimi devam ettirdi.
Cavu?esku'nun ikinci on yılı, kendine kar?ı gosterilen suni ve abartılı saygının karakterle?ti?i, milliyetcili?in ve
Batı dunyası
ve aynı zamanda Sovyetler Birli?i ile ili?kilerin sapmalara u?radı?ı donem oldu. Cavu?esku Yonetimi Aralık 1989'da yaygın halk gosterilerinin ardından gercekle?en askeri mudahale ile devrildi. Kendisi ve karısı, askeri bir mahkemenin televizyonda iki saat boyunca yayınlanan yargılaması sonucu kur?una dizildi.
Cavu?esku ve ailesi (1968)
Nikolay Cavu?esku'nun Targovi?te Polisi'nce tutuklanması (1936)
Olt ili
'nin
Scornice?ti
kasabasında, ciftcilik yapan fakir bir koylu ailede do?an Cavu?esku'nun babası Andru??, 3 hektarlık (7,4 donum) tarım arazisine ve birkac koyuna sahipti ve Nicolae, buyuk ailesinin gelirini terzilikle destekledi. Son derece kufurcu ve katı olan babası yuzunden fabrikalarda calı?mak icin Bukre?'e kacıncaya ve 11 ya?ına kadar koy okulunda okudu. Ba?langıcta kız karde?i Niculina Rusescu ile birlikte ya?adı ve ardından bir kunduracıda cırak oldu.
Yasadı?ı Komunist Partide aktif bir uye olan kunduracı Alexandru S?ndulescu'nun atolyesinde calı?tı. 1932 yılı ba?larında yasadı?ı
Romanya Komunist Partisi
'ne (PCR) katıldı ancak genc oldu?u icin sadece kucuk gorevler aldı ve 1933'te grevi kı?kırtmaktan ilk defa tutuklandı. ?kinci defa, demiryolları i?cilerinin yargılanmasını protesto eden dilekceye imza toplaması nedeniyle 1934 yılında tekrar ve buna benzer faaliyetleri nedeniyle iki kere daha tutuklandı. Bu tutuklamalar ona polis kayıtlarında "tehlikeli komunist kı?kırtıcısı" ve "aktif komunist ve anti-fa?ist propagandacı" tanımlamalarını kazandırdı. Daha sonra yeraltına inmesine ra?men, 1936'da tekrar yakalanarak, anti-fa?ist eylemleri nedeniyle iki yıl boyunca Doftana Hapishanesi'nde mahkum edildi. Gizli polisin profil dosyası Siguran?a Statului, ona "tehlikeli bir Komunist ajitatoru" ve "Komunist ve antifa?ist propaganda malzemelerinin distributoru" adını verdi. Bu suclamalar nedeniyle, 6 Haziran 1936'da Bra?ov Mahkemesi tarafından 2 yıl hapis, mahkeme ihmali icin 6 ay ve Scornice?ti'de bir yıl zorunlu ikamet cezasına carptırıldı. Cezasının co?unu Doftana Hapishanesi'nde gecirdi.
1939'da hapisten cıkı?ı sonrasında, Rumence kaynaklara gore 1945 yılında evlenece?i ve politik hayatı boyunca devamlı artan bir role sahip olacak olan e?i
Elena Petrescu
ile tanı?tı (?ngilizce Kaynaklara gore 1946 yılı). 1940'ta tekrar tutuklanıp, bir kez daha hapse atıldı. 1943'te,
Gheorghe Gheorghiu-Dej
ile aynı hucreyi payla?aca?ı Targu Jiu Hapishanesi'ne aktarıldı.
II. Dunya Sava?ı
sonrasında, Romanya'nın
Sovyet
etkisi altına girmeye ba?ladı?ı donemde, Komunist Genclik Birli?i Sekreterli?i gorevinde bulundu (1944-1945). Komunistlerin 1947'de gucu ellerine gecirmeleri sonrasında, kendisine Tarım Bakanlı?ı gorevi verildi. Sonra, Gheorghe Gheorghiu-Dej'in altında Silahlı Gucler Bakan Yardımcılı?ı gorevinde bulundu. 1952'de Gheorghiu-Dej, onu
Ana Pauker
'dan bo?alan PCR'nin "Moskova Kanadı/Hizibi" Merkez Komitesi Liderli?i'ne atadı. 1954 yılında,
Politburo
'nun tam uyesi olarak, sonunda parti hiyerar?isinin en yuksek ikinci pozisyonuna ula?tı.
Cavu?esku ve Nixon, 1973
Gheorghe Gheorghiu-Dej
'in Mart 1965'te olumunden uc gun sonra, Cavu?esku Romanya ??ci Partisi Birinci Sekreteri oldu. Gercekle?tirdi?i ilk hareketlerden biri de partinin adını
Romanya Komunist Partisi
(PCR) olarak de?i?tirmek oldu ve yanı sıra devletin adı olan "Halk Cumhuriyeti"ni de "Romanya Sosyalist Cumhuriyeti" olarak ilan etti. 1967'de, unvanlarına Devlet Konseyi Ba?kanlı?ı'nı de ekleyerek konumunu peki?tirdi. 1968-70 arasındaki temizlik hareketiyle
Stalin
yanlısı olarak bilinen yoneticileri gorevden uzakla?tırdı.
Ba?langıcta, ba?ımsız dı? politikası ve Sovyetler Birli?i'ne kafa tutar davranı?ları ile, ulkesinde ve de
Batı dunyası
'nda populer bir ki?ilik oldu. 1960'ta
Var?ova Paktı
aktif uyeli?ini sonlandırdı, boylece Romanya sadece ka?ıt ustunde bir uye olarak gorundu. 1968 yılında
Var?ova Paktı Gucleri'nin Cekoslovakya'yı istilasında
yer almayı reddetmekle kalmadı, acıkca ve uzerine basa basa bu hareketi kınadı. Sovyetler Birli?i, Cavu?esku'nun soz dinlemezli?ini ho? gorduyse de, Romanya'nın Moskova'dan ba?ımsız gorunu?u,
Do?u Bloku
'nda kendine mesafeli bir konum yarattı.
Devam eden yıllar boyunca,
ABD
ve
Batı Avrupa
'ya kar?ı acık politika guttu. Romanya,
Batı Almanya
'yı tanıyan,
IMF
'e katılan ve ABD Ba?kanı
Richard Nixon
'ın ziyaret etti?i ilk komunist devlet oldu. 1971'de, Romanya
Gumruk Tarifeleri ve Ticaret Genel Anla?ması
(GATT) uyesi oldu. Ayrıca, Romanya ve
Yugoslavya
,
Do?u Bloku
'nun coku?u oncesinde
Avrupa Ekonomik Toplulu?u
ile ticaret anla?ması yapan iki ulke konumundaydılar.
Do?u Bloku'ndan farklı olarak guttu?u ba?ımsız dı? politikayla,
ABD
,
Fransa
,
Birle?ik Krallık
ve
?spanya
'yı da iceren Batı ulkelerine yapılan resmi ziyaretler serisi, Cavu?esku'ya kendini yeniden yapılandırıcı (reformist) komunist olarak sunmasına destek oldu. Uluslararası fikir ayrılıklarının cozulmesinde aracılık edebilen ve Romanya'ya uluslararası bir saygınlık kazandırabilen bir aydın uluslararası devlet adamı olarak gorulmeye cok hevesli hale gelmi?ti. Cavu?esku, 1969'da ABD'nin
Cin
ile ili?kilerinin ba?laması,
Mısır
lideri
Enver Sedat
'ın 1977'de
?srail
'i ziyareti konularında uluslararası ili?kilerde pazarlıklar yaptı. Ayrıca Romanya, aynı zamanda ?srail ve
Filistin Kurtulu? Orgutu
(FKO) ile normal ili?kileri bulunan tek devletti.
Bulent Ecevit
ve Cavu?esku (1978)
Suleyman Demirel
ve Cavu?esku Ankara'da (23 Haziran 1976)
1984'te Romanya, ABD tarafından
Los Angeles
'de duzenlenen
1984 Yaz Olimpiyatları
'na Cin Halk Cumhuriyeti ve Yugoslavya'nın yanında katılan, uc komunist ulkeden biriydi.
Avrupa Ekonomik Toplulu?u
ile resmi ili?ki geli?tiren ilk Do?u Bloku ulkesiydi. Avrupa Ekonomik Toplulu?u ile yaptı?ı, Toplulu?un Genel Tercih Sistemi icine dahil eden anla?ma 1974 yılında imzalandı. 1980 yılında da endustri urunleri ile ilgili bir anla?ma imzalandı. Buna ra?men liberal reformlar gercekle?tirilmesine daima kar?ı cıktı. Cavu?esku Rejimi'nin geli?imi, Gheorghiu-Dej'in halihazırda izledi?i
stalinist
yolun izindeydi. Sovyetler Birli?i kontrolune muhalefetleri "Stalinizasyon"'un silinmesine kar?ı isteksizli?in sonucuydu. Gizli Polis (
Securitate
) konu?ma ozgurlu?u ve medya uzerinde sıkı kontroller uyguladı ve aynı zamanda ic muhalefete tolerans gostermedi.
1972'den ba?layarak, bir sistematizasyon programı olu?turdu. Yıkma programı, yeni yerle?im yerleri olu?turma ve ulke capında in?a faaliyetleri programlanmı? ancak ba?kentin yeniden ?ekillenmesi ile sonuclanan, bir "cok yonlu geli?mi? bir sosyalist toplum" olu?turma yolu olarak sunulmu?tu. Bukre?'in be?te birinden fazlası, Cavu?esku'nun be?enisine uygun bir ?ehir olu?turmak icin, kiliseler ve tarihi binaları da icermek uzere 1980'li yıllarda yıkıldı. Az katlı ve her biri farklı ?ekillerde in?a edilmi? binalar yıkılmı? ve ?ehrin do?ası yok edilmi?, yerine "endustrile?me" ve "?ehirle?me" programları dahilinde ciftcilerin ta?ınaca?ı gri ve zevksiz binalar dikilmi?ti. Bukre?'te
Casa Poporului
"Halkın Evi" olarak bilinen, ?imdilerde Parlamento Binası olarak kullanılan,
Pentagon
'dan sonraki dunyanın ikinci yonetim binası in?a edildi. Avrupa ve Rumen toplumları arasında ba?ları olu?turma amaclı "Karde? ?ehirler" projesinin bu yıkım projeleri ile ilgili protestoları geldi, fakat onlar bu
megaloman
planların engellenmesinde daha cok rol oynayabilirdi.
Cavu?esku Madrid'de ?spanya Kralı
I. Juan Carlos
tarafından kar?ılanırken, 1979
1966’da, Cavu?esku Rejimi, ulke nufusunu artırmak, du?uk nufus artı? hız ve do?urganlık oranını yukseltmek icin
kurtajı
yasakladı. Bu kararname, 25 ya?ından sonra cocu?u olmamı? evli veya bekar erkek ve kadınlara %10 ile %20 arasında de?i?en ozel vergileri de iceriyordu. Tıbbi nedenlerle ureyememe nedeni de fark etmiyordu. Kurtaja sadece kadının 42 ya?ından buyuk veya halihazırda 4 cocuk sahibi olması halinde izin veriliyordu. En az 5 cocuk annelerine, onemli avantajlar sa?lanıyor, en az 10 cocuk annelerine ise Romanya Devleti tarafından kadın kahraman derecesi veriliyordu. Ancak cok az sayıda kadın bu payeye kavu?tu. Bunun yerine, ortalama Rumen Ailesi, komunist donem sırasında 2 veya 3 cocuk sahibiydi. Daha otesi, cok sayıda kadın yasadı?ı, gizli kurtajlar sırasında oldu veya sakat kaldı.
Hukumet ayrıca yukselen bo?anma oranını da hedef alarak, evlili?in sadece ola?andı?ı bir durumda sonlandırılabilece?i kararı ile, bo?anma prosedurunu daha zor hale getirdi. 1960 sonlarında, fakirlik nedeniyle ?ehirlerdeki evsiz/sokak cocuklarının sayısı arttı; kontrol edilemez cocuk terkleri ve yetimhanelerdeki cocuk sayısının yukseli?i ile birlikte yeni bir problem ortaya cıktı. Komunist rejim,
AIDS
sorununun varlı?ını kabul etmedi. 1966’da, daha sonra bir olasılıkla 1980 yılındaki AIDS vakalarının artı?ını hazırlayan bir kararla do?um kontrolunu yasakladı. Ancak Romanya’daki durum, cocuk yetimlere ve hastalara guclerini artırmak amacıyla kan verilmesi uygulaması ile daha da kotule?ti. yuzyılın ba?larında, cocuklara ve bebeklere, test edilmemi? kan transferlerinin co?unlukla aynı ?ırınga ile yapılması Avrupa cocuk AIDS vakalarının, Avrupa nufusunun %3’une sahip olmasına ra?men, %60’ının Romanya’da gorulmesine yol actı.
Cavu?esku 1971’de
Cin
,
Kuzey Kore
ve
Kuzey Vietnam
’a, oradaki sert model uygulamalarını bulaca?ı ziyaretler gercekle?tirdi.
Kore ??ci Partisi
’nin "Topyekun milli donu?um" fikirleri ve
Cin Kultur Devrimi
guclu bir ?ekilde ilgisini cekti. Ulkeye donu?uyle birlikte, Kuzey Kore Devlet Ba?kanı
Kim Il-sung
’un “insan her ?eyin hakimi ve karar vericisidir” olarak acıklanabilecek ve kelime anlamı ile “ana esas” denebilecek
Juche
felsefesinden etkilenen Kuzey Kore sistemini uygulamaya ba?ladı. Kuzey Kore’de basılan Juche ile ilgili kitap,
Rumenceye
tercume edilerek, ulke geneline da?ıtıldı. 6 Temmuz 1971 tarihinde, bu konu ile ilgili Romanya Komunist Partisi Yonetim Komitesi’ne hitaben bir konu?ma yaptı.
Daha sonra
Temmuz Kuramı
(
Juche
Tezleri) olarak bilinecek, bu yarı-
Maoist
konu?ma, on yedi oneri getiriyordu. Bunlardan bazıları; Parti’nin devamlı buyuyen “liderlik rolu”, kitlesel politik aksiyonlar ve parti e?itimlerinin geli?tirilmesi, “vatana hizmet” kapsamında genclerin buyuk in?aat projelerine katılımı, cocuk ve genclik organizasyonlarında, okullarda ve universitelerde ideolojik e?itimin yo?unla?tırılması, yayınevleri, tiyatro, sinema, opera, bale, sanat toplulukları televizyon ve radyolardaki programların bu amaca destek olarak “militan ve devrimci” karakterdeki sanatsal uretimlere yonelmesi gibi onerilerdi. 1965 serbestle?mesi, kınanarak, yasaklı kitap ve yazarlar dizini yeniden belirlendi.
Bu kuram, Romanya'da partinin kolay terk etmedi?i edebiyattaki ideolojinin teoride tekrar do?rulandı?ı kulturel ozerkli?e kar?ı saldırgan Neo-Stalinist "kucuk kulturel devrim"in ba?langıcı olarak duyuruldu. "Sosyalist Humanizm" acısından sunulsa da, bu kuram gercekte katı Sosyalist Gercekcilik’in ana cizgisine donu?un i?areti ve uymayan entelektullere saldırıydı. ?nsan bilimleri ve sosyal bilimlerde katı ideolojik uygunluk arandı. Uygunluk ve esteti?in yeri, ideoloji ile de?i?tirilerek, profesyonellerin yerleri ise, tahrikcilere verildi. Boylece kultur, yeniden politik-ideolojik propagandanın bir aracı oldu.
Kim Il-sung
Nicolae Cavu?esku ile
Kuzey Kore
'de, 1971
A?ustos 1978’de, aynı zamanda gizli polis kurumu "Securitate"de iki yıldızlı bir general olan, Dı? ?stihbarat Te?kilatı (Direc?ia de Informa?ii Externe, DIE) ba?kan yardımcısı
Ion Mihai Pacepa
ABD'ye iltica etti. Pacepa,
So?uk Sava?
sırasında
Do?u Bloku
’ndan iltica edenler arasındaki en yuksek rutbeli ki?iydi. Rejim icin guclu bir sarsıntı olan Pacepa'nın ilticası, Cavu?esku’nun Securitate'nin yapısını gozden gecirmesine neden oldu. Pacepa’nın 1986 yılındaki kitabı
Kızıl Ufuklar
(
Red Horizons: Chronicles of a Communist Spy Chief
), Amerikan Endustrisi uzerine casusluk ve Batı’nın politik deste?ini canlandırmak icin u?ra?ıları duzenlemeyi amaclayan Cavu?esku Rejimi'nin detaylarını acıklama iddiasındaydı.
Pacepa'nın ilticası sonrasında, ulke daha fazla izole edildi ve ekonomik buyume aksadı. Cavu?esku'nun haber alma te?kilatı, yabancı haber alma te?kilatlarınca filtrelenmeye ba?landı ve ulke uzerindeki kontrolunu yitirmeye ba?ladı. Pacepa’nın eski calı?ma arkada?larından kurtulmak amacı ile, yeniden yapılanma denemelerine giri?tiyse de, i?e yaramadı.
Bukre?liler Bucur-Obor'da kuyrukta beklerken, 1986
Yukselen totaliter yonetimine ra?men, Cavu?esku’nun Sovyetler Birli?i’nden ba?ımsız politikası ve 1968’deki
Cekoslovakya'nın ??galine
kar?ı protestosu, onun yaramaz anti-Sovyetci biri oldu?una inanan ve onu fonlayarak (ona parasal destek sa?layarak)
Var?ova Paktı
’ında bir hizip yaratmayı uman Batılı guclerin ilgisini cekti. Cavu?esku fonlamanın daima yararına olmadı?ının farkına varmadı. Ekonomik Kalkınma Programı’nın finansmanında kullanmak uzere 13 milyar
USD
gibi a?ır bir borcun altına girdi. Ancak bu krediler ulkenin finansmanında heba oldu. Bunu duzeltme cabası olarak, dı? borcları geri odemeye karar verdi. Bir referandum duzenleyerek, Romanya’nın gelecekte yabancı borc almasını engelleyecek ?ekilde anayasayı de?i?tirmeyi ba?ardı. Referandum neredeyse tamama yakın co?unlukla kabul edilmi?ti.
1980’lerde, ulke tarım ve endustriyel uretiminin co?unun borcların odenebilmesi icin ihrac edilmesi emri verdi. Bunun sonucunda olu?an ic
kıtlık
, yiyecek maddelerinin vesikaya ba?lanması, ısınma, gaz ve elektrik kesintilerinin genel bir durum halini alması, Rumenlerin gunluk hayatlarını surdurebilme kavgası icine girmelerine neden oldu. 1980’ler boyunca, ozellikle dukkanlardaki genel ve yiyecek maddelerinin eri?ilebilirli?i ve kalitesindeki olumsuzluklarla, hayat standardında duzenli bir du?u? ya?andı. Resmi acıklama, ulkenin borclarını oderken, halkın tuketim mallarında ve kısa sure surece?i inancıyla acı cekmeyi kabul etmesiydi.
Borc 1989 yazında, Cavu?esku devrilmeden az once tamamen odendi. Kıtlı?ın nedeni olan a?ır ihracat politikası, Aralık ayındaki ayaklanmaya kadar devam etti.
1989’la birlikte, Cavu?esku tamamen gerce?i reddetme i?aretleri gostermekteydi. Cavu?esku, devlet televizyonunda sık sık yiyecek maddesi dolu dukkanlara girerken, yiyecek ve sanat festivallerini ziyaret ederken ve kendi yonetimi altında eri?ilen “yuksek ya?am standartları”nı overken, di?er yandan bo? dukkanların onunde ekmek beklenen kuyruklarla birlikte, ulke son derece zor bir donemden geciyordu.
Ozel kontenjanlı urunler onun ziyaretinden once ilgili dukkanları dolduruyorlardı. Ziyaret edece?i tahmin edilen ciftliklere, ulkenin bir ucundan iyi beslenmi? inekler bile goturuluyordu. Un, yumurta, tereya?ı ve sut gibi etiketlerin bulunması guctu ve bircok ki?i ?ehirlerdeki buyuyen kucuk bahcelere ve sokak aralarına veya koylere ba?ımlıydılar. 1989’un sonlarına do?ru, zamanın ortalama bir Rumen vatanda?ının kıtlık tecrubesiyle celi?ecek ?ekilde, ba?ıra ba?ıra televizyonda gunluk olarak sozumona rekor hasat gercekle?tiren kolektif ciftliklerin listesini gosteriyordu.
Bazıları, Cavu?esku’nun ulkede neler oldu?unu bilmedi?ine inancla, ziyareti sırasında ona dilekceler ve ?ikayet mektupları vermeye calı?ıyorlardı. Ancak, her mektup alı?ında, aldı?ı mektubu anında korumalarına veriyordu. Cavu?esku’nun onları okuyup, okumadı?ı buyuk olasılıkla bir sır olarak kalacak. Ona do?rudan mektup verenlerin, Securitate tarafından gercekle?tirilebilecek aleyhlerine bir sonucla kar?ıla?ma riskini ustlendi?i genelde bilinmekteydi.
Bukre? caddelerinde gercekle?en gosteriler
Hukumetce ırksal nefreti te?vik etmekle suclanan Romanya’daki azınlık
Macar
toplumundan din adamı
Laszlo T?kes
’in evinden alınmasına yonelik hukumet destekli giri?im,
Timi?oara
?ehrindeki gosterileri tetikledi. Onun ait oldu?u Macar azınlık cemaati uyeleri, onu desteklediklerini gostermek icin evinin etrafını sardılar.
Rumen o?renciler de kendili?inden geli?en bir ?ekilde, kısa sure icinde ba?langıc nedeninden ayrı bir yonde ve daha genel hukumet kar?ıtlı?ına donen gosteriye katıldılar. Ola?an askeri gucler, polis ve Securitate 17 Aralık 1989’da gostericiler uzerine ate? actı. 18 Aralık 1989 tarihinde, Timi?oara Ayaklanmasını ezme gorevini karısı ve astlarına bırakarak,
?ran
’a bir ziyaret icin ulkeden ayrıldı. 20 Aralık ak?amı donu?uyle, durum daha da gerginle?mi?ti. Merkez Komitesi Binası’ndan, “yabancı guclerin Romanya ic i?lerine karı?ması” ve “Romanya’nın ba?ımsızlı?ına yonelik dı? kaynaklı bir tecavuz” konulu bir televizyon konu?ması yaptı. Resmi medyadan bilgi alamayan halk, Timi?oara Olayları’nı
Voice of America
(Amerika’nın Sesi Radyosu) ve
Radio Free Europe
(Ozgur Avrupa Radyosu) gibi dı? kaynaklardan veya a?ızdan a?za soylentilerle o?rendiler. Ertesi gun 21 Aralık’ta, buyuk bir gosteri sahnelendi. Resmi medya bu gosteriyi 1968 yılında Cavu?esku’nun
Var?ova Paktı
guclerinin
Cekoslovakya'nın i?gali
kar?ı konu?masından oykunerek Cavu?esku’yu desteklemek amacıyla kendili?inden toplanan bir gosteri olarak sundu.
21 Aralık’da Devrim Meydanı’daki (Piata Revolutie) buyuk gosteri, rayından cıkarak kaosa donu?tu. Halkın konu?masını yuhalamaya ba?ladı?ında, olayların ciddiyetini anlamaya ba?ladı?ını gosteren Cavu?esku’nun yuzunun aldı?ı ?ekil, Do?u Bloku’nun coku?unu tanımlayan anlardan biri olarak kaldı.
[
kaynak belirtilmeli
]
Kalabalı?ı kontrol etmede ba?arılı olamayıp, donup kalan cift binaya girip, ertesi gune kadar orada kaldılar. Gunun geri kalanında Bukre?lilerin Universite Meydanı’nda toplanıp (Piata Universitatii), polis ve askeri guclere barikatla kar?ı koyu?unun ba?kaldırı?ını izlendi. Silahsız isyancılar, Bukre?’te yo?unla?an askeri yı?ınakla kar?ıla?tırılabilecek gibi de?ildiler. Zaten, ak?amın cokmesi ile birlikte, caddeler barikatlardan temizlenip, yuzlerce ki?i tutuklanmı?tı. Bununla beraber, o gun yayılan olaylar “de facto devrim” olarak algılanabilirdi.
Televizyon duzmece “destek gosterisini” yayınlasa da arkası gelmedi. Cavu?esku’nun olaylar kar?ısındaki reaksiyonu halkın belle?ine kazınmı?tı bile. 22 Aralık gun do?umuyla, catı?malar tum buyuk kentlere sıcramı?tı. Savunma Bakanı (General) Vasile Milea’nın ?upheli olumu medya tarafından acıklandı. Ceavu?escu, bunun hemen sonrasında, Politik Yonetim Komitesi’ni toplayarak, ordu liderli?ini kendi uzerine aldı. Merkezi Komite Binası’nın onunde toplanan kalabalı?a hitaben umutsuz konu?ma giri?imlerinde bulundu. Bu konu?ma, binanın kapılarını zorlayan gostericiler tarafından reddedilirken, icine du?tu?u durumun guvensizli?ini anlamı? olan Ceavu?escu, helikopter ile binanın catısından kactı.
Batı Medyası, ayaklanmanın akı?ı boyunca, Cavu?esku’yu destekleyen Securitate’nin kac ki?iyi oldurdukleri ile ilgili devamlı tahminlerde bulunuyordu. Bu sayı gazetelerin on sayfalarındaki haberlerde, aniden 64.000’e kadar fırlamı?tı. Macar askeri ata?esi bu sayılarla ilgili, yetersiz lojisti?in bu kadar sure icinde bunu yapamayaca?ı konusundaki ku?kularını dile getirdi. Cavu?esku’nun olumu ardından, hastanelerdeki gercek olulerin bin ki?iden az oldu?u acıklandı. Yıllar sonra Romanya Ba?savcısı Moisescu, yaptı?ı ara?tırma sonucunda, gosterilere ate? acılmasıyla meydana gelen katliamlardan iki general ve bir bakanın sorumlu oldu?unu ve bu ki?ilerin darbe sonrası kurulan hukumette bakan olduklarını acıkladı.
Cavu?esku ve karısı Elena, Emil Bobu ve Manea Manescu ile birlikte ba?kentten kacıp, Cavu?esku’nun Bukre? yakınlarında Snagov’daki konutuna u?rayarak,
Targovi?te
’ye do?ru yoneldiler. Targovi?te yakınlarında pilota ordu tarafından inme emri verilmi?ti ve o anda Romanya hava sahasında ucu?lar yasaklandı. Helikopteri terk ettiler. Radyo dinleyen polislerce gozaltında tutuldular. Sonunda orduya teslim edildiler. Hristiyanlı?ın Katolik mezhebinin
Noel Gunu
olan 25 Aralık'ta, kucuk bir odada, Cavu?esku cifti, Romanya'nın gecici hukumetinin emri uzerine Ulusal Kurtulu? Cephesi tarafından toplanan bir askeri mahkemede yargılandı. Cavu?esku yargılanması ile ilgili mahkemenin yetkisini reddetti ve hukuken hala Romanya cumhurba?kanı oldu?unu ileri surdu. Hızlı yargılama sonunda Cavu?eku cifti, nedensiz ve kanunsuz zenginle?meden soykırıma kadar de?i?en nedenlerle, askeri mahkemece olume mahkum edilip, Targovi?te’de kur?una dizildiler. Duru?ma videosunda goruldu?u uzere, olume mahkum edildikten sonra, elleri arkadan ba?lı olarak binadan cıkarılıp, kur?una dizilecekleri yere goturulduler.
Nikolay Cavu?esku'nun Ghencea'daki mezarı.
Cavu?eskular, yuzlerce gonullu olmasına ra?men, yuzba?ı Ionel Boeru, kıdemli cavu? Georghin Octavian ve Dorin Marian Cirlan gibi seckin para?utcu birlik askerlerinden olu?an bir tufekli bir manga asker tarafından oldurulduler. Manga, mahkumlar duvarın yanına goturulur goturulmez ate?e ba?ladı. Ate? cok erken ba?lamı? ve film ekibinin olayın tamamını kaydedememesine neden olmu?tu. Ate? edilmesinden sonra yerde yatan vucutlar haki rengi cadır bezi ile ortulmu?tu. Alelacele yargılama ve Cavu?esku’nun olu goruntuleri video kasetlere kopyalandı ve haber cabucak bircok batı ulkesinde goruntulerle verildi. O gun daha sonra, Romanya Televizyonunda da aynı goruntuler yayınlanmı?tı.
Cavu?eskular, 7 Ocak 1990 tarihinde olum cezasının kaldırılması oncesi Romanya’da olume mahkumiyetinin uygulandı?ı, en son ki?iler oldular.
Cavu?esku ciftinin mezarları, ayrı ayrı olarak Bukre?’in Ghencea Mezarlı?ında bulunmaktadır. ?kisi de yolun zıt taraflarına gomulduler. ?ki mezar da mutevazı olmalarına kar?ın, ciceklerle ve komunist rejimin sembolleri ile ortuludurler. Bazıları bu mezarların gercek olmadı?ını soylemektedir. Nisan 2007’de o?lu Valentin Cavu?esku, bu konu ile ilgili ara?tırma talep eden temyiz davasını kaybetti. 1996’da
siroz hastalı?ından
olen kucuk o?lu Nicu da aynı mezarlıkta, yakın bir yere gomuldu. Jurnalul National Gazetesine gore, kızı Zoia ve onu destekleyen komunistler, Cavu?esku’nun kalıntılarının bir mozeleye veya adına in?a edilecek bir kiliseye gomulmesini talep ettiler. Hukumet tarafından bu talep reddedildi.
http://www.t-k-p.net/yayinlar/kitaplar/Romanyada%20Karsi%20Devrim_071991.pdf
17 Nisan 2015 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
(05.06.2014 tarihinde eri?ilmi?tir.)